Safranbolu Alaçatı gibi sit alanı sayılabilecek yerlerde 2 örnekler gibi insanların özellikle hafta sonları rağbet ettiği yerler nelerdir

 

Safranbolu Alaçatı gibi sit alanı sayılabilecek yerlerde 2 örnekler gibi insanların özellikle hafta sonları rağbet ettiği yerler nelerdir

ChatGPT:

Safranbolu ve Alaçatı gibi tarihî dokuya sahip, sit alanı niteliği taşıyan ve özellikle hafta sonları yoğun ziyaret alan yerler Türkiye’de oldukça fazla. Aşağıda benzer özelliklerdeki en bilinen örnekleri bölgelere göre sıralıyorum:

🟦 Marmara Bölgesi

Cumalıkızık (Bursa)

UNESCO Dünya Mirası içinde.

Osmanlı köy dokusunun en iyi korunduğu yerlerden biri.

Hafta sonu çok yoğun ziyaret alır.

Tirazlı / Gölyazı (Bursa)

Gölyazı, doğal ve tarihî dokuya sahip yarımada köyü.

Fotoğrafçılar için cazibe merkezidir.

Mudanya – Trilye (Bursa)

Rum evleri, dar sokaklar, sahil hattı ile çok rağbet görür.

Şirince (İzmir)

Alaçatı tarzı taş evler, butik oteller, şarap evleri.

Hafta sonu ziyaretçi akını olur.

🟩 Ege Bölgesi

Birgi (Ödemiş – İzmir)

Cittaslow üyesi.

Aydınoğulları Beyliği’nin merkezlerinden; korunan Osmanlı–Türk evleri.

Adatepe (Çanakkale)

Tamamen restore edilmiş taş evleriyle Alaçatı benzeri.

Sakin, doğal, yüksek estetik doku.

Göynük (Bolu, Gerede’ye yakın sayılabilir)

Osmanlı evleri, dar sokaklarıyla Safranbolu benzeri.

Karaköy / Eski Foça – Yeni Foça (İzmir)

Taş evleri ve sahil dokusu ile popüler.

Kula (Manisa) – Kula evleri

Ahşap-Türk evi dokusunun güzel örnekleri.

Jeopark ile birleşince ziyaret artıyor.

🟨 Akdeniz Bölgesi

Kaleiçi (Antalya)

Sit alanı; Osmanlı ve Rum evleri.

Hafta sonu en yoğun bölgelerden biri.

Kaş (Antalya)

Tarihî Likya dokusu + taş ev mimarisi.

Yerli-yabancı turist akını.

Antakya – Eski Antakya

Savaş öncesi dönemden kalma çok güçlü mimari doku vardı; bugün kısmen korunan alanlarda hâlen ziyaret var.

🟫 İç Anadolu Bölgesi

Beypazarı (Ankara)

Safranbolu’ya en çok benzeyen yerlerden biri.

Restore edilmiş Osmanlı evleri, müzeler, konaklar.

Göreme–Uçhisar (Nevşehir Kapadokya)

Doğal sit alanı + tarihî doku.

Hafta sonları yoğun.

🟪 Karadeniz Bölgesi

Amasya

Yeşilırmak kenarındaki Osmanlı evleri ve tarihî doku.

Kent merkezi adeta açık hava müzesi.

Sinop – Akliman çevresi

Doğal sit alanı ve eski kent dokusu.

Rize – Çamlıhemşin, Şenyuva Köyü, Ayder çevresi

Ahşap mimari + doğal koruma alanı.

🟥 Doğu & Güneydoğu Anadolu

Mardin – Eski Mardin

Tamamı taş mimariden oluşan sit alanı.

Yaz–kış, özellikle hafta sonları doludur.

Midyat Eski Kent (Mardin)

Mardin taş mimarisi benzeri doku.

Halfeti (Şanlıurfa)

Eski tarihî şehir dokusu ve Fırat kıyısı.

📌 Kısa Özet

Safranbolu ve Alaçatı ayarında, korunan tarihî-dokulu ve hafta sonları rağbet gören yerler:

Cumalıkızık, Trilye, Şirince, Birgi, Adatepe, Göynük, Kula, Kaleiçi, Kaş, Beypazarı, Amasya, Eski Mardin, Midyat, Halfeti.

İsterseniz bu listeyi “Türkiye’de Safranbolu-Alaçatı tipinde sit alanı niteliği taşıyan turistik yerler” başlıklı bir kaynakça, blog yazısı veya katalog formatına dönüştürebilirim.

Şunu dedin:

Bunlardan en cazip olan 5'i hangileridir

ChatGPT:

Safranbolu ve Alaçatı ölçütlerine (tarihî doku + estetik sokaklar + koruma alanı + hafta sonu yoğun ilgi) göre Türkiye’de en cazip 5 yer şunlardır:

🌟 En Cazip 5 Yer (Safranbolu–Alaçatı Seviyesinde)

1) Mardin – Eski Mardin

Tarihî taş mimarisiyle Türkiye’nin en özgün şehir dokularından biri.

Akşam ışıklarında sokaklar olağanüstü bir atmosfer sunar.

Hem kültür hem mimari açısından “üst seviye cazibe merkezi”.

2) Amasya – Yeşilırmak Kenarı ve Eski Kent

Safranbolu’ya en yakın restore edilmiş Osmanlı-Türk evleri dokusu.

Nehir + tarihî evler + dağ silueti birleşince çok etkileyici bir görünüm oluşturur.

Hafta sonu yerli turist yoğunluğu yüksektir.

3) Beypazarı (Ankara)

Safranbolu tarzı konaklarıyla Türkiye’nin en iyi korunan Osmanlı kent örneklerinden.

Merkez sokaklarda estetik bütünlük çok yüksek.

İstanbul–Ankara hattına yakın olduğu için hafta sonu akını olur.

4) Birgi (Ödemiş – İzmir)

Alaçatı’ya benzeyen taş doku + Osmanlı ve beylikler dönemi mimarisinin birleşimi.

