Yapay Zeka Ve Kütüphanecilik Kaynakçası (2)

 

Yapay Zeka Ve Kütüphanecilik Kaynakçası (2)

Antalya, 9.3.2024

 

 

KİTAPLAR

Güler Demir : Kütüphane ve Bilgi Merkezlerinde İnovasyon ve Yapay Zeka. Bidge Yayınları. http://www.bidgeyayinlari.com.tr/product/kutuphane-ve-bilgi-merkezlerinde-inovasyon-ve-yapay-zeka/

Ayhan Bozkurt : Python: Veri Analizi, Görselleştirme ve Yapay Zeka. HİPER YAYIN. 2024. https://www.kitapyurdu.com/kitap/python-veri-analizi-gorsellestirme-ve-yapay-zeka/671216.html

TEZLER

Google: yapay zeka kütüphanecilik site:https://tez.yok.gov.tr/

bu aramayı yaptım; Sonuçlar;

1.

Kütüphanelerde yapay zeka uygulamaları / Kütüphanelerde yapay zeka uygulamaları

Yazar:FERHAT ÖZTÜRK. Danışman: DOÇ. DR. NEVZAT ÖZEL. Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı. Konu:Bilgi ve Belge Yönetimi = Bilgi ve Kayıt Yönetimi. Dizin:Kütüphane hizmetleri = Kütüphane hizmetleri ; Kütüphanecilik = Kütüphanecilik; Kütüphaneler = Kütüphaneler; Yapay zeka = Yapay zeka; Üniversite kütüphaneleri = Üniversite kütüphaneleri             Onay. Yükseklendi Lisans. English. 2020. 162 s.

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin ortaya çıktığı seviye makine veya robotik cihazlar, sosyal ve hayatta hayatta kalma, yaygın olarak kullanıma sunulmuştur. Bu anlamda özellikle büyümeyi artırmak ve daha etkin hizmet sağlamak amacıyla aktif olarak bu teknolojilerin bugün de görülebileceği da insanoğlunun büyük bir yer kaplayabileceği kaçınılmazdır. Günümüzde oldukça popüler olan ve önemi üzerinde çokça durulan teknolojilerin başında yapay zeka geliyor. Yapay zekâ, insanların yüzyıllardır hayalini kurduğu ve mitolojiden edebiyata birçok alanda Bitcoin üzerinden geçen insan gibi düşünüp hareket edebilen ve insan hizmeti için kullanılan adı varlıklar olarak düşmüştür. Modern anlamda başlangıç ​​ve gelişim ise 20. yüzyılın ortalarında ilerlemelerini sürdürmekte ve günümüzde popüler bir alan olarak sürdürülmektedir. Yapay zeka teknolojisinin diğer buluşma ve ilerlemelerde olduğu gibi sosyal hayatı ve kuralların değiştirilmesiyle birlikte bu değişimin büyük bir gerçekleşmesinin gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Bu araştırma problemini, "Yapay zeka teknolojisinin bilgisinin yeniden şekillenecek olan birçok yapı gibi kütüphanelerin de değişime uğrayamayacağı kaçınılmazlığı nedeniyle Ankara'daki üniversite kütüphaneleri özelinde Türkiye'nin bu dönüşümüne hazır olup olmadığı" fikrini oluşturmuştur. Araştırma dört aşamalı olarak gerçekleşti: Birinci aşamada, teorik altyapı temelleri açısından kapsamlı bir literatür taraması yapılmıştır. Bu doğal; Yapay zekânın tarihçesi ve türleri, kayıt hizmetleri, yapay zekânın kütüphane hizmetlerine ulaşılabilir, yapılmış yabancı ve yerli uygulama örnekleri ile çeşitli bilgiler ve açıklamalar yapılmıştır. İkinci aşamada, Ankara'daki üniversite kütüphaneleri ile yapay zekâ bilinci ve uygulamaların ne düzeyde olduğunun belirlenmesi için anket çalışmaları yapılmıştır. Bu düzenli Ankara'da bulunan 18 üniversite kütüphanesinde çalışan 160 kütüphaneciden 110 kütüphaneciye 18 sorudan oluşan bir anket çalışması hazırlanmıştır. Üçüncü aşamada ise konunun önemi üzerinde ayrıntılı bir analiz performansı bu konuda Türkiye'deki kapasiteler ve kapasitecilik adına olumlu ve olumsuz yönler tespit edilmiş, güçlü özgün değerler ortaya çıkarılmıştır. Dördüncü aşamada Ankara örneğinden hareketle Türkiye'deki durum değerlendirilecek, yabancı uygulamalarla kontrol edilecek ve bu bağlamda neler yapılabileceği tartışılmıştır. Araştırma sonucunda yeteneklerin yapay zeka teknolojisine ve potansiyel etkilerine tam olarak hazır olamadığı, gerekli planlama ve eğitimlerin yapılmasına yönelik önerilerde bulunuldu.

