AKIL KONULU ÖZLÜ SÖZLER

(Aşağıdaki özlü sözleri internetten derledim. Bu konuda yerli-yabancı kitaplar var mı çok merak ediyorum... Aşağıda 672 söz mevcut. Bunlardan, kendimce en önemlilerini seçip metnin başına yerleştireceğim)

Abdullah bin Mesud (r.a.)'e:  Akıllı kimdir? diye sormuşlar. O da dedi ki: Malını; güve düşmeyecek, hırsız almayacak yerde saklayandır. (Yani Allah'a yolunda harcayandır) 

Acaba dünyada başkalarının deneylerinden yararlanabilecek kadar akıllı insan var mıdır? VOLTAIRE

Acı, akıllı adamların hocasıdır. Byron

Açlık, en akıllı balıkları bile oltaya getirir.[Goethe] 

Adaletli davranmak aklın alametlerindendir. Hz. Ali

Adaletli davranmaya zorlamak aklın huyudur. Hz. Ali

Adaletten ve erdemden yoksul olan bilgi düzenbazlıktır, böyle bilginin akılla bir ilgisi yoktur. Platon) 

Adaletten ve erdemden yoksun olan bilgi düzenbazlık, böyle bilginin akılla bir ilgisi yoktur. Platon

Ahlak ve fazilet aklın dışarıdan görünüşüdür. [Hz. Ali] 

Ahlakin olmadığı yerde kanun bir şey yapamaz. Napoleon  

Ahmak kendi ahmaklığıyla, fasığın fısk-ı fücurundan daha büyük günahlara düşer. Yarın (kıyamet gününde) insanlar, akılları miktarınca yüksek derecelere ulaşırlar ve Allah-u Teâla’ya yakın olma şerefine erişirler. Hz. Muhammed

Akıl akıldan üstündür 

Akıl aldanmaz. Hz. Ali

Akıl Allah ordusunun sahibi (komutanı), heva-heves şeytan ordusunun komutanıdır; nefis ise ikisi arasında kalmıştır, hangisi galip gelirse onun yanında olur. Hz. Ali

Akıl attır, dizgini ârif ve âlim elinde. 

Akıl başka yerde olunca, gözler kör olur. P. Syrus 

Akıl bir ağaç, cömertlik ve hayâ da onun meyveleridir. Hz. Ali

Akıl birbirinden farklı olan şeylerin birbirine benzeyen yanlarını ve birbirine benzeyen şeylerin birbirinden farklı yanlarını bilmektir. Goethe

Akıl bulunduğu her yerde kaynaştıran ve kaynaşandır. Hz. Ali

Akıl da bir tarla gibi ekilmeye ve bakılmaya gereksinim duyar. (Cicero) 

Akıl daima gönlün oyuncağıdır.  François de La Rochefoucauld 

Akıl davranışı güzelleştirir. Hz. Ali

Akıl deneyimleri korumaktır. Hz. Ali

Akıl diyarında nice âlemler vardır! Bu akıl denizi ne kadar engindir! 

Akıl dünyayı yerinden oynatmaya yarayan levyedir. Balzac

Akıl dünyayı yerinden oynatmaya yarayan levyedir. (Balzac) 

Akıl en değerli erdemdir. Hz. Ali

Akıl en güzel ziynet, ilimse en değerli özelliktir. Hz. Ali

Akıl en sağlam temeldir. Hz. Ali

Akıl en üstün umuttur. Hz. Ali

Akıl eskimeyen değerli bir şereftir. Hz. Ali

Akıl eskimeyen yeni giysidir. Hz. Ali

Akıl gibi mal İyi huy gibi dost Edep gibi miras İlim gibi şeref, olmaz. Hz. Ali (r.a.) 

Akıl gibi sermaye olmaz  

Akıl gibi zenginlik yoktur. Hz. Ali

Akıl gibi zenginlik, bilgisizlik gibi yoksulluk, edep gibi miras, danışmak gibi arka olamaz. [Hz. Ali]

Akıl günahtan uzak durmaya neden olur. Hz. Ali

Akıl Hakk’ın elçisidir. Hz. Ali

Akıl hayır pınarıdır. Hz. Ali

Akıl hazır değilse, göz göremez. [Emilie Serge] 

Akıl her işin düzenleyicisidir. Hz. Ali

Akıl her şeyi olduğu gibi görmektir. Voltaire

Akıl her zaman gönlün oyuncağıdır. (La Rochefoucauld) 

Akıl hidayet eder, kurtarır; cehaletse saptırır, helak eder. Hz. Ali

Akıl için yol birdir.  

Akıl ile halkın faydası elde edilir. Hz. Ali

Akıl ile hayırlı işlere ulaşılır. Hz. Ali

Akıl ile nefsani arzular bir araya gelmez. Hz. Ali

Akıl ilim ve tecrübelerle çoğalan bir içgüdüdür. Hz. Ali

Akıl ilmin bineğidir. Hz. Ali

Akıl ilmin temeli, idrakin sebebidir. Hz. Ali

Akıl insanın cevheridir. [I.Kant] 

Akıl insanın üstünlüğüdür. Hz. Ali

Akıl insanların menfaatidir. Hz. Ali

Akıl işlerse çevikleşir. [Çicero] 

Akıl kalbde bir nurdur ki, onunla hak batıldan ayrılır.  Hadis-i Şerif 

Akıl kemale erdiğinde söz azalır. Hz. Ali

Akıl kesin dosttur. Hz. Ali

Akıl keskin kılıçtır. Hz. Ali

Akıl kişiye sermayedir: Aklımız en büyük gücümüz ve varlığımızdır. Onu kullanarak her şeyi kazanabiliriz. Düşünerek hareket etmezsek kazandıklarımızı kaybederiz, kazanmanın anlamı kalmaz. Yaşadıklarımızı deneyime dönüşüremezsek çektiklerimizin bir değeri olmaz. Düşünmeden hareket edersek, var olanın değerini bilmediğimiz gibi, kaybetmenin de zararını kavrayamayız. Düşünmekle, var olanı faydalı kılarız. Aklımız, bizim en büyük varlığımızdır. Aklını kullanan, her zorluğu aşar, konumunu ve düzeyini yükseltir. Akılsız insanların sahip olduklarının bir anlamı yoktur. 

Akıl kötülüklerden temizleyen, iyiliği emredendir. Hz. Ali

Akıl maddeyi, kalp ise manayı fethetmek içindir. Dr. Muhammed İkbal

Akıl malın en kıymetlisidir. 

Akıl menfaat, ilim yücelik, sabır uzaklaştırmaktır. Hz. Ali

Akıl nasihat aldığı kimseye ihanet etmez. Hz. Ali

Akıl nerede olursa olsun iyi bir arkadaştır. Hadis-i Şerif 

Akıl noksanlığı iki türlü olur: Biri delilikten, öbürü câhillikten  

Akıl odur ki, ede düşmanını kendine dost. İzzet Molla 

Akıl olmayınca başta, ne kuruda biter ne yaşta 

Akıl olmayınca ne yapsın sakal? Atasözü

Akıl padişahı kafesi kırdı mı, kuşların her biri bir yöne uçar. Mevlânâ

Akıl para ile satılmaz: Akıl, para ile bir başkasından alınmaz. Aklımızın görevini, başka hiçbir şey yerine getiremez. Aşırı istekleri onunla dengeleyip kontrol altına almak kişinin kendine ait bir tercihtir. Aksi halde bu denetim ve kararı bir başkasından bekleyemeyiz. Her kazanılan, kaybedilen ve yaşanan; akıl ile düşünerek yorumlanır. Bir başkası bu noktada kimseye yardımcı olamaz. 

Akıl sağlam olursa şüphesiz insan elindeki mühleti ganimet sayacaktır. Hz. Ali

Akıl sağlığı ve mutluluk birlikte var olamazlar.  MARK TWAIN 

Akıl sahibi aklıyla yol gösterir, görüşü ile yardımcı olur, sözleri isabetlidir, işi güzeldir. Cahil ise cehliyle yanıltır, görüşü ile yanıltır, sözü sakattır işi çürüktür. Hukema

Akıl senin için iyi ve yeminli bir dosttur Bilgi senin için çok merhametli bir kardeştir [Kutadgu Bilig]

Akıl şifa, ahmaklık bedbahtlıktır. Hz. Ali

Akıl tamamlandı mı söz azalır. [Hz. Ali] 

Akıl tecrübe ile kemâl bulur. 

Akıl uzakta yakınlıktır. Hz. Ali

Akıl vardır, güneş gibi... Bazı akıllar ise, Zühre yıldızından da aşağıdır, yıldız akmasından da. 

Akıl ve dirayetin ak saçlılarınki gibi ama kalbin masum çocuklarınki gibi olsun. ( Schiller) 

Akıl ve dirayetin ak saçlılarınki gibi, ama yüreğin mâsum çocukluk yüreği olsun.  SCHILLER 

Akıl ve gönüller, şüphe yok ki arşa mensuptur, hicap içinde olarak arş nurundan doğarlar. 

Akıl ve ilim birbirlerine bağlıdır; ne ayrılırlar, ne de ihtilaf ederler. Hz. Ali

Akıl ve iman ikiz kardeştir. Allah biri olmadan diğerini kabul etmez. 

Akıl ve ruh bir kitaptan ne kadar etkilenirse, insan o kadar zenginleşmiş olur. [Henry Miller]

Akıl ve ruh bir kitaptan ne kadar etkilenirse, insan o kadar zenginleşmiş olur. (Henry Miller) 

Akıl ve zekâsı olmayan bir kişi, mutluluğu göremez. Arthur SCHOPENHAUER Alman filozofu (1788-1860)

Akıl vesilesi ile hikmetin özü çıkarılır. Hz. Ali

Akıl vezirdir, gönül padişah. 

Akıl yakınlık, ahmaklık uzaklıktır. Hz. Ali

Akıl yaşta değil baştadır: Akıl, insanların yaradılıştan getirdikleri bir genel güçtür. Bu nedenle aklımızı kullanıp geliştirmek, yaşla değil uğraş ve anlayışla ilgilidir. Akıl, yaşa değil kullanmaya ve geliştirmeye bağlıdır. İnsanların değeri sadece yaş ile değil, akıllarını kullanış biçim ve gücüne bağlıdır. Çevresini yorumlamayan, yaşadıklarından ders almayan, yanlışlarına engel olmayan insan, ne kadar yaşlansa da çocukça yanlışlar yapmaya devam edecektir. Yaptıkları tutarsızdır. Akıllı olmak yaşa bağlı değildir. Akıl yaşta olsaydı, en akıllı kişiler yaşlılar olurdu. 

Akıl yelken Fikir dümen Vücud gemi 

Akıl yeryüzünden kalksa bile, hiç kimse akılsız olduğunu kabul etmez Şeyh Sadi  

Akıl yüce mertebelere yükselmektir. Hz. Ali

Akıl zenginleri para zenginlerine acırlar. [Victor Hugo] 

Akıl zenginleri, para zenginlerine acırlar Victor Hugo

Akıl ziynet, ahmaklık ise kusurdur. Hz. Ali

Akıl, akıldan üstündür 

Akıl, bildiğini söyleyip söylediğine amel etmendir. Hz. Ali

Akıl, her şeyi olduğu gibi görmekten başka bir şey değildir. (Voltaire) 

Akıl, kalpte bir nurdur ki, bununla hak ve bâtıl bilinir. Hz. Osman (R.A.) 

Akıl, kendine ait bir yerdedir ve orada cehennemi cennet veya cenneti cehennem yapabilir.  Milton

Akıl, kişiye sermayedir. 