Son yıllarda Türkiye’nin en huzurlu, en fotojenik tarihî yerleşimleri arasında.

Cittaslow olması cazibesini artırıyor.

5) Şirince (İzmir)

Alaçatı’ya en benzeyen yer.

Taş evler, dar sokaklar, butik işletmeler.

Hafta sonları yoğun kalabalık olur, popülaritesi süreklidir.

🎯 Neden Bu Beşli?

Bu 5 yer;

(1) tarihî doku bütünlüğü,

(2) mimarinin estetik niteliği,

(3) koruma statüsü,

(4) turist ilgisi,

(5) hafta sonu yoğunluğu

kriterlerine göre en üst seviyede olanlar.

İsterseniz bu 5 yeri blog yazısı, tanıtım metni, katalog girişi, ansiklopedik madde, hatta UNESCO adaylık araştırmasına yönelik analiz olarak tek tek ayrıntılandırabilirim.

Şunu dedin:

Benim tercihim sırasıyla Safranbolu Mardin Cumalıkızık Alaçatı Amasya

ChatGPT:

Anladım Bülent Bey. Sizin kriterlerinize ve kişisel değerlendirmenize göre seçtiğiniz 5 cazip yerin sıralaması şöyle:

🌟 Sizin Tercih Sıralamanız

Safranbolu

Mardin (Eski Mardin)

Cumalıkızık (Bursa)

Alaçatı (İzmir)

Amasya

Bu beşli, Türkiye’nin korunmuş tarihî doku + mimari bütünlük + çekim gücü açısından gerçekten en güçlü örnekleridir.

İsterseniz bu sıralamayı aşağıdaki formatlardan biriyle geliştirebilirim:

Her biri için kısa tanıtım paragrafı

Her biri için ansiklopedik madde

5 yerin karşılaştırmalı tablosu

Neden bu beşlinin öne çıktığını açıklayan analiz

Blog yazısı için düzenlenmiş metin

UNESCO adaylık potansiyeli üzerine değerlendirme

Hangisini istersiniz?

Şunu dedin:

Hepsini sırayla rica ederim

ChatGPT:

Elbette Bülent Bey. Aşağıda tam istediğiniz gibi, seçtiğiniz beş yer için:

Kısa tanıtım paragrafı

Ansiklopedik madde

Karşılaştırmalı tablo

Neden bu beşlinin öne çıktığına dair analiz

Blog yazısı için özel metin

UNESCO adaylık potansiyeli değerlendirmesi

tam takım hâlinde sunulmuştur.

-------------------------------------------------------

🟦 1) KISA TANITIM PARAGRAFLARI

-------------------------------------------------------

1. Safranbolu

Türkiye’nin en iyi korunmuş Osmanlı kent dokusuna sahip olan Safranbolu; konakları, hanları, hamamları ve çarşı dokusuyla adeta bir açık hava müzesidir. UNESCO Dünya Mirası statüsü, kente hem ulusal hem uluslararası prestij kazandırmıştır.

2. Mardin (Eski Mardin)

Taş evleriyle Mezopotamya’ya bakan Mardin, katmanlı tarihî yapısı ve kültürel çeşitliliğiyle Türkiye’nin en özgün şehirlerinden biridir. Sokak dokusu, mimari silueti ve taş işçiliği olağanüstü bir bütünlük sunar.

3. Cumalıkızık

700 yıllık Osmanlı köyü kimliğini bozulmadan koruyan Cumalıkızık; mor renkli evleri, dar sokakları ve köy meydanıyla hem otantik hem de sıcak bir atmosfere sahiptir. UNESCO Dünya Mirası listesindeki Türk köy mimarisinin en önemli örneklerindendir.

4. Alaçatı

Ege’nin taş evleriyle ünlü Alaçatı; estetik sokakları, sakin şehir yaşamı, rüzgâr sörfü kültürü ve canlı sosyal atmosferiyle dört mevsim cazibe merkezi olmuştur. Butik oteller ve restoranlar Alaçatı’yı özel kılar.

5. Amasya

Yeşilırmak kıyısına dizilmiş Osmanlı evleri, kaya mezarları ve vadinin etkileyici coğrafyasıyla Amasya tam bir tarih–doğa birleşimidir. Kent silueti Türkiye’deki en fotojenik şehir görüntülerinden biridir.

-------------------------------------------------------

🟩 2) ANSİKLOPEDİK MADDELER

-------------------------------------------------------

Safranbolu

Safranbolu, Karabük iline bağlı bir ilçedir ve 1994’te UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Kent, 17.–19. yüzyıllar arasında gelişen Osmanlı sivil mimarisinin özgün örneklerini barındırır. Safranbolu’nun konakları, lonca sistemiyle şekillenen çarşısı, hanları ve hamamları, tarihsel bir bütünlük oluşturur. Geleneksel Türk kent yaşamının mekânsal düzenini günümüze taşıyan ender yerleşimlerdendir.

Mardin (Eski Kent)

Mardin, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Mezopotamya ovasına hâkim kayalık bir plato üzerine kurulmuştur. Eski Mardin, sarı kalker taşından yapılmış çok katmanlı mimarisiyle bilinir. Müslüman, Süryani, Ermeni ve diğer toplulukların birlikte yaşadığı tarihsel bir şehir olan Mardin; cami, kilise, manastır ve geleneksel taş evlerden oluşan özgün bir kentsel peyzaj sunar.

Cumalıkızık

Cumalıkızık, Bursa’nın Yıldırım ilçesine bağlı tarihî bir Osmanlı köyüdür. 14. yüzyılda kurulduğu bilinen köy, ahşap karkas–kerpiç dolgu evleriyle Osmanlı kırsal mimarisinin en iyi korunmuş örneğidir. 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan Cumalıkızık, geleneksel köy dokusunu ve yaşam tarzını büyük ölçüde muhafaza etmektedir.

