14 Mart 2020 Cumartesi

KONULAR HAKKINDA KİTAP OLARAK YAYINLANAN BİBLİYOGRAFYA ESERLERİ HAZIRLAYAN BİBLİYOGRAFLARI TOPLUCA İNCELEYEN ESERLER (KİTAP, MAKALE VS) YOK!



KONULAR HAKKINDA KİTAP OLARAK YAYINLANAN BİBLİYOGRAFYA ESERLERİ
HAZIRLAYAN BİBLİYOGRAFLARI TOPLUCA İNCELEYEN ESERLER (KİTAP, MAKALE VS) YOK!

Bülent Ağaoğlu
İstanbul, 14.3.2020

1
Kültür tarihi boyunca bibliyograflar tarafından yüzbinlerce (veya milyonlarca) kaynakça dokümanı (kitap, makale, web dokümanı formatında vs.) hazırlanmıştır. 

2
“Bibliographer” temelli olarak Google üzerinde yaptığımız taramalar sırasında seçtiğimiz yazılarda (cümleler, paragraflar vs.) yani alıntılarda en çok, bibliyografların kütüphanelerdeki fonksiyonları konusunda malzeme yer almaktadır.

Bir örnek; “Bibliyografyalar hazırlamak. Yeni gelen kitaplar, bibliyografya şeklinde hazırlanarak kullanıcılara duyrulabilir.”. http://www.obl.bilkent.edu.tr/index.php/okuyucu-hizmetleri/

Tam metin veritabanlarına, Bibliyografik veritabanlarına içerik hazırlanmasında da kütüphaneci bibliyograflar görev yapıyorlar. (Eskiden abstractlar, indeksler vardı. H. Wilson Co.’nun yayınladığı periyodik bibliyografyalar vardı).

3
Yaptığımız taramalarda;
“Bağımsız olarak şahsen veya bir kuruluş adına çalışırken, kitap veya makale olarak yayınlanmak üzere  herhangi bir konuda kaynakça hazırlayanlar” anlamında, kapsamındaki “bibliyograflar” hakkında bir yayın, web sayfası, bölüm, cümle, paragraf,  vs. bulamadık.
Yaptığımız alıntılarda sözlüklerde bibliyograf tanımında “kaynakçalar hazırlama” fonksiyonu mevcuttur.  Fakat geniş taramalarla derlediğimiz alıntılarda “bibliyograf anlatımları içinde “kaynakçalar hazırlama” fonksiyonuna ilişkin, buna değinen malzemeler yer almamaktadır. Daha doğrusu taramalarımızda bu malzemeler bulunamamıştır. Bu ilginç bir sonuçtur. Nedenleri üzerinde düşünceler geliştirilmesi son derece önemli olsa gerek.
Tek tek bazı bibliyograflar hakkında bazı yayınlar var (mesela; https://bulentagaoglu.blogspot.com/2020/03/bibliyograflar-hakkinda-bazi-yayinlar.html ) fakat bu bibliyografları, tür bibliyograflık faaliyetini inceleyen toplu bir yayın bulamadık.

Çok sayıda kaynakça eseri hazırlayan bazı bibliyograflar;
•             Aykut Kazancıgil,
•             Bülent Ağaoğlu,
•             Ekmeleddin İhsanoğlu,
•             Fuat Sezgin,
•             H. Wilson (https://en.wikipedia.org/wiki/Halsey_(H.W.)_Wilson  ),
•             Hasan Duman,
•             İsmet Binark,
•             Mahmut Şakiroğlu,
•             Mustafa Birol Ülker,
•             Muzaffer Gökman,
•             Nazmi Kozak 
•             Rene Baretje,
•             Selahattin Öztürk,
•             Theodore Besterman 
•             Türker Acaroğlu,

•             Yusuf Turan Günaydın
vs. bibliyografların içinde olduğu sınıf.

(“Wilson, bibliyografya hazırlamak için yaratılmış bir kimse idi. Bibliyografya hazırlamak onun yalnız mesleği değil, ayni zamanda gecelerini pazar ve tatil günlerini hasredecek kadar bağlandığı bir eğlencesi idi.”. http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:qoZef40kN7kJ:www.tk.org.tr/index.php/TK/article/download/2046/2015+&cd=2&hl=tr&ct=clnk&gl=tr )

4
“Subject bibliographer” konulu arama sonuçlarını Google’da kısmen inceledik. “Özel konular hakkında şahsen bibliyografik listeler hazırlanıp bunların yayınlanmasını hedefleme” kapsamında bir bibliyograf tanımı bulamadık. Bunlar ayrı bir sınıf. Literatürde onlar için özel bir niteleme terimi bulamadım.
Kütüphanelerde uzman olarak çalışan konu uzmanı bibliyografların fonksiyonunun devamlı olarak, bibliyografya eserleri hazırlamak olduğunu sanmıyorum.

5
Google’da yaptığımız bibliographer kavramı çerçevesindeki taramalarda;
“çeşitli konularda kaynakçalar, kitap, makale vs. formatta kaynakça eserleri hazırlayan”lar anlamında / kapsamında bibliyograflara değinilmemiş olmasının nedenleri acaba hangi etkenlerdir…  
Kitap olarak yayınlanan kaynakçalar, genellikle bizzat konunun uzmanları tarafından hazırlandığı ve bunların esas işi kaynakça hazırlamak olmadığı için böyle insanlar özel bir bibliyograf sınıfı teşkil etmemiş olabilir. Böyle insanların sayısı az değil olsa gerek.
Benim gibi “devamlı kaynakça hazırlayan” insanların sınırlı sayıda olduğunu tahmin ediyorum. Belki de bu sebeple taramalarda bu sınıf insanları ifade eden bir bibliyograflık alanı, anlatımı kristalize olmamıştır.
Mevcut durumda kütüphanelerde, özel veritabanlarında içerik işlerinde (künye girişi, tasnif vs.) çalışanlara da çeşitli konularda kitap, makale olarak yayınlanmak üzere kaynakça hazırlayanlara da bibliyograf denilip kapsam geniş tutuluyor. Flu bir alan var.
Farklı konularda kaynakçalar hazırlayanların sayısı az da, o sebeple mi; “bibliyografya hazırlayan bibliyograflar” hakkında yayınlar yok... (Mesela webde şu aramadan sonuç gelmedi; "bibliographers preparing bibliographies") (sadece 8 sonuç var: "big bibliographer" )
Subject Bibliographer’ı “kaynakçalar hazırlayan bibliyograflar” sınıfından sanmıştım. O da değilmiş.

Konuyla ilgili bazı yazılarım;

Fikir çağrışımı etkisi yapması için Google’da incelenebilecek bazı taramalar;

Books.google.com
"bibliographers preparing bibliographies" ** sonuç yok
"Bibliographers prepare bibliographies". 1 sonuç var.
"Bibliographers prepared"
"library Bibliographers"
"preparing bibliographies"
"preparing bibliographies" bibliographers

Google.com.
"Bibliographers prepared”. Sonuç yok.
"bibliographies prepared". 76 sonuç.
"bibliyografyalar hazırlamak"
Ulusal bibliyografyaları hazırlayan kütüphaneciler.
Kütüphaneci Bibliyograflar
"Kütüphaneci Bibliyograflar"** sonuç yok.
"Librarian Bibliographers"
"çok sayıda bibliyografya hazırladı" * 1 sonuç
"çok sayıda bibliyografyalar hazırladı" * sonuç yok
“prepared many bibliographies" * 2 sonuç.
"prepared bibliographies"
"bibliyografyalar hazırladı"  * 1 sonuç.
"bibliyografya hazırladı" * 17 sonuç.
"prepare bibliographies"
Şahsen kaynakçalar hazırlayan bibliyograf
"preparing bibliographies"
"bibliyografya eserleri hazırlamak" ** sonuç yok.

YORUM
Tarih boyunca bibliyograflar tarafından yüzbinlerce (veya milyonlarca) kaynakça dokümanı (kitap, makale, web dokümanı formatında vs.) hazırlanmıştır. 
Bibliyograf, esasen, kaynakçalar hazırlayanlara verilen bir nitelemedir.

WORLDCAT KİTAP VERİTABANINDA BİBLİYOGRAFLARIN SAYISI
(Search results for 'su:bibliography': 901.010 adet yayın. https://www.worldcat.org/search?q=su%3Abibliography&qt=results_page )

Format
 All Formats (901,010)

 Book (705274)
 Print book (642117)
 eBook (151904)
 Microform (42045)
 Thesis/dissertation (11581)
 Manuscript (4154)
 Continually updated resource (2295)
 Large print (402)
 Braille Book (85)
 Article (77793)
 Downloadable article (44889)
 Chapter (490)
 Manuscript Article (16)
 Journal, magazine (69077)
 eJournal/eMagazine (15710)
 Archival material (22681)
 Downloadable archival material (19845)
 Internet resource (12835)
 Website (12831)
 Downloadable image (2)
 Computer file (12134)
 Musical score (1256)
 Downloadable musical score (60)
 Manuscript Musical Score (38)
 Map (877)
 eMap (22)
 Manuscript Map (8)
 Audiobook (584)
 Cassette (430)
 CD (58)
 eAudiobook (27)
 LP (10)

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder