Atatürk’ün Üniversite Reformunda Alman Mülteci Bilim Adamları Hakkında Kitaplar
Atatürk’ün Üniversite Reformunda Alman Mülteci Bilim Adamları Hakkında Kitaplar
Beyaz Nokta Denilince Akla Gelen Kavramlar
Düşüncenin Yeni Haritası: Beyaz Nokta Kavramlarıyla Dönüşüm
8.9.2024
“Kavramlar Yaşamları Anlamlandırır”. Rev 5.0 - 07.10.2024. Editör: Tınaz Titiz (tinaztitiz@gmail.com).
Erişim Adresi : TT Kavramları ( https://ggle.io/6lbt ) ©
Tınaz Titiz®, Copyright 2024
Diğer,
üç ayrı tasarım;
Hitler’den Kaçıp Türkiye’ye Mülteci Olarak Gelen Alman Bilim İnsanlarının Sayısı Hakkında Bazı Kaynaklar
30.10.2024
Biz, yazılı 5 kaynağa (kitap vs.) dayalı olarak 241 kişiyi tespit ettik. Sağlamasını yapmak gerekli olduğundan listesini şimdilik yayınlamadık.
1
“1500'ü Aşkın Akademisyen Türkiye'ye
Geldi
Kitapta yer alan bilgilere göre, Atatürk'ün 1932
yılında bir üniversite reformunu okuması üzerine, Ord. Philipp Schwartz, Prof.
Malche ve Dr. Reşit Galip öncülüğünde imzalanan protokol olmalıdır Türkiye'ye
getirilen 1500'ü aşkın sıradan profesör, profesör, doçent, asistan, teknisyen
bilim insanı ve sanatçı Türkiye'ye mülteci olarak geldi. 1930'lu yıllarda bilim
insanları ve sanatçıları Atatürk'ün, İsmet İnönü ve Celal Bayar hükümetlerinin
yakın ilgileriyle ve tam olarak 'devlet memuru' kimliğiyle güvence altına
alınarak Türkiye'de yaşamlarına devam ettiler. Alman akademisyenlerin birçoğu
İstanbul Üniversitesinde, Ankara üniversitelerinde, İstanbul Güzel Sanatlar
Akademisinde, İstanbul Teknik Üniversitesinde, Ankara'daki vekaletlerde,
hastanelerde görevlendirildiler.” https://bi-ozet.com/2019/11/06/kitap-modanin-multeci-alman-profesorleri/
2
hitler'den kaçıp
Türkiye'ye mülteci olarak gelen Alman bilim adamlarının sayısı neydi?
Gemini
Net bir sayı
vermek her zaman mümkün olmasa da, 1933-1945 yılları arasında Nazi Almanyası ve
Avusturya'dan Türkiye'ye gelen bilim insanı (profesör, enstitü yöneticisi,
danışman, öğretim görevlisi, asistan, araştırma görevlisi, laborant) ve aile
bireylerinin toplam sayısı 550 civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Bu sayıya sadece Yahudi
oldukları için Nazi Almanyası tarafından kovuşturulan ve Türkiye'ye yasal
olarak sığınanlar dahildir. Bu bilim insanları, Türkiye'deki üniversitelere,
özellikle İstanbul Üniversitesi'ne katılarak Türk yükseköğretiminin gelişimine
büyük katkı sağlamışlardır.
Türkiye, o dönemde
Nazizm'in yükselişiyle birlikte Avrupa'da artan otoriter eğilimlere karşı daha
liberal bir ortam sunuyordu. Mustafa Kemal Atatürk'ün modernleşme politikaları
ve bilimsel düşünceye verdiği önem, Alman bilim insanları için cazip bir ortam
yaratmıştı.
Bu konu hakkında daha
detaylı bilgi almak isterseniz, aşağıdaki kaynakları inceleyebilirsiniz:
Özetle, Hitler'den kaçarak Türkiye'ye
sığınan Alman bilim insanları, hem Türkiye'nin bilimsel hayatına hem de dünya
tarihine önemli izler bırakmışlardır. Bu olay, hem bir insanlık dramı hem de
uluslararası ilişkiler açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendirilir.
Not: Bu konuda yapılan çalışmalar
devam etmektedir ve ilerleyen yıllarda bu sayıda değişiklikler olabilir.
Başka
sorularınız varsa lütfen çekinmeden sorun.
3
1933-1945
yılları arasında Türkiye'ye sığınan Alman bilim insanlarının sayısı yaklaşık
olarak 190 idi.
bunun tahmini nedir
ChatGPT
Bu bilgi, Türkiye'nin
üniversite reformu ve Nazi Almanyası'ndan kaçan bilim insanlarıyla ilgili
yapılan temellere dayanmaktadır. Bu çalışmalar, Almanya'dan Türkiye'ye gelen
bilim insanlarının sayısı, Türk üniversitelerine katkılarını ve bu süreçte
Türkiye'nin akademik ve bilimsel üye rollerini inceleyerek elde edilen verileri
içermektedir. Özellikle Prof. Dr. Zürcher, Prof. Dr. Erich Stern gibi isimlerin
araştırmaları ve Cumhuriyet döneminde Türkiye'deki üniversite reformuna ilişkin
kapsamlı incelemeler bu kapsamlı temel kaynaklardır.
Ayrıca, "Türkiye'ye Sığınan Alman Bilim
İnsanları"
başlıklı çeşitli akademik makaleler ve yayınlar, sayı ve ayrıntıları
belgelendiren güvenilir referanslardır. Daha ayrıntılı bir akademik rapor veya
belgeyi sizin için bildiririm.
4
“Geçen Yüzyılın 30’lu ve 40’lı yıllarında Nasyonal
Sosyalizm döneminde Nazi rejiminin zulmüne uğrayan 80’den
fazla ünlü Alman bilim adamı ve sanatçı Türkiye’ye sığındı.” https://tuerkei.diplo.de/tr-tr/deutschland-und-die-tuerkei/03-deutschland-und-die-tuerkei/kultur/-/1797648#:~:text=Ge%C3%A7en%20Y%C3%BCzy%C4%B1l%C4%B1n%2030'lu%20ve,ve%20sanat%C3%A7%C4%B1%20T%C3%BCrkiye'ye%20s%C4%B1%C4%9F%C4%B1nd%C4%B1.
5
“1931 tarihinde başlatılan Üniversite Reformunun ardından
Nazi Almanya’sından kaçıp Türkiye’ye gelen yabancı bilim insanlarının İstanbul
Üniversitesi’nde çeşitli fakültelerde ders vermeleri sağlanmıştır. Alman Milli Kütüphane göç kayıt arşivlerine göre Nazi
rejiminden kaçarak Almanya’dan Türkiye’ye göç eden kişi sayısı çoğunluğu Yahudi
olmak üzere 1000 kişi civarındadır. Türkiye’ye 1933-1945 arasında göç
eden bu kişilerin başında akademisyenler gelmektedir. Bu kişiler, Türkiye’de
üniversite reformuna katkı sağlamaları dikkate alınarak davet edilmiş ve yeni
kurulan fakülte ve üniversitelerde görevlendirilmiştir. Bu akademisyenler
ailelerinin yanında asistanlarını, teknisyenlerini, yardımcı öğretim
elemanlarını da beraberinde getirmiştir.[10] Yükseköğretimin kalitesini
arttırmaya yönelik bu reform için Cenevre Üniversitesi pedagoji profesörü
Albert Malche Türkiye’ye davet edilmiştir. Türkiye’ye gelen Yahudi asıllı bilim
insanlarının Türkiye'de üniversitelerin bilimsel ve çağdaş hale gelmesinde
büyük katkıları olmuştur.[11][12]”. https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye_ve_Holokost
6
“Birliğin Onursal Başkanı Prof. Albert Einstein
Ağustos 1933 ayında kendisini ziyaret eden İstanbul’lu Diş Tabibi Dr. Samy M.
Gunzberg’e, Türkiye Cumhuriyeti Başvekaleti Celilesine (Başbakanlık Makamına)
sunulmak üzere elden tevdi ettiği 17 Eylül 1933 tarihli mektupla, ekindeki
listelerde adları ve kısaca özgeçmişleri belirtilen 15
Tıp Profesörü ile 31 deneyimli Tıp Doktorunun ülkemizde “yerleşerek icrayı
sanat etmelerine müsaade buyurulması için müracaat” eder. Dr. Günzberg
Albert Einstein’in orijinal dilekçesini ve eklerini, Türkçe çevirilerini de
ekleyerek, 30 Eylül 1933 tarihinde Başvekalete iletir. Yazı Başvekil İsmet
(İnönü) tarafından 9 Teşrinievvel 1933 tarihinde Maarif Vekaleti’ne iletilir ve
işleme konur10. Einstein’in bu girişimi Türk basınında da yer alır11.”. https://www.salom.com.tr/arsiv/haber/64078/turkiyeye-gelen-cogu-yahudi-kokenli-alman-profesorler-ve-albert-einst
7
“31 Mayıs 1933’teki Türkiye’deki Üniversite Reformu
Kararnamesi, Darülfünun’un kapatılmasını ve modern bir üniversitenin kurulmasını
öngörüyordu. Eski kadroların işten çıkarılması sonucu boşalan pozisyonlar
Almanya’da işlerini kaybeden Yahudi akademisyenlerle dolduruldu. Frankfurtlu
patolog Philipp Schawartz’ın girişimiyle kurulan “Alman Bilim Adamları Danışma
Merkezi”nin çabalarıyla 1933-34 kış yarıyılından
itibaren Türkiye’de 82 Alman profesör İstanbul Üniversitesi’nde göreve alındı.