Akıl, müminin dostu; ilim, veziri; sabır, ordusunun komutanı; amel ise temsilcisidir. Hz. Ali

Akıl, nar, ayva ve portakal gibi rengini ve kokusunu geç kazanan bir sonbahar ürünüdür. [Ahmet Haşim] 

Akıl, ne kadar ilerlerse ilerlesin kalbi asla geride bırakamaz. (Konfüçyüs) 

Akıl, sağlam bir göz; Kur’an ise ışıkları her köşeye saçılıp yayılan bir güneştir. 

Akıl, verildiği kişinin ziynetidir. Hz. Ali

Akıl, vücudun efendisidir. 

Akıl, yalnız doğrulukta bulunur. Goethe

Akıl, yaratıcı olmaktan çok, uyum sağlayan denetleyici bir güçtür.  Bertrand Russell

Akıl, yeryüzünden kalksa bile, hiç kimse akılsız olduğuna inanmaz. Şirazlı ŞEYH SADİ İranlı şair (1213-1292)

Akıla gelen, başa gelir diyorlar ya, yalan ! Öyle olsa, milyonlarca sen düşerdi başıma Cemal Süreya

Akıldan başka her şey çoğaldıkça ucuzlar. Akıl ise çoğaldıkça kıymetlenir pahalılaşır. 

Akıldan büyük hazine, cehaletten daha ileri fakirlik, danışmaktan daha kuvvetli destek yoktur. Halife Mansur  

Akıldan büyük nimet, zekadan da ağır yük tanımıyorum. Necip Fazıl KISAKÜREK 

Akıldan daha güzel ziynet yoktur. Hz. Ali

Akıldan daha kazançlı mal yoktur. Hz. Ali

Akıldan daha üstün nimet yoktur. Hz. Ali

Akıldan yüz çevirerek yalnız Kur'anın nûrunu kâfi görenler, güneşle yüz yüze gelip gözlerini yumanlardır. İmam GAZALÎ (K.S.)  

Akılı insan hata yapmayan değil, hatalarından ders çıkaran insandır 

Akıllandıkça babalarımızın birer çılgın olduğuna inanırız; bizden daha akıllı olan oğullarımız da bizim için öyle düşünecektir. Alexander Pope 

Akıllar Allah vergisidir, edepler ise kazanılarak elde edilir. Hz. Ali

Akıllar hakim, Hakimler akıllı olmalı. Eflatun  

Akıllar ile ilimlerin doruğuna ulaşılır. Hz. Ali

Akıllar zayıf taraflarını bildiklerinden yanılmayacakları ileri sürmezler. ( Thomas Jefferson) 

Akılları kıt insanlar, güzelim topraklardan hoşlanan zararlı otlara benzer. Balzac

Akılları pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi aklını beğenmiş almış. 

Akıllarla cenk etmek, akılsızlarla helva yemekten kolaydır. Fudayl bin İyad (K.S.) 

Akıllı adam aklını kullanır. Daha akıllı adam başkalarının aklını da kullanır. 

Akıllı adam bulduğundan daha fazla fırsat yaratan adamdır. Francis Bacon 

Akıllı adam deliyi azarlamaz. Çin atasözü

Akıllı adam hep kitapları hem de doğrudan doğruya hayatı okur. ( Lin Yutang) 

Akıllı adam herşeyin farkına varır. Budala ise her konuda fikrini söyler.[H.Heine] 

Akıllı adam, düşünüp danışmadan işe başlamaz ve bitirmeden söylemez. Mehmed Tevfik Bey 

Akıllı bir adam kadınlar hakkında ne düşündüğünü söylemez.  Oscar Wilde 

Akıllı bir adam yalnız kendi tecrübelerinden, çok akıllı bir adam başkalarının da tecrübelerinden yararlanır. Çin atasözü

Akıllı bir adam, deliyi azarlamaz. Atasözü 

Akıllı bir insan aptal insanlar arasında kalınca ne söyleyeceğini bile şaşırır. [La Rochefoucauld]

Akıllı bir insan bulduğundan daha çok fırsat yaratır. (Bacon) 

Akıllı bir insan her şeyin farkına varır, budala bir insansa her konuda düşüncesini söyler. (Heine) 

Akıllı bir insan kazandığı paranın birazını, aldığı nasihatin ise birçoğunu bir yana koyar. Harry Carns

Akıllı bir insan tutkusundan ancak tutkuyla kurtulabilir.[La Rochefoucauld] 

Akıllı bir insan, erdemde bile aşırı gitmez. BÜYÜK FRIEDRICH Alman/Prusya kralı (1712-1786)

Akıllı bir insan, ne gereğinden fazla üzülür, ne de gereğinden fazla ümide kapılır. 

Akıllı bir insanın ülkesi bütün dünyadır. (Aristofanes) 

Akıllı bir kimse düşmanından da akıl öğrenmeyi ihmal etmez. ( Beydeba) 

Akıllı bir kimse kazandığı paranın birazını aldığı nasihatin ise birçoğunu saklar muhafaza eder. ( Harry Karns) 

Akıllı bir kimse, düşmanından da akıl öğrenmeyi ihmal etmez . Beydeba  

Akıllı bir kimse, hiçbir zaman özür dilemek zorunda kalmaz  

Akıllı bir kişi, düşmanından da akıl öğrenmeyi ihmal etmez. 

Akıllı birisinden gelen cefa, bilgisizlerin vefasından iyidir. [Mevlana] 

Akıllı Donkişot uygun rüzgarı bekler. Stanislaw J. Lee 

Akıllı düşman, akılsız dosttan yeğdir. 

Akıllı düşünene kadar, deli oğlunu evermiş, torunu olmuş  

Akıllı görünme çabası, çoğu zaman akıllı olmayı engeller. L.Rochefoucauld

Akıllı görünmeye çalışmak, olduğundan daha akılsız görünmekten başka işe yaramaz. 

Akıllı hırsız, şaşkın ev sahibini bastırır 

Akıllı iki kere aldanmaz. 

Akıllı insan  başkalarının hatalarından ders alandır. 

Akıllı insan  dövüşmeden kazanandır. 

Akıllı insan  mantığıyla duygularını birbirine karıştırmayan insandır. 

Akıllı insan  ne olursa olsun susmayı bilen, sıra kendisine geldiğinde konuşan insandır. 

Akıllı insan  öfkesine yenilmeyen, fevri davranmayandır. 

Akıllı insan aklını kullanır, daha akıllı insansa başkalarının aklını da kullanır. Bernard Shaw

Akıllı insan asla göründüğü gibi değildir. 

Akıllı insan dürüst insandır 

Akıllı insan düşündüğü her şeyi söylemez, fakat söylediği her şeyi düşünür. Mevlânâ

Akıllı insan düşündüklerinin hepsini söylemez ama söylediklerini düşünerek söyler. (Aristoteles) 

Akıllı insan her düşündüğünü söylemez ama, her söylediğini düşünür. ' 

Akıllı insan herkesten öğrenen insandır. (Montaigne) 

Akıllı insan IQ ve EQ -başka bir deyişle sağ ve sol lob- dengesini sağlamış insan 

Akıllı insan kalbini ve beynini aynı anda kullanabilen insandır. 

Akıllı insan kimseyle yarışmaz, böylece kimse onunla yarışamaz. Confucius

Akıllı insan sorulara verdiği yanıtlarla değil, sorduğu sorularla belli olur. 

Akıllı insan tüm yumurtalarını aynı sepete koymaz. (Cervantes) 

Akıllı insan yanındaki panzehire güvenerek zehir içmez  

Akıllı insan (beynini kullanan insan): kendini her yerde zekasıyla, düşünceleriyle, konuşmasıyla belli eden insandır... 

Akıllı insan, başkalarına bakıp kendisi hakkında hüküm verendir. Publius SYRUS Latin yazarı (İÖ1. yy)

Akıllı insan, düşündüklerinin hepsini söylemez; ama söylediklerini düşünerek söyler. ARİSTOTELES Eski Yunan filozofu (İÖ 384-322)

Akıllı insan, kendisini sorgulayarak, yakın ve uzak geleceğe hazırlanır.  

Akıllı insanı zayi etmek, aklın zayıflığına delildir. Hz. Ali

Akıllı insanın, ağzı kalbinde; akılsız insanın kalbi ağzındadır. Hz. Süleyman (a.s.) 

Akıllı insanlar başkalarının tecrübelerinden yararlanır, inatçı insanlar herşeyi kendileri denemek ister. John Lubbock

Akıllı insanlar düşmanlarından bir çok şey öğrenebilirler. [Aristophanes] 

Akıllı insanlar kendilerini heyecana kaptırmazlar: faziletli olanlar kuşku içinde olmazlar; cesur olanlar hiçbir şeyden korkmazlar… 
Akıllı insanlar önemli bir kazadan mutlaka ders alırlar. La Rochefoucauld
Akıllı insanlar söyleyecek bir şeyleri olduğu için konuşur; aptallar illa bir şey söylemek zorunda olduğu için. (Platon (Eflatun)

Akıllı insanlar, düşmanlarından çok şey öğrenirler. 

Akıllı insanlar, oturup kayıplarına hayıflanmazlar, keyifle zararlarını nasıl karşılayabileceklerini düşünürler. William Shakespeare

Akıllı insanlar, zayıf taraflarını bildiklerinden, yanılmayacaklarını ileri sürmezler. Thomas Jefferson 

Akıllı kimse kayıplarını düşünerek dövünmez, tersine zararını gidermeye çalışır. William Shakespeare

Akıllı kimse ölümü düşünen ve kaderin getirdiğine razı olandır. Abdülkadir Geylani 

Akıllı kimsenin lisanı kalbindedir. Düşünerek söyler.  HZ. ALİ 

Akıllı kişi düşmanından da akıllı olmayı ihmal etmez. [Beydeba] 

Akıllı kişi, işlerin başlangıcına değil, sonucuna bakar. Abdülkadir Geylani 

Akıllı kişiler gördüğünde, onlara denk olmayı düşün. Akıllı olmayanlar gördüğünde, içinden kendini düşün. 

Akıllı kişilerin en büyük talihsizliği, salakların abuk subukluklarıyla başa çıkmak zorunda olmalarıdır. [Voltaire] 

Akıllı kişinin lisânı kalbindedir. Düşünerek söyler. Hz. Ali (R.A.) 

Akıllı kişiyi sırtında taşısan dahi yük gelmez. 

Akıllı konuşur, çünkü onun söylemek istedikleri vardır. Aptal konuşur, çünkü kendisinin bir şeyler söylemek zorunda olduğunu sanır. (Platon) 

Akıllı lider cevabını duymak istemediği soruyu asla sormaz!... Attila

Akıllı ne sırrını ifşâ eder, ne de başkasının esrarını sorar. Hz. Ali (R.A.) 

Akıllı neyler balı, akılsız neyler malı. 

Akıllı o kimsedir ki, nefsine hakim olur ve ölümden sonrası için çalışır. Aciz ve zavallı olan da o kimsedir ki nefsini heva-i arzularının emrine verir de üstelik Allah'a karşı bir takım haksız ümid ve kuruntular besler.  Hadis-i Şerif 

Akıllı ol! Ondan daha faydalı mal yoktur. Hz. Ali

Akıllı olan aklıyla mağrur değil; meşgul olur. 

Akıllı olan çoğu şeyi bilir, aptal olan her bildiğini söyler. 

Akıllı olan her şeyi fark eder, aptal ise fark ettiği her şey üzerine konuşur. Dünya Atasözü 

Akıllı olan, başkasının kusurunu görerek kendisininkini düzeltir. 

Akıllı olan, düşmanını hiçbir zaman küçümsemez. 

Akıllı olan, sohbet sırasında ne hakkında konuştuğundan ziyade kiminle konuştuğunu düşünerek hareket edecektir. Bunu yaptığı takdirde sonradan pişman olacağı hiçbir şey söylemeyeceğinden emindir. 

Akıllı olma cüretini gösterin. Şimdi başlayın. Doğru bir şekilde yaşayacağı zaman günü erteleyen insan, nehrin kurumasını bekleyen köylü gibidir. 

Akıllı olmak bir şey değil, mühim olan o aklı yerinde kullanmaktır. Descartes 

Akıllı olmak bir şey değildir, önemli olan aklını kullanabilmektir. (Descartes) 

Akıllı olmanın alâmeti ikidir; darlık zamanında sabır, genişlik zamanında tevâzuyu elden bırakmamak. Ahmed RÜFÂÎ (K.S.) 

Akıllı olmanın avantajı şudur ki, insan istediğinde kendini aptal da yapabilir. Bunun tersiyse oldukça zordur. Kurt Tucholsky Boş inançlar, cılız akılların dinleridir. Burke 

Akıllı söylemeden düşünür, akılsız düşünmeden söyler: Konuşmak insana ait bir davranıştır. Çünkü, söz akla dayanır. Sözü söylemeden önce iyi düşünmeliyiz. Bu, insanların düzeyini ortaya koyar. Bilgili ve seviyeli insanlar, düşünerek konuşurlar. Sözün önemini bilmeyen cahiller ise düşünmeden konuşurlar. Söylenen her bir sözün nereye varacağını iyi düşünmeliyiz. 

Akıllı ve iyi niyetli insanlara özgü bir ada olması için neler vermezdim; öyle bir yer olsa ben bile vatansever kesilirdim. [Albert Einstein] 

Akıllı, dışarıda olanı içselleştirebilen’dir. 

Akıllı; Allah'ın emir ve yasağını düşünen kişidir. Hukema

Akıllı; Allah'ın emir ve yasağını düşünen kişidir. Hukema 

Akıllılar dövüşmeden kazanırlar, cahiller kazanmak için dövüşürler. [Zhuge Liang] 

Akıllılar hep kuşku içindeyken aptallar küstahça kendinden emindir. Bertrand Russell

Akıllılar önceden ağlarlar; bilgisizlerse işin sonunda başlarını vururlar. İşin başında sonunu gör de ceza gününde pişman olma. Mevlânâ

Akıllılarla cenk etmek, akılsızlarla helva yemekten kolaydır! [Fudayl Bin İyad] 

Akıllılık deneyin, gerçek de zamanın çocuğudur. (Leonardo da Vinci) 

Akıllılık her şey için yararlıdır, hiçbir şey için yeterli değildir. Henri Poincare 

Akıllılık; mutedil olup israf etmemen, söz verdiğinde yapman ve öfkelendiğinde sabretmendir. Hz. Ali

Akıllının âdeti sükût, cahilin âdeti unutkanlıktır. Feridüddîn ATTAR (K.S.) 

Akıllının dili gönlünün ötesindedir, ahmağın gönlüyse dilinin ötesinde. Hz. Ali

Akıllının hiddeti amelinde, akılsızın hiddeti sözündedir. 

Akıllının tahmini, cahilin kesin bilgisinden üstündür. Hz. Ali

Akıllıya ben yakışmaz.  

Akıllıysan yerini bil. Arif isen haddini bil. Meçhul 

Akılsız başın cezasını ayaklar çeker 

Akılsız başın cezasını, ayaklar çeker. Atasözü 

Akılsız güç, yıkabilir; ama yapamaz 

Akılsız insan vakit öldürür. Akıllı insan ise dinlenirken bile vakit öldürmez en azından düşünür ve hayal kurar.  Atakan Korkmaz 

Akılsız insanlar hırsızların en zararlılarıdır. Zamanımızı, sevincimizi, mutluluğumuzu çalarlar. (Goethe) 

Akılsız köpeği yol kocatır: Hedefi iyi belirlemeli, planlamayı özenle yapmalı ve uygulamada dikkatli davranmalıyız. Yanlış kararlar, sonuçta kendimize zarar verir. Düşünerek hareket etmek zorundayız. Aksi halde sağlığımızı kaybeder, varlığımızı tüketiriz. Her zaman en iyisini yapmak mecburiyetindeyiz. Bunun dışında her yanlış ve eksiğin cezasını yine biz çekeriz. Yanlış bir karar, mal ve canımızı tehlikeye sokar. İnsanı görev ve sorumluluk değil yanlışlar yorar. Aklımızı kullanarak yerinde ve zamanında vereceğimiz doğru kararlar, ömrümüzün sonuna kadar yüzümüzü güldürür. 

Akılsız otorite, ağzı keskin olmayan bir kesere benzer. Düzeltmekten çok parçalamaya yarar.  Anne Bradstreet

Akılsız sözler gibi, akılsız suskunlukların da hesabını vermek zorunda kalırız. Benjamin Franklin 

Akılsızın şaşkını beyaz giyer kış günü 

Akılsızlar kimseden bir şey öğrenmezler ama akıllılar akılsızlardan bile çok şey öğrenirler. (Konfüçyüs)

Akıllı insan herkesten öğrenen insandır" İnsan ve Akıl - Montaigne

Akılsızlar, hırsızların en zararlılarındandır. Zamanımızı ve neşemizi çalarlar. Goethe  

Akılsızlık alameti dörttür: ahmağa fikir danışmak, cahile para vermek, dostların öğütlerini dinlememek, dünyadan ibret almamak. [Feridüddin Attar] 

Akil olan nakil olamaz.  Atasözü 

Akîl'in serveti; ilminde, câhilinki malındadır.   Atasözü 

Akilli Don Kişot uygun rüzgarı bekler. S.LEC  

Akim şenliği bilgi iledir. Gönlün şenliği sevgi iledir. 

Akla mağrûr olma Eflâtun-ı vakt olsan dahî, Bir edîb-i kâmili gördükde tıfl-i mekteb ol. (Nef''î)  

Akla sırt çevirmektense ölmek daha iyidir. Çin atasözü

Aklı az olanın hitabı kötü olur. Hz. Ali

Aklı bol olan, zamanın kıtlığından zarar görmez.  

Aklı güçlü olan çok ibret alır. Hz. Ali

Aklı heva-hevesine galip gelen kurtulur. Hz. Ali

Aklı ile ibret alan (veya bir şeyi ölçen) arif olur. Hz. Ali

Aklı kıt olan dilini tutamaz Claucer

Aklı korumak, heva-hevese karşı çıkıp dünyadan yüz çevirmekle olur. Hz. Ali

Aklı olan korkmak gerek, Nefs elinden, hırs elinden. Yunus Emre (K.S.) 

Aklı olmayan fakirdir. 

Aklı olmayan insan mutluda olamaz. [A. Schopenhauer] 

Aklı olmayana ümit etme (bel bağlama). Hz. Ali

Aklı teyid eden üç şeydir. 1. Emin  olduğu kimse ile müşavere, 2. Tecrübe , 3. İyi düşünme. Bu üç şeyi de şu üç şey yok eder. 1. Kendini   beğenmek, 2. Acele etme.   3. Başkalarını hakir

 görme.Hazreti Ali (r.a.)" 

Aklı ve gerçekleri kullanan bir insan mükemmele erişecektir. Doğa insanın akıl gücüne bir sınırlama getirmemiştir. Marquis de Condorcet

Aklın azlığından daha ağır hastalık yoktur. Hz. Ali

Aklın bağlamadığı dostluğu akılsızlık kolayca çözebilir. ( W. Shakespeare) 

Aklın başlangıcı terimlerin tamamlanmasıdır.[Socrates] 

Aklın belası kendini beğenmektir. Hz. Ali

Aklın bittiği ve sustuğu yerde son karar şiddete aittir. Adolf Hitler 

Aklın buyruğuna girmeden yaşamın kötülüklerine karşı başarı kazanılamaz. [A. Schopenhauer]

Aklın bütünlüğü (veya amelin büyüklüğü) onu tamamlamaktır. Hz. Ali

Aklın ciddiyeti, rıza ve hüzünle imtihan edilir. Hz. Ali

Aklın çoğalmasıyla sabır da çoğalır. Hz. Ali

Aklın çokluğu kurtarır. Hz. Ali

Aklın çokluğu nimetlerin kemalindendir. Hz. Ali

Aklın denetimi, ruhun beden için iyi olan şeyi istemesini sağlar. (Descartes) 

Aklın denetimi, ruhun beden için iyi olan şeyi istemesini sağlar. [Descartes] 

Aklın deveciye benzer, sense devesin. Aklın seni ram eder, ister istemez dilediği yere çeker götürür. [Mevlana] 

Aklın egemenliği gerçek erdemdir. Spinoza

Aklın elden gitmesi talihsizliktir. Hz. Ali

Aklın en üstün mertebesi, insanın kendi nefsini tanımasıdır. [İmam Ali Rıza]

Aklın fazileti dünyaya rağbet etmemesidir. Hz. Ali

Aklın fesadı hilelere aldanmasıdır. Hz. Ali

Aklın gücüne hiçbir engel karşı duramaz. C. Marcus Aurelius) 

Aklın güzelliği en iyi rehberdir. Hz. Ali

Aklın güzelliği, zahirin de bâtının da güzel olmasıdır. Hz. Ali

Aklın hayrı edeptir. Hz. Ali

Aklın huyu, kötü işten kaçınmasıdır. Hz. Ali

Aklın kavradığı ve inandığı her şey başarılabilir. Napoleon Bonaparte

Aklın kazancı eziyet ve zarardan (insanı) alıkoymasıdır. Hz. Ali

Aklın kazancı ibret almak ve temkin, cehaletin kazancı ise gaflet ve aldanmaktır. Hz. Ali

Aklın meyvesi doğruluktur. Hz. Ali

Aklın meyvesi dünyadan iğrenmek ve nefsi kontrol etmektir. Hz. Ali

Aklın meyvesi haktan ayrılmamaktır. Hz. Ali

Aklın meyvesi halkla iyi geçinmektir. Hz. Ali

Aklın meyvesi iyi insanlarla oturmaktır. Hz. Ali

Aklın meyvesi kurtuluş için çalışmaktır. Hz. Ali

Aklın meyvesi sebattır. Hz. Ali

Aklın nihayeti cahilliğini itiraf etmesidir. Hz. Ali

Aklın oturttuğu kimseyi cehalet kaldırır. Hz. Ali

Aklın sapıklığı doğru yoldan uzaklaştırır, kıyameti unutturur. Hz. Ali

Aklın sapıklığı en büyük sapıklık, cehaletin zilleti ise en aşağılık zillettir. Hz. Ali

Aklın sınırı fani dünyadan el çekip ahirete sarılmaktır. Hz. Ali

Aklın sınırı sonuçları düşünmek ve ilahi takdire razı olmaktır. Hz. Ali

Aklın üç belirtisi vardır: İyi düşünmek, iyi söylemek, iyi yapmak.  Demokrit 

Aklın ve deneyimin aksaçlılarınki gibi ama yüreğin masum çocuklarınki gibi olsun. [Schiller] 

Aklın yaşla ilgisi yoktur Yaş ilerledikçe, insanın zekâ seviyesi artmaz Yaş ilerledikçe bir takım tecrübeler oluşur, ama sadece tecrübe de yeterli değildir 

Aklın yoksa yandın, ya kalbin yoksa o zaman sen zaten yoksun ki. [Mevlânâ] 

Aklın yolu birdir. 

Aklın yön vermediği duygu tehlikelidir.    Alexis Carrel 

Aklına çok güvenen, akıl seviyesini aşamadığı için, vahy ve ilhamdan mahrum kalır. 

Aklına sahip olan hekim olur. Hz. Ali

Aklından doğru yolu göstermesini iste ve heva-hevesine karşı çık ki kurtuluşa eresin. Hz. Ali

Aklını kullanma cesaretini göster. [I.Kant] 

Aklını nefsi isteklerinden öne geçirenin çalışmaları iyi olur. Hz. Ali

Aklını yitirenden zillet ayrılmaz. Hz. Ali

Aklının dediğine icabet et ve heva-hevesinin isteklerini geciktir. Hz. Ali

Aklının sınırlarını görebilen ve ona göre düşünen insandır. Kendi mealindeki mutluluk tabirine göre aklını veya duygularını kullanacağı yeri bilendir. 

Aklınla gör, kalbinle işit. 

Allah katında arif akıldan ve dünyadan yüz çevirmiş nefisten başka bir şey temiz kılınmamıştır. Hz. Ali

Allah mahvetmek istediği kimsenin önce aklını alır. ( Euripides) 

Allah Teâlâ akıldan daha değerli bir şey yaratmamıştır. (Hadis-i Şerif) 

Allah’a iman ettikten sonra en üstün akıl, bir hakkı terk etmeden, halkla geçinebilmektir. Sakalın hafif olması kişinin saadetindendir. Hz. Muhammed 

Allah’ın emir ve buyruklarına itaat etmeği ve böylece  yaratılışın hedefi  olan Allah’a ibadet etmeği sağladığı için, akıl hem yaratılışın ve hem de ölümden sonraki hayatın ereksel nedeni sayılır. Sevap ve ceza da akılla orantılıdır; çünkü aklı olmayanın, sorumluluğu yoktur ve aklı olan da, aklı oranında sorumludur. Hz. Muhammed 

Allah-u Teâla aklı, bahtiyar kimselere ilham eder; bedbaht kim­seleri ise ondan mahrum bırakır. Akıllı kimsenin özellikleri şun­lardır: Kendisine cahillik yapana yumuşak davranır. Kendisine haksızlık yapanı affeder. Kendisinden aşağıda olanlara alçak gönüllü olur. İyilikte, kendisinden üstün olanlarla yarışır. Konuşmak istediğinde önce düşünür; konuşacağı iyi bir şey ise, söyler ve faydalanır; kötü ise susar ve kurtulur. Bir fitneyle karşılaştığında, Allah’a sığınır. Elini ve dilini fitneden korur. Bir fazilet gördüğünde, ganimet bilip elde etmeye çalışır. Hayâdan ayrılmaz. Onda ihtiras görülmez. Akıllı kimse, işte bu on özellikle tanınır. Hz. Muhammed 

Allah-u Teala insana aklı, bir gün sıkıntıdan kurtarması için emanet olarak verdi. Hz. Ali

Altı şey ile erkeğin aklı sınanır: Dostluk, muamele, hükümet, azletmek, zenginlik ve fakirlik. Hz. Ali

Altı şey ile halkın aklı denenir: Öfke anında tahammülle, korku anında sabırla, meyil anında niyetle, her halükârda ilahi takva, güzel geçinme ve kavganın azlığıyla. Hz. Ali

Ancak kendi kendini yönetebilen akıllı insanlar özgürdür. (Horatius) 

Ancak, kendi kendini idare edebilen akıllı insanlar hürdür. Horace 

Aptal görünmeye cesaret etmek büyük bir akıllılıktır. (Andre Gide)  

Aptalın bir dakikada sorduğu soruya akıllı yedi yılda yanıt veremez Anonim

Aptallar akıllarından pek az şey öğrenirler ama akıllar aptallardan çok şey öğrenirler. ( M.P. Cato) 

Aptallar ne affeder ne unutur, saflar affeder ve unutur, akıllılar ise affeder; ama asla unutmaz.  Thomas Szasz 

Arzu edilecek en iyi şey akıl, sakınılacak en tehlikeli düşman da akılsızlıktır. Hukema

Aslan tuzaklara, tilki de kurtlara karşı koyamaz. Öyleyse tuzaklara karşı tilki, kurtlara karşı aslan olunmalıdır. (Machiavelli) 

Aslında herkes azda olsa şansa inanır. Çünkü 'Beyinsiz' insanların başarıları başka şekilde açıklanamaz.  Douglas Noel 

Ateşin odun ile alevlendiği gibi, sen de aklını edep ile alevlendir. Hz. Ali

Ayakta ölmek diz üstü yaşamaktan daha onur vericidir. 

Aydınlanma; kişinin kendi aklını kullanmaya cüret etmesidir. I. Kant

Ayıpların perdesi akıldır. Hz. Ali

Ayinesi  iştir kişinin lâfa bakılmaz. Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde. Ziya Paşa

Bağırıp çağırmakla istediğini elde edemezsin. İstediğini elde etmek için aklını kullanmalısın. Twelve Monkeys (1995) 

Başarı kazanmanın iki yolu vardır: Kendi aklından ya da başkalarının akılsızlığından yararlanmak. 

Başarılı olmak için akılsız görünmeli ama akıllı olmalıyız. [Montesquieu] 

Başkalarında bizden daha fazla yiğitlik, beden gücü, deneyim, yetenek, güzellik görebiliriz ama akıl üstünlüğü kimseye vermeyiz. [Montaigne] 

Başkalarını bilen insan bilgili, kendini bilen kimse akıllıdır... Lao Tsze

Başkalarını tanımak akıllık, insanın kendi kendisini tanıması daha büyük akıllılıktır. LAO-TSE Çinli filozof (İÖ 6. yüzyıl)

Başkalarının bilgisi ile bilgin olsak bile ancak kendi aklımızla akıllı olabiliriz. ( Montaigne) 

Başkalarının bilgisiyle bilgin olabilsek bile, ancak kendi aklımızla  akıllı olabiliriz. (Kitap 1, bölüm 24)" 

Başkalarının bilgisiyle bilgin olsak bile, ancak kendi aklımızla akıllı olabiliriz. (Montaigne) 

Başkalarının Deneylerinden Yararlanmayı Bilecek Kadar Akıllı Kimse Var Mı Şu Dünyada. - See more

Batı’nın düşünce tarihi akılla naklin mücadele tarihi. Cemil Meriç

Bâtıl itikadlar, zayıf zihinlerin dinidir. Burke 

Bazen gerçekleri, yalnızca aklını imkansıza açtığında bulabilirsin.  Fringe (TV Series 2008) 

Bazen yalnız (kalan) akıl sapar. Hz. Ali

Bazen, aklımız kalbimizin doğru olmasını dilediği şeye inanır.  Dan Brown 

Bazı akıllar heva ve hevesin komutasında esir kalır. Hz. Ali

Bazı zelilleri akılları aziz kılar. Hz. Ali

Ben bilemediğimi bildiğim için diğer insanlardan akıllıyım.  SOCRATES 

Ben bilmediğimi bildiğim için diğer insanlardan akıllıyım. (Socrates) 

Ben öküzden korkarım çünkü onun silahı var ama aklı yok. İbn-i Sina

Benim manevi mirasım ilim ve akıldır. Benim Türk Milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra, beni benimsemek isteyenler, bu temel mihver ( eksen ) üzerinde akıl ve ilmin rehberliğini kabul ederlerse , manevi mirasçılarım olurlar. Gazi Mustafa Kemal Atatürk

Benim sanatım, seni öyle parçalarla beslemek ki onları aldığın zaman kendinin akıllı, benimse aptal olduğuma inanacaksın.  Revolver (2005) 

Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel mihver üzerinde akıl ve ilmin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar. Gazi Mustafa Kemal Atatürk

Bil ki Hak sana bir akıl cilası vermiştir... Onunla gönül yaprağı arınır, aydınlanır.  

Bilgi doğuştan akılda yoktur, ama akıl bilgiyi üretecek kapasitededir. Aristoteles

Bilgisayarlar süratlidir ama cok aptal insan çok akıllı ama yavaştır. [A. Einstein] 

Bilim aklın şiiridir; şiir de yüreğin bilimidir. [Maksim Gorki] 

Bilim için akıl, ahlâk için vicdan gerekir. İman aklın ve vicdanın doğrusudur. Conficius

Bir adamın sorusundan onun aklının derecesi anlaşılır. (Hz.Ömer r.a.) 

Bir akıl iyidir ama iki akıl daha iyidir. [Çehov] 

Bir akıllının dostluğu, tüm delilerin dostluğundan daha iyidir. 

Bir aklın küçüklüğü, tapındığı ya da inkâr ettiği şeyin küçüklüğüyle ölçülür. Andre GİDE Fransız yazarı (1869-1951)

Bir aptal kendini zeki sanır, ancak akıllı biri kendinin aptal olduğunu bilir.  William SHAKESPEARE 

Bir delinin akıllıya boyun eğdiği görülmemiştir; ancak tarih, delilere baş eğmiş akıllılarla doludur. Cemil Sena  

Bir insanı küçümsemek akılsızlık, çok büyük görmekte korkaklıktır.  Kızılderili Atasözleri 

Bir insanın akıllı davranması için üç yol vardır: Birincisi iyi düşünmektir. Bu en soylusudur. İkincisi, taklit etmektir. Bu en kolaydır. Üçüncüsü, denemiş olmaktır. Bu en acısıdır. 

Bir insanın akıllı olmasına bir şey dediğimiz yok, yeter ki aklını başkalarına kabul ettirmeye çalışmasın. (Platon) 

Bir insanın akıllı olmasına bir şey dediğimiz yok. Yeter ki; aklını başkalarına kabul ettirmeye çalışmasın.  EFLATUN 

Bir insanın aklını beğenmemesi için aklından ötesini görmesi gerekir. (Montaigne) 

Bir insanın şöhretine ve görünüşüne aldanma namaz ve niyazına bakma aklına ve doğruluğuna bak. [Hz. Ömer] 

Bir kılıcın bileme taşına ihtiyacı olduğu gibi aklın da kitaplara ihtiyacı vardır.  Game of Thrones (TV Series 2011) 

Bir kimsenin aklı çoğalınca ilahi kaza ve kadere olan imanı artar; zorlu olaylar (onun yanında) kolaylaşır. Hz. Ali

Bir saat (kısa bir an) tefekkür (düşünmek), bir gece nâfile ibadet etmekten daha hayırlıdır  

Bir soru soran adamın sorusundan, onun ne derece akıllı adam olduğunu anlarım. Hz. Ömer (R.A.) 

Bir şeyin imkansız olduğuna inanırsanız, aklınız bunun neden imkansız olduğunu size ispatlamak üzere çalışmaya başlar. Ama bir şeyin yapabileceğinize inandığınızda, gerçekten inandığınızda, aklınız onu yapmak üzere çözümler bulmada size yardım etmek için çalışmaya başlar. [Dr.David J.Schwartz]

Bir ulusun büyüklüğü nüfusunun çokluğu ile değil, akıllı ve erdemli kişilerinin sayısı ile belli olur. (Victor Hugo) 

Birçok insan, dolu ağızla konuşmayacak kadar terbiyelidir; ama boş kafayla konuşmakta sakınca görmezler.  Orson Welles 

Bizi yöneten, dünyayı ellerinde tutan kimselerin bizim kadar akıllı olması yetmez. Bizden çok üstün değiller ise bizden çok aşağı sayılırlar. 

