Depremlere Hazırlık İçin Bazı Öneriler

 

Depremlere Hazırlık İçin Bazı Öneriler

Bülent Ağaoğlu

17.2.2023

 

Eğitim

Öğretimde zorunlu “Deprem güvenli yapı dersi” uygulamasının başlatılması.

Özellikle ‘deprem güvenli yapı’ bakımından depreme hazırlık kursları, eğitimleri.

Sosyal zihniyette depreme hazırlanmaya ilişkin değişikliklerin başarılması.

Deprem bilincinin yaygınlaştırılması.

İncelemeler

Depreme hazırlanmada Japonya, Şili, Meksika, Yeni Zelanda örneklerinin incelenmesi.

Depremlere ilişkin zihniyetimiz, sorgulanmamış, ezberlerimiz konulu araştırmalar hazırlanması. (Deprem Sırasında İnsan Ayakta Kalabilir mi… ** https://bulentagaoglu.blogspot.com/2019/10/deprem-sirasinda-insan-ayakta-kalabilir.html)

İncelemeler sonucu sorular oluşturulması bunlara cevap aranması.

İncelemeler hazırlanmasının önemi;

Yayınların çoğalması: Çok sayıda yeni yayının hazırlanmasının, incelemeler yapılmasının sağlanması. (Milli Kütüphanede konu =depremler araması yaptığımızda Türkçe 232 kitap listeleniyor. YÖK Tez sisteminde Konusu deprem olan tezler 1012 adet. Dizin=Deprem aramasında ise tez sayısı 1255 adet).

26 Eylül 2019 Silivri-İstanbul M=5.8 depremi sebebiyle İstanbul’da beklenen depremin ülkemize verebileceği zararlar sebebiyle deprem sonrası hemen gönüllü olarak 3 ay çalışarak çeşitli derlemeler ve incelemeler hazırlamaya gayret ettim. (İstanbul Büyük Depremi Riski Sebebiyle Hazırladığım 153 Çalışma. 3.1.2021. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2021/01/istanbul-buyuk-depremi-riski-sebebiyle.html )

Bu çalışmaları yaptıktan 10 ay kadar sonra “İstanbul’un 44 Önemli Depremi” adlı bir incelemeye başladım ve tamamladım. Geriye dönük 2165 yıl boyunca İstanbul’un yakınında Marmara Ereğlisi-Adalar arasında Marmara Denizi’nde M=6.8 ve yukarısında meydana gelmiş 44 depremlik bir liste hazırladım. Bu çalışmam bana, deprem konulu detaylı incelemelerin önemini özellikle hatırlattı.

Öneri Derleme

Yayınlarda mevcut, depremlere hazırlanma konulu önerilerin derlenmesi.

Çocuklarda deprem bilincinin gelişmesi için öneri üretimi özellikle önemli olsa gerek. Bugünün küçüğü yarının büyüğü…

Deprem Riskine Karşı Ülkemizde Neler Yapılmalı Tedbirler Öneriler (1). Bülent Ağaoğlu. Antalya, 13.10.2019. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2019/10/deprem-riskine-karsi-ulkemizde-neler.html

Bilgi Kaynakları

Deprem Kütüphanesi kurulması (Fiziksel kütüphane ve Dijital kütüphane)

“Deprem Güvenli Yapılar” konulu kütüphane kurulması (Fiziksel kütüphane ve Dijital kütüphane). Bunların 81 ilde kurulması. Bu kütüphanelerde, öğrencilere okullarda verilecek depremle hazırlanma konulu ödevler daha kolaylıkla hazırlanabilir

Deprem kaynakçası hazırlanması ve internette yayınlanarak devamlı güncellenmesi. (Böyle bir kaynakça hazırlanmasında yararlı olabilecek bir kaynak: Deprem Kaynakçaları ** https://bulentagaoglu.blogspot.com/2019/10/deprem-kaynakcalari.html )

İllere göre deprem tarihi kitapları yayınlanması.