Bazı profesörlerin sürgündeki akrabaları da toplama kamplarından kurtarıldı.
Profesörler sözleşmeleri uyarınca yanlarında yabancı uyruklu kişiler de
çalıştırabildikleri için 70-100 kişiyi daha yanlarına alabildiler. Bu
akademisyenler devlete farklı alanlarda danışmanlık hizmeti de verdiler.
1933-1945 arasında Almanya ve
Avusturya’dan gelen bilim insanı (profesör, enstitü yöneticisi, danışman,
öğretim görevlisi, asistan, araştırma görevlisi, laborant) ve onları takip eden
aile bireyleri de eklendiğinde Yahudi oldukları için Nazi Almanyası tarafından
kovuşturulan ve Türkiye’ye yasal olarak sığınanların toplam sayısı 550
civarındadır.
Bunlardan 40 bilim insanı aileleriyle birlikte 100
kişi kadarı, Türkiye’de iki yıldan daha az kalmıştır.”
https://encyclopedia.ushmm.org/asset/10363
8
“1 Ağustos 1933 günü açılan ilk modern
Türk üniversitesindeki profesörlerin çoğunu yabancılar —1933’te 65 öğretim
görevlisinden 38 i yabancı 27 si Türk idi- ve yabancıların büyük kısmını
da Almanya’dan gelen göçmen hocalar teşkil ediyordu ve bu sadece Prof.
Malche’nin planlamasının icabı olarak değil, Alman hocaların gelişi nedeni ile
de böyle olmuştu.” https://belleten.gov.tr/tam-metin/1693/tur
9
“Haymatloz. Türkiye'de Sürgün 1933-1945
Alman Reich'ı tarafından vatandaşlıktan çıkarıldıktan sonra Türk
yetkililer, Almanca konuşan mültecilerin Türk yabancı pasaportlarına
"Haymatloz" yazdı. Bu, 1933 ile 1945 yılları arasında Türkiye'ye
sığınan yaklaşık 1000 göçmenin çoğu için geçerliydi. Yüzlerce Alman bilim
adamı, siyasetçi ve sanatçı, genç cumhuriyetin tüm sosyal ve kültürel
alanlarının modernleştirilmesinde uzman olarak çalışmak üzere yerel yönetimin
daveti üzerine Türkiye'ye göç etti. Haymatloz sözcüğü zamanla Türkçeye
ödünç sözcük olarak girmiştir.
Sergi Nasyonal Sosyalist Almanya'dan kovulanları anıyor. Aynı zamanda
Türkiye'deki sürgünün tarihsel koşullarını anlatıyor ve Kemal Atatürk ve İsmet
İnönü yönetimindeki reform dönemini hatırlatıyor. Zorlu ekonomik durumuna
rağmen Türkiye, Türkiye'de yaşamanın hiç de kolay olmadığı Almanca konuşan
mültecilere karşı cömert davrandı. Birçoğu bugüne kadar sürgün ülkesine bağlı
kaldı. Sergide ünlülerin ve hikayeleri daha önce hiç bilinmeyen kişilerin
birbirinden çok farklı 23 hayat hikayesi anlatılıyor.”. https://www.aktives-museum.de/ausstellungen/haymatloz/
10
[PDF] 1933 ALMAN BİLİM İNSANLARININ
TÜRKİYE'YE GÖÇÜ
Türkiye'ye sığınan Almanlar - Almanya
Dışişleri Bakanlığı
[PDF] Türkiye'de 1933–1950 Yılları
Arasında Yükseköğretime Yabancı Bilim ...
5 tane daha görüntüle
Cevap
Almanya'da Nazi rejiminden kaçan
bilim insanlarının Türkiye'ye göçü, 1933-1945 yılları arasında önemli bir
akademik dönüşüm yoluna yol açtı. Bu dönemde Türkiye, özellikle üniversite
reformları çerçevesinde, birçok Alman bilim insanına sığınma imkânı sundu.Göç Sayısı ve Profiller Toplamda, Nazi Almanyası'ndan
kaçan ve Türkiye'ye sığınan bilim insanlarının sayısı yaklaşık 550 civarındadır. Bu sayı,
profesörler, enstitüler, öğretim görevlileri ve araştırma görevlilerini
içermektedir. Bu akademisyenlerin yanı aile bireyleri de dahil olmak üzere
toplam sıra rakamı daha da artıyor
.Önemli İsimler Türkiye'ye sığınan bazı önemli
bilim insanları:
·
Philipp Schwartz : Tıp alanında önemli
katkılarda bulundu ve Türk üniversiteleri için birçok akademisyenin Türkiye'ye
gelmesine aracılık yaptı.
·
Albert Malche : Pedagojik olarak
Türkiye'deki eğitim reformlarında etkin rol oynamıştır.
·
Bruno Taut : Mimar olarak Türkiye'de
modern mimarlık anlayışının emisyonları azaltılıyor
Bu bilim insanları, Türkiye'deki
üniversitelerin modernleşme sürecinde kritik bir rol oynamış ve Türk eğitim
sisteminin önemli katkılarında vardı.
İlgili
Bu bilim adamları arasında kimler ünlüydü
Türkiye'de hangi üniversitelerde görev aldılar
Onlar Türkiye'de nasıl bir hayat sürdüler
Türkiye'de kalan bilim adamları arasında kimler Yahudiydi
Onlar Türkiye'den sonra nereye göç ettiler
11
“1934 yılında İstanbul Üniversitesi kadrosunda
görevli 185 öğretim üyesi ve 180 öğretim yardımcısı olmak üzere toplam 365
öğretim elemanı vardır. Bunların 62'si ordinaryüs, 24'ü profesör, 99'u
doçenttir. Ordinaryüslerin 22’si Türk, 40'ı yabancı; profesörlerin 23'ü Türk, 1'i
yabancı; doçentlerin hepsi Türk, öğretim yardımcılarının ise 150'si Türk, 30'u
yabancıdır. Böylece 1934 yılında 70 yabancı bilim
adamı ve yardımcısı İstanbul Üniversitesi’nde görevlidir. Bunların
yanlarında getirdikleri aile ferderi (eşleri, çocukları, anneleri,
kızkardeşleri, kayınvalideleri...) de eklendiğinde 150 civarında yabancı insan
İstanbul’a gelmişdir. En çok yabancı profesör Tıp ve Fen Fakültelerinde, ondan
sonra Hukuk Fakültesi'nde, en az da Edebiyat Fakültesi'nde görevlendirilmiştir.
En çok öğretim yardımcısı da Tıp ve Fen Fakülteleri ile Yabancı Diller
Mektebinde görevliydi. Yabancı öğretim yardımcıları; okutmanlar, asistanlar,
uzmanlar, laborandar, hemşireler, teknisyenler ve ustalardan oluşmaktaydı.
Yabancı öğretim yardımcıları sadece yabancı profesörlerin yanında değil, Türk
profesörlerin yanında da görevlendirilmiştir. Ancak, yukarıda verilen sayıların
sabit ve değişmez olmadığını da belirtmekte fayda vardır.18”.
18 T.C. Maarif Vekaleti Arşivi,
İstanbul Üniversitesi Esas Kadrosu.
-T.C. Maarif Vekaleti Arşivi,
İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü'nün 18.1.1935 tarih ve 5014 sayılı yazısı ve
eki.
-T.C. Maarif Vekaleti Arşivi,
Maarif Vekaleti'nin 14.4.1936 tarih ve 512 sayılı yazısı ve eki.
- T.C. Maarif Vekaleti Arşivi:
İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü'nün 14.11.1939 tarih ve 5233 sayılı yazısı ve
eki.
- Widmann, Horst, Atatürk
Üniversite Reformu, s. 41-47, 242-282.
- Hirsch, Ernst, Hatıralarım, s.
216-249. - Neumark, Fritz, Zuflucht am Bospoı us, s. 72-109.
https://erdem.gov.tr/tam-metin-pdf/462/tur
Atatürk’ün
Üniversite Reformunda Alman Mülteci Bilim Adamları
Hakkında
Bazı Kaynaklar
29.10.2024, 1.11.2024
Bibliyografyalar
1933
Üniversite Reformu Sürecinde Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü’nde Görevli Alman
Bilim Adamları Ve Yaptıkları Çalışmalar. Selman Yaşar ,
Yayın Yeri:Gece Kitaplığı , Basım Sayısı:1 , Sayfa Sayısı:337 ,
Isbn:978-625-430-586-3
1933
Üniversite Reformu Sürecinde Ankara’da Görevli Alman Uzmanlar Ve Yaptıkları
Çalışmalar. Prof. Dr. Selman Yaşar. 2021. https://iksadyayinevi.com/wp-content/uploads/2021/11/1933-UNIVERSITE-REFORMU-SURECINDE-ANKARADA-GOREVLI-ALMAN-UZMANLAR-VE-YAPTIKLARI-CALISMALAR-.pdf
Atatürk’ün
1933 Üniversite reformu sürecinde Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde
görevli Alman bilim adamları ve yaptıkları çalışmalar.
Yaşar, Selman, 1971- Ankara Gece Kitaplığı 2023 218 s. ; 24 cm.
Horst Widmann: Exil
und Bildungshilfe. Die deutschsprachige Emigration in die Türkei nach 1933. Mit
einer Bio-Bibliographie der emigrierten Hochschullehrer im Anhang Peter Lang, Frankfurt 1973 ISBN
3-261-00731-1 *
Kitaplar
https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/10/ataturkun-universite-reformunda-alman_31.html
Web sayfaları
Nazi Almanyası'ndan Türkiye'ye sığınan kişiler
listesi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Nazi_Almanyas%C4%B1%27ndan_T%C3%BCrkiye%27ye_s%C4%B1%C4%9F%C4%B1nan_ki%C5%9Filer_listesi
Hitler Almanya'sından Kaçan 1200 Bilim Adamı Atatürk'ün
Davetiyle Türkiye'ye Geldi. https://www.youtube.com/watch?v=EYKQIC5WIXc
Makaleler
18.
Yüzyılda Rus Tarih Yazımında Alman Bilim Adamlarının Tesir Ve Yorumları. Nahide
Şimşir (2019). , Yayın Yeri: Akademik Tarih Ve Düşünce Dergisi Prof.Dr.
Yaqub Mahmudov 80. Yıl Armağanı.
Uluslararası Hakemli Tr
Dizin Özgün Makale
1933 Sonrası Dönemde Alman Bilim
Adamlarının Türkiye’ye Göçleri Ve Etkileri. Fahrettin Tepealtı (17.06.2021
-18.06.2021 ) , Yayın Yeri: 2. İstanbul Uluslararası Coğrafya Kongresi
1933 Üniversite Reformu Sonrası
Türkiye’ye İltica Eden Alman Bilim İnsanlarının Türk Eğitim Sistemine
Katkıları. Erdem Yavuz, Mehmet Girgin (2021). , Yayın Yeri: Journal Of
History School. Uluslararası Hakemli Tr
Dizin Özgün
Makale Https://Dx.Doi.Org/10.29228/Joh.54747
1933
Yılından Sonra Alman Bilim Adamlarının Türkiye'ye Göçü. Kemal Atatürk Döneminde
Alman-Türk İlişkileri. Grothusen, Klaus. 1956 SA 267. https://kasif.mkutup.gov.tr/
Alman Bilim Adamlarının Türkiye'deki Kazıları
Göbekli Tepe'den Hasankeyf'e. 1994 SB 96. https://kasif.mkutup.gov.tr/
Alman
Bilim Anlayışı Açısından ”Göç Terminolojisi” Katkı. Zekeriyya Uludağ
(17.09.2017 -19.09.2017 ) , Yayın Yeri: Vıı. Uluslararası Canik
Sempozyumu “Geçmişten Günümüze Göç”. Uluslararası Tam
Metin Bildiri
Almanya’dan
Türkiye’ye Göç- 1933-2023. Aylin D.M. Türkiye’nin altın devrini (1923-1950)
bilmeyen ve bilmek istemeyenlere: Almanya’dan Türkiye’ye Göç. 1933-2023 90.Yılı Anısına. https://www.turkishnews.com/tr/content/2024/03/14/almanyadan-turkiyeye-goc-1933-2023/
Almanya’dan Türkiye’ye Göç: İstanbul’da Yaşayan
Bilim İnsanları ve Sanatçılar (1930lardan 1960lara). German Émigrés in Turkey:
Scientists and Artists in Istanbul from 1930s to 1960s. Osmanlı Bilimi Araştırmaları 23, 1 (2022): 205-209 DOI:
10.26650/oba.1016091 Yayın Tanıtımları / Book Reviews. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2051967
Atatürk Türkiyesine Türkiye'ye Sığınan Ve
Üniversiteyi Temelden Kuran Alman Ve Alman Yahudi Asıllı Bilim Adamları –I- II.
https://www.mugladevrim.com.tr/kose-yazarlari/mehmet-bildirici-/ataturk-turkiyesine-turkiye-ye-siginan-ve-universiteyi-temelden-kuran-alman-ve-alman-yahudi-asilli-bilim-adamlari-i
* https://www.mugladevrim.com.tr/kose-yazarlari/mehmet-bildirici-/ataturk-turkiyesine-turkiye-ye-siginan-ve-universiteyi-temelden-kuran-alman-ve-alman-yahudi-asilli-bilim-adamlari-ii
Atatürk’ün
Üniversite Reformu Sürecinde Kütüphanelerin Kuruluş Ve Gelişiminde Alman Bilim
Adamları. Selman Yaşar (2017). , Yayın Yeri: Türk-İslâm Medeniyeti
Akademik Araştırmalar Dergisi.
Uluslararası Hakemli Alan
Endeksleri Özgün Makale. https://earsiv.batman.edu.tr/items/ef08c292-124b-40ba-be41-0fb494b70e99
Atatürk'ün
1933 üniversite reformu ve Alman bilim adamlarının Türkiye'deki modern
üniversitelerin kuruluşuna ve gelişmes... Azrak, Ülkü. 2003 SA 8. https://kasif.mkutup.gov.tr/
Ay Yıldız Altında
Sürgün, Nazi Yönetiminde Türkiye’ye Kaçan Alman Bilim Adamları ve Ernst
Reuter’in Konumu. Yıl 2012, Cilt: 36
Sayı: 2-275, 91 - 104, 13.01.2013. Faruk Şen. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mulkiye/issue/8/95
Ay Yıldız Altında Sürgün, Nazi Yönetiminde
Türkiye'ye Kaçan Alman Bilim Adamları ve Ernst Reuter'in Konumu. Şen, Faruk.
1966 SB 16. https://kasif.mkutup.gov.tr/
Aydınlanmış devlet patronluğunda bilim: 1933 Türk
üniversite reformu ve sürgün Alman bilim adamları. Arslan, Hüsamettin. 2005 SA
35. https://kasif.mkutup.gov.tr/
Belgelerle
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde Mülteci Bilim Adamları. Sevtap
İshakoğlu-Kadıoğlu, Gaye Şahinbaş Erginöz, İstanbul Üniversitesi, 2017, 387
Sayfa ISBN 978-6-0507-0629-1. (Kitap inceleme: Nedret ÖZTOKAT KILIÇERİ). https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/743285
Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de bir Alman bilim
adamı: Prof. Fristz Arndt. Hekimoğlu, M. 1995 SC 203. https://kasif.mkutup.gov.tr/
Darülfunun
Dönüm Noktası: 1930 Hitler Almanyası'ndan Türkiye'ye Gelen Bilim İnsanlarının
İktisat Bilimine Katkıları Üzerine Bir İnceleme The Turnıng Poınt Of
Darulfunun: A Revıew On The Controbutıons Of Scıentısts Comıng To Turkey From
Hıtler's Germany In 1930. November 2021. Conference: 4. International
Izmir Economics Congress-September 11-12, 2021At: Izmir, Turkey. Authors:
Ayten Nahide Korkmaz Istanbul Aydin University. https://www.researchgate.net/publication/356593110_DARULFUNUN_DONUM_NOKTASI_1930_HITLER_ALMANYASI'NDAN_TURKIYE'YE_GELEN_BILIM_INSANLARININ_IKTISAT_BILIMINE_KATKILARI_UZERINE_BIR_INCELEME_THE_TURNING_POINT_OF_DARULFUNUN_A_REVIEW_ON_THE_CONTROBUTIONS_OF
Darülfünundan Üniversiteye:
Mülteci Alman Bilim İnsanlarının Türk Yükseköğretimine Katkıları* Çağatay
Benhür (2023). , Yayın Yeri: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları
Dergisi. Uluslararası Hakemli Alan
Endeksleri Kitap Kritiği. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sutad/issue/79498/1347970
Die Türkei Auf Dem Weg Nach
Europa Beitraege Deutscher Wissenschaftler Zur Modernisierung Der Türkei.
Nedret Kuran Burçoğlu (2004). , Yayın Yeri: 40 Jahre Migration
Beitraege Zum Thema Migration Türkei/Deutschland. Uluslararası Hakemsiz Özgün
Makale
Dr. Stummvoll’un Ankara’da Açtığı
Kütüphanecilik Kursu ve Diğer Kütüphanecilik Etkinlikleri. Mehmet Kemal
Sevgisunar. DOI :10.26650/B/SS53.2024.015.06
IUP :10.26650/B/SS53.2024.015.06 . https://iupress.istanbul.edu.tr/tr/book/cumhuriyetin-100-yilinda-bilgi-ve-belge-yonetimi-teknolojisinde-guncel-yaklasimlar/chapter/dr-stummvollun-ankarada-actigi-kutuphanecilik-kursu-ve-diger-kutuphanecilik-etkinlikleri
Farklı Bir Sürgün: 1933 Türkiye Üniversite Reformu
ve Alman Bilim Adamları. Kuruyazıcı, Nilüfer. 1968 SA 71. https://kasif.mkutup.gov.tr/
Hitler
Yönetiminden Kaçan Alman Bilim İnsanlarının Türk Yükseköğretimine
Katkısı-Ankara Örneği- Çıldır M., Koçak M. II. Maarif Kongresi,
Ankara, Türkiye, 13 Temmuz 2021, ss.43. https://avesis.gazi.edu.tr/yayin/ee9c7867-b46e-48da-9d21-8af1fa3af272/hitler-yonetiminden-kacan-alman-bilim-insanlarinin-turk-yuksekogretimine-katkisi-ankara-ornegi
II. Dünya Savaşı Arifesinde Türk Dış
Politikası ve Türkiye’ye Sığınan Alman Bilim İnsanları. Alkan Özdemir. Turkiska
Student- och Akademikerföreningen. İsveç Türk Üniversiteliler ve Akademisyenler
Derneği. 2018. https://www.tsaf.se/wp-content/uploads/2023/10/CumhuriyetinYuzuncuYilindaTurkiyeCumhuriyetiUzerineMakaleler.pdf
İstanbul
Da Bir Alman Bilim Adamının Ayak İzleri 1915 1918 Prof Dr Walther Penck. Mehmet
Namık Yalçın,G W Penck (21.10.2015 -23.10.2015 ) , Yayın Yeri: İstanbul
Üniversitesi’nde Jeoloji’nin 100. Yılı Sempozyumu. Ulusal Özet
Bildiri
İstanbul’da Mülteci ve Bilim Adamı
Olmak. Kitap Değerlendirmesi: Ayşe Feza Günergun, https://iupress.istanbul.edu.tr/tr/journal/oba/article/istanbulda-multeci-ve-bilim-adami-olmak
Max
Pfannenstiel’in Yüksek Ziraat Enstitüsü Kütüphane Müdürlüğü Yılları (1938-1941).
Atilla Bir. DOI :10.26650/oba.915816
IUP :10.26650/oba.915816. https://iupress.istanbul.edu.tr/tr/journal/oba/article/max-pfannenstielin-yuksek-ziraat-enstitusu-kutuphane-mudurlugu-yillari-1938-1941
Nazi Almanyası Döneminde Mülteci Profesörlerin
Türkiye’ye Geliş Süreci (1933). Ali Sertpolat. Doı : 10.16990/Sobıder.35.
Yıl-Sayı: 2015-2. https://sobider.com/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=30915
Nazi Zulmünden Kaçan Almanca Konuşan Mülteci Bilim İnsanlarının İktisat ve Maliye İlmine Katkıları’na Bir Bakış. A Glance to Economic and Fiscal Contributions of... https://dergipark.org.tr/en/pub/cuiibfd/issue/34948/436150
Philipp Schwartz Ve Yükseköğretim Sistemine Katkıları. Sibel Doğanay (2022). , Yayın Yeri: Akademik Hassasiyetler. Ulusal Hakemli Tr Dizin Özgün Makale
Politik İletişimde Tehdit Olgusu
Ve ‘Türkiye’ye Alman Bilim Göçü’ndeki İktisatçılar* Aytekin Keskin (2017). ,
Yayın Yeri: İktisat Ve Toplum.
Ulusal Hakemli Endekste
Taranmıyor Derleme Makale
Türkiye – Almanya Arasındaki
Unutulmaz Dostluk Ve Dayanışma Tarihi (Türkiye’de Sığınmacı Alman Bilim
İnsanları). Selma Yel (04.11.2017 -05.11.2017 ) , Yayın Yeri: Türk-Alman
Kültür Ve Tarih Çalıştayı Uluslararası
Türkiye
ile Almanya Arasındaki Bilimsel İlişkiler: Türk-Alman Üniversiteleri Scientific
Relations Between Turkey and Germany: Turkish-German Universities. Fahri Türk*
- Servet Çınar**
2013.https://www.gaziakademikbakis.com/dosyalar/75d38bd1-4d96-4d4f-bec2-fe947521834f.pdf
Türkiye’de
Bir Alman Bilim Adamı: Prof. Dr. Fritz Baade, Türkiye Ekonomisi Ve Bilimine
Katkıları. Mahmut Bolat (15.11.2017 -17.11.2017 ) , Yayın Yeri: Türkiye’de
Bilgi Üretimi Ve Bilim Politikaları Uluslararası Sempozyumu. Uluslararası Tam
Metin Bildiri
Türkiye’de Eskiçağ Ve
Arkeolojinin Gelişmesinde Alman Bilim Adamlarının Etkisi. Hatice Erdemir, Onur
Günday (08.10.2009 -10.10.2009 ) , Yayın Yeri: I. Uluslararası Tarii Ve
Kültürel Yönleriyle Türk-Alman İlişkileri Sempozyumu. Uluslararası Tam
Metin Bildiri. https://www.academia.edu/33110398/T%C3%BCrkiyede_Eski%C3%A7a%C4%9F_ve_Arkeolojinin_Geli%C5%9Fmesinde_Alman_Bilim_Adamlar%C4%B1n%C4%B1n_Etkisi
Türkiye’de Tıp Eğitimine Katkıda
Bulunan Alman Bilim Adamları. Mehmet Arslan (24.05.2006 -27.05.2006 ) , Yayın
Yeri:9. Türk Tıp Tarihi Kongresi, Nobel Yayın Dağıtım.
Ulusal Tam Metin Bildiri. https://www.academia.edu/22415191/T%C3%9CRK%C4%B0YEDE_TIP_E%C4%9E%C4%B0T%C4%B0M%C4%B0NE_KATKIDA_BULUNAN_ALMAN_B%C4%B0L%C4%B0M_ADAMLARI
Türkiye’de Üniversite Kavramının
Gelişmesinde Alman Bilime Adamlarının Katkısı / Ersoy Taşdemirci. - Wien, 1999.
[CIEPO=CİEPO] Acta Viennensia Ottomanica Akten des 13. CIEPO-
Symposiums (Comite International des Etudes pre-Ottomanes et Ottomanes) vom
21. bis 25. September 1998, Wien, 351-358. Sayfa. http://isamveri.org/pdfsbv/D145573/1999/1999_TASDEMIRCIE.pdf
Türkiye’ye Alman Bilim Göçü
Darülfünun’da Alman Bilimciler* Aytekin Keskin (2015). , Yayın Yeri: İktisat
Ve Toplum. Ulusal Hakemli Endekste Taranmıyor Özgün Makale
Türkiye'de 1933 - 1950 Yılları
Arasında Yükseköğretime Yabancı Bilim Adamlarının Katkıları. Authors: Yücel
Namal. Journal Yükseköğretim ve Bilim Dergisi Volume
Nisan 2012, Volume 2, Issue 1, p. 14-19. https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php?pdf=0012097&lng=1
Türkiye'de
Yükseköğretim Kurumlarının Gelişmesinde Avusturya ve Alman Bilim Adamlarının
Katkısı.. Taşdemirci, Ersoy. 1987 SA 97. https://kasif.mkutup.gov.tr/
Üniversite
Reformu Ve TüRkiye’ye Göç Eden Alman Bilim İnsanları:
Uluslararası Göç Bağlamında İtici Ve Çekici Unsurlar. Melih Görgün (2019). ,
Yayın Yeri: Tarih Okulu Dergisi. Ulusal Hakemli Tr
Dizin Özgün Makale* Http://Dx.Doi.Org/10.29228/Joh24777.
https://johschool.com/?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=2bae1e06-c4dd-4f98-a2d1-b94cb1157a9a.pdf&key=24777
Yüksek
Ziraat Enstitüsü Nün Kuruluşu Ve Alman Bilim Adamlarının Çalışmaları. Selman
Yaşar (2015). , Yayın Yeri: Türk-İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar
Dergisi. Uluslararası Hakemli Alan
Endeksleri Özgün Makale.
Yabancı Dilde Makaleler
Aşağıdaki listeye bazı ilaveler eklenebilir; bu Arama
ile: 1933 german scientists turkey. https://www.sciencedirect.com/search?qs=1933%20german%20scientists%20turkey
Almanca Wikipedia’da aramalarla yeni malzemeler
bulunup aşağıdaki listeye eklenebilir.
