BÜYÜK İSTANBUL DEPREMİ İÇİN CAN KAYBI (ÖLÜM) TAHMİNLERİ

BÜYÜK İSTANBUL DEPREMİ İÇİN CAN KAYBI (ÖLÜM) TAHMİNLERİ

Bülent Ağaoğlu

Antalya, 14.10.2019

1/

Celal Şengör'den büyük İstanbul depremi için korkutan tahmin: Ölü sayısı 100 bini geçer

Marmara Fayı üzerine üniversitede uzun yıllardır araştırmalar yürüten Prof. Dr. Celal Şengör, katıldığı TV programında olması beklenen İstanbul depreminde kaç kişinin öleceğiyle ilgili tahminde bulunarak, "Ölü sayısı 100 bini geçer. Sadece deprem öldürmez." ifadelerini kullandı. 27.09.2019. https://www.haberler.com/celal-sengor-den-buyuk-istanbul-depremi-icin-12472107-haberi/

2/

“Az önce verdiğim iki enerji miktarını birbirine bölerseniz, 7 büyüklüğündeki bir deprem ile 6 büyüklüğündeki bir deprem arasında yaklaşık 30 kat güç farkı olduğunu görürsünüz. Yani 7 büyüklüğündeki bir deprem, 6 büyüklüğündeki bir depremden sayısal olarak sadece %16,6 büyükmüş gibi gelse de aslında 10 kat büyüktür ve 31,62 kat güçlüdür (fazla enerji açığa çıkarır). Dolayısıyla Richter ölçeğindeki sayıları doğru okumak gerek. 5,6 büyüklüğündeki bir depremde ölü veya yaralı olmaması, ondan tam 25 kat büyük ve 125,9 kat güçlü olan 7,0 büyüklüğündeki bir depremde aynı sonucun yaşanacağı anlamına gelmemektedir. Hem de hiç gelmemektedir!”. 2019. https://www.birgun.net/haber/beklenen-buyuk-istanbul-depremi-271461

3/

“İstanbul geneli Nüfus: 8.831.766 Tahmini ölü sayısı: 87,273 Tahmini ölü oranı: %1,0 Tahmini yaralı sayısı: 135,169 Tahmini yaralı oranı: %1,5”. 30.8.2014. http://www.fikirtepehaber.com/gundem/istanbul-depreminde-tahmin-edilen-korkunc-olum-rakamlari-h2088.html

4/

“"Nüfusun yüzde biri ağır yaralanacak ve vefat edecek"

"Resmi raporlarda İstanbul’da 7 ve daha büyük bir deprem olduğunda nelerle karşılaşacağımız belli. Nüfusun yüzde biri ağır yaralanacak ve vefat edecek, binalarında yüzde 10’u 15’i ağır hasar alır. Bu senaryolar zaten yapılmış.". 2019. https://t24.com.tr/haber/prof-eyidogan-marmara-da-onumuzdeki-30-yil-icinde-7-ve-daha-buyuk-bir-deprem-olma-olasiligi-yuzde-65,841257

5/

Doküman içinde ölü kelimesiyle arama yapılabilir.

Doküman içinde can kaybı kelimesiyle arama yapılabilir.

İBB-2009: İstanbul Olası Deprem Kayıp Tahminleri. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Daire Başkanlığı, Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü, Ekim 2009.  http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SubSites/DepremSite/Documents/C_%C4%B0STANBUL%E2%80%99UN%20OLASI%20DEPREM%20KAYIPLARI%20TAHM%C4%B0NLER%C4%B0-rapor.pdf

6/

“13.İstanbul “Büyük trajedi”ye hazır mı?

İstanbul için tasarlanabilecek en kötü senaryo 10 Eylül 1509 yılındaki 7.7 büyüklüğündeki depremin tekrar etmesidir. Bu depremde İstanbul ve Galata’daki nüfus (depremden 30 yıl önce 160.000 kişi ve 35000 hane bulunduğu yayınlarda ifade edilmektedir) düşünüldüğünde, depremde yaşayan nüfusa göre binde 31’lik bir ölüm oranının görüldüğü yani günümüz İstanbul’unda 20 milyon kişinin yaşadığı düşünüldüğünde ve bu oran aynı şekilde hasar yaratacağı varsayımıyla 625.000 kişinin ölümüyle sonuçlanacağını düşündürmektedir. Bu Kocaeli depreminden büyüklük olarak 2 ve enerji olarak 2.8 kat daha güçlü bir deprem demektir. Bu sarsıntı Edirne ile Bolu arasında 750 km genişliğindeki bir bölgede hissedilmiştir.