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin ulaştığı düzey, makinelerin veya robotik cihazların sosyal ve ekonomik hayatta yaygınlaşmasına olanak sağlamıştır. Bu anlamda verimliliği artırmak ve daha verimli hizmet sunmak amacıyla kurumların aktif olarak kullandığı bu teknolojilerin bugün ve yarın insan hayatında büyük yer kaplaması kaçınılmazdır. Yapay zeka günümüzde oldukça popüler olan ve önemi vurgulanan teknolojilerden biridir. Yapay zeka, yüzyıllardır insanların hayalini kurduğu, mitolojiden edebiyata birçok alanda adı geçen insanlar gibi düşünüp davranabilen varlıklar olarak tasavvur edilmiştir. Modern anlamda başlangıcı ve gelişimi 20. yüzyılın ortalarına ulaşmış olup günümüzde de popüler bir alan olmayı sürdürmektedir. Yapay zeka teknolojisi, diğer buluş ve ilerlemelerde olduğu gibi toplumsal hayatı ve kurumları değiştiriyor ancak bu değişimin büyük ölçekte gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Bu araştırma problemi, "Ankara'daki üniversite kütüphanelerinin, yapay zeka teknolojisinin etkisiyle yeniden şekillenecek olan kütüphanelere sahip olmasının kaçınılmazlığı, Türkiye'nin bu dönüşüme hazır olup olmadığı özelinde değişime uğrayacak" fikrini oluşturmuştur. Araştırma dört aşamadan oluşmaktadır: İlk aşamada teorik bir altyapı oluşturmak amacıyla kapsamlı bir literatür taraması yapılmıştır. Bu içerikte; Yapay zekanın tarihçesi ve türleri, kütüphane hizmetleri, yapay zekanın kütüphane hizmetlerine uygulanması, yurt içi ve yurt dışı uygulama örnekleri ile çeşitli tanımlamalar ve açıklamalar yapılmıştır. İkinci aşamada Ankara'daki üniversite kütüphanelerinin yöneticileriyle yapay zeka farkındalık ve uygulamalarının düzeyini belirlemek amacıyla anketler yapıldı. Bu kapsamda Ankara'daki 18 üniversite kütüphanesinde görev yapan kütüphanecilerden 110 kütüphaneciye 18 soruluk anket uygulandı. Üçüncü aşamada ise konuların kütüphaneler ve Türkiye'deki kütüphanecilik adına önemi konusunda detaylı bir analiz yapılarak bu konuda olumlu ve olumsuz yönleri tespit edilmiş, araştırmanın özgün değeri ortaya çıkarılmıştır. Dördüncü adımda, örneğin Ankara'dan taşınmak gibi, Türkiye'deki durum değerlendirilerek yurt dışı uygulamalarla karşılaştırıldı ve bu konuda neler yapılabileceği tartışıldı. Araştırma sonucunda kütüphanecilerin yapay zeka teknolojisi ve olası etkileri konusunda tam anlamıyla hazırlıklı olmadıkları, gerekli planlama ve eğitimlerin yapıldığı yönünde önerilerde bulunulmuştur..

Tezde bibliyografya kelimesi 9 kez geçiyor.

Tezden alıntılar;

“Yapılan çalışmalar madde bazında seçim karar sürecini modelleyen dar bir konu için uzman bir sistem kurmanın mümkün olduğunu göstermiştir. Uzman sistem, çok sayıda yeni yayınlanmış materyali gözden geçirebilir ve kütüphanenin özel bilgi tabanını temel alarak seçim önerileri yapabilir. Yani karar vermek için bir seçim onay planı hazırlayabilir ve istenmeyen öğeleri dışlama kabiliyetinde de sahiptir. Uzman bir sistem, önceki kaynakça yazarlarının konu ve kütüphane koleksiyonuyla ilgili geniş bilgi sahibi olmasını sağlayan yeni bibliyografya öğretmenleri olarak kullanılabilir.

