KONULAR HAKKINDA KİTAP OLARAK
YAYINLANAN BİBLİYOGRAFYA ESERLERİ
HAZIRLAYAN BİBLİYOGRAFLARI TOPLUCA İNCELEYEN ESERLER (KİTAP, MAKALE VS) YOK!
Bülent Ağaoğlu
İstanbul,
14.3.2020
1
Kültür tarihi
boyunca bibliyograflar tarafından yüzbinlerce (veya milyonlarca) kaynakça
dokümanı (kitap, makale, web dokümanı formatında vs.) hazırlanmıştır.
2
“Bibliographer”
temelli olarak Google üzerinde yaptığımız taramalar sırasında seçtiğimiz
yazılarda (cümleler, paragraflar vs.) yani alıntılarda en çok, bibliyografların
kütüphanelerdeki fonksiyonları konusunda malzeme yer almaktadır.
Bir
örnek; “Bibliyografyalar hazırlamak. Yeni gelen kitaplar, bibliyografya
şeklinde hazırlanarak kullanıcılara duyrulabilir.”. http://www.obl.bilkent.edu.tr/index.php/okuyucu-hizmetleri/
Tam
metin veritabanlarına, Bibliyografik veritabanlarına içerik hazırlanmasında da
kütüphaneci bibliyograflar görev yapıyorlar. (Eskiden abstractlar, indeksler
vardı. H. Wilson Co.’nun yayınladığı periyodik bibliyografyalar vardı).
3
Yaptığımız
taramalarda;
“Bağımsız
olarak şahsen veya bir kuruluş adına çalışırken, kitap veya makale olarak
yayınlanmak üzere herhangi bir konuda
kaynakça hazırlayanlar” anlamında, kapsamındaki “bibliyograflar” hakkında bir
yayın, web sayfası, bölüm, cümle, paragraf, vs. bulamadık.
Yaptığımız
alıntılarda sözlüklerde bibliyograf tanımında “kaynakçalar hazırlama”
fonksiyonu mevcuttur. Fakat geniş
taramalarla derlediğimiz alıntılarda “bibliyograf anlatımları içinde
“kaynakçalar hazırlama” fonksiyonuna ilişkin, buna değinen malzemeler yer almamaktadır.
Daha doğrusu taramalarımızda bu malzemeler bulunamamıştır. Bu ilginç bir
sonuçtur. Nedenleri üzerinde düşünceler geliştirilmesi son derece önemli olsa
gerek.
Tek tek
bazı bibliyograflar hakkında bazı yayınlar var (mesela; https://bulentagaoglu.blogspot.com/2020/03/bibliyograflar-hakkinda-bazi-yayinlar.html
) fakat bu bibliyografları, tür bibliyograflık faaliyetini inceleyen toplu bir yayın
bulamadık.
Çok
sayıda kaynakça eseri hazırlayan bazı bibliyograflar;
• Aykut
Kazancıgil,
• Bülent
Ağaoğlu,
• Ekmeleddin
İhsanoğlu,
• Fuat
Sezgin,
• H. Wilson
(https://en.wikipedia.org/wiki/Halsey_(H.W.)_Wilson
),
• Hasan
Duman,
• İsmet
Binark,
• Mahmut
Şakiroğlu,
• Mustafa
Birol Ülker,
• Muzaffer
Gökman,
• Nazmi
Kozak
• Rene
Baretje,
• Selahattin
Öztürk,
• Theodore
Besterman
• Türker
Acaroğlu,
• Yusuf
Turan Günaydın
vs.
bibliyografların içinde olduğu sınıf.
(“Wilson,
bibliyografya hazırlamak için yaratılmış bir kimse idi. Bibliyografya
hazırlamak onun yalnız mesleği değil, ayni zamanda gecelerini pazar ve tatil
günlerini hasredecek kadar bağlandığı bir eğlencesi idi.”. http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:qoZef40kN7kJ:www.tk.org.tr/index.php/TK/article/download/2046/2015+&cd=2&hl=tr&ct=clnk&gl=tr
)
4
“Subject
bibliographer” konulu arama sonuçlarını Google’da kısmen inceledik. “Özel
konular hakkında şahsen bibliyografik listeler hazırlanıp bunların
yayınlanmasını hedefleme” kapsamında bir bibliyograf tanımı bulamadık. Bunlar
ayrı bir sınıf. Literatürde onlar için özel bir niteleme terimi bulamadım.
Kütüphanelerde
uzman olarak çalışan konu uzmanı bibliyografların fonksiyonunun devamlı olarak,
bibliyografya eserleri hazırlamak olduğunu sanmıyorum.