Halka yönelik deprem ansiklopedisi hazırlanması.

İnternette halka yönelik, özellikle ‘deprem güvenli yapılar’ konusunda kapsamlı depreme hazırlık web siteleri yayınlanması.

Sosyal Yapı

Aşağıdaki alıntı, insanların afetlere hazırlanması konusunda yapılabilecek araştırmalara, üretilecek düşüncelere yararlı olabilir.

·         “Stratejik bilgisizlik

Aristoteles’in Metafizik kitabı “Her insan doğası gereği bilmek ister” cümlesi ile başlar. Ancak şimdi kabul ediyoruz ki insan aslında yük oluşturacak bilgiden kaçınır. Örneğin bulaşıcı olmayan ama ölümcül bir hastalığa sahip olup olmadığımızı bilmek ister miyiz? Peki arkadaşlarımızın bizim hakkımızda ne konuştuğunu? Tersine, birçoğumuz doğal olarak bu bilgileri istemeyiz deriz. Bununla ilintili olarak evini değiştiremeyecek veya yapısal olarak güçlendiremeyecek biri, binasının depreme dayanıklılığını bilmek istemeyebilir. Yani doğal afet gibi hayati bir konuda da bilgiden kaçınabiliriz. Gerçekten de literatürü incelediğimizde ABD’de kasırga bölgesinde yapılan bir araştırmada bunu görüyoruz. Bu araştırmada bilgiden kaçınma eğilimi yüksek olan insanların afet hazırlığının da daha düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Doğru bilgi ve öneri mümkün olsa da bundan kaçınmak kolay olabilir.

İyi karara doğru dürtme

Peki bu kadar hataya elverişli ve sözden anlamaz durumdaysak nasıl doğru kararlara yöneleceğiz? Bu soruna bir öneri Dürtme Teorisi (Nudge Theory) ile verilmiştir. Teori insanın yanlılıklarını dikkate alır ve öyle seçimler düzeni sunar ki bu yanlılıklar bizi doğru karara iter. Türkiye’de somut bir örneği yeni işe girdiğimizde BES sistemine otomatik dahil olma uygulamasıdır. İşin olağan akışı bu şekilde geliştiğinden katılımın önemli oranda arttığı görülmüştür. Benzer şekilde konutla ilgili herhangi yeni işlemde zorunlu deprem sigortasının yaptırılması örnek verilebilir. Ancak sigorta bir yıllık yapıldığı gibi dönemi dolduğunda herhangi yaptırım bulunmamaktadır.

İrrasyonel tarafımızı hesaba alan birtakım seçim düzenleri depreme hazırlıkta da büyük fayda sağlayabilir. Ülkemizde Ticaret Bakanlığı’na bağlı NudgeTurkey adlı bir ofis açılmış, bünyesinde çalışmalar yapılmış ancak 2019’dan beri maalesef âtıl kalmış.

Bahsedilen yanlılıklar veya irrasyonel örnekler afet hazırlığı ile ilgili sınırlı birer örnek oluşturabilir. Ancak gelecekteki depremlere hazırlık için bu paradigmadan bakmanın faydası olacaktır. Bilginin aktarımı veya yaptırımlar incelikli bir şekilde yapılırsa daha fazla can kaybını önleyebiliriz.”. https://www.birgun.net/haber/depreme-hazirlikta-irrasyonel-yanimizi-kabul-etmek-421151

Bazı Tespitler

Birkaç ay veya yıl geçtikten sonra depremin önemi halk nezdinde unutulabilir ki bu az bir ihtimal değil...

7.8'lik Kahramanmaraş depremi gerçeği ile ülkemizde günümüzde yaşamakta insanlar olarak ilk kez karşılaştık. Bundan sonra da ülkemizde böyle depremler olabilir.

Bazı Sorular

Deprem bilinci nasıl yaygınlaştırılabilir.

Çeşitli

Deprem riskinin ülkemiz gündeminde her zaman ilk beş önemli konu arasında yer alması.