Buradan da, aramalarla tespit edilenler aşağıdaki
listeye eklenebilir: https://search.library.yale.edu/articles
Buradan da, “metindeki “Literatur” kısmından arama
yapılıp tespit edilenler eklenebilir. https://de.wikipedia.org/wiki/Exil_in_der_T%C3%BCrkei_1933%E2%80%931945
**********************
Appointment
as professor of Fritz Neumark to the academic chair in Istanbul. https://en.we-refugees-archive.org/archive/appointment-of-fritz-neumark-to-the-academic-chair-in-istanbul/
Atatürk’s
university reforms. https://citizendium.org/wiki/Atat%C3%BCrk%E2%80%99s_university_reforms
Category:Expatriate
academics in Turkey. https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Expatriate_academics_in_Turkey
Category:German_emigrants_to_Turkey.
https://en.wikipedia.org/wiki/Category:German_emigrants_to_Turkey
Centenary
of the Republic and 90th Anniversary of the University Reform in Türkiye Önder
Ergönül 1,2,* 2023. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10986722/
Die Türkei Auf Dem Weg Nach Europa
Beitraege Deutscher Wissenschaftler Zur Modernisierung Der Türkei. Nedret Kuran
Burçoğlu (2004). , Yayın Yeri: 40 Jahre Migration Beitraege Zum Thema
Migration Türkei/Deutschland. Uluslararası Hakemsiz Özgün
Makale
Eminent
science support from Jews to the young Turkish republic; a particular focus on
dentistry. Nurcan Buduneli 1, Raffaela Nemecek 2, Mehmet Demirbaş 3, James
Deschner 2. Affiliations Expand. PMID: 38968227 DOI: 10.1111/odi.15064. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38968227/ ** https://www.researchgate.net/publication/382026167_Eminent_science_support_from_Jews_to_the_young_Turkish_republic_a_particular_focus_on_dentistry
Ernst
Hirsch and 1930s Turkish education. Profile image of Briah Afzal ChowdhriBriah
Afzal Chowdhri. 2020, Bilkent University Database. https://www.academia.edu/116495970/Ernst_Hirsch_and_1930s_Turkish_education
Exil
in der Türkei 1933–1945. https://de.wikipedia.org/wiki/Exil_in_der_T%C3%BCrkei_1933%E2%80%931945
Exilwelten Und Heimat Deusche
Akademiker Und Künstler İn Den 1930er Jahren İn Der Türkei. Müzeyyen Ege
(08.05.2015 -08.05.2015 ) , Yayın Yeri: Sprach- Und Kulturkontakte İm
Deutsch-Türkischen Kontext. Uluslararası Davetli
Konuşmacı
Experts,
Exiles, and Textiles: German “Rationalisierung” on the 1930s Turkish Shop Floor
Published online by Cambridge University Press:
26 October 2020. Görkem Akgöz. https://www.cambridge.org/core/journals/international-review-of-social-history/article/experts-exiles-and-textiles-german-rationalisierung-on-the-1930s-turkish-shop-floor/87310130D36244AA279711FA990D8A42
Fritz
Arndt (* 6. Juli 1885 in Hamburg; † 8. Dezember 1969 ebenda) war ein deutscher
Chemiker und Lehrstuhlinhaber in Breslau. https://dewiki.de/Lexikon/Fritz_Arndt
From
Nazi Germany to Istanbul University. Serap Güngör. https://www.weloveist.com/from-nazi-germany-to-istanbul-university
German
Architects in Exile in Turkey 1933 – 1945. Building on the Bosphorus. https://kuenste-im-exil.de/KIE/Content/EN/Topics/deutsche-architekten-im-tuerkischen-exil-en.html
German
Jewish Intellectuals' Diaspora in Turkey: 1933–55. Arnold Reisman. The
Historian, Vol. 69, No. 3 (FALL 2007), pp. 450-478 (29 pages). Published By:
Taylor & Francis, Ltd. https://www.jstor.org/stable/24453828 ** https://www.researchgate.net/publication/229618754_German_Jewish_Intellectuals'_Diaspora_in_Turkey_1933-551 ** https://go.gale.com/ps/i.do?id=GALE%7CA168662848&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn=00182370&p=AONE&sw=w&userGroupName=anon%7E826ebd7c&aty=open-web-entry
German
Jewish Intellectuals' Diaspora in Turkey: 1933–551. August 2007. Historian
69(3):450 – 478. DOI:10.1111/j.1540-6563.2007.00187.x Authors: Arnold Reisman. https://www.jstor.org/stable/24453828
German
Librarians in Exile in Turkey, 1933-1945. Hildegard Müller. Libraries &
Culture. Vol. 33, No. 3, Orientalist Libraries and Orientalism (Summer, 1998),
pp. 294-305 (12 pages). Published By: University of Texas Press. https://www.jstor.org/stable/25548642
German
or Jewish, Humanity or Raison d'Etat: The German Scholars in Turkey, 1933-1952.
I. Bahar. Published 13 April 2011. History. Shofar: An Interdisciplinary
Journal of Jewish Studies. https://www.semanticscholar.org/paper/German-or-Jewish%2C-Humanity-or-Raison-d%27Etat%3A-The-in-Bahar/88915d02465e106d636369eb01d98d660ca09d57
German or Jewish: The German Scholars in
Turkey, 1933-1952 » By Observatoire de la Turquie, octobre 18, 2022. Izzet
Bahar.https://www.observatoireturquie.fr/izzet-bahar-german-or-jewish-the-german-scholars-in-turkey-1933-1952/
German
pathology professor Philipp Schwartz: His enduring life from Frankfurt to
Istanbul during the Second World War era: A “forgotten savior”. Nadir Paksoy.
2022. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1092913422000570
German-Speaking Refugees Escaping Nazism. İhsan Erdem
SOFRACI. 2018. http://iibfdergi.cu.edu.tr/2018/6_sofraci_2018_1.pdf
Helmuth_Theodor_Bossert.
https://en.wikipedia.org/wiki/Helmuth_Theodor_Bossert
Humanity
or Raison d’État, German or Jewish: The German Scholars in Turkey, 1933–1952. ByI.
Izzet Bahar. Book. Turkey and the Rescue of European Jews. Edition1st Edition. First
Published2014. Pages24 eBook ISBN9781315755069. https://www.taylorfrancis.com/chapters/mono/10.4324/9781315755069-9/humanity-raison-%C3%A9tat-german-jewish-german-scholars-turkey-1933%E2%80%931952-izzet-bahar
In the
history of Department of Biochemistry of Istanbul Medical Faculty (1933–1957)
three German scientists; Werner Lipschitz, Felix Haurowitz and Zdenko Stary. İstanbul
Tıp Fakültesi Biyokimya Bölümü tarihinde (1933–1957) üç Alman bilim adamı; Werner
Lipschitz, Felix Haurowitz ve Zdenko Stary. (Education Sector, Review Article –
14471). Şükrü Aras, Ferah Armutcu*, Gülten Dinç. https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/tjb-2015-0023/pdf
Istanbul
since 1933 – Rescue with Reservations. https://en.we-refugees-archive.org/cities/istanbul-since-1933/editorial/
Jewish
refugees from Nazism, Albert Einstein, and the modernization of higher
education in Turkey (1933-1945). Author:
Arnold Reisman. Date: Annual 2007. From: Aleph: Historical Studies in Science
& Judaism(Vol. 7). Publisher: Indiana University Press. Document Type:
Article. Length: 7,133 words. Lexile
Measure:1520L. https://go.gale.com/ps/i.do?id=GALE%7CA167030829&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn=15651525&p=AONE&sw=w&userGroupName=anon%7E2a95bd86&aty=open-web-entry * https://www.jstor.org/stable/40377865
Logical
empiricism in Turkish exile: Hans Reichenbach’s research and teaching
activities at Istanbul University (1933–1938). Original Research. Open Access. Published:
15 June 2022. Volume 200, article number 265, (2022). https://link.springer.com/article/10.1007/s11229-022-03740-9
Migration
and Transfer of Knowledge: Refugees from Nazism and Turkish legal Reform. Fuat
Andic, Arnold Reisman. 2007. https://forhistiur.net/2007-07-reisman-andic/?l=en
Rescue
with Reservations: Istanbul since 1933. https://en.we-refugees-archive.org/chapters/rescue-with-reservations-istanbul-since-1933/
The
Contribution of German Lecturers to Turkish University Reform and Medical
Education, During the University Reform of 1933☆ Engin Kurt a, Ahmet Keser b,
Adnan Ataç c. 2013 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042813049306
The
Emergence of a New Scientific Discipline in Turkey: Genetics at Istanbul
University After the 1933 University Reform”. Ersöz, Barışcan. Osmanlı Bilimi
Araştırmaları 18, sy. 1 (Aralık 2016): 53-70. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuoba/issue/26679/282162 ** https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/670672
The
Exodus of German Culture to Turkey, 1933–45. 2019. https://www.americanacademy.de/event/the-exodus-of-german-culture-to-turkey-1933-45/
The
German Scholars of Jewish Origins in Turkey (1933-1939) Türkiye'deki Yahudi
Kökenli Alman Bilim Adamları (1933-1939). Turkish Studies October 2020Volume 15
Issue 7(Volume 15 Issue 7):3043-3060. DOI:10.7827/TurkishStudies.44415. Authors:
Yousef Omar. Al-Aqsa University. https://www.researchgate.net/publication/346460702_The_German_Scholars_of_Jewish_Origins_in_Turkey_1933-1939_Turkiye'deki_Yahudi_Kokenli_Alman_Bilim_Adamlari_1933-1939 *** https://www.academia.edu/45632159/The_German_Scholars_of_Jewish_Origins_in_Turkey_1933_1939
The German-Speaking Diaspora in Turkey:
Exiles From Nazism as Architects of Modern Turkish Education (1933–1945). Arnold
Reisman &Ismail Capar. Pages 175-198 | Published online: 05 Dec 2007. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/15595690701394782
The Place of the 1933 University Reform in Atatürk's Cultural
Policy. https://whoisataturk.com/g/icerik/The-Place-of-the-1933-University-Reform-in-Ataturks-Cultural-Policy/1508
The
scientific exodus from Nazi Germany 26 September 2018. Beginning in 1933,
hundreds of physicists and other academics fled the country, transforming their
lives and the global scientific landscape. Andrew Grant. DOI:https://doi.org/10.1063/PT.6.4.20180926a.
https://pubs.aip.org/physicstoday/online/5299/The-scientific-exodus-from-Nazi-Germany
The Significant Role of The Jewish German Scholars in The
Higher Education in Turkey. 24.1.2016. https://siyasalhayvan.com/the-significant-role-of-the-jewish-german-scholars-in-the-higher-education-in-turkey
The
unlikely haven for 1930s German scientists. 27 September 2018. Eager to bolster
its developing universities, Turkey took in dozens of German scientists who had
lost their jobs and feared for their lives. Andrew Grant. DOI:https://doi.org/10.1063/PT.6.4.20180927a.
https://pubs.aip.org/physicstoday/online/5300/The-unlikely-haven-for-1930s-German-scientists
Turkey
and refugees from Nazis. https://en.citizendium.org/wiki/Turkey_and_refugees_from_Nazis
Turkey And The Holocaust. By Stanford J. Shaw. Professor of
Turkish and Judeo Turkish History. University of California Los Angeles. https://www.ismetinonu.org.tr/en/turkey-and-holocaust-2/
ZOOM
Colloq: Pascale Roure (Bergische Universität Wuppertal, Germany): Logical
Empiricism in Turkish Exile. Hans Reichenbach's Research and Teaching
Activities at Istanbul University (1933-1938). Conferences and Workshops. Friday,
May 22, 2020 - 17:00. Location: Online (ZOOM) - Link will be added. Logical
Empiricism in Turkish Exile. Hans Reichenbach's Research and Teaching
Activities at Istanbul University (1933-1938). https://phil.bogazici.edu.tr/en/events/zoom-colloq-pascale-roure-bergische-universitat-wuppertal-germany-logical-empiricism-turkish
Zuflucht Am Bosporus Historische Dokumente Deutscher
Exilanten İm Daf Unterricht. Ege Müzeyyen (04.04.2011 -07.04.2011 ) , Yayın
Yeri: Daad-Fachseminar. Historische Dokumente İm Daf-Unterricht. Uluslararası Sözlü
Bildiri
Videolar
Türkiye'ye Sığınan Alman Bilim İnsanları. Prof. Celal
Şengör ile söyleşi. https://www.youtube.com/watch?v=vBCG14-6p2w
https://www.youtube.com/watch?v=vBCG14-6p2w
CD
Open
Door / director Mehmet M. Polat ; producer Umur Birand ; writer &
coordinator Cem Kutay Oner ; advisor Ender Arat. Yer Numarası : CD/0440
Yayın
Bilgisi : [İstanbul] : Birand Yapım, 2016.
Listele: Katkıları konulu
yayınlar.
Haberler
https://ttk.gov.tr/gecmisten-gunumuze-turk-alman-iliskileri-ele-alindi/
Aramalar için;
"türkiye'de alman bilim"
Bundan
sadece 1 künye buldum: https://atv60.tau.edu.tr/wp-content/uploads/2022/02/ALMANYADAKI-TURK-VARLIGI-BIBLIYOGRAFYASI.pdf
german
scientist in turkey 1933 books
german
scientist in turkey 1933
Tezler
ASLI ŞİMŞEK * 2010 * Alman bilim adamlarının Troas Bölgesi'ndeki arkeoloji çalışmaları *
Studies of archeology in Troas Area by German scientists * Selçuk Üniversitesi
* Yüksek Lisans * Arkeoloji = Archeology ; Tarih = History
DENİZ GÜZEL * 2021 * Peer effects of dismissed German scholars in Turkish academia* Görevden
alınan Alman bilim insanlarının Türk akademisindeki akran etkileri * Koç
Üniversitesi * Yüksek Lisans * Ekonomi = Economics ; Eğitim ve Öğretim =
Education and Training
ERKAN DAĞLI * 2020 * Darülfünûn'dan üniversite sürecine; Türkiye'ye gelen mülteci Alman
bilim insanları* From darulfunun to the university process; The refugee
German scientists coming to Turkey * Atatürk Üniversitesi * Doktora * Eğitim ve
Öğretim = Education and Training ; Türk İnkılap Tarihi = History of Turkish
Revolution
FARUK HAKAN BİNGÜN * 1990 * Nazi Almanyası'ndan kaçarak Türkiye'ye sığınan Alman bilim adamı ve
sanatçıları. Ankara Üniversitesi * Yüksek Lisans * Uluslararası İlişkiler =
International Relations
İBRAHİM ÖZTÜRK * 2002 * Atatürk döneminde Alman bilim adamlarının üniversitelerimizde istihdamı
Türk bilim ve kültür hayatı üzerindeki etkileri. The effects of German
sciences in our universities in the period of Ataturk on the Turkish science
and culture life * Niğde Üniversitesi * Doktora * Tarih = History
MEHMET GİRGİN * 2021 * 1933 üniversite reformu sonrası Türkiye'ye iltica eden Alman bilim
insanlarının Türk eğitim sistemine katkıları* Contribution to the Turkish
education system of the German scientists who came to Turkey after the
1933-university reform * Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi * Yüksek Lisans
* Eğitim ve Öğretim = Education and Training ; Tarih = History ; Türk İnkılap
Tarihi = History of Turkish Revolution
YUNUS KOBAL * 1994 * Üniversitelerimizin gelişimi ve Alman bilim adamlarının katkıları. Hacettepe
Üniversitesi * Yüksek Lisans * Eğitim ve Öğretim = Education and Training ;
Türk İnkılap Tarihi = History of Turkish Revolution
Projeler
Göç
ve Kültürel Etkileşim: Türkiye Cumhuriyeti ve “Haymatlos“ Alman Bilim Adamları
ve Sanatçılarının Ulusal Ve Küresel Bilim ve Sanat Dünyasına Katkıları.
Cumhuriyet Döneminde Atatürk'ün Girişimi İle Türkiye'ye Göç Eden Alman Bilim
Adamları ve Sanatçılar. Birim: Fen-Edebiyat Fakültesi Alan: Sosyal Bilimler Kodu: 06B901 Fon: BAP Proje Türü: Standart Başlangıç Tarihi: 2006 Durumu: Sonuçlandı. https://arastirma.bogazici.edu.tr/tr/goc-ve-kulturel-etkilesim-turkiye-cumhuriyeti-ve-haymatlos-alman-bilim-adamlari-ve-sanatcilarinin
Alıntılar
“Bu bilim adamlarıyla yapılan anlaşmalarla tespit
edilen plan şöyleydi: Bu bilim adamları kısa zamanda Türkçe öğrenecek ve derslerini
Türkçe vereceklerdi. Beş, on yıl içerisinde Türk doçentler yetişmiş olacak ve kürsüleri
devralacaktı. Fakat Alman bilim adamları arzu edilen süre içerisinde Türkiye’de
tutulamadığından, bu uygulama kısmen başarılı olabilmiştir. Öte yandan, bu
hocaların yerini alacak birçok değerli doçentin tam zamanlı olarak üniversiteye
bağlanmaları sağlanamamıştı. Buna rağmen üniversitenin
verimi, Darülfünun devrinin kat kat üstündeydi. Bu dönemde Batı bilim dünyasının
tanıdığı ve orijinal araştırmaları klasik kitaplara geçmiş bilim adamlarımız
yetişmiştir (Irmak, 2001)”. https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2018/05/Atat%C3%BCrk-ve-Bilim-C%C4%B0HAN-SA%C3%87LIO%C4%9ELU.pdf
******************************
Ek 1: Almanya’da Hitler’in iktidara gelişi ve Nazi
uygulamaları, Almanya’yı ilk terkedenler: Bilim adamları, Einstein’ın Türk
hükümetine gönderdiği mektup, göçmen
profesörler ve çalışma alanları:
Adolf Winkler,
Albert Eckstein,
Alexander Rüstow,
Alfred Frank Erich,
Alfred Heilbronn,
Alfred Isaac,
Alfred Kantorowicz,
Alfred Marchionini,
Alfred Schüncking,
Andre Neville,
Arthur R. Von Hippel,
August Laquer,
Benno Landsberger,
Bernhard Lichtenberger,
Berta Ottenstein,
Bruno Taut,
Carl Ebert,
Carl Weisglass,
Clemens Emile Bosch,
Clemens Moller,
Cornelius Bischoff,
David Zirkin,
Dr. Erika Bruck,
Dr. Ernst Praetorius,
Eduard K. Zuckmayer
Eduard Otto Melchior,
Egon Winter,
Erich Auerbach,
Erich Uhlmann,
Erna Eckstein-Schlossman,
Ernst Edward Hirsch,
Ernst Reuter,
Ernst Von Aster,
Ernst Wolfgang Caspari,
Erwin Findlay Fruendlich,
Ewald Loewenthal,
F. Ernet Silberknoft,
Felix Haurowitz,
Frederick Simon Bodenheimer,
Friedrich Breusch,
Friedrich Dessauer,
Friedrich Schönfeld,
Fritz Arndt,
Fritz Baade,
Fritz Kraus,
Fritz Neumark,
Georg Rohde,
Gerhard Kessler,
Grete Lindenbaum,
Gustaf Oelsner,
Gustav Gassner,
Günter Martiny,
Hans Gustav Güterbock,
Hans Marchand,
Hans Reichenbach,
Hans Rosenberg,
Hans Wilbrandt,
Hans Winterstein,
Harry Dember,
Harry Rosenbaum,
Heinz Anstock,
Hellmut Ritter,
Herbert Louis,
Hubert Melzig,
Hugo Braun,
Joseph Igersheimer,
Julius Hirsch,
Karl Heckmann,
Karl Heinrich Menges,
Karl Hellmann,
Karl Loewenthal,
Karl Steurwald,
Kurt Kosswig,
Kurt Laqueur,
Kurt Lion,
Kurt Steinitz,
Leo Brauner,
Leo Spitzer,
Licco Amar,
Lotte Loewe,
Ludwig Schnee,
Martin Wagner,
Max Klein ve karısı Steffi Klein,
Max Meyer,
Max Pfannenstiel,
Nikolaus Wolodkewisch,
Otto Gerngross,
Paul Hindemith,
Paul Pulewka,
Peter Calvi,
Peter Ladewig,
Richard Edler Von Mises,
Richard Honig,
Robert Vorhoelzer,
Rosemarie Heyd-Burkart,
Rudolf Belling,
Rudolf Nissen,
Siegfried Oberndorfer,
Susanne Hoffmann,
Theodor Helmuth Bossert,
Thomas Royds,
Traugott Fuchs,
Walter Gottschalk,
Walter Kranz,
Walter Ruben,
Walter Schlösinger,
Walter Stephan,
Werner Lipschitz,
Wilhelm Liepmann,
Wilhelm Prager,
Wilhelm Ropke,
Wilhelm Schütte,
Wolfgang Gleisberg,
Wolfgang Schocken,
Wolfram Eberhard,
https://www.tarihcikitabevi.com/sites/default/files/onizleme/turklere_guvendiler.pdf
Ek 2: Nazi Almanyası'ndan Türkiye'ye sığınan kişiler listesi
(Ayrıca bkz.: https://de.wikipedia.org/wiki/Exil_in_der_T%C3%BCrkei_1933%E2%80%931945
)
Albert Eckstein, pediatri uzmanı,
1935-1949, Ankara Üniversitesi Çocuk Kliniği başkanlığı, taşraya çocuk
sağlığının geliştirilmesi için çok sayıda yolculuklar, Türkiye'deki köy yaşamı
fotoğrafçısı olarak ünlü.
Alexander Rüstow, neoliberal sosyolog ve
ekonomist, 1933-1949 İstanbul Üniversitesi.
Alfred Heilbronn, Botanikçi, 1933-1955 arası
emekliliğine dek Türkiye'de kaldı.
Alfred Isaac (1886-1956) ekonomist,
Röpke ile İstanbul Üniversitesi Ekonomi Bölümü'nün kurucusu.
Alfred Kantorowicz, Pediatrik diş hekimliğinin
Türkiye'de öncülerinden. 1933'ten 1948'deki emekliliğine dek Türkiye'de yaşadı.
Alfred Marchionini, "Ankara Numune Hastanesi"nde dermatolog.
Andreas Bertalan Schwarz, hukuk bilgini,
1933'ten emekli olana kadar İstanbul Üniversitesi.
Andreas Tietze, *1914 †2003 Viyana, türkolog,
1937-1958 İstanbul, yabancı dil öğretmenliği, ardından UCLA, sonrasında Viyana Üniversitesi.
Arthur R. von Hippel, Fizikçi, İstanbul'da 1933
ve 1935 arası bulundu; İstanbul Üniversitesinde 1934'te,
Kopenhag'da 1935 de çalıştı. 1936'da A.B.D ye geçti.
Benno Landsberger, asurolog,
1935-1948 Ankara, ardından Şikago.
Berta Ottenstein, dermatolog, Türkiye 1935-1945,
öğretim görevlisi ve İstanbul Üniversitesi dermatoloji kliniği
başkanı.
Bruno Taut,
mimar, 1936'dan ölene dek İstanbul.
Carl Ebert, aktör, yönetmen ve
tiyatro yöneticisi, 1933-1939 İngiltere, 1939-1948 Ankara, Devlet
Konservatuvarı ve Devlet Tiyatrosu, ardından ABD.
Carl Weisglass *1898 Viyana, Dr. mühendis, Avustuyalı
Musevi, 1939-1948 İstanbul Üniversitesi Radyoloji Bölümü
başkanı, ardından ABD.
Clemens Bosch, Almanya, 1899 1955 Antik tarih ve nümismatik uzmanı, 1935-1955 İstanbul, İstanbul Üniversitesi ve İstanbul
Arkeoloji Müzesi Tarih profesörü olarak
dersler vermiş ve görev yapmıştır. Ömrünün
sonuna kadar Türkiye'de yaşamış, Almanya'ya dönmemiştir.
Clemens Holzmeister, mimar, sığınmacı,
1940-1950 eğitmen, 1954'ten itibaren tekrar Türkiye'de ikamet etti. Ankara'da
çok sayıda devlet binalarının planlarını yaptı ki bunların arasında TBMM binası da bulunmaktadır. 2008
senesinde adı bir caddeye verildi.
Curt Kosswig, biyolog,
1937'den itibaren İstanbul. Devlet töreniyle defnedildi. (Sıkça adı
"Kurt" olarak yazılır.)
Edith Weigert, psikolog ve psikoanaliz uzmanı,
1935-1938 Ankara'da psikoanaliz uzmanlığı, ardından Vaşington DC,
orada da aktif psikoanaliz uzmanlığı ve psikoanalizin enstitüleşmesine katkı ve
de eğitmenlik.
Eduard Melchior (13 Mart 1883, Dortmund -
1974, Scesana-Vira, Gambarogno) Cerrah, 1936-1954 Ankara Numune Hastanesi'nde ve
1946'dan itibaren Ankara Tıp Fakültesi'nde çalıştı; 1954'te Jugenheim'a ve 1966'da İsviçre'ye
geçti.
Eduard Zuckmayer, müzisyen ve müzik eğitmeni,
1936-1972 Ankara, önce Musiki Muallim Mektebi, ardından Gazi Eğitim Enstitüsü Müzik Bölümü
Başkanı.
Edzard Reuter (oğlu), Daimler-Benz AG'nin
yönetim kurulu başkanı oldu, 1935-1946 çocukluğu Türkiye'de.
Erich Auerbach, Almanya, 1892 1957 Filolog, akademisyen ve edebiyat eleştirmeni 1935-1947 İstanbul,
İstanbul Üniversitesi, Mimesis: Batı Edebiyatında Gerçekliğin Tasvirini kaleme
aldığı İstanbul'a yerleşmiştir. Auerbach'ın Türkiye'de bulunduğu döneme dair
akademik faaliyetleri Türk araştırmacılar tarafından kayda geçirilmiştir.[b] ABD'ye gitti.
Erich Frank,
doktor, 1933'ten ölene kadar İstanbul'da aktif profesör. Devlet töreniyle
defnedildi.
Ernst Eduard Hirsch, hukukçu, Türk Ticaret Hukuku kitabını
yazdı ve Türkiye'de telif hakkı sistemini
kurdu, 1933'ten itibaren İstanbul, 1943'ten sonra Ankara.
Ernst Engelberg, Tarihçi, 1941 ve 1947 yılları
arası dil okulnda görev yaptı.
Ernst Praetorius, şef ve müzik tarihçisi.
Ernst Reuter,
Berlin belediye başkanı oldu, 1935-1946 Türkiye.
Ernst von Aster, Almanya, 1880 1948 Filozof,
1936-1948 İstanbul, İstanbul
Üniversitesi, Felsefe bölüm başkanlığı yapar, Walther Kranz 'ı üniversiteye
önerendir. İzinli gittiği İsveç te öldü.
Ernst Wolfgang Caspari, genetik uzmanı
ve zoolog, 1935'ten
sonra İstanbul.
Erwin Freundlich, astrofizik uzmanı,
İstanbul Üniversitesi Astronomi Bölümü kurucusu, 1933-1937 İstanbul, ardından
Prag ve ABD.
Felix Michael Haurowitz, 1939-1948 profesör ve
İstanbul Üniversitesi Biyokimya Enstitüsü başkanı.
Franz Hillinger, Mimar, 1937 ve 1956 arası
Türkiye'de Bruno Taut ile çalıştı.
Friedrich "Fritz" Reimann, hematolog,
İstanbul 1940-1986, daha sonra Federal Almanya Cumhuriyeti
Friedrich Dessauer, biyofizik uzmanı
ve radyolog, 1934-1938 Türkiye'de
profesör, İstanbul Üniversitesi Fizik Fakültesi
kurucusu, 1937'e kadar İstanbul Üniversitesi Radyoloji Bölümü başkanı,
Friedrich Ludwig Breusch (1903-1974),
kimyager, 1937-1971 İstanbul.
Fritz Arndt, Almanya 1885 1969 Kimyager
1935-1955[a] İstanbul İstanbul Üniversitesi Kimya Enstitüsü Müdürlüğü
yapmıştır. İstanbul Üniversitesindeki üstün başarılarından dolayı şeref
doktorasına layık görülmüştür. Türkiye'nin ilk kimya yüksek mühendisi olan
Hüseyin Hilmi Işık, Fritz ile beraber çalışmıştır. Almanya'ya döndü. (Hamburg)
Fritz Baade, Almanya, 1893 1974 İktisatçı
ve siyasetçi. SDP'den Bundestag üyesi 1935-1946 Ankara-İstanbul-Kırşehir Ernst Reuter'e yardım etmiş, özel şirketlerde
çalışmıştır. 1944 yılında Kırşehir'e sürgün edilmiştir. Burada kurumuş eski bir
su kaynağını yeniden canlandırmış ve yerel halka mücevher işçiliği öğretmiştir. ABD'ye gitmiş ve burada gazetecilik
yapmıştır. Alman sanayi altyapısının sökülmesini savunan Morgenthau Planına
karşı çıkmış Marshall Planı'nı desteklemiştir.
Fritz Neumark,
finans uzmanı, Gelir Vergisi Kanunu'nu
düzenledi. 1933 Eylülden 1950'ye kadar İstanbul.
Fritz Rudolf Kraus, Asurolog, 1937-1949,
İstanbul, ardından Viyana ve Leiden
Georg Rohde,
1935-1949 Ankara Üniversitesi Eski Filoloji Bölümü profesörü.
Gerhard Kessler, sosyolog ve iktisatçı,
1933-1951 sığınmacı, bir Türk meslektaşıyla beraber ülkede ilk sendikayı kurdu.
Gustav Oelsner, mimar, şehir planlamacısı ve
inşaat görevlisi memur, 1939-1949 Türkiye.
Hans Gustav Güterbock, Hititolog, 1935-1948
Ankara.
Hans Marchand,
İngilizce ve Roma dilbilimci, 1933'ten 1953'e kadar İstanbul'da yaşadı.
Hans Reichenbach, fizik bilim insanı ve
filozof, 1933-1938 İstanbul, ardından ABD.
Hans Wilbrandt, tarım uzmanı, 1934-1952 Ankara, Türkiye'de
kooperatif sisteminin kurucusu.
Hans Winterstein, fizyolog,
1933'ten itibaren İstanbul, İstanbul Üniversitesi Fizyoloji Bölümü
kurucusu.
Harry Dember,
Fizikçi, İstanbul Üniversitesinde 1933 ve 1942 yılları arası çalıştı,
sonrasında ABD.
Herbert B. Eckstein, ürolog ve
çocuk cerrahı, çocukluğunda ve 1958-1961 Türkiye; Albert Eckstein'ın oğlu.
Herbert Dieckmann *1906 Duisburg †
16. Aralık 1986 Ithaca NY; Roma uzmanı, 1934-1938 Türkiye,
ardından ABD.
Hilda Geiringer, Matematikçi, 1934 ve 1939
arası İstanbul'da idi, Profesör von Richard von Mises tarafından oluşturulan
Matematik Enstitüsünde çalıştı, sonrasında ABD.
Hugo Braun, hijyen uzmanı
ve bakteriyolog, 1934-1949 İstanbul.
Josef Dobretsberger, Avusturyalı politikacı ve
hukukçu, 1938-1945 İstanbul ve Kahire.
Joseph Igersheimer (1879-1965),
oftalmoloji profesörü, 30 Kasım 1933'ten 1939'a kadar İstanbul, ardından ABD. (Boston)
Julius Hirsch (1892,
Hamburg - 1963), 1933'ten 1948'e kadar İstanbul Üniversitesinde bakteriyolog ve
hijyenist, aynı zamanda Üniversite'nin Hijyen Enstitüsü direktörü, 1948'de
İsviçre'ye geçti.
Karl Süssheim, oryantalist ve tarihçi, 1941'den 1947'de
İstanbul'da yaşadı ve öldü. Öncesinde toplama kampında hapis yattı.
Kurt Laqueur,
1936-1952 Kırşehir ve İstanbul, ardından diplomat oldu.
Leo Brauner (1898-1974), botanik uzmanı,
1933-1955 İstanbul.
Leo Spitzer,
Roma uzmanı, 1933-1936 Türkiye, ardından ABD.
Liko Amar, Macaristan, 1891 1959 Kemancı 1935-1950 Ankara,
Ankara Devlet Konservatuvarı Müzik öğretmenliği yapmıştır. Yetiştirdiği
öğrenciler arasında Suna Kan, Gülden Turalı gibi tanınmış sanatçılar bulunur. Almanya'ya döndü.
Liselotte Dieckmann, edebiyat bilimcisi
ve germanist, 1934-1938 Türkiye, ardından
ABD.
Margarete Schütte-Lihotzky, mimar,
1938-1941 İstanbul, ardından Viyana'da tutuklandı, kocası Wilhelm Schütte'nin
sahte mektubu sayesinde Halk Mahkemesi'nde (Almanca: Volksgerichtshof) görülen
vatan hainliği davasından kurtuldu, Türkiye'de bakanlık görevlisi.
Margarethe Reininger,
*1896 Viyana †1959 Maryland, Avusturyalı, İstanbul Üniversitesi Radyoloji
Bölümünde röntgen hemşiresi.
Marianne Laqueur, informatik uzmanı, 1935'ten itibaren
sığınmacı.
Martin Wagner, 1935'te itibaren Türkiye,
ardından İngiltere ve ABD.
Max Meyer, 1935'ten 1940'a kadar KBB doktoru
olarak Ankara Numune Hastanesi Kulak Burun Boğaz
şefi olarak çalıştı. 1947'de kadar Tahran Üniversitesi KBB Anabilim Dalı'na
atandı.
Max Sgalitzer,
*1884 Prag †1973 Princeton/ABD,
doktor, 1938-1943 Dessauer'in peşinden İstanbul Üniversitesi Rodyoloji Bölümü
başkanı, ardından USA.
Oscar Weigert,
(eşi) idari hukukçusu ve iş hukuku uzmanı,
1935-1938 Türkiye Ticaret Bakanlığı'nda devlet danışmanı, ardından Vaşington DC American University'de
yüksekokul eğitmeni ve de Amerikan Çalışma Bakanlığı İstatistik Bürosu'nda
memur.
Paul Bonatz, Almanya, 1877 1956 Mimar 1943-1954 İstanbul
İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesinde dersler vermiş, yarışma
jürilerinde görev yapmış, Türkiye'de heykelciliğin gelişmesine katkıda
bulunmuştur. Almanya'ya dönmüştür.
Paul Hindemith, violist ve modern kompozitör, Ankara Devlet
Konservatoryumu'nun kurucusu, 1935-1938 Türkiye, ardından İsviçre.
Paul Pulewka, farmakolog ve toksikolog, 1935-1946 Sağlık Bakanlığı,
1954'e kadar Ankara Üniversitesi.
Philipp Schwartz, tıp uzmanı, nöropatolog,
1933-1953 Türkiye, ardından ABD.
Reginald Oliver Herzog, Kimyacı, 1933'te
Türkiye'deydi.
Richard Honig,
avukat, ceza avukatı, 1933'ten 1939'a kadar İstanbul Üniversitesi, ardından
ABD.
Richard von Mises, matematik uzmanı,
1933-1939 Türkiye, ardından ABD.
Robert Vorhoelzer, mimar, 1939'dan 1941'e kadar
İstanbul'da (Bruno Taut'un halefi), casusluk iddiaları nedeniyle sınır dışı
edildi.
Rosa Maria Rössler, *1901 Wien †1954
Türkiye, patoloji uzmanı,
1934'te Türkiye'ye geldi, 1937 İstanbul Üniversitesi Patolojik Anatomi Bölümü,
1947 Erich Frank ile beraber II. Dahiliye Kliniği İstanbul.
Rudolf Belling, Almanya, 1886 1972 Heykeltraş 1937-1966 İstanbul, İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimarlık Fakültesinde dersler vermiş, Türkiye'de heykelciliğin gelişmesine
katkıda bulunmuştur. Almanya'ya
dönmüştür.
Rudolf Nissen,
cerrah, 1933-1939 İstanbul Üniversitesi, ardından ABD. (Otobiyograsinde
İstanbul'da geçirdiği yıllar bütün ayrıntılarıyla anlatmıştır, Türkiye'deki
diğer sığınmacılarla bağlantı kurmak mümkündür.)
Siegfried Oberndorfer, patolog,
İstanbul Genel ve Deneysel Patoloji Enstitüsü, Türkiye'ye 1933'te geldi.
1944'teki ölümüne kadar kaldı.
Traugott Fuchs, germanist ve ressam, 1934-1997 İstanbul.
Walter Reininger (eşi)
*1899 Wien †1968, 1938-1945 İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ve
Biyofizik Enstitüsü'nde mühendis, ardından ABD.
Walter Ruben, 1935-1948 hindolog,
Ankara ve Kırşehir, ardından Şili.
Walther Kranz, klasik filolog ve filozof,
1943-1950 İstanbul.
Werner Lipschitz (1892-1948), farmakolog,
1933-1938'de İstanbul'da, ardından ABD'de.
Wilhelm Liepmann, Berlinli jinekolog,
*1878, †1939 Türkiye.
Wilhelm Peters, önce İngiltere, 1937-1952 emekliye ayrılana
dek İstanbul. İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü
kurucusu.
Wilhelm Röpke, neo-liberal ekonomist, 1933'ten itibaren
İstanbul Üniversitesinde ders verdi, 1937/38 kışından itibaren Cenevre.
William Prager, uygulamalı matematikçi, 1933-1940 (Teknik)
İstanbul Üniversitesi, ardından ABD, İsviçre.
Wolfram Eberhard, Kaliforniya,
1937-1948 Ankara Üniversitesinde sinolog,
ardından ABD.