Bu dünyada en adil dağıtılmış olan şey akıl’dır. Çünkü kimse kendi aklını yetersiz bulmaz 

Budalaların aptallığı her zaman akıllı kimselere bileme taşı hizmeti görür. [W. Shakespeare]

Budalalığa karşı ilahlar bile aciz kalmışlardır. F. SCHILLER Alman şair ve yazarı (1759-1805)

Büyük tehlike, yarı aptallarla yarı akıllılar arasında yatar. GOETHE Alman şair ve yazarı (1749-1832)

Cahil emeline, akıllı ameline güvenir. Hukema

Cahil mal arar; akıllı kemal arar. Ahmet Kazancı 

Cahilin nişaneleri ise şunlardır: İlişkisi olduğu kimseye haksızlık yapar. Kendisinden aşağıda bulunanlara haksızlıkta bulunur. Üst seviyede olan kimselere karşı gelir. Düşünmeden konuşur. Konuştuğunda günaha düşer; sustuğunda gaflete dalar. Bir fitneyle karşılaştığında, ona doğru koşup helak olur. Bir fazilet gördüğünde, yüz çevirir ve ağır davranır. Geçmiş günahlarından korkmaz. Kalan ömründe de günah işlemekten vazgeçmez. Hayır işlerde gevşeklik yapar. Elinden çıkan ve zayi ettiği hayırları da önemsemez. İşte bu on haslet, akıl nimetinden mahrum kalan ca­hilin özelliklerindendir. Hz. Muhammed 

Cesaret tehlike karşısında aklın kullanılmasıdır. (Platon) 

Çok bilgili olman akıllı olduğunu göstermez. Heracleitus 

Daha sonra akıldan hilim (yumuşaklık), hilimden ilim, ilimden rüşt (olgunluk), rüşdden iffet, iffetten korunma (sakınma), korun­madan hayâ, hayâdan vakar (ağır başlı olmak), vakardan hayırlı işlerde sebat (süreklilik) ve sebattan kötülükten nefret etmek, kötülükten nefretten de nasihat edene itaat etmek ayrıldı. Bunlar, akıldan ayrılan on tane hayır semeredir. Bunlardan her biri de on ayrı kola ayrılır. Hz. Muhammed 

Deli bile konuşuncaya kadar akıllı zannedilir. 

Deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun 

Deli ile devletli bildiğini yapar: Akıldan uzak olanlar, olayların sonunu ve zararlarını düşünemedikleri için istediklerini istedikleri zamanda diledikleri gibi yapmaya kalkarlar. Güçlü insanlar ise karşılarına çıkan engelleri aşacaklarına inandıkları için kendilerinden emindirler. 

Deliler ve akıllı insanlar zararsızdır. En tehlikeli insanlar; yarı deliler ve yarı akıllılardır. Şeyh Sadî Şirazî  

Deliler ve akıllılar aynı derecede zararsızdırlar. Yalnız yarı delilerle yarı akıllılar çok tehlikelidir. [Goethe]

Delilerden korkmam, akıllı geçinenlerden korkarım. Delileri saygıyla severim, zira onlar benim velinimetimdir. 

Delinin beyi olmaktansa akıllının kölesi olmak daha iyidir. 

Delinin yüreği ağzındadır; akıllının dili yüreğindedir Akıllı bir kimse, düşmanından da akıl öğrenmeyi ihmal etmez. Beydeba  

Deliye bal tattırmışlar, çarşıda katran bırakmamış: Cahiller, küçük çıkarları için büyük hataları işleyebilirler. Bir kerelik ikramla bile, her zaman kötüye ve çirkine hizmet edebilirler. Önce kendimizi yetiştirmeli ve bilgilendirmeliyiz. Güçlü olmalıyız. Yoksa küçük bir ikramla her zaman zayıf yanlarımızı kullanırlar. 

Deliye her gün düğün bayram: Sorumluluk ve görevlerini bilmeyenler, hiçbir şeyi dert etmezler, her an neşelidirler. Olumsuzlukları algılayamadıklarından, sorunlar onların neşesine engel değildir. Oysa insanlar birbirlerinin dertleri ile dertlenebilmeli, yanlışa ve yanlışın sahibine karşı birlikte tavır alabilmelidir. Çevremizle bir arada mutlu olmalıyız. Bilgisizce davranıp herkesin acı çektiği durumlarda duyarsız ve neşeli olmamalıyız. 

Deliyle bilge arasındaki fark: birincisi tutkulara, ikincisi aklına boyun eğmiştir. [Erasmus] 

Deneme, aklımıza katkıda bulunur ama budalalığımızı azaltmaz. Bernard Shaw

Deneyim akıllı insanların biricik kehanetidir. [Lamartine] 

Dertlerimizi avutan akıl ve hikmettir, O engin denizlerin ötesindeki yerler değil  

Dil akıl tarafından yaratılmıştır ve aklı yaratır.  Peter Abelard 

Dil akıl tarafından yaratılmıştır ve aklı yaratır. Aaron Allston 

Dil bir ölçüdür; cehalet onu hafiflettiği gibi akıl da onu ağırlaştırır. Hz. Ali

"MONTAIGNE: İNSAN VE AKIL

Yine kendime döneyim: Kendimde değer verdiğim tek şey, hiç  kimsenin kendinde eksik görmediği bir vergidir: Kendi aklımı  beğenmekle her insanın, her gün yaptığını yapmış oluyorum. Kim  kendini akılsız sayabilir? 

  İnsanın kendini akılsız sayması mantıkça da mümkün değildir. Öyle  bir sakatlık ki bu, onu kendinde gören, kendinde görmüyor demektir. 

Öyle bir illet ki bu, devası yoktur; ama hastanın gözü kendine çevrilip  de bu illeti gördü mü illet dağılıverir güneşin sisleri dağıtması gibi. Bu  konuda insanın kendini kötülemesi, temize çıkarması, kendini kusurlu  görmesi bütün kusurlarından yakınmasıdır. En zavallı, en allahlık  insanlar bile akıldan yana paylarına razıdırlar. Başkalarında bizden  daha fazla yiğitlik, beden gücü, deneyim, yetenek, güzellik görebiliriz;  ama akıl üstünlüğünü kimseye vermeyiz.    Başkalarında doğru düşünceler gördük mü bunları, şöyle bir  düşünmekle biz de bulabilirdik sanırız. Başkalarının eserlerinde  gördüğümüz bilgiyi, sanatı ve daha başka değerleri bizimkilerden  üstün tutabiliriz; ama düpedüz düşüncenin bulduklarına kendi  düşüncemizle de pekala varabileceğimize inanırız; onların  büyüklüğünü ve zorluğunu bir türlü göremeyiz, meğer ki bu  düşünceler bizden ölçülmez bir uzaklıkta olsun. Onun için benim  yazdıklarımın pek tutulacağını, övüleceğini ummuyorum; bu çeşit  yazarların ünü az olur.

  Hem sonra kimin için yazıyoruz? Kitaplar arasında yaşayanlar,  bilginler, bilginlikten başka bir değer tanımazlar insan düşüncesinin,  bilgi toplamak, güzel yazmaktan başka bir yolda ilerleyebileceğini  kabul etmezler: Scipiolar'ı birbirine karıştırdıysanız, artık  söyleyeceğiniz sözlerin nasıl bir değeri olabilir? Onlara göre Aristoteles'i bilmeyen kendini de bilmiyor demektir. Basit ruhlu  bilgisiz insanlarsa kendilerini aşan ince bir sözün değerini ve önemini  görmezler. Dünyayı dolduran da bu iki çeşit insandır. Sizin dilinizden  anlayacak üçüncü bölüğe, ruhları kendiliğinden düzenli ve güçlü 

insanlara gelince, onlar o kadar azdır ki aramızda adları sanları bile  duyulmaz. Onlara kendimizi beğendirmeye çalışmakta fazla bir kar da  yoktur.

  Doğanın insanlara en adilce dağıttığı nimet akıldır derler. Çünkü hiç  kimse akıl payından şikayetçi değildir. Nasıl olsun? Aklını  beğenmemesi için aklından ötesini görebilmesi gerekir. Ben  düşüncelerimin doğru olduğunu sanıyorum: Ama öyle sanmayan kim  var? Aklımın sakat olmadığına benim bulduğum en iyi tanıt kendime  az değer verişimdir. Sakat olsaydı kendime beslediğim sevgi onu  kolayca aldatabilirdi; çünkü ben kendimi öyle seviyorum ki; sevgimi  bir türlü kendimden dışarıya çıkaramıyorum. Herkes sevgisini bir sürü  dosta, tanıdığa dağıtırken, ben kendi içimin rahatından, kendi  varlığımdan başka şeye bağlanamıyorum. Başka şeylere bağlanışım  kendi isteğimle, bile değildir. http://www.gunesdershanesi.com/ekitap/Montaigne%20-%20Denemeler.pdf

 

Doğru işlemeyen akıl keskinmiş neye yarar? Saatin iyiliği koşmasında değil doğru gitmesindedir.(Vauvenargues) 

Doğru olanı yalnızca akıllı insan yakalar. [Goethe] 

Duygunun yanında akıl daima adi kalır. 

Dünyada Başarı Kazanabilmek İçin Aptal Görünmeli, Akıllı Olmalıdır. MONTESQUİEU

Dünyada başarı kazanmanın iki yolu vardır: Ya kendi aklından faydalanmak, yahut da başkalarının akılsızlığından faydalanmaktır. La Bruyere

Dünyada başarılı kazanabilmek için, aptal görünmeli akıllı olmalıdır [Montesquieu] 

Dünyada başkalarının deneylerinden yararlanacak kadar akıllı insan var mıdır acaba? (Voltaire) 

Dünyada hiç bir akıl, başka bir akıl olmadan ortaya çıkmaz. [Montaigne] 

Dünyada hiçbir akıl, başka bir akıl olmadan ortaya çıkmaz. (Montaigne) 

Dünyanın planı yalnızca akla dayanır. [Kant] 

Dünyanın sorunu, akıllılar hep kuşku içindeyken aptalların küstahça kendilerinden emin olmalarıdır.  BERTRAND RUSSELL 

Dünyayı, akıllılar yaşasın diye, budalalar kurmuştur. [Oscar Wilde] 

Düşüncelerle karşılaşınca, zayıflar korkar, aptallar karşı gelir, akıllılar karar verir. J.Roland 

Düşünmeden yapılan konuşmalarda insanların aklı imtihan olunur. Hz. Ali

Eğer güneşe akıllıca bakmazsak, karanlık içinde kalırız. [John Milton] 

Eğer insan aklı zaafsız olsaydı, felsefeye hiç gerek kalmazdı. 

Eğitim görmüş aklın işareti, herhangi bir düşünceye onu kabul etmeden önçe açık olmasıdır.  Aristoteles

Elinizde ise başka insanlardan daha akıllı olun ama sakın bunu onlara söylemeyin. ( P. Lord Chesterfield) 

En affedici insan, cezalandırma gücü varken affedendir. Mürüvvet ve akıl yönünden en eksik insan, kendinden aşağıdakine zulmedendir. Ebu Cafer el-Mansur 

En akıllı insan öğüt alan insandır. 

En iyi, kendileri de öğrenme sürecinde olan insanlardan öğrenilir.  (H.Jackson Brown) 

En sıradan iş bile büyük başarılar getirme potansiyeline sahiptir.  (H.Jackson Brown) 

En üstün akıl boş işten uzak durmaktır. Hz. Ali

En üstün akıl edeptir. Hz. Ali

En üstün akıl ibret almak, en üstün basiret yardım istemek, en büyük ahmaklık ise aldatılmaktır. Hz. Ali

En üstün akıl, insanı kemale ulaştırandır. Hz. Ali

En üstün akıl, insanın nefsini tanımasıdır; nefsini tanıyan akıllı olur, ona cahil kalan helak olur. Hz. Ali

En üstün nimet akıldır. Hz. Ali

En yaman delilik, en yaman akıl ve bilgelikten doğar. Montaigne

Erkeğin (faziletinin) nihayeti aklının güzelliğidir. Hz. Ali

Erkeğin aklı nizamı, edebi ayakta tutanı, doğruluğu imamı, şükrü ise kemalidir. Hz. Ali

Erkeğin kemali aklı, değeri faziletidir. Hz. Ali

Erkeklerin aklı üç şeyle sınanır: Mal, velayet ve musibet. Hz. Ali

Erken yatıp erken kalkmak, bireyi sağlıklı, varlıklı ve akıllı yapar. Benjamin Franklin

Fazilet sahibi insanları akılları kalemlerinin yanındadır. Hz. Ali

Faziletlerin akıl gibisi güzelleştirmedi. Hz. Ali

Gençlikte ve güzellikte akıl arama. (Homeros) 

Gerçeği aklın ışığı ile ara. R.Descartes

Gerçek akıl çok öğrenmekle elde edilmez, bilge istifçilik yapmaz. Lao Tzu

Gerçek, akıllı olanlar için; güzellik ise, duygulu kalpler için yaratılmıştır. [Schiller] 

Gerçekten akıllı olanlar aynı zamanda alçakgönüllü olanlardır. (Andre Gide) 

Gurura kapılanlar, büyük konuşmalarının bedelini ağır bir biçimde öderler, akıllı olmayı da böylelikle ancak yaşlanınca öğrenirler. [Sophokles] 

Halkla iyi geçinmek aklın nişanesidir. Hz. Ali

Ham düşünceleri ancak akıl pişirir. ( Firdevsi) 

Hayâ iki kısımdır: Akıldan kaynaklanan hayâ ve ah­maklıktan kaynaklanan hayâ. Akıl hayâsı ilmin nişanesidir; ah­maklık hayâsı ise cehaletin alametidir. (Örneğin çirkin iş yapmak­tan hayâ etmek akıldandır; sorup öğrenmekten utanmak ise ah­maklıktandır.) Hz. Muhammed 

Hayalgücü bilgiden daha önemlidir.  (Albert Einsten) 

Hayânın semereleri: Yumuşaklık, şefkat, gizlide ve açıkta Allah’ı gözetmek, sıhhat, kötülükten kaçınmak, güler yüzlülük, cömertlik, başarı ve halkın arasında iyilikle anılmak. Bunlar hayâ vasıtasıyla akıllının elde ettiği şeylerdir. Allah-u Teâla’nın nasi­hatini kabullenip, O’nun ifşasından korkan kimseye ne mutlu. Hz. Muhammed 

Hayatta başarılı olmak için akılsız görünmeli ama akıllı olmalıyız. ( Charles De Montesguieu) 

Hayır işi sürdürmenin sonuçları: Çirkin ve kötü işleri terketmek, ahmaklıktan uzaklaşmak, günahtan çekinmek, yakine ermek, kurtu­luşu sevmek, Rahman (olan Allah)’a itaat etmek, delil ve bur­hana saygı göstermek, Şeytandan sakınmak, adalete boyun eğmek ve hakkı söylemek. Bunlar hayır işi sürdürmenin sonucu olarak akıllıya nasip olan şeylerdir. Geleceğini ve (kıyamet günü yeniden) dirileceğini unutmayan ve dünyanın faniliğinden ibret alan kimseye ne mutlu. Hz. Muhammed 

Hazır aklından aciz olan, o olmadığında daha aciz olur. Öyleyse kaybından daha aciz olan kimdir? Hz. Ali

Hem aşık hem de akıllı olamazsın. Bacon

Her insanın aklı diliyle ölçülür. Hz. Ali

Her insanın aklı, dostu; cehaleti ise düşmanıdır. Hz. Ali 

Her işin hayrı akıl iledir. Hz. Ali

Her nimetin bir şükrü vardır. Akıl nimetinin şükrü de düşünüp öğüt almaktır. 

Her şey çoğaldığında ucuzlar; fakat akıl çoğaldıkça kıymetlenir. Hukema

Her şeyin bir nihayeti vardır, erkeğin nihayeti ise aklıdır. Hz. Ali

Her şeyin zekâtı vardır, aklın zekâtı ise cahillere tahammül etmektir. Hz. Ali

Her şeyini kaybettiğini zanneden bir insan, eğer aklını kaybetmemiş ise hiçbir şeyini kaybetmemiş demektir. 

Her yerde okka dört yüz dirhemdir: Bazı insanlar kendi yanlışlarını kabullenmek istemezler. İnsanlara danışma sebebi de kendilerini doğrulatmak içindir. Oysa ölçüsü sağlam olanlar için doğru ve yanlış bellidir. Kişi yere göre değişmez. Bir yanlışa düştükten sonra, onu bir başkasına doğrulatmak yerine hatamızı anlamalı, zarar verdiğimiz kişiden helâllik almalı, doğruya dönmeliyiz. Gerçekler kişilere ve çevreye göre değişmez. 

Her zaman aklımızın izinden yürümeye gücümüz yetmez. [La Rochefoucauld] 

Her zaman aklımızın izinden yürümeye takatimiz yetmez.  François de La Rochefoucauld 

Her zaman aklımızın peşinden gidelim, insanların takdiri de isterse aklımızdan gelsin. (Montaigne) 

Herhangi bir insan, zamanını nasıl sarf edeceğini düşünür, akıllı bir insan nasıl tasarruf edeceğini düşünür. Arthur Schopenhauer

Herkese akıllı denmez. Akıllı kimse, kendisini her türlü kötülükten koruyandır. [İmam Şafii]

Herkesi kınamak ve herkesi övmek, akılsızların yapacağı şeylerdir. Benjamin FRANKLIN ABD’li yazar, diplomat, mucit (1706-1790)

Herkesin aklı bir olsa koyuna çoban bulunmaz: Toplumdaki görev ve sorumluluğun çeşidi kadar meslek ve yaratılış vardır. Bu nedenle herkesin aynı seviyede ve aynı beceride olması, aynı işi yapması mümkün değildir. Eğer öyle olsaydı sıradan işleri kimse yapmazdı. Bu nedenle sıra dışı olmamız gerekir. Bunun için de sıra dışı gayret göstermemiz icap eder. Yerimizi, çabamız ve aklımız belirler. 

Herkesin aklını pazara çıkarmışlar, yine herkes kendi aklını beğenmiş: (bk. Akıl ve Düşüncesizlik: Söz 6). 

Herkesin dostu aklı, düşmanı ise cahilliğidir. Hz. Ali

Heva-hevesi aklına galip gelen rezil olur. Hz. Ali

Hiç bir akıllı insan büyük sonuçları birden beklemez. [Voltaire] 

Hiç kimse rastlantıyla ya da onun aracılığıyla doğru ve akıllı olmaz. Aristoteles

Hilim akılla çoğalır. Hz. Ali

Hilimle birlikte olmayan akılda hayır yoktur. Hz. Ali

Hilmin (yumuşaklığın) semereleri: Güzel davranmak, iyi insan­larla arkadaşlık yapmak, aşağılıktan kaçınmak, alçaklıktan uzak durmak, iyiliğe fazla istek, yüce derecelere yaklaşmak, affetmek, iyi geçinmek, ihsanda bulunmak ve boşuna konuşmamaktır. Bunlar hilim sayesinde akıllıya nasip olan sıfatlardır. Hz. Muhammed 

Hocanın dediğini yap, yaptığını yapma: Hocalar, gerçekleri savundukları kadar, uygulama gücüne sahip olmayabilir. Bu nedenle onları olağan üstü varlıklar sanıp her hareketlerinin doğru ol. bilgi edinmekten; uygulamak, bilmekten daha zordur. Özellikle sözü başka, özü başka olanlara ve sözüne inandığımız insanların özünün de doğru olmasına dikkat etmeliyiz. Sadece doğruyu söylemek yeterli değildir. Kendi hatalarımızı terk edebilmeli, sözümüzü de özümüz ve davranışımızla doğrulamalıyız. Bilgi edinme süreci, davranıştan çok hızlı ve kolay olduğu için, bilenler her söylediklerini uygulayamayabilirler. Doğruyu söyleyenin her davranışı, sözleri kadar geçerli olmayabilir. 

İdrâk-ı meâlî bu küçük akla gerekmez; Zira bu terazi o kadar sıkleti çekmez. (Ziya Paşa) 

İffetin semereleri: (Takdirine) Razı olmak, mütevazı olmak, (hayırlardan) faydalanmak, huzurlu olmak, (elinin altında bulunan­ların halini) sormak, huşu, tezekkür (gafil olmamak), tefekkür, bağışta bulunmak ve cömertlik. Bunlar, iffet vasıtasıyla akıllı kim­seye, Allah-u Teâla ve O’nun verdiği rızıktan hoşnut olduğu tak­dirde, nasip olan şeylerdir. Hz. Muhammed 

İki deliye bir akıllı: Çevremizde her türlü insan vardır. Herkes iyi, akıllı, eğitilmiş ve görgülü olamaz. İki iyi bir kötüyü, iki akıllı bir cahili idare etmelidir. İyiler, sorumluluk ve görevlerini unutmamalıdır. Herkesin iyi ve akıllı olacağı bir ortam olmayacağına göre iyiler kötülere, bilgililer cahillere yardımcı olmalı, birlikte yaşamayı öğrenmelidir. 

İki şey akıl hafifliğinden gelir: Söyleyecek yerde susmak, susacak yerde söylemek. 

İki şey var ki, asla sonuna erişilmez. İlim ve akıl 

İlim bir kuş ise akıl, onun kanadıdır.   Feridüddin Attar 

İlim tükenmez hazine, akıl eskimez elbisedir. 

İlim, müminin dostu; hilim, yardımcısı; akıl, kılavuzu; sabır, ordusunun komutanı; mudara (halkla iyi geçinmek) babası; iyilik kardeşi; nesebi, Hz. Adem; aile üstünlüğü, takvası; mertliği de malını ıslah etmesidir. Hz. Muhammed 

İlimle birlikte olan akıldan, hilimle birlikte olan ilimden ve kudretle birlikte olan hilimden daha güzel bir şey yoktur. Hz. Ali

İlk seferde başaramazsanız, tekrar tekrar deneyin, sonra vazgeçin. Hemen vazgeçmek, aklını kullanmamaktan başka bir şey değildir. Richard Wilkins

İlmin semereleri: Fakirliğe rağmen zenginlik (ilim vasıtasıyla kendini zengin görmek), cimriliğe rağmen  cömertlik (kişi yapısı itibariyle cimri olabilir ama ilmin gereği olarak cömertlik yapar), basitliğine rağmen heybetli olmak, hastalığa rağmen sağlıklı olmak (vücudunun hasta olmasına rağmen morali yerinde olmak), uzak­lığa rağmen yakın olmak, inatçı ve ısrarlı olmasına rağmen hayâlı olmak, hakirliğe rağmen yücelik, düşüklüğe rağmen şerefli olmak, hikmet, itibar ve makama sahip olmak. İşte bunlar, akıllının ilim vasıtasıyla elde ettiği şeylerdir. O halde hem akıllı ve hem de alim olan insana ne mutlu. Hz. Muhammed 

İman bir hazine, iblis bir hırsız, akıl ise hazinedardır. Hazinedar giderse hırsız hazineyi çalar. Hacı Bektaş-ı Veli

İman kalp sayesinde inanılan ve yaşanan, akıl sayesinde de düşünülen ve idrak edilen bir gerçektir. 

İnsan akıbetinin efendisi değildir ve hiçbir zaman da olmayacaktır. İnsanın aklı onu daima bilinmeyen ve öngörülmeyen yeni şeyler öğrenmeye doğru götürecektir. 

İnsan akıldan uzaklaştığı zaman, hayvan ortaya çıkar. [Epictetos] 

İnsan akılla (adam) olur; saçı sakalı ağarmakla değil! O talihe, o devlete ümit kılı sığmaz; o devlet, umutla ricayla bulunmaz. 

İnsan akıllı bir yaratıktır; böyle olduğu için de uygun gıdasını bilimden alır; fakat insanın bilgisinin alanı öylesine dardır ki, bilimden aldığı besinlerden ancak çok az bir kısmı için ümitlenilebilir. David Hume

İnsan akla, akıl ilme tabidir. Atasözü  

İnsan aklı kuru bir ışık değildir. [Francis Bacon] 

İnsan aklı, kendi sonsuzluğunun bilincine, gücünü sonsuz evrenle ölçerek varır. [Glordano Bruno]

İnsan aklın sınırlarını zorlamadıkça hiçbir şeye ulaşamaz. (Einstein) 

İnsan başkalarından akıl ve mantık bulmaktan umudu kesti mi akıl ve mantığını kendisi kaybetmiş demektir. [Montaigne] 

İnsan doğayı dönüştüren akıl gücü, yılmak bilmezliği ve muhakemelerimizi tutkulardan kurtarmak, sonra da onu iyi şekilde kullanmaktır. Gorki

İnsan talihsizlikten ve mutsuzluktan değil akılsızlıktan korkmalı. ( Thomas Carlyle) 

İnsan zaman selinde kaybolmaya mahkumdur, ama aklı bu sonsuzlukta bir yıldız gibi parlayacaktır. [Albert Camus] Pek az insan başkalarının deneylerinden yararlanmayı bilecek kadar akıllıdır. [Voltaire]

İnsana aklı kazandıracak olan şey yalnız ve yalnız edeptir. Platon

İnsanı akıllı yapan tek şey nefrettir. [Camus] 

İnsanı ayakta tutan iskelet ve kas sistemi değil, prensipleri ve inançlarıdır.  Einstein

İnsanı hayvandın ayıran akıldır. İnsan akıldan uzaklaştığı zaman hayvan ortaya çıkar. ( Alfred ve Vigney) 

İnsanın akıllı olmasının delili sözüdür. Hz. Ali

İnsanın aklı çoğaldıkça can sıkıntısı artar.  DOSTOYEVSKI 

İnsanın aklı çoğaldıkça can sıkıntısı da çoğalır. (Dostoyevski)

Akıllı insan herkesten öğrenen insandır" İnsan ve Akıl - Montaigne [Denemeler] |

İnsanın aklı iffet ve kanaatle süslenmesiyle ölçülür. Hz. Ali

İnsanın aklı kendisine sınırlamalar getirilmesinden nefret eder. [Joseph Addison] 

İnsanın aklına vakarının çokluğu, güzel tahammülü; yüce bir asalete sahip olmasına ise güzel davranışı, hal ve hareketi delildir. Hz. Ali

İnsanın ayrıcalığı aklı, güzelliği mürüvvetidir. Hz. Ali

İnsanın beyanı (konuşması), aklının mizanı Atasözü 

İnsanın doğasında akıllılıktan çok delilik vardır. (Bacon) 

İnsanın en iyi dostu aklı, en büyük düşmanı da cehaletidir. 

İnsanın en üstün nasibi aklıdır; zelil olsa aklı onu aziz yapar, düşerse kaldırır, saparsa kurtarır, konuştuğunda aklı onu yönlendirir. Hz. Ali

İnsanın güzel konuşması aklına, hal ve hareketlerinin güzelliği ise asaletine delildir. Hz. Ali

İnsanın Hayatını Düzenleyen Akıl Değil, Zenginliktir. CİCERO 

İnsanın hayrını isteyenin sözlerine itaat etmenin sonuçları: Aklın çoğalması, fikrin olgunlaşması, iyi akıbetli olmak, kınanmaktan kurtuluş, (hakkı) kabul etmek, dostluk, gönül açıklığı, insaf, (hayır) işlerde (diğerlerinden) öne geçmek ve Allah’a itaat etmede güçlü olmak. Ne mutlu heva ve heves meydanlarından kurtulan kimseye. Bütün bunlar akıldan türeyen hasletlerdir. Hz. Muhammed 

İnsanın ilgilendiği tüm şeyleri ve tarihi, aklın süzgecinden geçirmeliyiz. Santayana 

İnsanın kemali akıldır. Hz. Ali

İnsanın kendini akılsız sayması mantıkça da mümkün değildir. (Montaigne) 

İnsanın tezkiyesi aklıdır. Hz. Ali

İnsanlar akılsızlıkları yüzünden alınlarında yazılı olandan daha acı çekerler. ( Eflatun) 

İnsanlar en az bildikleri konular hakkında en fazla fikir yürütürler.[Montaigne] 

İnsanlar, akıllılar arasında deli; deliler arasında akıllı olmasını bilmeli. 

İnsanlara akılları ölçüsünde söz söyleyiniz. Hz. Muhammed 

İnsanlara en adil şekilde dağıtılan nimet akıldır Çünkü hiç kimse aklından şikayetçi değildir Montaigne  

İnsanlara yapılacak en büyük iyilik, onlara akıllarını kullanmayı öğretmektir. Moliere

İnsanları Hayvanlardan ayıran akıldır. İnsan akıldan uzaklaştığı zaman, hayvan ortaya çıkar 

İnsanların aklı imtihan zamanında ( veya şaşkınlık esnasında) belli olur. Hz. Ali

İnsanların sizi akıllı bilmeleri için ya onların deliliklerine katılın ya da onları beğenilerine. (Rousseau) 

İnsanlığın şerefi aklıyla, asaleti diniyle; şahsiyeti ahlakıyladır. [Hz. Ömer] 

İsteklerinde güzel ve mutedil olması için kişiye aklı yeterlidir. Hz. Ali

İşlerin ölçüsü akıldır. Hz. Ali

İyi cins ata hafif bir darbe, akıllı insana da ufak bir söz ya da işmar yeterlidir. Çin atasözü

İyi tedbir ve israftan kaçınmak akıldandır.  Hz. Ali

Kaba güce katlanılabilir ama kaba akla katlanılmaz. [Oscar Wılde] 

Kadının el mahareti aklını gösterir. 

Kadınların zekaları kendilerini seven erkeklerden kalma tortulardan oluşur. Tıpkı erkeklerin zevkinde de hayatlarından geçmiş kadınların izinin kalması gibi. Çoğu zaman bir kadının bize çektirdiği dayanılmaz acılar başka bir kadının bizi sevmesine  ANDRE MAUROIS 

Kalbin kendine göre nedenleri vardır, akıl ise bunu hiçbir zaman anlayamaz. (Pascal) 

Kalbin kendine has nedenleri vardır ki, akıl hiç bir zaman anlayamaz.  B. PASCAL 

Kalbin öyle duyuşları var ki akıl onlara asla sahip değil… [B.Pascal] 

Kaybettiklerimin arasında en çok aklımı özlüyorum.  MARK TWAIN 

Kendi aklına hizmet etmek için cesur ol. (Kant) 

Kendini Akıllı Sanan Herkes Aptaldır. VOLTAİRE 

Kendini cahilliğe vurmak gibi akıllılık yoktur. Hz. Ali

Kıyamet için azık hazırlamak akıldandır. 159- Doğru konuşmak aklın delillerindendir. Hz. Ali

Kim akıldan yardım dilerse akıl onu doğru yola zorlar. Hz. Ali

Kişinin aklı bol olursa zamanındaki kıtlıktan ona bir ziyan olmaz. Kıtlığa rağmen o, aklının bolluğu sayesinde hoş yaşayabilir. İbn-i Sina

Konuşma insanın aklını kullanma sanatıdır. (Platon) 

Konuşma, insanın aklını diliyle kullanma sanatıdır, aklın fihristidir. [Seneca] 

Konuşmalarda konuyu akıldan çok güven sağlar. [La Rochefoucauld] 

Konuşup aptallığınızı belli edeceğinize, konuşmayın da hiç olmazsa herkesin kuşkusu kalsın.(Abraham Lincoln) 

Korku, akıl katilidir.  Wilfred (TV Series 2011) 

Kötülüğü sevmemenin sonuçları: Vakar (ağırbaşlılık), sabır, başarı, açık ve doğru yol üzerinde olmak, hidayeti sürdürmek, Allah’a iman etmek, halka karşı saygılı olmak, ihlaslı olmak, kendisini ilgilendirmeyen boş şeyleri terketmek ve kendisine yararlı olan işleri korumak. Bunlar şerri sevmemekten dolayı akıllıya nasip olan şeylerdir. Ne mutlu, Allah’ın hakkını yerine getiren  ve  Allah  yolunun sağlam iplerine (nişanelerine ) sarılan  kimseye. Hz. Muhammed 

Kurnaz insanlar okumayı küçümserler, basit insanlar ona hayran olurlar, akıllı insanlar ise ondan faydalanırlar. Francis Bacon

Kurnazlık, akıllılık değildir. Euripides 

Kuşu yükselten kanat, insanı yükselten akıldır. 

Madde karanlığı, akıl nûru ile; cehâlet karanlığı, ilim nûru ile; nefis karanlığı marifet nûru ile; gönül karanlığı da aşk nûru ile aydınlanır. [Hacı Bektaş-ı Ve

Maymun insana ne kadar çok benzemek isterse o kadar gülünç olur. Budalalar da akıllı gibi hareket ettikleri ölçüde o kadar tuhaf duruma düşerler. [H.Heine]

Mecnuna sormuşlar: Delileri sayar mısın? O da Cevap vermiş: Bu uzun sürer, siz akıllıları sayın. 

Mecnun'la birlikte oturan akıllı, Leyla'nın yüzünden başka bir şey konuşmaz. [Sadi-i Şirazi]

Merak, faal bir aklın kalıcı ve kesin özelliklerinden biridir. [Samuel Johnson] 

Meyvesi bol ağacın dalları yere eğildiği gibi, Akıllı insanlarda mütevazi ve alçakgönüllü olurlar Sadi

Mum dibine ışık vermez: Büyük insanlar, kendilerini topluma adadıkları için kendilerine ve yakın çevrelerine zaman ayıramayabilir. Yakınları özel ilgi ve fayda göremediklerinden onlara karşı tepki gösterebilir. Bu nedenle bazı önemli ve önder kişilerin yakınlarına faydası olmayabilir. 

Mühim olan, akıllı olmak değil aklı yerinde kullanmaktır 

Ne gariptir ki toplum olarak, aklı yavaş olana değil de ayağı yavaş olana, yüreği kör olana değil de gözü kör olana acırız... Halil Cibran

Ne var ki her yandan düşünmeyin! aklınızı kullanmayın! diye bağırıldığını işitiyorum. Subay, Düşünme, eğitimini yap!, maliyeci düşünme, vergini öde!, din adamı düşünme, inan! diyorlar.

Ne yazık ki vücudun çökmesi aklın olgunluk dönemine rastlar. Ahmet Haşim 

Nefsin kemali akılladır. Hz. Ali

Nimetlerin en hayırlısı akıldır. Hz. Ali

Okka her yerde dört yüz dirhem: (bk. Akıl ve Düşüncesizlik: Söz 19). 

Olabilirsen başkalarından daha akıllı ol. Fakat onlara daha akıllı olduğunu söyleme.  L. CHESTERFIELD 

Olabilirsen başkalarından daha akıllı ol; fakat onlara daha akıllı olduğunu söyleme! 

Öfke aklın alevini söndüren büyük bir rüzgardır. Andre Gide

Öfke aklın alevini söndüren büyük bir rüzgardır. (Andre Gide) 

Öfke ve şehvet hastalığına duçar olan akıl, hikmetten faydalanamaz. Hz. Ali

Öfke, aptalları akıllı yapar; ama yoksul bırakır. Lord Bacon 

Öfkeni aklınla yenemiyorsan, kendini insandan sayma. [Voltaire] 

Öğrenimsiz akıl sürülmemiş tarlaya benzer. Halil Cibran

Öğretmek yeniden öğrenmektir.  (H.Jackson Brown) 

Öksüz, babası olmayan değil; aklı olmayandır. Hz.Ali (r.a.) 

Önemli bir problemde, yetkinizi aştığı halde size danışılıyorsa, kahramanlık yapmayın. Çünkü mutlaka olaya çözüm değil, suçlu aranıyordur.  ERICH FROMM 

Önemli olan akıllı olmak değil, aklı yerinde ve zamanında kullanmaktır. Descartes

Renkleri ince ince ne anlatırsın köre Konuşun her insanla onun aklına göre Necip F. Kısakürek 

Rüşdün semereleri: Doğruluk, hidayet, iyilik, takva, başarı, itidal (dengeli olma), iktisat (ne savurgan ve müsrif ne de cimri olma), mükâfat, kerem ve Allah’ın dinini tanımak. Bunlar akıllının rüşd vasıtasıyla elde ettiği şeylerdir. Öyleyse ne mutlu doğru yolda sabit olan kimseye. Hz. Muhammed 

Sabır (veya ilim) ile süslenmek en güzel akıldandır. Hz. Ali

Sabır aklın veziri olmadıkça ziynetleşmez. Hz. Ali

Sadece daha akıllı biriyle oynayarak akıllanabilirsin.  Revolver (2005) 

Sadece en akıllı ve en aptal insanlar hiçbir zaman değişmez.  KONFÜÇYÜS 

Sadece tecrübe sayesinde bir şeyler öğrenebiliriz ve hiçbir zaman bir olayı akıl yoluyla tamamen kavrayamayız. 

Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur. (Platon) 

Sahip olmadığı şeylere üzülmeyen ve sahip olduklarına sevinen insan akıllı bir insandır. (Epiktetos) 

Sana faydası olmayan işi terk etmekle aklın kemale erer. Hz. Ali

Sapık yol karşısında doğru yolu sana aşikâr etmesi için aklın yeterlidir. Hz. Ali

Sevginin bulunmadığı yerde akıl da arama. (Dostoyevski) 

Sınavlarda akıllıların cevaplayamayacağı soruları aptallar sorar. Oscar Wilde

Sırf kendi aklına dayanan, hatalardan kurtulamaz. Mansur bin Ammar (R.A.) 

Siyanetin (kendini korumanın) kısımları: Salâh (doğruluk), tevâzu, züht, tevbe, anlayış, edep, ihsan, sevgi kazanmak, hayırlı işlerde bulunmak ve kötülükten sakınmak. Bunlar günahlardan korunma vesilesiyle akıllının elde ettiği şeylerdir. Öyleyse Allah’ın, siyanetle ikramda bulunduğu kullara ne mutlu. Hz. Muhammed 

Siz onları görseydiniz deli derdiniz; onlar sizi görseydi, müslüman demezlerdi. (Sahabeler için Hasan-ı Basrî) 

Sonsuz olan ikişey vardır: Evren ve insanların aptallıkları. (Albert Einstein) 

Şaşkın misafir ev sahibini ağırlar: (bk. Akıl ve Düşüncesizlik: Söz 2). 

Şem’un, Resulullah’a, "Bana akıl hakkında bilgi ver. Akıl nedir? Nasıldır? Akıldan ayrılan kollar nelerdir? (Aklın ürünleri nelerdir?) Ve bunların bütün kısımlarını bana açıklayın." diye sordu. Resulullah salla'llahu aleyhi ve alih şöyle buyurdu: "Akıl, cahilliğin bukağıdır; nefis, en kötü hayvana benzer; bukağı takıl­mazsa azar. Böylece akıl cahilliğin bukağıdır. Allah-u Teâla aklı yaratıp ona, "Gel" dedi, o da geldi; ona "Dön" dedi o da döndü; sonra Hak Teâla şöyle buyurdu: "İzzet ve celalime andolsun ki, senden daha azametli ve senden daha itaatkâr bir varlık yarat­madım; seninle başlayıp seninle hilkati yenileyeceğim. Mükâfat senin içindir, azap da sanadır." Hz. Muhammed 

Şükür ki yüz tane ahmak bir araya gelse bir tane akıllı adam etmez. Arthur Schopenhauer

Şüphesiz akıl günahtan uzak durmak, akıbetlere bakıp temkinli olmaktır. Hz. Ali

Şüphesiz Allah, sağlam akıl ve doğru amelle rızıklandırdığı kimseye nimetini zahir etmiş, ona büyük minnet bırakmıştır. Hz. Ali

Şüphesiz bir insanın hayırlı sıfatlardan birine sıkı sıkıya sarıldığını görürsem bu sıfatından dolayı onu yükseltir (kabul eder, inayette bulunurum), o sıfatın dışında başka sıfatlara sahip olmasa dahi onu bağışlarım; ama onu akılsız ve dinsiz olmasından dolayı bağışlamam. Çünkü dinsizlik emniyetten ayrılmaktır ve korku ile yaşamak da faydasızdır. Akıl olmazsa hayat da olmaz ve ölülerle dostluk olmaz. Hz. Ali

Şüphesiz sen aklınla ölçülürsün, öyleyse onu ilimle çoğalt. Hz. Ali

Tabiatın insanlara en âdilce dağıttığı nimet akıldır derler: çünkü hiç kimse akıl payından şikayetçi değildir. (Montaigne) 

Tabiatın insanlara en âdilce dağıttığı nimet akıldır derler: çünkü hiç kimse akıl payından şikayetçi değildir.  MONTAIGNE 

Tabiatta öylesine yüksek bir akıl kendini gösteriyor ki, insanın en ince düşünceleri ve buluşları bu aklın yanında sönük bir gölge gibi kalır.  Albert Einstein 

Tabiatta öylesine yüksek bir akıl kendini gösteriyor ki, insanın en ince düşünceleri ve buluşları bu aklın yanında sönük bir gölge gibi kalır. [Albert Einstein]

Takımın aklı, takım bireylerinin aklından daha büyüktür. Peter Senge 

Tanrı mahvetmek istediği kişinin önce aklını alır. [Euripides] 

Tanrım! Değiştirilebilecek şeyleri değiştirebilmem için bana güç ver, değişemeyecek şeyleri kabullenebilmem için sabır ver ve bu ikisini ayırt edebilmem için akıl ver. Çin atasözü

Tatsız aşa tuz neylesin, akılsız başa söz neylesin: Bir işte başarılı olmak, istek ve yeteneğe bağlıdır. Bu nedenle iş vereceğimiz, yetiştireceğimiz insanda bu özelliklerin olması gerekir. Gerekli bilgi ve olgunluk yoksa, harcanan emekler boşa gider. Söz dinlemeli, davranışlarımızı kontrol etmeli, işimizin bilgi ve yeteneğimizle uyumlu olmasına özen göstermeliyiz. Yanlışları alışkanlık haline getiren kişiler, söz ile yola gelmezlerse yapılan yardımlar boşa gider. Bir kişinin başarılı olması için istekli ve yetenekli olması gerekir. Aksi halde iyi niyet ve yardım sonuç vermez. 

Tedbir gibi akıl yoktur. Hz. Ali

Tek mantık düşünebilmekse; evet, akıllıyız. Aristoteles

Vücudu dinlendirmenin en doğru yolu aklı dinlendirmektir. (Napoleon) 

Ya Ali, cahillikten daha kötü bir fakirlik, akıldan daha faydalı bir servet, bencillikten daha korkunç bir yalnızlık ve istişareden daha iyi bir yardımcı yoktur; hiçbir akıl da tedbir almak kadar yararlı değildir. Güzel ahlak gibi soy sop ve şükür gibi de ibadet yoktur. Hz. Muhammed 

Ya Ali, cahillikten daha şiddetli bir fakirlik, akıldan daha faydalı bir servet, kendini beğenmişlikten daha korkunç bir yalnızlık yoktur ve hiçbir amel tedbir almak, hiçbir takva günahtan sakın­mak ve hiçbir soy sop da iyi ahlaklılık gibi olamaz. Konuşmanın âfeti yalan, ilmin âfeti unutmak ve bağışta bulunmanın âfeti de minnettir. Hz. Muhammed 

Ya Ali, kimde şu üç şey olmazsa hiçbir ameli doğrulmaz: Kendisini Allah Azze ve Celle’ye karşı günah işlemekten alı­koyacak takva; akılsızın cahilliğini önleyecek ilim (bir nakle göre de hilim) ve halkla iyi geçinebilmesini sağlayacak akıl. Hz. Muhammed 

Yalnız Akıllar Zenginliklerini Kullanabilir. EURİPİDES 

Yalnız akıllı insanlar sevmesini bilirler. [Seneca] 

Yalnızca akıllılar düşünce sahibidirler. İnsanların geri kalanları düşüncelerinin tutsağıdır. Coleridge

Yapıcı bir tenkit, akıllı insanları güçlendirir. Ahmakları öfkelendirir. [Napoleon Bonaparte] 

Yaşlanmadan akıllanmayı çok isterdim George Bernard Shaw

Yaşlının sözü, gencin aklını yener. 

Yeni akıl, varolanın dışına seyretmektir. 

Yeryüzünün iki gücü vardır. Akıl ve kılıç. Çoğu zaman akıl kılıcı yenmiştir. (Platon) 

Yeşillerden, çiçeklerden meydana gelen bahçe geçici, fakat akıllardan meydana gelen gül bahçesi hep yeşil ve güzeldir. Mevlana

Yeter, aklından çıkar artık onu diyor kimileri. Siz de aklınızla değil de, yüreğinizle sevseydiniz anlardınız beni.  Cemal SÜREYA 

Yirmi Yaşında Yakışıklı, Otuz Yaşında Güçlü, Kırk Yaşında Zengin, Elli Yaşında Akıllı Olmayan İnsan Hiçbir Zaman Yakışıklı, Güçlü, Zengin Ve Akıllı Olamaz. HERBERT  

Yüce Allah kulları arasında akıldan daha üstün bir şeyi paylaştırmadı. Hz. Ali

Yüksek ruhlar, her zaman sıradan akılların şiddetli muhalefetleriyle karşılaşırlar. 

Yüksek ruhlar, her zaman sıradan akılların şiddetli muhalefetleriyle karşılaşırlar.  Albert Einstein 

Yürek, aklın özgürlüğüdür. 

Yürekten itaat edeceğim tek bir iktidar var, kendi aklımın kararı, kendi vicdanımın emrettiği. William Godwin

Yürüyen bir aptal, oturan iki akıllıdan daha çok yol alır. Çin atasözü

Zekî, başkalarını bilendir; kendini bilen ise akıllıdır. 

Zenginliğin en iyisi akıldır. Hz. Ali (r.a.) 

Zenginlik için akıl yeterlidir. Hz. Ali