Ayrıca tarihsel kayıtlarda 6 metreye varan tsunami dalgalarından söz edilmektedir. “Marmara’da beklenen deprem ya bu büyüklükte olursa?” sorusunu düşündürmektedir. Valilik tarafından paylaşılmayan bilgi acaba bundan dolayı mı gizlidir?

Bu bilançoya, 1509 yılındaki yapı standartlarının günümüze göre az gelişmiş olduğu gerekçesiyle itiraz edilebilir. Fakat tarihsel depremlerin yaşandığı dönemde, yapı stoğu İstanbul’un merkezinde bulunan ve jeolojik özellikleriyle İstanbul’un en sağlam zeminine sahip bölgelerinden biri olan Paleozoik yaşlı (541-252 milyon yıl yaşlı) kayaçların üzerinde bulunmaktaydı. Günümüzde, İstanbul yapı stokunun sınırları jeolojik olarak sağlam kayaların bulunduğu bölgeyi fazlasıyla aşmış, çoğunlukla Neojen yaşlı (< 25 milyon yıl yaşlı) hatta güncel yaşlı dere sedimanları üzerinde, göreceli olarak daha az sağlam, zemin etütleri açısından çok daha dikkat edilmesi gereken zeminler üzerine taşınmıştır. İstanbul’un yerleşim alanı zemin özellikleri açısından daha kötü bölgelere kayarken, son 80 yılda nüfusu da 18 kat artarak 14,5 milyona ulaşmış; dolayısıyla İstanbul’da gelecekteki depremlerin etkisi geçmişten daha yıkıcı olacaktır.

AFAD ‘ın “İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi” kapsamında hazırladığı raporuna göre, İstanbul’da hasar tespiti yapılabilmiş binaların 1/3’ü yüksek risk altındadır. İstanbul kontrolsüz nüfus artış baskısı altındayken, mevcutta var olan deprem anında toplanma alanlarının yetersizliği ortadayken, acilen yeni toplanma alanları belirleme sorumluluğu olan kurumlar mevcutları dahi koruyamıyorken, afete hazırlık ve müdahale gibi hayati önem taşıyan bir konuda kamusal sorumluluğun ciddi bir duyarsızlık/ ihmalkârlık içinde olduğu görülmektedir.

İstanbul’da nüfusun büyük bir kısmı 1. derece deprem bölgesinde yaşamaktadır. Mevcut yapı stokunun yaklaşık % 50’si kaçak, yaklaşık % 40`ı deprem ömrünü tamamlamış, %27 si deprem riskine bağlı olarak acilen yıkılması gerekmektedir ve binaların sadece % 35’inde DASK vardır[3]. Nüfusunun büyük bir kısmının 1. derece, önemli bir kısmı da 2. derece deprem bölgesinde yaşıyor olmasına karşın, yapı stoku, zeminin jeolojik koşulları, denize kıyısı olması, denizel dolgu alanları, mühendislik hizmeti almadan üretilen binlerce yapının varlığı, kaçak yapılaşmanın kentin ayırt edici özelliği olması, ulaşım yapılarının, barajların, tarihi eserlerin depremde vereceği tepkinin bilinmemesi, okul, hastane, yurt gibi yapıların mevcut durumundaki belirsizlikler, kentsel dönüşüm projelerindeki belirsizlikler, su taşkınlarında bile  yetersizliği açığa çıkan altyapı sorunları, dere yataklarını bile yerleşime açan imar uygulamaları, afet sonrası çalışmaların taşıdığı soru işaretleri, deprem bilincinin yeterince yaratılamaması, İstanbul`un tahmin edilenden öte yıkıcı bir etki altına gireceğini göstermektedir.

İstanbul`un 31 Aralık 2016 tarihi itibariyle resmi kayıtlı nüfusu 14.8 milyon, bina sayısı 2 milyonun üzerinde, konut sayısı ise 4 milyonu fazlasıyla geçmiştir. Bu koşullardaki deprem senaryosu elbette çok daha kötü olacaktır. En basit hesaplamalara/kıyaslamalara göre bilanço 100.000 ile 120.000 ağır hasarlı bina, 1.000.000 ile 1.200.000 civarında evsiz aile, 2 milyon kişiye de kurtarma operasyonu gerekecektir.