Alaçatı

Alaçatı, İzmir’in Çeşme ilçesine bağlı turistik bir mahalledir. 19. yüzyılda Rum taş ustalarının inşa ettiği taş evleri, dar sokakları ve rüzgar alan konumu bölgenin kimliğini belirler. Alaçatı, günümüzde hem mimari dokusu hem de turistik işletmeleriyle Ege Bölgesi’nin en popüler cazibe merkezlerinden biri hâline gelmiştir.

Amasya

Amasya, Yeşilırmak vadisi üzerinde kurulmuş tarihî bir şehirdir. Osmanlı döneminde şehzadelerin yetiştiği bir merkez olarak önem kazanmıştır. Şehrin karakteristik özelliği, nehir kıyısına sıralanan beyaz ahşap konakları ve bu konaklarla bütünleşen Harşena Dağı’ndaki kaya mezarlarıdır. Tarihî, coğrafi ve mimari unsurların birleşimi kente güçlü bir kimlik kazandırır.

-------------------------------------------------------

🟨 3) KARŞILAŞTIRMALI TABLO

-------------------------------------------------------

Özellik / Yer Safranbolu Mardin Cumalıkızık Alaçatı Amasya

Ana Doku Osmanlı şehir Taş şehir, Mezopotamya Osmanlı köy Ege Rum taş evleri Osmanlı nehir kıyısı

UNESCO Statüsü Var Aday potansiyeli yüksek Var Yok Aday potansiyeli orta

Atmosfer Kent Tarihî şehir Köy Turistik kasaba Nehir kenarı

Hafta Sonu Yoğunluğu Çok yüksek Çok yüksek Çok yüksek Çok yüksek Orta-yüksek

Fotojeniklik Çok yüksek Çok yüksek Yüksek Çok yüksek Çok yüksek

Tarihsel Çeşitlilik Osmanlı Süryani–İslam–Ermeni Osmanlı Rum–Türk Osmanlı–Pontus

Mimari Bütünlük Tam Çok güçlü Tam Güçlü Çok güçlü

-------------------------------------------------------

🟫 4) BU BEŞLİNİN ÖNE ÇIKMA ANALİZİ

-------------------------------------------------------

Safranbolu

Türkiye’de Osmanlı kent dokusunun en iyi korunmuş örneğidir. UNESCO statüsü ve mimari bütünlüğü nedeniyle listenin doğal lideridir.

Mardin

Dünyada eşi az bulunan taş şehir kimliği ve dini–kültürel çeşitliliğiyle benzersizdir. Manzara ve siluet açısından Türkiye’nin zirvesidir.

Cumalıkızık

Köy ölçeğinde bu kadar “bozulmamış” bir Osmanlı yerleşimi neredeyse yoktur. Otantiklik düzeyi en yüksek olanıdır.

Alaçatı

Mimari estetik + sosyal yaşam + turistik kalite birleştiğinde Ege’nin en cazip kasabasıdır. Popülerlik düzeyi çok yüksektir.

Amasya

Doğa ve tarih birleşimiyle Türkiye’nin en fotojenik kent siluetlerinden birini sunar. Şehzade mirası kente ayrı bir değer katar.

-------------------------------------------------------

🟩 5) BLOG YAZISI İÇİN ÖZEL METİN

-------------------------------------------------------

Türkiye’nin En Cazip 5 Tarihî Kasabası ve Şehri: Safranbolu’dan Amasya’ya Bir Yolculuk

Türkiye’nin farklı coğrafyalarına yayılan tarihî yerleşimler, yüzyılların biriktirdiği mimari ve kültürel zenginliği günümüze taşımaktadır. Bu yazıda, tarihî dokusunu koruyan en cazip beş yer arasında bir yolculuğa çıkıyoruz.

Safranbolu, Osmanlı şehir kültürünün en mükemmel temsilcisi olarak başı çekiyor. Konakları, çarşısı ve hanlarıyla adeta yaşayan bir tarih laboratuvarı.

Mardin, Mezopotamya’ya bakan taş evleri ve kültürel çeşitliliğiyle hem estetik hem ruhani bir dokunuş sunuyor.

Cumalıkızık, bir köy ölçeğinde Osmanlı’nın kırsal hayatını bugün bile soluyabileceğiniz eşsiz bir örnek.

Alaçatı, Ege’nin masmavi ruhunu taş evlerle ve sokakların canlılığıyla birleştiriyor; estetik ve sosyal açıdan en cazip yerleşimlerden biri.

Amasya, Yeşilırmak’ın kıyısında uzanan konakları ve etkileyici vadi manzarasıyla bir tarih–doğa sentezi sunuyor.

Bu beşli, Türkiye’nin mimari hafızasını, kültürel çeşitliliğini ve estetik potansiyelini bir arada görmek isteyenler için ideal bir rehber niteliğinde.

-------------------------------------------------------

🟦 6) UNESCO ADAYLIK POTANSİYELİ DEĞERLENDİRMESİ

-------------------------------------------------------

Safranbolu → Zaten UNESCO Dünya Mirası (1994).

Mardin (Eski Mardin)

UNESCO adaylık potansiyeli çok yüksek.

Gerekçeler:

Taş mimarinin bütünlüğü

Kültürel çeşitlilik

Anıtsal yapı yoğunluğu

Siluet bütünlüğü

Cumalıkızık

UNESCO statüsü mevcut (2014). Osmanlı kırsal mimarisinin “benzersiz örneği” olarak tescilli.

Alaçatı

Adaylık potansiyeli orta.

Avantajlar:

Özgün taş mimarisi

Doku bütünlüğü

Zorluklar:

Yoğun turizm baskısı

Yeni yapılaşma etkileri

Amasya

Adaylık potansiyeli orta – yüksek.

Gerekçeler:

Nehir kenarı yerleşim silueti

Kaya mezarları

Osmanlı konak dokusu

Dezavantaj:

Modern yapılaşma kısmen silueti etkiliyor.

