Gelişmekte olan ülkeler sınıfında olup belli bir seviyeyi aşanlar yakalayanlar Güney Kore Vietnam Brezilya Meksika mıdır, Başka ülkeler var mıdır? Ayrıca Gelişmekte olan ülkeler sınıfında olup belli bir seviyeyi yakalayamayan ekonomisini düzene sokamayan ülkeler hangileridir?

 

Gelişmekte olan ülkeler sınıfında olup belli bir seviyeyi aşanlar yakalayanlar Güney Kore Vietnam Brezilya Meksika mıdır, Başka ülkeler var mıdır? Ayrıca Gelişmekte olan ülkeler sınıfında olup belli bir seviyeyi yakalayamayan ekonomisini düzene sokamayan ülkeler hangileridir?

1 Chat Gpt

Gelişmekte olan ülkeler (emerging markets) arasında "belli bir seviyeyi aşanlar" ile "bir türlü ekonomik istikrarı yakalayamayanlar" arasında ciddi farklar bulunur. Aşağıda bu iki grubu netleştirecek şekilde listeleyip açıklayayım:

---

🏁 Gelişmekte Olanlar Arasında Seviye Atlayan Ülkeler

Bu ülkeler, sanayi, teknoloji, ihracat, eğitim, altyapı, kişi başı gelir ve küresel rekabetçilik gibi alanlarda ciddi ilerleme sağlamışlardır:

1. Güney Kore

• Gelişmekte olan ülke statüsünden tamamen çıkmış, OECD ve G20 üyesi.
• Teknoloji, otomotiv, gemi üretimi gibi alanlarda dünya liderlerinden.
• Eğitim, altyapı, dijitalleşme çok yüksek seviyede.

2. Tayvan

• Yüksek teknoloji (özellikle yarı iletkenler) alanında küresel merkez.
• Çin ile olan siyasi belirsizliğe rağmen güçlü ekonomik göstergelere sahip.

3. Singapur

• Asya'nın finans merkezi.
• Çok küçük bir yüzölçümüne rağmen dünyanın en zengin ülkeleri arasında.
• Hukuk sistemi, eğitim ve altyapıda mükemmel düzeyde.

4. Çin

• Bazı yönlerden hâlâ gelişmekte olan ülke sayılıyor, ama sanayi, teknoloji, dış ticaret, altyapı alanlarında süper güç konumunda.
• Gelir dağılımı ve kırsal-kentsel farklar nedeniyle “gelişmiş” kabul edilmiyor tam anlamıyla.

5. Vietnam

• Düşük gelir düzeyinden hızla sıyrılarak üretim merkezi hâline geldi.
• Çin'e alternatif tedarikçi olarak öne çıkıyor.
• Eğitim, ihracat ve altyapıda büyük sıçrama yaptı.

6. Polonya, Çekya gibi Orta Avrupa Ülkeleri

• AB üyeliği sayesinde yüksek dış yatırım ve istikrarlı büyüme.
• Gelir seviyesi bazı Batı Avrupa ülkelerini yakaladı.
• Genellikle "yeni sanayileşmiş ülkeler" (NICs) sınıfında değerlendirilirler.

7. Brezilya ve Meksika

• Yüksek potansiyelli ama iç siyasi istikrarsızlık, suç oranları ve yapısal sorunlar nedeniyle sıçramayı tam gerçekleştiremediler.
• Yine de bölgesel lider konumundalar ve bazı alanlarda (tarım, sanayi, enerji) çok güçlüler.

---

🧨 Gelişmekte Olan Ama Belli Bir Seviyeyi Aşamayan Ülkeler

Bu ülkeler ya kronik ekonomik sorunlar ya da siyasi istikrarsızlık nedeniyle çıkış yapamamıştır:

1. Türkiye

• 1990'larda “yükselen pazar” olarak tanındı, 2000’lerde sıçrama potansiyeli vardı.
• Ancak yapısal reformlar yarım kaldı, yüksek enflasyon ve kur istikrarsızlığı, eğitim kalitesinde düşüş gibi nedenlerle sınıf atlayamadı.

2. Arjantin

• Zengin kaynaklara rağmen sürekli kriz döngüsünde.
• IMF ile sık sık anlaşmalar yapan ama hiçbirini sürdüremeyen bir ülke.
• Enflasyon ve döviz krizi kronikleşmiş durumda.

3. Pakistan

• Büyük nüfusa ve stratejik konuma rağmen ekonomik istikrar yok.
• Altyapı, eğitim, enerji sorunları çözülmedi.
• Askeri harcamalar, borç yükü ve siyasal istikrarsızlık büyümeyi engelliyor.

4. Mısır

• Geniş bir ekonomisi olmasına rağmen yüksek dış borç, baskıcı siyasi yapı ve düşük ihracat gücüyle sınırlı kaldı.
• IMF yardımı ile ayakta duruyor.

5. Güney Afrika

• Apartheid sonrası büyüme beklentilerini karşılayamadı.
• Enerji krizi, suç oranları, yolsuzluk ve zayıf kamu yönetimi ekonomiyi zorluyor.

6. Nijerya

• Büyük nüfusu ve petrol kaynaklarına rağmen gelir dağılımı çok bozuk.
• Altyapı eksikliği, yolsuzluk ve güvenlik sorunları büyümeyi sınırlıyor.

7. Bangladeş

• Tekstil ihracatında öne çıktı ama halen düşük gelirli ülke sınıfında.
• Altyapı ve eğitim yetersizliği nedeniyle sınıf atlaması zorlaşıyor.

---

📌 Özetle:

Yükselen ve belli bir eşiği geçen ülkeler:
Güney Kore, Tayvan, Çin, Singapur, Vietnam, Polonya, Çekya

Potansiyeli olan ama hala sıkıntıda olanlar:
Brezilya, Meksika, Türkiye, Arjantin, Pakistan, Mısır, Nijerya, Güney Afrika

İstersen bu ülkeleri kişi başı gelir, enflasyon, ihracat oranları, büyüme hızı gibi göstergelerle tablolaştırabilirim. Ya da 1980’lerden itibaren bu ülkelerin gelişim serüvenini karşılaştırmalı analiz yapabilirim. Hangisi ilgini çeker?

2 Gemini

Gelişmekte olan ülkeler sınıfında olup belli bir seviyeyi aşan ve önemli ekonomik başarılar yakalayan ülkeler arasında sayılanlar şunlardır:

·         Güney Kore: Özellikle 1960'lardan itibaren uyguladığı ihracata yönelik sanayileşme politikalarıyla büyük bir ekonomik dönüşüm geçirmiş ve gelişmiş ülke statüsüne yükselmiştir.

·         Tayvan: Güney Kore'ye benzer bir kalkınma modeli izleyerek teknoloji ve sanayi alanında önemli bir oyuncu haline gelmiştir.

·         Singapur: Stratejik konumu, yatırımcı dostu politikaları ve güçlü hizmet sektörü sayesinde yüksek gelirli bir ekonomiye dönüşmüştür.

·         Hong Kong: Serbest piyasa ekonomisi ve finans merkezi olarak önemli bir başarı elde etmiştir. (Şu anda Çin'in özel idari bölgesi statüsündedir.)

Vietnam: Son yıllarda önemli ekonomik büyüme kaydetmiş, ihracat odaklı sanayisi ve artan yabancı yatırımlarıyla dikkat çekmektedir. Ancak henüz gelişmiş ülke statüsüne ulaşmamıştır.

Brezilya ve Meksika: Bu iki ülke Latin Amerika'nın en büyük ekonomileri arasındadır ve belirli bir sanayi ve orta sınıf seviyesine ulaşmışlardır. Ancak yapısal sorunlar, eşitsizlikler ve siyasi istikrarsızlıklar gibi nedenlerle tam anlamıyla gelişmiş ülke seviyesine ulaşamamışlardır. Yine de bölgesel ve küresel ölçekte önemli ekonomik aktörlerdir.