Ayrıca, bir uzman sistemin bilgi tabanı, koleksiyon geliştirme politikalarını sunmanın daha etkili bir yolu olabilmektedir. Belki de koleksiyon geliştirme için uzman sistemler geliştirmekten elde edilen en büyük yarar, onların kütüphane koleksiyonları için materyal seçiminde ne yapıldığını tam olarak tanımlayabilmeleridir (Sowell, 1989).

Görüldüğü üzere uzman sistemler; referans hizmetlerinden kataloglamaya, sınıflandırma ve dizinleme işlemlerinde seçim ve koleksiyon geliştirme aşamalarına kadar kütüphanelerde kullanılabilmektedir. Uzman sistemler özellikle karar vermede ve planlamada kütüphaneci ve kütüphane yöneticisine rahatlık sağlayacak, rutin işlerin otomatik olarak yapılmasına olanak verecektir. Bu da kütüphane yönetimi ve personeli açısından zaman ve emek tasarrufu sağlayacak böylece kullanıcılara daha iyi hizmet verilebilmesi için alan açacaktır. Ayrıca kullanıcıların aradıkları bilgiyi en hızlı ve doğru bir şekilde bulabilmelerine yardımcı olacaktır.”. 73-74ss.

“Kütüphaneciler yapay zekânın kütüphaneciliği etkilemesi kadar kütüphaneciliğin de yapay zekâ alanına etki edebilecek unsurlara sahip olduğuna yönelik görüşlerin dile getirildiği yargıları yine ağırlıklı olarak kabul etmektedir. Bu anlamda kütüphaneciler; (%82,7) kütüphanelerin bibliyografik kayıtlarının yapay zekâ bilgi tabanına veri aktarmak ve veriyi yönetmek için kullanılabileceği, (%75,5).”. 102.s.

2.

Bilgi için yapay zeka uygulamaları: Türkiye için durum analizi / Bilgi merkezlerinde yapay zeka uygulamaları: Türkiye için genel durum analizi

Yazar:NAGEHAN SELÇUK. Danışman: DOÇ. DR. MEHMET ALİ AKKAYA. Yer Bilgisi: Çankırı Karatekin Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı. Konu:Bilgi ve Belge Yönetimi = Bilgi ve Kayıt Yönetimi. Dizin:Bilgi merkezleri = Bilgi merkezleri ; Kütüphaneler = Kütüphaneler; Yapay zeka = Yapay zeka              Onay. Yükseklendi Lisans. English. 2019. 133 s.

Bilgi merkezleri/kütüphaneler, doğru ve güvenilir bilgi için gerek basılmış elektronik kaynakların araştırma süreci kullanıcı hizmetine sunan, bu asli görevi dışında teknoloji ile birlikte sunulan, şekillendirilen, kullanılabilen kullanıcı profiline göre şekillenen merkezlerdir. Yapay zeka ve yapay zeka projeleri günümüzde her yönüyle önemli bir yer tutmaktadır. Dünyadaki yapay zeka ve yapay zeka sistemlerinin hem genel anlamda hem bilgi merkezleri/kütüphanelerdeki dağılımı ve gelişimi için çalışma yaparak, kadınların bilgi merkezleri/kütüphanelerde bu konuyla ilgili olarak forvet oluşturma adına durum değerlendirmesi yapmak amacıyla hazırlandı. Bu amaç doğrultusunda bilgi merkezi/kütüphane üyelerinin görüşlerine yönelik sorular derlenmiş ve bu sorular üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Hazırlanan sorular, bilgi merkezi/kütüphane uygulamalarına görüşen teknik ile verilerle iletilerek analiz etme ile eğitim fakültesi. Sorular, URAP (Akademik Performansa Göre Üniversite Sıralaması) 2018 Eylül ayındaki eğitimlerde 2018-2019 URAP Türkiye Sıralaması listesinde yer alan yüz elli yedi üniversitenin bilgi merkezleri/kütüphaneleri ile görüşme tekniği ile iletilmiştir. Devlet ve vakıf üniversitelerinin oluşturduğu 70 adet mevcut olan yanıtlar listesi, geniş kapsamlı yapay zekâ programları ve yapay zekâ programlarına yönelik bilgi sahibidirler, yetenekli ki yapay zekâ gelişiminin yeterli olmadığı, bu alanda gerek mesleki gerek olmayan teknikler dışında takip edilenler, yapay zekâ programlarının bilgi merkezi/kütüphane hizmetlerinde yaygınlaşacağı anlaşılmıştır. Yapay zeka ve yapay zeka uygulamalarının bilgi merkezi/kütüphane hizmetlerinin sunumunda ve gelişmelerde bütçe ve personel gibi işlemlerde önemli bir rol ortaya çıktı. Yapay zekâ ve yapay zekâ programları konusunda eğitimli ve/veya bölümlerinin ayrılması ve bütçe sorunlarının silinmesinin normal yanıtlarla fark edildiği fark edildi.

Bilgi merkezleri/kütüphaneler, doğru ve güvenilir bilgi için basılı ve elektronik kaynakları kullanıcı hizmetine sunan, bu asli görev dışında hizmetlerini gelişen teknolojiyle şekillendiren ve değişen kullanıcı profiline göre şekillenen merkezlerdir. Yapay zeka ve yapay zeka uygulamaları günümüzde her sektörde önemli bir yere sahiptir. Bu çalışma, yapay zeka ve yapay zeka uygulamalarının hem genel olarak hem de dünya genelindeki bilgi merkezleri/kütüphanelerdeki durumunu ve gelişimini incelemek ve ülkemizdeki bilgi merkezleri/kütüphanelerde bu konuda farkındalık yaratmak amacıyla bir durum değerlendirmesi yapmak amacıyla tasarlanmıştır. ülke. Bu amaçla bilgi merkezi/kütüphane yöneticilerinin görüşlerine ilişkin sorular derlenmiş ve bu sorular üzerinden değerlendirmeler yapılmıştır. Sorular bilgi merkezi/kütüphane yöneticilerine görüşme tekniği ile iletilmiş ve veriler analiz edilerek araştırmanın bulguları oluşturulmuştur. Sorular, URAP (University Ranking by Academic Performance) Eylül 2018'de kurulan 2018-2019 URAP Türkiye'de bulunan yüz elli yedi üniversitenin bilgi merkezleri/kütüphane yöneticilerine sıralama listesiyle görüşme tekniği ile iletilmiştir. Devlet ve vakıf üniversitelerinden 70 kişiden alınan cevaplar doğrultusunda yöneticilerin yapay zeka kavramı ve yapay zeka uygulamaları hakkında bilgi sahibi olduğu, ülkemizde yapay zeka gelişiminin yeterli olmadığı, bu konuda hem mesleki hem de mesleki olmayan gelişmeleri takip ettikleri belirlendi. alanında, bilgi merkezi/kütüphane hizmetlerinde yapay zeka uygulamaları yaygınlaşmaktadır. Yapay zeka ve yapay zeka uygulamalarının bilgi merkezi/kütüphane hizmetlerine yansımasında ve geliştirilmesinde bütçe ve personel gibi faktörler önemli rol oynamaktadır. Yapay zeka ve yapay zeka uygulamaları konusunda eğitimli ve/veya nitelikli personel istihdam edilmesi ve bütçe sorunlarının çözülmesi gerektiği yanıtları doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.”

Tezde bibliyografya kelimesi geçmiyor.

3.

Harika Baş Güler : Üniversite Kütüphanelerinde Yapay Zekâ Teknolojilerinin Kullanımı: Yeni Nesil Üç Boyutlu Uygulamalar. T.C. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Bilgi Ve Belge Yönetimi Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, 2022. https://katalog.marmara.edu.tr/veriler/cokluortam/cokluortam/B/B/F/E/C/62e11f754de94%C4%B0MZAAAAAAAAAAAAAAAAA.pdf

Tezde bibliyog 1 kez geçiyor.

MAKALELER

Sivri, Enes : Kütüphanelerde Yapay Zekâ’nın Geleceği: Farklı Alanlardaki Potansiyel Uygulamalar ve Yeni Kullanım Alanları Oluşturma”.

WEB SAYFALARI

Google: yapay zeka kütüphane site:https://dergipark.org.tr/

Yapay Zekâ ve Kütüphane İş Birliği. Öznur Selen KEMALOĞLU - Atılım Üniversitesi Kadriye Zaim Kütüphanesi. https://ankoslink.org.tr/ankosdosyalar/poster/83bd5194-e217-4cc8-9b18-a6b4389e5b9e.pdf

https://www.kutuphaneveteknoloji.com/

KAYNAKÇALAR

https://digital-scholarship.org/ai/ai-libraries.htm

https://turkbibliography.com/wp-content/uploads/2021/08/id983.pdf

https://bulentagaoglu.blogspot.com/2021/02/kutuphanelerde-yapay-zeka-konulu-yerli.html