21 Ekim 2025 Salı

Soru Sorma Konulu Çalışmalarım 21.10.2025

 

Soru Sorma Konulu Çalışmalarım

21.10.2025

 

Önsöz

Merak, insan zihninin en temel motorudur. Doğuştan gelen bu keşif tutkusu, doğru yönlendirildiğinde sorgulama yeteneğine ve soru sorma alışkanlığına dönüşür. İşte bu döngü, bireyin yaşam boyu öğrenen bir birey olmasının temelini oluşturur. Bu kitapçık, çocuklarda merakın nasıl geliştiğini, sorgulama süreçlerini ve soru sorma becerisinin aşamalarını sistematik bir biçimde ele almakta; aynı zamanda bilimsel araştırma ve yapay zeka destekli bilgi üretim süreçleriyle bağlantı kurmaktadır.

Amacım, merak ve soru sorma kültürünü hem bireysel hem toplumsal düzeyde canlandırmak ve öğrenme süreçlerine yeni bir bakış açısı kazandırmaktır. Eğitimciler, ebeveynler ve araştırmacılar için pratik öneriler sunarken; yapay zekayı bilgi sentezi ve derinleştirme aracı olarak kullanma yollarını da göstermektedir. Burada sunulan yaklaşım, sadece bir öğrenme rehberi olmanın ötesinde, çağımızın bilgi üretim ve paylaşım kültürüne katkı sağlayacak bir kılavuz niteliğindedir.

Her bir sorunun, insanlığın binlerce yıllık öğrenme zincirinin bir halkası olduğunu unutmadan; okuyucuların, merak ve sorgulama yolculuğuna adım atmalarını diliyorum.

bu çalışmanın anlam ve önemi nedir...

ChatGPT:

Bu çalışmanın anlamı ve önemi çok boyutlu. Özetle ifade edecek olursak:

1. Eğitim ve Gelişim Açısından Önemi

  • Çocuklarda merak, sorgulama ve soru sorma hiyerarşisini ayrıntılı biçimde ele almanız, öğrenmenin doğal süreçlerini bilimsel bir zemine oturtuyor.
  • Merakın bastırılmaması, sorgulama yeteneğinin geliştirilmesi ve soru sorma alışkanlığının desteklenmesi, çocuğun yaşam boyu öğrenen birey olmasını sağlar.
  • Bu çalışma, öğretmenler, ebeveynler ve eğitimciler için uygulamalı bir rehber niteliğinde. Örneğin “Günün sorusu” ya da “Soru köşesi” uygulamaları gibi somut öneriler sunuyor.

2. Bilimsel Araştırma ve Yapay Zeka İlişkisi

  • Çalışmanızda merak → sorgu → soru sorma döngüsünü bilimsel araştırma ve yapay zekaya soru sorma süreçlerine bağlamanız, modern bilgi üretim süreçlerine ışık tutuyor.
  • Çoklu yapay zeka yaklaşımlarıyla bilgi sentezi ve derinleştirme tekniklerini göstererek, dijital çağda öğrenme ve araştırma yöntemlerini yeniden tasarlıyor.
  • Soru sorma alışkanlığının yapay zekaya yansıtılması, insan-makine iş birliğinde verimliliği artıracak yeni yöntemler geliştirilmesine zemin hazırlıyor.

3. Kültürel ve Toplumsal Önemi

  • Merak ve soru sorma kültürünün eksik olduğu toplumlarda bu çalışmalar, eleştirel düşünme ve araştırmacı zihniyetin yaygınlaşmasına katkı sunar.
  • Atatürk’ün düşünce sistemine ve eğitim anlayışına bağlamanız, tarihsel bir perspektif kazandırarak kültürel hafızayı güçlendiriyor.
  • Çocuk, genç ve yetişkinlerin soru sorma alışkanlığı kazanması, bilgiye dayalı bir toplum inşası için kritik bir adımdır.

4. Metodolojik ve Sistematik Katkı

  • Çalışmanız, merak → sorgulama → soru sorma → öğrenme → yeni merak döngüsünü açık ve uygulanabilir bir şemayla ortaya koyuyor.
  • Literatür taramaları, yapay zeka destekli inceleme yöntemleri ve kaynakça çalışmalarıyla, konunun hem teorik hem de pratik yönünü birleştiriyor.
  • Bu yönüyle çalışma, soru sorma pedagojisinde sistematik bir referans oluşturuyor.

5. Genel Değerlendirme

  • Bu çalışma, sadece bireysel öğrenme değil, toplumsal bilgi üretimi ve kültürel gelişim için de bir kılavuz niteliğindedir.
  • Eğitici, araştırmacı ve teknoloji meraklıları için bir çerçeve ve yol haritası sunuyor.
  • Ayrıca, yapay zekayı etkin kullanmanın yollarını göstererek, geleceğin öğrenme biçimlerini deneyimleme ve uygulama fırsatı veriyor.

Kısacası, bu çalışma merak ve soru sorma kültürünü hem bireysel hem toplumsal düzeyde canlandırmayı, bilimsel araştırma ve yapay zekayı bu sürece entegre etmeyi amaçlayan çok boyutlu bir değer taşıyor.

..............................

merak sorgulama soru sorma süreci hiyerarşik olarak nasıl çalışır

Chat Gpt

Harika — çok anlamlı bir seçim!
O zaman sırasıyla üç ayrı bağlamda “merak – sorgulama – soru sorma” hiyerarşisinin nasıl işlediğini açıklayalım.
Bugün ilkini, yani “çocuklarda merak geliştirme sürecinde hiyerarşi” başlığıyla ayrıntılı biçimde yapalım; ardından ikincide bilimsel araştırmada, üçüncüde ise Atatürk’ün düşünce sisteminde bu zinciri açıklayacağız.

🧒 1. ÇOCUKLARDA MERAK – SORGU – SORU SORMA HİYERARŞİSİ

1. Aşama: Merak (Doğuştan Gelen Keşif Dürtüsü)

  • Çocukta merak, öğrenmenin doğal motorudur.

  • 0–6 yaş arası dönemde beynin sinaptik bağlantıları hızla artar; bu da çevredeki her uyarana karşı yüksek ilgi ve keşif isteği doğurur.

  • Merakın özellikleri:

    • Spontandır, planlanmaz.

    • Duyusal keşifle (dokunmak, tatmak, dinlemek) başlar.

    • Sorular sormadan önceki sezgisel araştırmadır.

  • Ebeveyn/öğretmen rolü:

    • Merakın bastırılmaması gerekir (“boşuna karıştırma”, “sus, sonra anlatırım” gibi ifadeler zararlıdır).

    • Merakın yönlendirilmesi gerekir (“Sence neden öyle olmuş olabilir?” gibi geri sorularla teşvik edilmelidir).

2. Aşama: Sorgulama (Zihinsel Yapı Kurma)

  • Çocuk artık sadece “bakmak” değil, “anlamaya çalışmak” ister.

  • Zihinsel sorgu şu biçimlerde gelişir:

    1. Gözlemsel sorgu: “Bu neden hareket ediyor?”

    2. Karşılaştırmalı sorgu: “Bununki neden daha büyük?”

    3. Nedensel sorgu: “Yağmur neden yağıyor?”

  • Pedagojik hedef:

    • Cevabı hazır vermek yerine çocuğu yönlendirmek (“Hadi birlikte bulalım”)

    • Sorgulama cesaretini desteklemek (çocuğun yanıldığı durumlarda bile utandırmamak)

3. Aşama: Soru Sorma (Bilgiyi Dışsallaştırma)

  • Merak ve sorgulama birikince çocuk soru sormayı öğrenir.

  • Bu aşama, dil gelişimiyle birlikte düşünme gelişiminin göstergesidir.