5
Google’da
yaptığımız bibliographer kavramı çerçevesindeki taramalarda;
“çeşitli
konularda kaynakçalar, kitap, makale vs. formatta kaynakça eserleri
hazırlayan”lar anlamında / kapsamında bibliyograflara değinilmemiş olmasının
nedenleri acaba hangi etkenlerdir…
Kitap
olarak yayınlanan kaynakçalar, genellikle bizzat konunun uzmanları tarafından
hazırlandığı ve bunların esas işi kaynakça hazırlamak olmadığı için böyle
insanlar özel bir bibliyograf sınıfı teşkil etmemiş olabilir. Böyle insanların
sayısı az değil olsa gerek.
Benim
gibi “devamlı kaynakça hazırlayan” insanların sınırlı sayıda olduğunu tahmin
ediyorum. Belki de bu sebeple taramalarda bu sınıf insanları ifade eden bir
bibliyograflık alanı, anlatımı kristalize olmamıştır.
Mevcut
durumda kütüphanelerde, özel veritabanlarında içerik işlerinde (künye girişi,
tasnif vs.) çalışanlara da çeşitli konularda kitap, makale olarak yayınlanmak
üzere kaynakça hazırlayanlara da bibliyograf denilip kapsam geniş tutuluyor. Flu
bir alan var.
Farklı
konularda kaynakçalar hazırlayanların sayısı az da, o sebeple mi;
“bibliyografya hazırlayan bibliyograflar” hakkında yayınlar yok... (Mesela
webde şu aramadan sonuç gelmedi; "bibliographers preparing
bibliographies") (sadece 8 sonuç var: "big bibliographer" )
Subject
Bibliographer’ı “kaynakçalar hazırlayan bibliyograflar” sınıfından sanmıştım. O
da değilmiş.
Konuyla ilgili
bazı yazılarım;
Fikir
çağrışımı etkisi yapması için Google’da incelenebilecek bazı taramalar;
Books.google.com
"bibliographers
preparing bibliographies" ** sonuç yok
"Bibliographers
prepare bibliographies". 1 sonuç var.
"Bibliographers
prepared"
"library
Bibliographers"
"preparing
bibliographies"
"preparing
bibliographies" bibliographers
Google.com.
"Bibliographers
prepared”. Sonuç yok.
"bibliographies
prepared". 76 sonuç.
"bibliyografyalar
hazırlamak"
Ulusal
bibliyografyaları hazırlayan kütüphaneciler.
Kütüphaneci
Bibliyograflar
"Kütüphaneci
Bibliyograflar"** sonuç yok.
"Librarian
Bibliographers"
"çok
sayıda bibliyografya hazırladı" * 1 sonuç
"çok
sayıda bibliyografyalar hazırladı" * sonuç yok
“prepared
many bibliographies" * 2 sonuç.
"prepared
bibliographies"
"bibliyografyalar
hazırladı" * 1 sonuç.
"bibliyografya
hazırladı" * 17 sonuç.
"prepare
bibliographies"
Şahsen
kaynakçalar hazırlayan bibliyograf
"preparing
bibliographies"
"bibliyografya
eserleri hazırlamak" ** sonuç yok.
sonuç
yok: (TitleCombined:("systematic bibliographer")). http://yale.summon.serialssolutions.com/#!/search?ho=t&l=tu-TU&q=(TitleCombined:(%22systematic%20bibliographer%22))
YORUM
Tarih
boyunca bibliyograflar tarafından yüzbinlerce (veya milyonlarca) kaynakça
dokümanı (kitap, makale, web dokümanı formatında vs.) hazırlanmıştır.
Bibliyograf,
esasen, kaynakçalar hazırlayanlara verilen bir nitelemedir.
WORLDCAT
KİTAP VERİTABANINDA BİBLİYOGRAFLARIN SAYISI
(Search
results for 'su:bibliography': 901.010 adet yayın. https://www.worldcat.org/search?q=su%3Abibliography&qt=results_page
)
Format
All
Formats (901,010)
Book (705274)
Print book (642117)
eBook (151904)
Microform (42045)
Thesis/dissertation (11581)
Manuscript (4154)
Continually updated resource (2295)
Large print (402)
Braille Book (85)
Article (77793)
Downloadable article (44889)
Chapter (490)
Manuscript Article (16)
Journal, magazine (69077)
eJournal/eMagazine (15710)
Archival material (22681)
Downloadable archival material (19845)
Internet resource (12835)
Website (12831)
Downloadable image (2)
Computer file (12134)
Musical score (1256)
Downloadable musical score (60)
Manuscript Musical Score (38)
Map (877)
eMap (22)
Manuscript Map (8)
Audiobook (584)
Cassette (430)
CD (58)
eAudiobook (27)
LP (10)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder