Rumeli Konulu maddeleri tespit için bakılabilecek bazı kaynaklar 31.10.2025

 

Rumeli Konulu maddeleri tespit için bakılabilecek bazı kaynaklar

31.10.2025

 

1

 

Atatürk ve Rumeli Konulu maddeleri tespit için bakılabilecek bazı kaynaklar;

Atatürk Ansiklopedisi maddeleri. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/maddeler

https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/ Ana sayfadaki “ARA” kutusuna yer, kişi, yapı adları yazılarak Rumeli konulu maddeler tespit edilebilir.

 

2

Kişi isimlerine ilişkin maddeleri tespit için bakılabilecek bazı kaynaklar;

XVII. Yüzyılda Edebî Şahsiyet Yetiştiren Rumeli Şehir ve Kasabaları | "The Rumelian Cities and Towns That Raised Literary Figures in the 17th Century". November 2015 Authors: Alpay İğci Usak University. https://www.researchgate.net/publication/346650928_XVII_Yuzyilda_Edebi_Sahsiyet_Yetistiren_Rumeli_Sehir_ve_Kasabalari_The_Rumelian_Cities_and_Towns_That_Raised_Literary_Figures_in_the_17th_Century

3

Yer Adları İçin Bakılabilecek Bazı Kaynaklar;

Rumeli Eyaleti (1514-1550) Ankara – 2013. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu: Osmanlı Yer Adları: I. https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/elektronik-yayinlar/Rumeli_eyaleti.pdf

Para Vakıflarına Göre Osmanlı Rumelisi’nde Yer Adları: İdarî Birimler Örneği Ahmet DEMİR. 315- Ss. https://www.academia.edu/50016826/Para_Vak%C4%B1flar%C4%B1na_G%C3%B6re_Osmanl%C4%B1_Rumelisinde_Yer_Adlar%C4%B1_%C4%B0dar%C3%AE_Birimler_%C3%96rne%C4%9Fi

Iv. Dizinler : 43; A. Kişi Ve Cemā‘At Adları Dizini. 45; 1. Solkol Kazāları (Gümülcine, Yeñice-i Kara-su, Drama, Zihne, Nevrekop, Timur-hisārı, Siroz, Selanik, Sidre-kapsi, Avrat-hisārı, Yeñice-i Vardar, Kara-verye, Serfiçe, İştin, Kestorya, Bihlişte, Görice ve Florina)...... 45; 2. Köstendil Livāsı. 50; B. YER ADLARI DİZİNİ. 54; 1. Solkol Kazāları (Gümülcine, Yeñice-i Kara-su, Drama, Zihne, Nevrekop, Timur-hisārı, Siroz, Selanik, Sidre-kapsi, Avrat-hisārı, Yeñice-i Vardar, Kara-verye, Serfiçe, İştin, Kestorya, Bihlişte, Görice ve Florina)...... 54; 2. Köstendil Livāsı. 92. İçinde: 167 Numaralı Muhâsebe-İ Vilâyet-İ Rûm-İli Defteri ( 937 / 1530 ) I: Paşa Livâsı Solkol Kazâları (Gümülcine, Yeñice-i Kara-su, Drama, Zihne, Nevrekop, Timur-hisârı, Siroz, Selanik, Sidre-kapsi, Avrat-hisârı, Yeñice-i Vardar, Kara-verye, Serfiçe, İştin, Kestorya, Bihlişte, Görice, Florina) ve Köstendil Livâsı <Dizin ve Tıpkıbasım>. http://www.karadenizrumeli.com/Icerik/Dosya/www.karadenizrumeli.com_607_JC2U74WB_167_numarali_muhasebe_i_vilayet_i_rum_ili_1.pdf

..................................

Bulgaristan’da Türkçe yer adları kılavuzu. AKM/K/5517.  Kitap. 1. Bulgaristan’da Türkçe yer adları kılavuzu / hazırlayan: M.Tuncer Acaroğlu Yer Numarası: AKM/K/5517 Yayın Bilgisi: Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 1988. Kütüphane: AKMB Aydın Sayılı Kütüphanesi Materyaller ( 1 )

Bulgaristan'daki yerleşme bölgelerinin Türkçe adları. B/9592  Kitap 2. Bulgaristan'daki yerleşme bölgelerinin Türkçe adları. Yer Numarası: B/9592 Yayın Bilgisi: Ankara : Sofya Büyükelçiliği, 1985. Kütüphane: Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi Materyaller ( 1 )

Bulgaristan'da Türkçe yer adları kılavuzu A.V/1416  Kitap 3. Bulgaristan'da Türkçe yer adları kılavuzu / haz. M. Türker Acaroğlu. Yer Numarası: A.V/1416 Yayın Bilgisi: Ankara : Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi, 1988. Kütüphane: Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi Materyaller ( 2 )

Bulgaristan'da Türkçe yer adları kılavuzu / M. Türker Acaroğlu. Yer Numarası: AKM/K/36890 Yayın Bilgisi: Ankara : Türk Tarih Kurumu, 2006. Kütüphane: AKMB Aydın Sayılı Kütüphanesi

https://kutuphane.ttk.gov.tr/search?query=Yer%20adlar%C4%B1,%20T%C3%BCrk%C3%A7e%20_%20Bulgaristan.&field=subject_added&isOriginal=false

……………………………

Balkanlarda Türkçe Yer Adları Kılavuzu 6.250'yi Aşkın Yer Adını Kapsar. M. Türker Acaroğlu. IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2006.

………………..

Türklerin rumeli dönemi 20 yerin adını verir misiniz

29.10.2025

ChatGPT:

Elbette. Türklerin Rumeli dönemi (yaklaşık 1350–1912) Osmanlı’nın Avrupa’daki yükseliş, yerleşme ve kültürel yayılma dönemidir. Aşağıda bu dönemde önemli rol oynamış 20 yerin adını veriyorum — hem askerî, hem idarî, hem de kültürel bakımdan öne çıkan merkezlerdir:

---

🇹🇷 Türklerin Rumeli Döneminde Önemli 20 Yer

1. Edirne (Adrianopolis) – Osmanlı’nın ikinci başkenti; Rumeli’deki yönetim ve kültür merkezi.
2. Selanik (Thessaloniki) – Osmanlı döneminde ticaret, liman ve kültür kenti.
3. Üsküp (Skopje) – Balkanların iç kesimlerinde önemli bir idarî merkez.
4. Yanya (Ioannina) – Epir bölgesinde Osmanlı idaresinin güçlü olduğu şehir.
5. Manastır (Bitola) – Makedonya’da askerî ve idarî bir merkez; Atatürk’ün de okuduğu şehir.
6. Sofya (Sofia) – Bulgaristan’da önemli bir Osmanlı sancak merkezi.
7. Filibe (Plovdiv) – Ticaret ve zanaat merkezi; Osmanlı döneminde gelişmiş bir şehir.
8. Silistre (Silistra) – Tuna boyundaki askerî üs ve sancak merkezi.
9. Niğbolu (Nikopol) – 1396’daki ünlü Niğbolu Savaşı’nın yapıldığı kale ve şehir.
10. Vidin – Osmanlı savunma hattının en batıdaki kalelerinden biri.
11. Bosna (Saraybosna) – Türk-İslam kültürünün batı Rumeli’deki en önemli temsilcisi.
12. Mostar – Osmanlı mimarisinin simgesi haline gelen köprüsüyle tanınır.
13. Priştine – Kosova Savaşı’nın ardından Osmanlı yönetiminde önemli bir şehir.
14. Prizren – Rumeli’nin İslamlaşma ve Türkleşme süreçlerinde önde gelen şehirlerden.
15. İşkodra (Shkodër) – Arnavutluk’ta önemli bir Osmanlı eyalet merkezi.
16. Draç (Durrës) – Adriyatik kıyısında Osmanlı deniz üssü ve ticaret limanı.
17. Belgrad – Osmanlı’nın Orta Avrupa’ya açılan kapısı.
18. Yeni Pazar (Novi Pazar) – Sancak bölgesinin merkezi, stratejik bir geçit noktası.
19. Kavala – Rumeli’de deniz ticaretinin önde gelen şehirlerinden biri.
20. Gelibolu (Gallipoli) – Türklerin Rumeli’ye ilk geçtiği yer; fetihlerin başlangıç noktası.

---

İstersen bu 20 yeri şu açılardan da sınıflandırabilirim:

• 📍 Fetih sırasına göre,
• 🏰 Askerî – idarî – kültürel merkezler olarak,
• 🕋 İslamlaşma ve Türk yerleşimi açısından önem sırasına göre,
• 🗺️ Bugünkü ülkelere göre (örneğin: Yunanistan, Bulgaristan, Kuzey Makedonya, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Sırbistan).

Hangisini yapmamı istersiniz?

Şunu dedin:

ikisini de yapalım

ChatGPT:

Harika. O hâlde önce bu 20 önemli Rumeli şehrini
1️⃣ bugünkü ülkelere göre,
2️⃣ ardından işlevine göre (askerî, idarî, kültürel, dinî) sınıflandıralım.

---

🗺️ 1. Bugünkü Ülkelere Göre Rumeli Dönemi Türk Şehirleri

Ülke (Günümüz)	Osmanlı Dönemindeki Önemli Rumeli Şehirleri	Özelliği
Türkiye	Edirne, Gelibolu	Rumeli’ye geçiş kapısı, başkent, askerî üs
Yunanistan	Selanik, Yanya, Kavala	Kültür, ticaret, deniz limanları, medreseler
Kuzey Makedonya	Üsküp, Manastır, Prizren	İdarî merkez, eğitim, ordu okulu (Manastır)
Bulgaristan	Sofya, Filibe, Niğbolu, Vidin, Silistre	Tuna boyu savunma hattı, ticaret, zanaat
Bosna-Hersek	Saraybosna, Mostar	Batı Rumeli’de İslam kültürünün sembolü
Sırbistan	Belgrad, Priştine, Yeni Pazar	Osmanlı’nın Orta Avrupa kapısı, stratejik geçit
Arnavutluk	İşkodra, Draç	Adriyatik kıyısında limanlar, eyalet merkezi

---

⚔️ 2. İşlevlerine Göre Sınıflandırma

🏰 Askerî Merkezler

• Gelibolu – Rumeli’ye geçiş ve donanma üssü.
• Niğbolu – 1396 savaşının yapıldığı kale ve savunma noktası.
• Vidin – Tuna üzerindeki sınır kalesi.
• Belgrad – Orta Avrupa’ya açılan stratejik üs.
• Priştine – Kosova savaş bölgesine yakın askerî merkez.

---

🏛️ İdarî Merkezler (Vilayet / Sancak Merkezleri)

• Edirne – Osmanlı’nın ikinci başkenti.
• Üsküp – Rumeli eyaletinin merkezlerinden.
• Manastır – Makedonya’nın idarî kalbi.
• Sofya – Bulgaristan’da sancak ve eyalet yönetim merkezi.
• İşkodra – Arnavutluk’ta eyalet merkezi.

---

🕋 Kültürel ve Dinî Merkezler

• Saraybosna – Medreseler, tekkeler, köprüler şehri.
• Mostar – Mimar Sinan ekolü köprüsüyle Osmanlı kimliğinin simgesi.
• Selanik – Çok kültürlü Osmanlı limanı, matbaalar, dergiler.
• Yanya – Eğitim kurumlarıyla tanınan kültür merkezi.
• Filibe – El sanatları, loncalar, camiler ve hanlarıyla öne çıkan şehir.

---

⚓ Ticaret ve Liman Merkezleri

• Kavala – Tütün ticareti ve deniz ihracatının merkezi.
• Draç – Adriyatik kıyısında Osmanlı deniz üssü.
• Silistre – Tuna nehri boyunca önemli bir ticaret ve liman kenti.
• Yeni Pazar – Kervan yolları üzerinde ekonomik merkez.

---

🌍 Özet Değerlendirme

Bu şehirler, Türklerin Rumeli’de:

• Fetih, yerleşme ve kültürleşme sürecini,
• İslam ve Türk kimliğinin Balkanlara yayılışını,
• Osmanlı şehir kültürünün Avrupa’da kök salışını
  göstermektedir.

---

İstersen bu tabloyu:

• 📘 “Türklerin Rumeli Döneminde Önemli Şehirler” başlıklı bir ansiklopedik madde biçiminde,
• ya da 📊 “Rumeli Şehirleri Haritası ve Tablosu” olarak görsel düzenli bir PDF hâline getirebilirim.

Hangisini istersiniz — ansiklopedik metin mi yoksa PDF tablo + harita mı?

Formun Altı

ChatGPT hata yapabilir. Önemli bilgileri kontrol edin.

…………………

Türklerin Rumeli dönemi 100 yerin adını verir misiniz

Chat Gpt

Elbette, aşağıda Türklerin Rumeli dönemi (yaklaşık 1350–1912) boyunca fethedip yerleştiği, idarî, askerî, kültürel veya ekonomik açıdan önem taşıyan 100 yerin adı yer almaktadır.
Bu liste; Osmanlı’nın Rumeli Eyaletleri, sancak merkezleri, önemli kaleler, şehirler, kasabalar ve kültür merkezlerinden oluşur.

---

🇹🇷 Türklerin Rumeli Döneminde Öne Çıkan 100 Yer

🏰 1. Dalga: Geçiş ve İlk Fetihler (1350–1400)

1. Gelibolu
2. Bolayır
3. Malkara
4. Keşan
5. Uzunköprü
6. Edirne
7. Dimetoka
8. Çirmen
9. Filibe (Plovdiv)
10. Zağra (Stara Zagora)
11. Yanbolu (Yambol)
12. Kırcaali
13. Tatar Pazarcık (Pazardzhik)
14. Eski Zağra
15. Burgaz
16. Silistre
17. Niğbolu (Nikopol)
18. Vidin
19. Sofya
20. Samakov

---

⚔️ 2. Dalga: Kuzeye ve Batıya Yayılış (1400–1500)

21. Varna
22. Şumnu
23. Rusçuk (Ruse)
24. Lom
25. Rahova (Oryahovo)
26. Niş
27. Pirot
28. Leskofça (Leskovac)
29. Kratova
30. Köstendil (Kyustendil)
31. Veles
32. Üsküp (Skopje)
33. Priştine
34. Prizren
35. Manastır (Bitola)
36. Ohri (Ohrid)
37. Resne
38. Debre
39. İşkodra (Shkodër)
40. Draç (Durrës)

---

🕌 3. Dalga: Balkanların İçlerine ve Adriyatik’e (1500–1600)

41. Yanya (Ioannina)
42. Preveze
43. Arta
44. Paramitya
45. Delvine
46. Avlonya (Vlora)
47. Berat
48. Tiran
49. Elbasan
50. Görice (Korçë)
51. Ergiri (Gjirokastër)
52. Selanik (Thessaloniki)
53. Kavala
54. Serez (Serres)
55. Drama
56. Girit (Kandiye – Heraklion)
57. Midilli (Mytilene)
58. Rodos
59. Sakız Adası
60. Eğriboz (Euboea)

---

🏛️ 4. Dalga: Bosna, Sırbistan, Arnavutluk ve Karadağ (1450–1700)

61. Belgrad
62. Semendire (Smederevo)
63. Yeni Pazar (Novi Pazar)
64. Taşlıca (Pljevlja)
65. Foça
66. Vişegrad
67. Saraybosna
68. Mostar
69. Trebinye
70. Banyaluka
71. Travnik
72. Zenica
73. Doboj
74. Tuzla
75. Bijeljina
76. Novi Sad
77. Subotica
78. Užice
79. Valjevo
80. Kragujevac

---

🌙 5. Dalga: Rumeli’nin Uçları (1700–1900)

81. İştip (Štip)
82. Koçana
83. Kumanova
84. Tetova
85. Gostivar
86. Struga
87. Krushevo
88. Berat
89. Parga
90. Lefkada
91. Florina
92. Grebne
93. Kostur (Kastoria)
94. Grevena
95. Kozani
96. Narda (Arta çevresi)
97. Selanik Limanı
98. Kavala Kalesi
99. Üsküp Kalesi
100. Edirne Sarayı

---

📘 Genel Değerlendirme

Bu 100 yer:

• Türklerin Avrupa kıtasına kalıcı olarak yerleşmesini,
• İslam kültürünün Balkanlarda kökleşmesini,
• Osmanlı şehir, eğitim, sanat ve ticaret ağının yayılmasını temsil eder.
  Rumeli, Osmanlı kimliğinin ikinci vatanı, hatta birçok tarihçi için “imparatorluğun beyni” olmuştur.

---

İstersen bu 100 yerin listesini:

• 📍 bugünkü ülkelere göre tabloya dönüştürebilirim,
• 🕰️ fetih yılına göre kronolojik harita hâline getirebilirim,
• 📚 veya “Osmanlı Rumelisi’nin 100 Şehri” başlıklı ansiklopedik madde formatına çevirebilirim.

Hangisini tercih edersiniz?

…………………