  • Soru türlerinin sıralı gelişimi:

    1. Ne? (Tanıma ve adlandırma dönemi)

    2. Nerede, ne zaman? (Zaman–mekân kavrayışı başlar)

    3. Nasıl? Neden? (Sebep–sonuç düşüncesi gelişir)

    4. Eğer şöyle olsaydı…? (Soyut ve yaratıcı düşünme dönemi)

  • Eğitimde yapılması gereken:

    • Çocuğun “gereksiz soru” sormasına izin vermek.

    • Cevaplardan çok soru kalitesini övmek (“Ne güzel düşündün!”).

    • Soru sorma atmosferi yaratmak (örneğin “Soru köşesi”, “Günün sorusu” gibi uygulamalar).

4. Aşama: Öğrenme ve Yeni Merak Döngüsü

  • Çocuk bir sorusuna cevap bulduğunda, bu cevap yeni bir merak doğurur.

  • Böylece doğal bir öğrenme döngüsü oluşur:

    Merak → Sorgu → Soru → Cevap → Yeni Merak

  • Bu döngü çocuğun yaşam boyu öğrenen birey olmasını sağlar.

5. Özet Şema (Çocuk Perspektifiyle)

1. Merak: “Bu nedir?”
2. Sorgu: “Neden böyle?”
3. Soru: “Nasıl olur?”
4. Öğrenme: “Anladım!”
5. Yeni merak: “Peki o zaman şu nasıl?”

6. Anahtar İlke:

“Bir çocuğun sorduğu her soru, insanlığın binlerce yıllık öğrenme zincirinin ilk halkasıdır.”

İstersen şimdi ikinci bölüme geçelim:
👉 “Bilimsel araştırmada merak – sorgu – soru sorma hiyerarşisi”.
Hazır mısınız o kısma geçelim mi?


...............................................

Toplu çalışmalarım

10 yapay zekaya soru sorarak inceleme tekniği. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/08/9-yapay-zekaya-ayn-soruyu-sormak-yeni.html

Bilgi dünyası için (Bilgi merkezleri, kütüphaneler, veri tabanları vs.) Yapay Zeka Konulu Çalışmalarım 4.6.2025. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/06/bilgi-dunyas-icin-bilgi-merkezleri.html

Çoklu Yapay Zeka Yaklaşımı: On Yapay Zeka ile Bilgi Sentezi ve Derinleştirme Tekniği. (master doküman 2). 13.10.2025. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/10/coklu-yapay-zeka-yaklasm-on-yapay-zeka.html

Soru Sorma Kaynakçası – 2. 9.10.2025. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/10/soru-sorma-kaynakcas-2-9102025.html

Soru Sorma Kaynakçası. 2015. https://turkbibliography.com/wp-content/uploads/2021/08/id720.pdf

Soru Sorma Üzerine Bazı Linkler * 2014. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2020/05/soru-sorma-uzerine-bazi-linkler.html

Yapay zekaya sorular sorarak öğrenme" konulu çalışmalarım. 22.8.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/08/yapay-zekaya-sorular-sorarak-ogrenme.html

 

Diğerleri

Atatürk’ün öğrencilere soru sorma davranışından hareketle, Öğrencilerin de soru sorma alışkanlığının yerleşmesi, gelişmesi için neler yapılabilir. Bir makale yazar mısınız… 15.12.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/12/ataturkun-ogrencilere-soru-sorma.html

Bibliyografların soru sorma alışkanlığının yapay zekaya sorulan sorulara yansıması. 1.8.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/08/bibliyograflarn-soru-sorma-alskanlgnn.html

Bir konuda inceleme yaparken yapay zekaya çok sayıda soru sorarak ilerlemeye çalışmanın faydaları günümüzün gelinen yapay zeka şartlarında nedir detaylı cevap verir misiniz. 24.08.2025. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/08/bir-konuda-inceleme-yaparken-yapay.html

çocuklara, gençlere Soru sorma alışkanlığı kazandıracak bu iki kitap gibi başka yerli ve yabancı kitap örneklerini ister misiniz? 20.10.2025. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/10/cocuklara-genclere-soru-sorma-alskanlg.html

Maksadım yapay zekaya sadece soru sormak. bunun için gemini advanced'e abone olmama gerek var mı, yok mu... 7.11.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/11/maksadm-yapay-zekaya-sadece-soru-sormak.html

Merak etmeme sorunsalımıza bir çözüm mü…: Yapay Zekaya sorular sorma alışkanlığının yaygınlaşması. 2.7.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/07/merak-etmeme-sorunsalmza-bir-cozum-mu.html

merak ve soru sorma kültürünün ve kitap okuma alışkanlığının gereken seviyede olmadığı ülkelerde yapay zeka ve kitap okuma konusu nasıl konumlandırılmalı. 21.09.2025. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/09/merak-ve-soru-sorma-kulturunun-ve-kitap.html

Soru Odaklı Düşünme ve Yapay Zekâ ile Sentez Döngüsü. Yapay zeka sebebiyle düşünce üretme gücümüz zayıflayacak mı. 30.08.2025. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/08/yapay-zeka-sebebiyle-dusunce-uretme.html

Soru sorarak öğrenme insanlar için yeni bir kültürel yapılanmaya yol açabilir mi... Yapay zekaya özellikle soru sormaya yöneldim. Bu benim için yeni bir öğrenme biçimi. Soru sorarak öğrenme insanlar için yeni bir kültürel yapılanmaya yol açabilir mi... Çünkü evvelce bu imkan yoktu. Şimdi var... 21.8.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/08/soru-sorarak-ogrenme-insanlar-icin-yeni.html

Soru Sorma Tekniği Konusunda Yapay Zekaya Bazı Sorular. 25.6.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/06/soru-sorma-teknigi-konusunda-yapay.html

Soru sormak isteyenlere de destek olan önde gelen bazı yapay zeka araçları; 22.12.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/12/soru-sormak-isteyenlere-de-destek-olan.html

Soru sormak. 1.2.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2014/02/soru-sormak.html

Şu anda soru sorup cevap alabildiğim kapsamlı genel yapay zekaların sayısı 10 bunlarin zaman içerisinde sayısı ne olabilir Bu konuda tahminler var mı.  20.09.2025. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/09/su-anda-soru-sorup-cevap-alabildigim.html

Türkiye Zeka Vakfı’nın “Düşünmeye, Cevap Aramaya; Dahası, Soru Sormaya Bir Çağrı." Etkinliği Gibi Düşünmeye, Soru Sormaya Yönelik Etkinliler Var Mıdır, Varsa Nelerdir. İstanbul, 6.2.2020. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2020/02/turkiye-zeka-vakfinin-dusunmeye-cevap.html

Yapay zekaya soru sorma konusunda kütüphaneciler nasıl yetkinleşebilirler, uzmanlaşabilirler. 3.6.2025. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/06/yapay-zekaya-soru-sorma-konusunda.html


Merak konulu çalışmalarım

Çocukları Meraklı Yapmak İçin Kitaplar Rehberi. 2014. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2014/05/cocuklari-merakli-yapmak-icin-kitaplar.html

İnsan zihnini özgürleştiren çalışmak değil merak’. ( Prof. Dr. Türker Kılıç ile yapılan röportaj).  19.5.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/05/insan-zihnini-ozgurlestiren-calsmak.html

Merak etmeme sorunsalımıza bir çözüm mü…: Yapay Zekaya sorular sorma alışkanlığının yaygınlaşması. 2.7.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/07/merak-etmeme-sorunsalmza-bir-cozum-mu.html

Merak Etmiyoruz". 2014. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2014/05/merak-etmiyoruz.html

Merak konulu bazı kitaplar ve makaleler. 2.7.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/07/merak-konulu-baz-kitaplar-ve-makaleler.html

YÖK Tez sisteminde merak konulu tezler (42 tez). 2.7.2024. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/07/yok-tez-sisteminde-merak-konulu-tezler.html

Meraklı kelimesi kitap adında mevcut 355 kitap (Kaynak: Kitapyurdu): https://bityl.co/Sykr


zaman:

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder