Sektörde Bilgi Erişim Sistemi Hedefine Varılmasına Katkıda Bulunmak İstedim. Türsab, No: 38, Kasım 1985.

Bülent Ağaoğlu ile Turing Yayınlarından 1985 Yılında Çıkan Kitabı; "Sistematik Türkiye Turizm İşletmeciliği Bibliyografyası (1929-1984)" Hakkında Yapılan Röportaj

https://drive.google.com/file/d/1K_NNam4SekKUhXf8zR0BHnd0eaA3obV3/view

https://drive.google.com/file/d/1NmTc5hLkXzDX3Mcc16o0Ty-S-8UQKsof/view

"Sektörde bilgi erişim sistemi hedefine varılmasına katkıda bulunmak istedim."

Türsab, No: 38, Kasım 1985.

Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu yayınları arasında sektörümüzü yakından ilgilendiren bir kitap çıktı. Bülent Ağaoğlu'nun hazırladığı bu eser Sistematik Türkiye Turizm İşletmeciliği Bibliyografyası 1929-1984 başlığını taşıyor. 1958 yılında doğan Bülent Ağaoğlu 1985 yılında Hacettepe üniversitesi Turizm ve Otel İşletmeciliği Bölümü'nde master derecesi aldı. Halen Turing Kurumu'nda "Enformasyon Uzmanı" olarak çalışan Ağaoğlu ile bir konuşma yaptık.

TÜRSAB: Sayın Bülent Ağaoğlu, böyle bir çalışma yapmaya neden gerek duydunuz? Yola çıkarken amaçlarınız neler oldu?

B. AĞAOĞLU: Çağımızda her türlü üretim sürecinde bilginin önemi son derece artmıştır. Bibliyografya da, bilgiye erişme eyleminde en önemli araçlardan biridir.

Türkiye'de turizm işletmeciliği konusunda, bu önemine rağmen bir bibliyografya çalışmasının bulunmaması, hiç kimsenin bu bâkir alana el atmaması beni böyle bir araştırmaya yöneltti.

Diğer çalışmalarım esnasında 1929-1984 yılları arasında Türkiye'de turizm işletmeciliği hakkında üretilmiş, işe yarayacak, katkı getirecek birçok bilgi kaynağı bulunduğunu, anlamıştım. Fakat, onların tümü bibliyografya aracılığıyla bir potaya dökülmemiş olduklarından, bu kaynaklar sektörün yatırımcıları, işletmecileri, yöneticileri, araştırmacıları, eğitimcileri ve diğer uygulamacılarının istifadesine tam olarak sunulamamaktaydı. Dolayısıyla, eserlerin çoğu kütüphane raflarında yapayalnız, el değmemiş bir vaziyette bekleyip duruyordu. Tabii bu olumsuzluk, benim için bir ıstırap kaynağı oluşturuyordu.

Kısaca istedim ki; turizm yatırımcısı yatırıma girişirken; turizm işletmesi yöneticisi işinde karar alırken, işini planlarken; turizm araştırmacısı araştırmasını hazırlarken; turizm eğitimcisi öğretirken; turizm öğrencisi derslerine çalışırken ve mimar turistik tesisi fiziki anlamda planlarken; ihtiyaç duyduğu bilgiye erişmek için kütüphanelerdeki fiş kataloglarını gelişigüzel tarayarak vakit kaybetmesin, en azından emeğinden tasarruf etsin.

TÜRSAB: Bu sözlerden, bibliyografyanızın sadece araştırmacılara yönelik olmadığı anlaşılıyor.

B. AĞAOĞLU: Gerçi bibliyografyalar, genellikle araştırmacılara yönelik müracaat eserleri olarak bilinirler. Bu, doğrudur da. Mesela, bir fizik bibliyografyası, neredeyse sadece araştırmacılara ve bilim adamlarına yöneliktir. Daha başka birçok konu bibliyografyası da örnek olarak gösterilebilir. Ancak öte yandan işletmecilik bibliyografyaları, işletme yönetiminde karar verme ve plan-lama eylemlerine ilişkin bilginin önemi dolayısıyla açıkladığım diğer tür sektör çalışanlarına da hitap ederler. Çünkü günümüzde bilgi, artık salt entelektüel faaliyetlerin hammaddesi olmaktan çıkmıştır.

TÜRSAB: Araştırmanızı hazırlama sürecinde ne gibi zorluklarla karşılaştınız?

B. AĞAOĞLU: Belli başlı olanlarını sayayım! Tarama-tespit etme çalışmalarım sırasında, bazı Türk kütüphanelerinin okuyucuya yeterli şekilde hizmet verecek bir anlayışla düzenlenememelerinin olumsuz etkilerini yaşadım. Yine, derleme kütüphanelerimizdeki kitap ve dergi koleksiyonlarının büyük eksiklikleri, karşılaştığım bir başka olumsuzluk oldu.

Tabii zorlukların bir kısmı da, araştırmanın Türkiye'de konusunda "ilk kez" yapılıyor olmasından kaynaklandı. Konu hakkında ülkemizde hiç kalem oynatılmamış olduğundan benimsenmiş çıkış noktaları yoktu.

Bundan başka tespit ettiğim bilgi kaynaklarını, yazarlarının soyadlarına ya da kaba bir konu düzenine göre değil de, konuları itibariyle geliştirdiğim ayrıntılı bir sınıflandırma düzeni rehberliğinde tasnif ettim ki, en önemli zorlukları bunu gerçekleştirirken yaşadım.

TURSAB: Şimdi de, biraz araştırmanızın içeriğinden bahseder misiniz?

B. AĞAOĞLU: Türkiye'de 1929- 1984 yılları arasında üretilmiş turizm işletmeciliği konulu kitap, makale, tez, rapor, teksir ve tebliğleri veren eserim; amaç, kapsam ve bibliyografik araştırma yöntemi hakkında ön bilgileri içeren bir giriş kısmıyla başlıyor. Daha sonra, çalışmada, bibliyografya ve bibliyografik sınıflandırma konularının işlendiği bir bölüm bulunmaktadır. Sonraki III. Bölüm, ilgili alanlardaki bibliyografyaların gözden geçirilmesine ayrılmıştır. IV. Bölüm ise, bibliyografyanın sınıflandırma sistemini açıklamaktadır.

Bibliyografya 2683 künyeyi kapsamaktadır. Ayrıca taranan kütüphaneleri, müracaat eserlerini ve süreli yayınları sıralayan ekler de bulunmaktadır.

Bibliyografyanın sonunda bir de yazar adları dizini var.

Bu çerçeve içerisinde şu hususa da işaret edeyim. Hiçbir bibliyografya çalışması eksiksiz değildir, eksik tükenmez. Taramaları çok geniş tutmama rağmen Sistematik Türkiye Turizm İşletmeciliği Bibliyografyası'nda da elbette birtakım eksiklikler bulunacaktır. Ancak ben, çalışmamın bu tür eksiklik-!erinin azlığı nedeniyle hedef inden sapmadığını zannediyorum.

TÜRSAB: 1929-1984 döneminde ülkemiz turizm işletmeciliği yayınlarını değerlendirir misiniz?

B. AĞAOĞLU: Genel olarak bakılırsa çalışmam, turizm işletmeciliği yayınlarının, yıllar, yayın türleri ve konular itibariyle uzun dönem perspektifindeki gelişme istikametlerini açıklayıcı bir yapıda düzenlenmiştir. Elbette ki, tespit edilen yayınların içeriklerinin de yardımıyla, geçmişten günümüze doğru bir değerlendirme yapılabilir. Ancak, ben, bu tür, niceliksel ve niteliksel değerlendirmelere girişmiş değilim. Fakat, yine de birkaç genel gözlemini belirtebilirim: 1970’li yılların ortalarına kadar Türkiye'de turizm işletmeciliği yayınlarında "genel yaklaşım" literatür derlemeleri ağır basmaktadır. Çoğunlukla ülke turizminin ve onun işletmelerinin "genel dertlerinden" dem vurulmuştur. 1970'li yılların ortalarından sonra ise, işletme sorunlarını araştırma konusu olarak ele alan, dar alanda yoğunlaşmış. "özel yaklaşımlı", endüstri çalışmalarına katkıda bulunabilecek niteliğe sahip eserler de yavaş yavaş yayınlanmaya başlamıştır. Bunların büyük bir kısmı üniversitelerimizde hazırlanmış tezlerdir. Ayrıca, Turizm Bankası'nın çeşitli birimleri de bu tip çalışmalarda bulunmaya başlamıştır.

Günümüzde Türkiye turizm işletmeciliği literatürü gittikçe özelleşmektedir. "Turizm Yatırım Projelerinin Hazırlanması ve Değerlendirilmesi" ve "Turizm Tesislerinin Fiziksel Planlaması ve Tasarımı" gibi kimi özel konularda literatürün yoğunlaşma oranı oldukça yüksektir. Turizm işletmeciliği yayınlarının endüstriye katkısı da bu özelleşmenin artmasına paralel bir şekilde fazlalaşacaktır.

TÜRSAB: Son olarak; çalışmanızın pratikteki yararlarının neler olabileceğini sormak istiyoruz.

B. AĞAOĞLU: Daha önce de belirttiğim gibi, bu bibliyografya, turizm araştırmacılarına, turizm yatırımcılarına, turizm işletmeleri yöneticilerine, turizm eğitimcilerine, turizm öğrencilerine ve mimarlara ihtiyaç duydukları bilgiye erişmelerinde somut yararlar sağlayacaktır.

Eserin turizm işletmeleri yöneticilerine karar verme ve planlama eylemlerinde destek olacağını zannediyorum.

Ayrıca, bibliyografyanın özellikle "Turizm işletmeleri Yatırımları ve Planlanması" ve "Turizm Yatırımcılarına Yönelik Müracaat Eserleri" bölümleriyle turizm yatırımcılarına yardımcı olabileceğini ümit ediyorum.

Bundan başka, bu eser hazırlanacak turizm araştırmalarının niteliklerine dolaylı olarak katkıda bulunacak, yeni araştırmaları teşvik edecek ve araştırmacıların birbirlerinin çalışmalarından habersiz olmalarının getirmekte olduğu olumsuz sonuçları bertaraf edecektir.

Su hususa da dikkat çekeyim. Bugün ülkemizde 31 adet turizm öğretim kurumu vardır. Ayrıca, Hacettepe ve İstanbul Üniversiteleri Sosyal Bilimler Enstitüleri bünyelerinde de yüksek lisans öğretimi yapılmaktadır. Bu kurumlarda çok sayıda "öğreten" ve "öğrenen" kişi bulunmaktadır. Hazırladığım bibliyografya bir yönüyle bu kişilere de hizmet verecektir.

Bütün bunların ötesinde, yaptığım çalışma, umarım ki, yarın öbür gün sektörde girişilecek "Turizm Bilgi Erişim Sis temi" kurma çalışmalarında çıkış noktalarından birisini teşkil etsin.