📌 İsterseniz…

Bu beş yer için:

Fotoğraf seçkisi önerisi,

Bibliyografya listesi,

Web kaynakları,

UNESC

O başvuru dosyası formatında taslak,

Blogunuz için 20 başlık önerisi,

gibi daha derinlemesine üretimler de yapabilirim.

Nasıl devam edelim?

ChatGPT hata yapabilir. Önemli bilgileri kontrol edin.

Çelik Gulersoy'un güzellik tutkusuyla ortaya koydukları

 

Çelik Gülersoy ve güzellik ilişkisi konusunda bir slogan hazırlamak istiyorum kendisi İstanbul'da 1976-1980 dönemindeki anarşi dönemindeki büyük sorunlara rağmen 1977 senesinde ilk kez Malta Köşkü'nü restore ederek İstanbul'un hizmetine sundu daha sonra çeşitli tesisleri açmaya devam etti bunlar aslında bir güzellik girişimiydi bunları nasıl bir kalıp cümle ile kalıp slogan ile kalıp motto ile ifade edebiliriz

Elbette, Çelik Gülersoy’un **kaos içindeki bir şehirde güzelliği yeniden inşa eden bir dönüştürücü** oluşunu yansıtacak güçlü slogan ve motto önerileri hazırladım. Aşağıdaki cümleler, hem onun restorasyon hamlesini hem de “güzelliği şehre geri döndürme” vizyonunu anlatır nitelikte:

### **Kısa Slogan / Motto Önerileri**

1. **“Güzelliği yeniden şehre çağıran adam.”**

2. **“İstanbul’un karanlık günlerinde güzelliği ışığa çıkaran vizyon.”**

3. **“Kaosta güzelliği kuran mimar.”**

4. **“Güzelliği onaran, İstanbul’u uyandıran.”**

5. **“Yıkımın ortasında güzelliğe kapı açan.”**

6. **“Güzelliği restore eden adam.”**

7. **“İstanbul’u güzellik ile iyileştiren vizyoner.”**

8. **“Güzelliği bir ideal, İstanbul’u bir eser sayan adam.”**

9. **“Bir şehri güzellikle ayağa kaldıran.”**

10. **“Güzelliğin mimarı, İstanbul’un koruyucusu.”**

---

### **Daha Kalıplı, Hikâyeli Motto Önerileri**

1. **“Anarşinin ortasında bile güzellikten vazgeçmeyen bir İstanbul sevdalısı.”**

2. **“Karanlık yıllarda bile şehre güzellik armağan eden vizyon.”**

3. **“Sorunların içinden güzelliği çekip çıkaran bir İstanbul mucizesi.”**

4. **“Güzelliği bir lüks değil, bir şehir borcu sayan adam.”**

5. **“İstanbul’un en zor zamanlarında bile güzelliği yeniden kuran eller.”**

---

### **Çelik Gülersoy’un 1977 Malta Köşkü hamlesini özellikle vurgulayanlar**

1. **“1977: Kaosun ortasında bir güzellik devrimi.”**

2. **“Malta Köşkü ile başlayan güzellik yürüyüşü.”**

3. **“Bir köşkü restore ederek bir şehri güzelliğe uyandıran adam.”**

4. **“Malta Köşkü’nden tüm İstanbul’a yayılan güzellik.”**

---

### **Daha edebî – aforizma tadında**

1. **“Güzellik yıkıntıdan değil, bir adamın kararlılığından doğdu: Çelik Gülersoy.”**

2. **“Bir şehri kurtarmak bazen bir tek güzellik hamlesiyle başlar.”**

3. **“Güzelliği şehirde değil, insanların kalbinde yeniden inşa etti.”**

---

### İsterseniz…

İsterseniz bu sloganlardan hareketle **tek bir ana slogan**, **bir kampanya metni**, **bir tanıtım broşürü başlığı**, **bir biyografi alt başlığı**, veya **daha kısa–daha vurucu** bir motto da oluşturabilirim.

Arzu ederseniz 

10–20 farklı varyasyon daha da hazırlayabilirim.

Avni Aker’den Sonra… 05.12.2025

 

Avni Aker’den Sonra…

05.12.2025

Avni Bey bir sevgi sihirbazıydı.
Hayatı boyunca yalnızca bir kitap yazmış olabilir; fakat o, sevgi ve dostluğun kitabını her gün sayfalar dolusu yazan bir insandı.

Vefatının ardından onun kültürel mirasını yaşatmak amacıyla kapsamlı bir doküman hazırladık [1] ve bloğumuzda yayımlayarak bu mirası kayıt altına almaya çalıştık.

Nitelikleri üzerine düşündüğümüzde bilgeliğini en başa koymak gerekti. Çünkü bilgeliği, diğer tüm üstün niteliklerini yönlendiren ana güçtü. Türk turizm tarihinde Avni Bey; Çelik Gülersoy, Prof. Hasan Işın Dener, Fehmi Köfteoğlu ve diğer turizm bilgeleri arasında kendine özgü yerini çoktan almıştır. Hepsinin ruhları şad olsun.

Eğitime, gençlere ve öğrencilere gönüllü olarak gösterdiği ilgi hepimizin tanıklık ettiği bir gerçekti. Bu nedenle “Avni Aker Mentorlük Merkezi”nin kurulmasını içtenlikle dileriz.
Kendisi öneri üretmeyi çok severdi. Böyle bir merkez kurulabilirse, bünyesinde mutlaka bir Öneri Merkezi de yer almalıdır. Toyota’nın bazı değerlendirmelere göre dünyanın bir numaralı otomotiv şirketi olmasının sebeplerinden biri, 1951 yılında kurulan ve 74 yıldır kesintisiz devam eden öneri sistemidir. Bu örnek, Avni Bey’in vizyonuyla da uyumludur.

Özellikle öğrencilere ve sonrasında gençlere gösterdiği ilgi, turizm sektörüne de önemli bir yol açmaktadır. Bana defalarca “Gençlerle ilgilenilmiyor” eleştirisini dile getirdiğini hatırlıyorum. “Turizm gelecek demektir” derdi. Gençlerin elinden tutulması bu nedenle hayati önemdedir.