Büyük trajedi, aynı zamanda İstanbul’un büyük bir insanlık dramını yaşayacağını ifade etmektedir ki, ne merkez ne de yerel yönetimin bu gerçeğin farkında olmamasının yarattığı “büyük çaresizlik” varlığını iyiden iyiye hissettirmektedir.”. TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu: İstanbul Deprem Raporu. 16.08.2017.  http://politeknik.org.tr/wp-content/uploads/2017/08/I%CC%87stanbul-Deprem-Raporu.pdf


7/
"“İMO İstanbul Şube Başkanı Gökçe, kenti nelerin beklediğine ilişkin çarpıcı açıklamalarda bulundu:

"70 bin bina ağır ve 200 bin bina orta hasar alacak. 400 bin ailenin acil barınma ihtiyacı olacak. 160-200 bin yaralı insanın hastane ihtiyacı doğacak. 70-150 bin kişi hayatını kaybedecek. 300 bin bina yıkılacak.”. https://www.ntv.com.tr/ekonomi/150-bin-kisi-olecek-300-bin-bina-yikilacak,YjNHH9jUsk68dT3ukKkW6Q


8/

“An examination of earthquake catalogs reveals that the 1509 Istanbul earthquake was described as the "Little Apocalypse." Between 1500 and 13,000 people are recorded to be dead. The loss of life was reported at between 4/1000 and 2%. In proportion to the present-day population of 15 million, these death rates correspond to a death toll of between 60,000 and 300,000 (1).”

“Deprem kataloglarının incelenmesi, 1509 İstanbul depreminin "Küçük Kıyamet" olarak tanımlandığını ortaya koymaktadır. 1500 ile 13.000 arasında insan öldü. Hayat kaybı 4/1000 ile% 2 arasında bildirilmiştir. Günümüzdeki 15 milyon nüfusla orantılı olarak, bu ölüm oranları 60.000 ila 300.000 arasındaki bir ölüm ücretine tekabül ediyor (1).” 2016. https://go.gale.com/ps/anonymous?id=GALE%7CA468141880&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn=1305760X&p=HRCA&sw=w

9/

1999 DEPREMİNDE KOCAELİ VE SAKARYA’DA YAŞANAN CAN KAYIPLARINDAN

HAREKETLE İSTANBUL OLASI BÜYÜK DEPREMİ İÇİN BİR TAHMİN

Bülent Ağaoğlu

İstanbul, 19.10.2019

“Resmi kayıtlara göre Kocaeli’nde 9 bin 477, Sakarya’da 3 bin 891, Yalova’da 2 bin 504, İstanbul’da 981, Bolu’da 270, Bursa’da 268, Eskişehir’de 86 ve Zonguldak il sınırı içinde de 3 kişi olmak üzere toplam 17 bin 480 kişinin can verdiği büyük felakette yüz binin üzerinde insan da evsiz kalmış, yaklaşık 24 bin kişi yaralanırken, birçok kişi de sakat kalmıştı.” 2018. https://www.star.com.tr/guncel/17-agustos-1999-depremi-kac-siddetinde-oldu-kac-kisi-oldu-haber-1246865/

SAKARYA NÜFUSU

2000 nüfusu: 756.000. https://www.academia.edu/39103670/SAKARYANIN_N%C3%9CFUS_%C3%96ZELL%C4%B0KLER%C4%B0

756.000 / 3.891 can kaybı: 194.294

756.000 / 1000: 756.

3.891 / 756: 5.14

İstanbul’un nüfusu: 16.000.000 / 1000: 16.000

16.000.000’un binde 5.14’ü: https://www.hesapla.online/binde-hesaplama.html

1999 Sakarya’da yaşanan can kaybına göre İstanbul’da olası can kaybı: 82.240

KOCAELİ NÜFUSU

Kocaeli’nde 1999 depreminde can kaybı 9 bin 477

2000 1.206.085. NÜFUSU”. SAYFA 11. http://www.marka.org.tr/uploads/files/istatistiklerle_Kocaeli.pdf

1.206.085 / 9.477

1.206.085 / 1000= 1206

9.477 / 1.206: 7.85

16.000.000’UN binde 7.85’İ: 125.600 KİŞİ

1999 Kocaeli’nde yaşanan can kaybına göre İstanbul’da olası can kaybı: 125.600 kişi.