Başka ülkeler: Malezya, Tayland, Endonezya gibi bazı Güneydoğu Asya ülkeleri de önemli ekonomik ilerleme kaydetmiş ve orta-yüksek gelirli ülkeler kategorisine yükselmişlerdir. Türkiye de benzer bir konumdadır.

Gelişmekte olan ülkeler sınıfında olup belli bir seviyeyi yakalayamayan, ekonomisini düzene sokamayan ülkeler:

Bu kategori oldukça geniş ve çeşitlidir. Ekonomik sorunlar genellikle iç ve dış faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkar. Bu ülkelerde görülebilecek yaygın sorunlar şunlardır:

·         Yüksek borçluluk: Özellikle dış borç yükü altında ezilen ve bu borçları çevirmekte zorlanan ülkeler.

·         Enflasyon: Kontrol edilemeyen ve ekonomik istikrarsızlığa yol açan yüksek enflasyon oranları.

·         Düşük büyüme: Sürdürülebilir bir ekonomik büyüme ivmesi yakalayamayan ve kişi başına düşen gelirde önemli bir artış sağlayamayan ülkeler.

·         Yüksek işsizlik: Özellikle genç nüfus arasında yaygın olan işsizlik sorunu.

·         Yolsuzluk ve kötü yönetim: Devlet kurumlarındaki yolsuzluk ve etkin olmayan yönetim yapıları ekonomik kalkınmayı olumsuz etkiler.

·         Siyasi istikrarsızlık ve çatışmalar: İç savaşlar, siyasi krizler ve toplumsal huzursuzluklar ekonomik faaliyetleri sekteye uğratır ve yatırımları caydırır.

·         Altyapı eksiklikleri: Yetersiz ulaşım, enerji ve iletişim altyapısı ekonomik gelişimi engeller.

·         Eğitim ve sağlık sorunları: Nitelikli işgücü eksikliği ve yetersiz sağlık hizmetleri ekonomik verimliliği düşürür.

·         Doğal kaynaklara bağımlılık: Ekonominin büyük ölçüde bir veya birkaç doğal kaynağa bağımlı olması, küresel fiyat dalgalanmalarına karşı kırılganlık yaratır.

Bu faktörlerin etkisiyle ekonomik olarak zor durumda olan ve kalkınma yolunda önemli ilerleme kaydedemeyen birçok ülke bulunmaktadır. Bu ülkelerin kesin ve güncel bir listesini vermek zordur çünkü ekonomik durumlar sürekli değişebilir. Ancak genel olarak Afrika'daki birçok ülke, bazı Latin Amerika ülkeleri ve bazı Orta Doğu ve Asya ülkeleri bu kategoride değerlendirilebilir. Özellikle en az gelişmiş ülkeler (EAGÜ) olarak tanımlanan ve Birleşmiş Milletler tarafından belirlenen ülkeler bu duruma örnek teşkil eder. Bu ülkeler genellikle yukarıda sayılan sorunların birçoğunu aynı anda yaşamaktadırlar.

Örnek olarak bazıları verilebilir (ancak bu liste kapsamlı değildir ve zamanla değişebilir):

·         Afrika: Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Eritre, Liberya, Nijer, Somali, Sudan, Zimbabve gibi ülkeler.

·         Asya: Afganistan, Yemen gibi ülkeler.

·         Latin Amerika ve Karayipler: Haiti gibi ülkeler.

Bu ülkelerin ekonomik durumları karmaşık ve çok boyutludur ve iyileşme süreçleri uzun ve zorlu olabilir. Uluslararası yardım, doğru politikalar ve istikrarlı bir yönetim bu ülkelerin kalkınma yolunda ilerlemesi için kritik öneme sahiptir.