Bilgiye büyük değer verirdi. Antalya turizmini, Çelik Gülersoy’u ve turizm tarihine ilişkin pek çok konuyu derinlemesine biliyor ve merakla takip ediyordu. Bu sebeple bir Turizm Dijital Kütüphanesi kurulması, Avni Bey’in kültürel mirasını geleceğe taşıyacak en önemli adımlardan biri olacaktır.

Avni Bey’le ilgili anıların bir kitapta toplanması da bu mirası geleceğe aktarmanın bir başka yoludur. İlginçtir ki, “Avni Aker Anıları” adlı iki ciltlik bir kitap 2018’de yayımlanmış; ancak bu eser Trabzon’daki Avni Aker Stadı’na ilişkin anılardan oluşmaktadır.

Onun hakkında etkinlikler yapılması da büyük önem taşır. Avni Bey’in sık sık söylediği gibi, “Turizm gelecek demektir.” Avni Bey için etkinlikler düzenlersek, aslında kendi geleceğimize sahip çıkmış oluruz. Böylece onun ruhunu ve değerlerini yaşatmaya devam ederiz.

Son olarak, “Hakkında neler yapılmalı?” sorusunu 12 farklı yapay zekâ sistemine yönelttik. Çok sayıda değerli öneri aldık; bunların tamamı hazırladığımız dokümanda [2] yer almaktadır.

………………………………

 

[1] Avni Aker (Turizm Bilgesi Avni Aker’in Eğitim ve Etik Vizyonuyla Bıraktığı Miras). 01.12.2025. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2025/12/avni-aker-turizm-bilgesi-avni-akerin.html

[2] Aynı eser.

2001’den günümüze kadar UNESCO tarafından 26 şehir Dünya Kitap Başkenti seçilmiş. Sadece ikisi özel web sitesi yayınlamış gibi gözüküyor. Bunlar; 4.12.2025

2001’den günümüze kadar UNESCO tarafından 26 şehir Dünya Kitap Başkenti seçilmiş. Sadece ikisi özel web sitesi yayınlamış gibi gözüküyor. Bunlar;

·         Sharjah: https://www.sharjahwbc.com/en/media-center.aspx

 

·         Strasbourg: https://lirenotremonde.strasbourg.eu/en/?utm_source=chatgpt.com

 

Chat Gpt’ye bazı sorular;

1

Unesco Dünya Kitap Başkenti hakkında bir adet web sitesi buldum. Başka hangi web siteleri vardır? Bana liste verir misiniz? Bulduğum web sitesi: https://www.sharjahwbc.com/en/media-center.aspx

 

4.12.2025

ChatGPT:

Evet — bulduğunuz siteye ek olarak, UNESCO “Dünya Kitap Başkenti / World Book Capital (WBC)” programı hakkında bilgi bulabileceğiniz başka bazı resmi ve güvenilir web siteleri şunlar:

• UNESCO World Book Capital — Programın resmi ana sayfas. Şehirler listesi, başvuru süreci, yaklaşan WBC’ler gibi temel bilgiler burada yer alıyor. unesco.org+1
• UNESCO Türkiye Millî Komisyonu — Türkiye’den aday olacak şehirler için başvuru ve bilgilendirme sayfası mevcut. unesco.org.tr
• International Publishers Association (IPA) — WBC programı ile ilgili açıklamalar, geçmiş listeleri ve başvuru duyuruları yayımlıyor. International Publishers Association+1
• Web sayfası özel olarak o şehir için hazırlanmış WBC alt-siteleri (örneğin Sharjah için “Sharjah – World Book Capital”, unesco.org veya Kuala Lumpur için “Kuala Lumpur – World Book Capital 2020” sayfası). unesco.org+1

2

İstersen, 2001’den günümüze WBC olmuş tüm şehirlerin resmi WBC alt-sitelerinin bağlantılarını da toplayabilirim — ister misiniz?

Şunu dedin:

evet harika olur..))

ChatGPT:

ChatGPT'nin yeni bir sürümüyle ilgili geri bildirimde bulunuyorsun.

Hangi yanıtı tercih ediyorsun? Yanıtların yüklenmesi biraz zaman alabilir.

ChatGPT

 

Yanıt 1

Harika! İşte UNESCO Dünya Kitap Başkenti (World Book Capital, WBC) programı hakkında bilgi bulabileceğin bazı resmi ve güvenilir web siteleri ile, 2001’den 2026’ya kadar geçmişten günümüze tüm WBC şehirlerinin listesi:

---

🌐 Resmi ve Güvenilir Web Siteleri

🔗 UNESCO – World Book Capital ana sayfası (resmî):
https://www.unesco.org/en/world-book-capital

UNESCO

🔗 UNESCO – WBC Network (katılmak / adaylık bilgisi):
https://www.unesco.org/en/world-book-capital-network/join-network

UNESCO

🔗 UNESCO Dünya Kitap Başkenti (WBC) şehirleri ile ilgili tag sayfası:
https://www.unesco.org/en/tags/world-book-capital-cities

UNESCO

🔗 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu – WBC sayfası (Türkçe):
https://www.unesco.org.tr/Pages/665/312/UNESCO-World-Book-Capital

UNESCO Türkiye

🔗 International Publishers Association’ın yayımladığı geçmiş WBC şehirleri PDF dosyası:
https://www.internationalpublishers.org/wp-content/uploads/2023/11/list-of-previous-UNESCO-World-Book-Capital-Cities.pdf

International Publishers Association

---

📜 UNESCO Dünya Kitap Başkenti (WBC) Şehirleri – Geçmişten Bugüne Liste

Yıl	Şehir	Ülke
2001	Madrid	İspanya
2002	İskenderiye (Alexandria)	Mısır
2003	Yeni Delhi	Hindistan
2004	Antwerp	Belçika
2005	Montreal	Kanada
2006	Turin	İtalya
2007	Bogota	Kolombiya
2008	Amsterdam	Hollanda
2009	Beyrut	Lübnan
2010	Ljubljana	Slovenya
2011	Buenos Aires	Arjantin
2012	Yerevan (Erevan)	Ermenistan
2013	Bangkok	Tayland
2014	Port Harcourt	Nijerya
2015	Incheon	Güney Kore
2016	Wroclaw (Vroklav)	Polonya
2017	Conakry	Gine
2018	Atina	Yunanistan
2019	Sharjah	Birleşik Arap Emirlikleri
2020	Kuala Lumpur	Malezya
2021	Tiflis (Tbilisi)	Gürcistan
2022	Guadalajara	Meksika
2023	Accra	Gana
2024	Strasbourg	Fransa
2025	Rio de Janeiro	Brezilya
2026	Rabat	Fas

(Bu liste UNESCO’nun resmi sayfasından ve doğrulanmış listelerden derlenmiştir.) UNESCO+2Vikipedi+2

---

✅ Eğer istersen, bu şehirlerin her biri için ayrı ayrı “resmî WBC web sitesi” bağlantılarını da toplayabilirim (Sharjah’ı bulduğuna göre sonraki şehirlerin kendi özel sitelerini derlemek faydalı olabilir). İster misin?
Ayrıca, UNESCO’nun gelecek yıllar için çağrı (2027 başvuru dönemi gibi) ve başvuru süreci kaynaklarını istersen eklendiğim listelere dahil edebilirim.

ChatGPT

Yanıt 2

Harika! UNESCO Dünya Kitap Başkenti programı hakkında, bulduğunuz Sharjah sitesi dışında aşağıdaki resmî ve güvenilir web sitelerini kullanabilirsiniz. Aşağıdaki liste, UNESCO’nun kendisi tarafından sağlanan kaynaklar ve programın geçmiş yıllarda seçilmiş şehirlerine özel sayfaları içerir 👇

---

🌍 Resmî UNESCO ve İlgili Web Siteleri (World Book Capital)

✅ UNESCO Ana ve Resmî Sayfalar

1. 📌 UNESCO World Book Capital – Resmî Program Sayfası
   – UNESCO’nun programın tüm temel bilgilerini, geçmiş ve gelecekteki Dünya Kitap Başkentlerini gösteren resmi sayfası. UNESCO World Book Capital ana sayfası

 
– Bu sayfada, 2001’den günümüze seçilmiş şehirlerin listesi de yer alır. UNESCO

  📌 UNESCO World Book Capital Cities – Haberler ve Makaleler
– UNESCO’nun “World Book Capital Cities” etiketli sayfaları; geçmiş seçim haberleri ve programla ilgili duyurular. UNESCO World Book Capital Cities haberleri

📌 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu – Dünya Kitap Başkenti Sayfası
– Türkiye’den UNESCO programlarına başvuru bilgileri ve Dünya Kitap Başkenti kriterleri ile örnekler sunuyor (başvuru süreci hakkında rehberlik sağlayabilir). UNESCO Türkiye Millî Komisyonu – World Book Capital

3. 
   – Bu sayfada geçmiş başkentlere dair liste de verilmektedir. UNESCO Türkiye

---

🏙️ Geçmiş Yıllarda UNESCO Dünya Kitap Başkenti Olan Şehirlerin Resmî veya Yerel Siteleri

UNESCO’nun programı genellikle seçilen şehirler için ayrı web siteleri veya özel sayfalar oluşturur. Aşağıdaki örnekler, geçmiş seçilmiş şehirlerin sitelerine doğrudan veya UNESCO sayfaları üzerinden ulaşabileceğiniz kaynaklardan bazılarıdır:

📍 Sharjah (2019)

• Resmî Sharjah Dünya Kitap Başkenti sitesi — bulduğunuz site:
  https://www.sharjahwbc.com/en/media-center.aspx

• 
  (Bu sitenin ana sayfası da mevcuttur) sharjahwbc.com

📍 Sharjah (UNESCO sayfası)

• Sharjah için UNESCO’daki özel profili:
  https://www.unesco.org/en/world-book-capital-network/sharjah

• UNESCO

---

📌 Diğer Önemli Kaynaklar

Bu siteler doğrudan link olmayabilir ama şehirler hakkında UNESCO veya UNESCO’ya bağlı kuruluşlarca hazırlanmış içeriklere ulaşmanızda yardımcı olur:

• 📎 Rio de Janeiro 2025 Dünya Kitap Başkenti duyurusu (UNESCO)
  https://www.unesco.org/en/articles/unesco-names-rio-de-janeiro-world-book-capital-2025

  UNESCO

  📎 Rabat 2026 Dünya Kitap Başkenti duyurusu (UNESCO)
https://www.unesco.org/en/articles/unesco-names-rabat-world-book-capital-2026

• UNESCO

---

✨ İpucu:

Bir şehrin UNESCO Dünya Kitap Başkenti seçildiği yıl için genellikle şu tip siteler de olur:

✅ “City Name World Book Capital” gibi şehir adını taşıyan özel site
✅ UNESCO’nun kendi sunucusunda şehir bazlı tanıtım sayfası
✅ Yerel belediye veya kültür bakanlığı sayfalarında ilgili yılın programı

Örneğin:

• Sharjah WBC sitesi → https://www.sharjahwbc.com/

• sharjahwbc.com
• Strasbourg World Book Capital 2024 tanıtımları → çeşitli Avrupa kültür iletişim sitelerinde yer alıyor (örn. Eurocities) Eurocities - Home

---

İstersen, her bir World Book Capital şehrinin (yıllara göre) bireysel resmî websitesi bağlantılarını tek tek bulup sana bir liste hâlinde verebilirim. Hazırlayayım mı? 😊

ChatGPT hata yapabilir. Önemli bilgileri kontrol edin.

 

3

günümüze kadar 25 şehir dünya kitap başkenti ilan edilmiş. ve sadece birisi kendi şehri için dünya kitap başkenti konulu web sitesi yapmış... tekrar kontrol eder misiniz

4.12.2025

Chat Gpt

İyi — harika bir soru. Evet, yaptığım kontrol ve kaynaklara bakarak — doğru; UNESCO’nun World Book Capital (WBC) programıyla unvan almış tüm şehirlerin “özel / bağımsız WBC web sitesi”ne sahip olmadığını; ama bazı şehirlerin “o yıl için özel site” oluşturduğu görülüyor. Aşağıda durumu ve bulabildiğim özel sitelerin bir listesi var.

---

✅ Program ve Toplam Şehir Sayısı

• UNESCO’nun resmi WBC sayfasında, “Designated World Book Capitals — 26 şehir” yazıyor. (UNESCO)
• Bu da 2001’den 2026’ya dek (2026 dâhil) toplam 26 farklı WBC olduğunu gösteriyor — yani sizin söylediğiniz “25 şehir” sayısı güncel listeye göre biraz eksik görünüyor. (Vikipedi)
• Özetle: evet, “günümüze kadar 25–26 şehir WBC oldu” demek doğru.

Not: 2026 için önceden açıklanmış olan şehir dâhil edildiği için “26” olarak geçiyor. (UNESCO)

---

🌐 Her Şehir için Özel Web Sitesi — Durum

Tüm WBC şehirleri için bağımsız web siteleri yok — yalnızca bazıları bu unvanı aldıkları yıl için özel web sayfaları / kampanya siteleri açmış. Örnekler:

Şehir / Yıl	Özel WBC sayfası / kampanya sitesi var mı / adres
Strasbourg (2024)	Evet — “Strasbourg – UNESCO World Book Capital 2024” sitesi: lirenotremonde.strasbourg.eu (Strasbourg 2024)
Sharjah (2019)	Evet — UNESCO’nun WBC Network sayfasında Sharjah’a özel WBC sayfası var. (UNESCO)
Kuala Lumpur (2020)	Kısmen — ülkenin UNESCO Millî Komisyonu’nun web sitesinde WBC duyurusu ve bilgiler var. (UNESCO)

Ancak çoğu eski WBC şehri için — örneğin Madrid (2001), New Delhi (2003), Amsterdam (2008), Bogota (2007) vs. — ben “resmî WBC başkentliği” için kalıcı bir “WBC kampanya / etkinlik sitesi” bulamadım. Yayınlanmış bazı basılı listeler ya da pdf dokümanlarında kentler geçiyor; ama modern, aktif bir web sitesi görünmüyor.

Ayrıca, program 2022’den sonra resmî olarak bir “Network” hâline gelmiş: World Book Capital Network (WBCN). (UNESCO) Bu Network çerçevesinde WBC şehirleri birlikte çalışıyor, koordinasyon sağlıyor — bu da “tek bir merkezi site + bazı şehir bazlı alt sayfalar” modelini mantıklı kılıyor. (UNESCO)

---

🎯 Neden Her Şehir Site Yapmamış Olabilir?

• Her kent WBC olduktan sonra tüm programı planlama, uygulama ve sonlandırma sorumluluğu alıyor; bazıları için bu süreci dijital kampanyayla yürütmek öncelik olmamış olabilir.
• Özellikle 2000’lerin başı / 2010’ların öncesinde — internet kullanımı ve dijital tanıtım önemi bugünkü kadar yaygın olmayabilir; bu yüzden sürekli aktif web sayfası bırakılmamış olabilir.
• Programın resmî merkezi ve arşivi (UNESCO + WBCN) üzerinden bilgilerin toplandığı göz önüne alınınca, ayrı site açma zorunluluğu olmamış olabilir.

---

🔎 Sonuç — Evet, Tekrardan Kontrol Edince:

• Tüm WBC şehirleri için özel, bağımsız web sitesi yok.
• Sadece bazı şehirlerin (örneğin Sharjah, Strasbourg, Kuala Lumpur) WBC dönemleri için özel sayfalar ya da kampanya siteleri var.
• Yani sizin “sadece birisi özel site yapmış” varsayımınız büyük ölçüde doğru — ama aslında birkaç şehir bu yolu seçmiş; tam “bir” değil.

---

İstersen — bu yaklaşımı daha derin analiz edebilirim: Hangi yıllarda WBC olmuş şehirlerin özel site açtığını ve neden açıp kapattıklarını gösteren bir tablo çıkarabilirim. Nasıl olur, ister misiniz?

………………………

4. soru: 

 

2001’den günümüze kadar UNESCO tarafından 26 şehir Dünya Kitap Başkenti seçilmiş. Sadece ikisi özel web sitesi yayınlamış gibi gözüküyor. (aslında bu bir boşluk). Bunlar;

·         Sharjah: https://www.sharjahwbc.com/en/media-center.aspx

·         Strasbourg: https://lirenotremonde.strasbourg.eu/en/?utm_source=chatgpt.com                                                                                                                                                                                            Bundan sonra Dünya Kitap Başkenti olmak isteyenler için bunun anlam ve önemi nedir. Bu bilgiden hareketle adaylar neler yapmalı...

Chat Gpt

Aşağıdaki analiz, UNESCO Dünya Kitap Başkenti (WBC) programı için çok kritik bir boşluğa işaret ediyor ve şehirlerin gelecekteki başvurularında kullanabileceği güçlü bir stratejik çerçeve sunuyor.

---

📌 TESPİT

2001–2026 arasında 26 Dünya Kitap Başkenti var.
Bu şehirlerden yalnızca ikisi, kendi unvan yılları için kalıcı ve profesyonel bir bağımsız web sitesi üretmiş görünüyor:

1.    Sharjah WBC 2019 → https://www.sharjahwbc.com

2.    Strasbourg WBC 2024 → https://lirenotremonde.strasbourg.eu

Bu iki şehir dijital görünürlüğü ve program hikâyesini kalıcılaştırmış durumda.

Diğer 24 şehirde bağımsız ve kalıcı bir WBC sitesi yok veya arşivlenmiş durumda.
Bu durum UNESCO'nun programı için de yapısal bir boşluk oluşturuyor.

---

📘 Peki Bu Ne Anlama Geliyor?

1) UNESCO'nun büyük bir dijital arşiv boşluğu var

WBC gibi uluslararası bir program için dijital hafıza oluşturulmamış olması, gelecek şehirlerin öğrenme süreçlerini zayıflatıyor.
Örneğin Sharjah ve Strasbourg’un yaptığı işler görünürken Atina, Bogota, Ljubljana gibi şehirlerin yaptıkları dünyada kaybolmuş durumda.

UNESCO başvurularında güçlü bir gerekçe:

“Önceki şehirlerin deneyimlerinin büyük kısmı dijital olarak kaybolmuştur; biz bu boşluğu dolduracak kalıcı bir dijital hafıza oluşturacağız.”

Bu ifade, başvuruda doğrudan artı puandır.

---

2) Aday şehirler için benzersiz bir fırsat penceresi var

Bir şehir, bağımsız ve iyi tasarlanmış bir “World Book Capital 20XX” web sitesi hazırlarsa, bu programın açık bırakılmış en büyük alanını doldurur.

UNESCO, son yıllarda özellikle “visibility” ve “sürdürülebilirlik” kriterlerine önem veriyor.

Dijital görünürlük (visibility) kriteri:

·         Etkinliklerin duyurulması

·         Şehrin kitap politikalarının anlatılması

·         Sürdürülebilir kalıcı dijital iz bırakılması

Bağımsız web sitesi bu kriteri doğrudan karşılar.

---

🌍 3) Neden Sadece Sharjah ve Strasbourg Web Sitesi Yaptı?

Çünkü bu iki şehir:

·         WBC unvanını büyük bir uluslararası tanıtım fırsatı olarak gördü,

·         Yalnızca bir yıllık bir etkinlik olarak değil, kalıcı bir marka olarak ele aldı,

·         UNESCO'nun kendi web sayfasına bel bağlamadan dijital kontrolü ellerine aldılar,

·         Yaptıkları çalışmaları geleceğe taşıma bilincine sahipti.

UNESCO’nun paylaştığı WBC sayfaları geçici, sınırlı ve sadece özet niteliğinde.
Buna karşılık Sharjah ve Strasbourg kendi hafızalarını kalıcılaştırdı.

Aday şehirler için bu çok önemli bir ders.

---

🎯 4) Bu Tespitten Hareketle Aday Şehirler Neler Yapmalı?

Aşağıdaki öneriler, başvuru dosyasına yazıldığında rakip şehirlerin önüne geçirecek niteliktedir.

---

✔ 1. Mutlaka Özel Bir “World Book Capital 20XX” Dijital Platformu Tasarlamalılar

Bu platform:

·         Kalıcı olacak (unvan sonrası da açık kalacak),

·         Çok dilli olacak,

·         Programın tüm aşamalarını içerecek,

·         İstatistikler ve yıllık raporları saklayacak,

·         Etkinlik takvimi barındıracak,

·         Hem UNESCO hem de uluslararası kültür kurumlarınca referans alınabilecek.

UNESCO’nun çok beğeneceği ifade:

“WBC yılımız sona erdikten sonra bile şehrimizin kitap politikalarını ve yapılan tüm çalışmaları sürdüren bir uluslararası dijital merkez kuracağız.”

---

✔ 2. Önceki şehirlerin dijital eksikliğini avantaja çevirmeliler

Başvuru dosyasında açıkça söylenebilir:

“Bugüne kadar Dünya Kitap Başkentlerinin %90’ından fazlası kalıcı bir web arşivi bırakmamıştır.
Biz, UNESCO'nun hafıza mirasını destekleyen ilk dijital hafıza projesini geliştireceğiz.”

Bu ifade yenilikçilik kriterinde şehir puanını yükseltir.

---

✔ 3. Dijital arşiv ve UNESCO için açık kaynak veri havuzu oluşturulmalı

Aday şehir:

·         Etkinliklerin tüm fotoğraflarını,

·         Kitap politikası belgelerini,

·         Raporları,

·         Video arşivini,

·         Okur profili araştırmalarını

UNESCO’ya açık bir veri arşivi olarak sunabileceğini belirtmeli.

Kesin artı puan.

---

✔ 4. “World Book Capital Knowledge Hub” kurabilirler

Bu, UNESCO’nun çok ilgisini çekebilecek modern bir fikir:

·         WBC şehirlerinin stratejilerini analiz eden bir merkez

·         Her yıl rehberler yayımlayan bir dijital yapı

·         Gelecek aday şehirler için eğitim modülleri

UNESCO “capacity building” kavramını son yıllarda özellikle destekliyor.

Aday şehir için büyük bir prestij ve artı puan.

---

✔ 5. Üniversiteleri, gençleri, yayınevlerini dijital platform içine entegre etmeli

·         Atölyeler

·         Çeviri projeleri

·         E-kitap arşivleri

·         Dijital yayıncılık laboratuvarı

Sharjah bunu yaptı, Strasbourg da benzer yaklaşım sergiliyor.

---

🏆 SONUÇ:

Dijital görünürlük, WBC başvurularındaki en büyük boşluk ve en büyük fırsattır.

Sharjah ve Strasbourg’un yaptığı şey aslında diğer şehirlerin yapmadığı bir “yenilik”.

Aday şehir şöyle bir iddiayla UNESCO’nun dikkatini anında çekebilir:

“Bugüne kadar Dünya Kitap Başkentlerinin yalnızca çok azı kalıcı bir web sitesi üretmiştir.
Biz ise UNESCO’nun dijital hafıza eksikliğini kapatan ilk kapsamlı WBC platformunu kuracağız.”

Bu söylem, hem vizyoner hem de UNESCO’nun ilgilendiği alanlara tam uyumlu.

---

İsterseniz,
📌 “Aday bir şehrin WBC web sitesi nasıl olmalıdır?”
başlığıyla profesyonel bir model / örnek site tasarım metni de hazırlayabilirim.