"Bu statik arşiv, yapay zekâ teknolojileriyle birleşerek dinamik bir bilgi üretim aracına dönüşmüştür." Cevap: Notebook LM. 20.08.2025

 

"Bu statik arşiv, yapay zekâ teknolojileriyle birleşerek dinamik bir bilgi üretim aracına dönüşmüştür." ifadesi neleri içermektedir?: "Günümüz bilgi çağında, karşılaşılan en büyük sorun artık bilgiye erişim değil, bilgi bolluğu içinden anlam üretme ve yönetme becerisidir. 1975’ten bu yana hazırlanan yaklaşık 2000 bibliyografya ve ismen tasnif edilen 700.000’den fazla yayın, Atatürk araştırmalarından sıra kültürüne, siyaset tarihinden toplumsal belleğe uzanan geniş bir alanı kapsayan muazzam bir bibliyografik hafıza oluşturmuştur. Bu statik arşiv, yapay zekâ teknolojileriyle birleşerek dinamik bir bilgi üretim aracına dönüşmüştür."

Notebook LM

20.08.2025

"Bu statik arşiv, yapay zekâ teknolojileriyle birleşerek dinamik bir bilgi üretim aracına dönüşmüştür" ifadesi, tebliğin temel vizyonunu ve sunduğu yenilikçi metodolojiyi özetlemektedir. Bu ifade, yazarın elli yılı aşkın süredir oluşturduğu geniş bibliyografik birikimin, yapay zekâ teknolojileri sayesinde nasıl pasif bir veri yığınından, sürekli yeni anlamlar ve düşünceler üreten aktif bir sisteme dönüştüğünü anlatır.

Bu dönüşümün içerdiği temel unsurlar şunlardır:

• Statik Arşivin Kapsamı: Bu "statik arşiv", yazarın 1975'ten bu yana hazırladığı yaklaşık 2000 bibliyografya ve ismen tasnif ettiği 700.000'den fazla yayını kapsayan muazzam bir bibliyografik hafızayı ifade eder. Bu birikim, Atatürk araştırmalarından sıra kültürüne, siyaset tarihinden toplumsal belleğe uzanan geniş bir alanı barındırmaktadır. Yazarın yarım asrı bulan çalışmalarındaki temel amacı, daima bilgiyi korumak, düzenlemek ve gelecek kuşaklara aktarmak olmuştur. Geleneksel bibliyografya, adeta bir "bilgi okyanusunun haritasını çıkarmak" olarak tanımlanır.
• Soru Sorma Alışkanlığının Dönüştürücü Rolü: Statik arşivin dinamikleşmesinde, yazarın yıllar boyunca edindiği "soru sorma alışkanlığı" kritik bir rol oynamıştır. Her bibliyografya hazırlarken kurulan "soru ağacı"nın, zamanla "zihinsel bir orman" haline gelmesi, bu statik birikimi zihinsel olarak dinamikleştiren bir ön koşul olmuştur. Bu alışkanlık, bilgiyi tüketmekten çok, bilgiyle diyalog kurmayı sağlamıştır.
• Yapay Zekâ ile Birleşme ve Paradigma Değişimi: 2023 yılının son çeyreğinde yapay zekânın (YZ) hayatımıza girmesiyle, yazarın köklü soru sorma alışkanlığı yeni bir platform bulmuştur. Yapay zekâyı sadece bir "cevap makinesi" olarak görmek yerine, ona "sen de soru sormaya katılmak ister misin?" denilerek bir paradigma değişimi yaşanmıştır.
• "9 Yapay Zekâya Aynı Soruyu Sormak" Metodolojisi: Bu birleşme, "Post-Bibliyografik Sentez Yöntemi" veya "9 Yapay Zekâya Aynı Soruyu Sormak" adını verilen özgün metodolojiyi ortaya çıkarmıştır. Bu yöntem, tek bir araştırma sorusunu aynı anda dokuz farklı yapay zekâ arayüzüne sormaya dayanır. Her bir yapay zekâ, farklı veri kümeleri ve algoritmik önceliklerle çalışarak, aynı soruya farklı perspektiflerden yanıtlar üretir; kimi akademik, kimi etik, kimi felsefi veya pragmatik bir düşünce karakteri sergiler.
• Dinamik Bilgi Üretiminin Katmanları:
• Anlam Üretimi ve Yeni Düşünce Katmanları Yaratma: Geleneksel bibliyografyada yalnızca bilgiyi kaydetmek yeterli değildir; asıl ihtiyaç, bilgi bolluğu içinden anlam üretmek, yeni düşünce katmanları yaratmaktır. Bu süreç, "cevap toplama"dan öte, derin bir zihinsel çabayı ifade eder.
• Epistemolojik Sorgulama: Dokuz farklı cevabın karşılaştırılması, tek ve mutlak bir doğrunun olmadığını, bilginin çok katmanlı ve perspektife bağlı olduğunu hatırlatır. Bu durum, cevapları olduğu gibi kabul etmek yerine, onların arasındaki boşlukları, örtüşmeleri ve çelişkileri analiz etmeyi zorlar; bilgi, "yorumlanması gereken bir metne" dönüşür.
• Zihinsel Orkestrasyon: Aynı soruyu dokuz farklı zekâya göndermek, adeta bir "zihinsel orkestrasyon"dur. Yazar bu orkestranın şefi gibi davranarak, eleştirel düşünme kaslarını güçlendirmiş ve bilgiyi tüketen değil, bilgiyle diyalog kuran bir sürece dönüştürmüştür.
• Metasentez ve Bilgiden Bilgi Yaratma: Gelen yanıtları birleştirip, bir başka yapay zekâya "şimdi bunların sentezini yap" demek, "bilgiden yeni bilgi yaratma" fikrine ulaşmaktır. Bu an, "zihinsel patlama anıydı", çünkü artık bilgi toplanmıyor, bilgi üretiliyordu; cevapların ötesinde yeni bir anlam bütünü üretiliyordu.
• İnsan Süzgeci ve Entelektüel İmza: Üretilen metasentezi yazarın kendi zihninden geçirmesi, sürecin en kritik aşamasıdır. Elli yıllık arşiv hafızası, disleksili bir zihnin "büyük resmi görme" ve farklı bağlantılar kurma gücüyle birleşerek, ortaya çıkan metinlere "insanlık damgasıyla" yeniden şekil verir. Bu, sadece "kes-yapıştır" değil, "zihinsel editörlük", "entelektüel doğrulama" ve "sezgiyle sentez"dir. Bu sayede, araştırmacının rolü "bilgi işçiliğinden bilgi mimarlığına" ve "sentez liderliğine" uzanan yeni bir rol tanımlanmaktadır. Yapay zekâ bilginin "hamallığını" yapabilir, ancak ona anlam, bağlam ve vizyon katacak olan yine insan aklıdır.
• Eğitim Sistemine Katkı ve Geleceğin Araştırmacılığı: Bu dinamik dönüşüm, ülkemizin ezberci eğitim kalıplarına karşı önemli bir çözüm sunarak, eleştirel düşüncenin ve sorgulama alışkanlığının eksikliğini gidermeyi amaçlar. Ayrıca, yapay zekâ içeriğinin gelecekteki muazzam boyutları göz önüne alındığında, araştırmacıların bu yeni bilgi okyanusundan nasıl istifade edebileceklerine dair bir yol haritası sunar.

Dolayısıyla, "Bu statik arşiv, yapay zekâ teknolojileriyle birleşerek dinamik bir bilgi üretim aracına dönüşmüştür" ifadesi, geçmişin birikiminin modern teknolojiyle sentezlenerek, sadece bilgiye erişimi değil, aynı zamanda yeni bilginin, anlamın ve eleştirel düşüncenin aktif olarak inşa edildiği, insan zekâsının yönlendirdiği bir süreci tanımlamaktadır.