“Önümüzdeki 10–20 yılda kitapların tamamı olmasa bile çok büyük kısmı yapay zekâ modellerinin eğitiminde kullanılacak.”
23.08.2025
“20–30 yıl içinde ise dünya mirasının neredeyse tamamı (özellikle 20. yüzyıl öncesi ve erken 20. yüzyıl eserleri) yapay zekâ ve veri tabanları üzerinden herkesin erişimine açık hâle gelmesi güçlü bir ihtimal.”
“Sonuç: 30 yıl içinde dünya kitap mirasının en az %70’i kamuya açık ve yapay zekâ destekli erişime açılmış olacak.”
………………………………..
“Daha gerçekçi bir senaryo, erişilebilir kitapların sayısının sürekli artmasıdır.”
“Gelecekte, yayımlanmış tüm kitapların tamamına yakınının erişilebilir olacağı bir gelecek mümkün, ancak bunun için yüz yıl veya daha uzun bir süreye ihtiyaç duyulabilir.”
“Asıl engel telif hakları ve politik irade.”
“30 yıl içinde dünya kitap mirasının en az %70’i kamuya açık ve yapay zekâ destekli erişime açılmış olacak.”
“Tarama, OCR (optik karakter tanıma) ve dijitalleştirme teknolojileri çok hızlı ilerliyor.”
“Depolama ve bulut maliyetleri de ucuzluyor. Bugün 160 milyon kitabın tamamının dijital kopyasını saklamak teknik olarak çok kolay, maliyet olarak da yönetilebilir durumda.”
“Fakat Ulusal kütüphane projeleri, Internet Archive, HathiTrust, Europeana, Gallica, Milli Kütüphaneler gibi girişimler hızla büyüyor.”
“Özellikle “kamusal alan”a düşmüş (public domain) eserler için engel yok, hızla erişilebilir hâle geliyor.”
………………………………….
1) bu dokümanın anlam ve önemi nedir; 2) dokümanda en önemli 20 cümleyi önem sırasına göre sıralar mısınız
Gemini
Bu doküman, Google'ın kitap dijitalleştirme projesi Google Books'un mevcut durumu ve gelecekte tüm basılı kitapların dijital ortama aktarılıp aktarılamayacağı hakkında bir sohbetin dökümüdür. Sohbet, Google'ın dijitalleştirdiği kitap sayısını, dünyadaki toplam kitap sayısını ve bu dijitalleştirme sürecinin önündeki hukuki, lojistik ve finansal engelleri tartışıyor. Yapay zeka teknolojilerinin bu süreci nasıl hızlandırabileceğine ve gelecekte kitaplara erişimin nasıl değişebileceğine de değiniyor.
Aşağıda dokümandaki en önemli 20 cümle önem sırasına göre listelenmiştir:
1. Bugüne kadar dünyada yayımlanmış kitapların sayısının 160 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor ve bu doğru bir rakam.
2. Google'ın 2019 yılında, Google Books projesinin 15. yılını kutladığı dönemde açıkladığı en son resmi rakam, 40 milyondan fazla kitabın dijitalleştirildiği yönündeydi.
3. Tarih boyunca yayımlanmış tüm kitapların birkaç on yıl içinde dijitalleştirilerek herkesin erişimine sunulması kulağa harika gelse de, bu süreç oldukça karmaşık ve zorlu.
4. Yayımlanan kitapların büyük bir kısmı hala telif hakkıyla korunuyor.
5. Bu eserlerin dijitalleştirilip herkese açık bir şekilde sunulabilmesi için yayıncılar veya yazarlardan yasal izin alınması gerekiyor.
6. Geriye kalan kitapların çoğu halen telif hakkıyla korunuyor.
7. Çok eski ve nadir kitaplar dijitalleştirme sürecinde zarar görebilir.
8. Bu kitaplara erişim sağlamak, onların fiziksel durumuna göre uygun tarama yöntemlerini belirlemek ve lojistik süreçleri yönetmek hala çok maliyetli ve karmaşık.
9. Yapay zekâ ve dijitalleştirme teknolojileri bu süreci hızlandırabilir, ancak tüm kitapların birkaç on yıl içinde kamunun hizmetine sunulması pek olası görünmüyor.
10. Daha gerçekçi bir senaryo, erişilebilir kitapların sayısının sürekli artmasıdır.
11. Yapay zekâ, özellikle eski el yazmalarının okunması ve dijital metinlere dönüştürülmesi gibi alanlarda büyük ilerlemeler kaydediyor.
12. Tüm kitapların dijitalleştirilmesi, depolanması ve bakımı için devasa bütçeler gerekiyor.
13. Telif hakkı süresi dolan, kamu malı haline gelen eserler ile yayıncıların izin verdiği kitaplar öncelikli olarak dijitalleştirilerek Google Books, HathiTrust ve Internet Archive gibi platformlarda kullanıcılara sunulmaya devam edecektir.
14. Google Books projesi "en kolay" ve "en erişilebilir" kitapların büyük bir kısmını tamamladı.
15. Geriye kalan kitapların dijitalleştirilmesi, ilk aşamadan çok daha zor ve masraflı bir süreçtir.
16. Gelecekte, yayımlanmış tüm kitapların tamamına yakınının erişilebilir olacağı bir gelecek mümkün, ancak bunun için yüz yıl veya daha uzun bir süreye ihtiyaç duyulabilir.
17. Yaklaşık %30'una denk gelen 40 milyon kitap, toplamın yaklaşık %30'una denk geliyor.
18. Teknik açıdan bunların tümünü dijitalleştirmek ve yapay zekâya yüklemek mümkün.
19. Asıl engel telif hakları ve politik irade.
20. 30 yıl içinde dünya kitap mirasının en az %70’i kamuya açık ve yapay zekâ destekli erişime açılmış olacak.
………………….
Google'a taradığı, dijitalize ettiği kitap sayısı yıllar önce 40 milyondu. Günümüzde bu sayı kaça gelmiştir?
23.08.2025
Gemini
Google'ın 2019 yılında, Google Books projesinin 15. yılını kutladığı dönemde açıkladığı en son resmi rakam, 40 milyondan fazla kitabın dijitalleştirildiği yönündeydi. Bu tarihten sonra Google tarafından yeni bir resmi rakam duyurulmamıştır.
Ancak, proje kapsamında bazı kütüphanelerle iş birliği yaparak dijitalleştirme çalışmalarına devam ettikleri biliniyor. Dolayısıyla, bu sayı günümüzde 40 milyonun üzerinde olsa da, net bir rakam vermek mümkün değil.
Bugüne kadar dünyada yayımlanmış kitapların sayısının 160 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor ve bu doğru bir rakam. Bu sayı, tüm dillerde ve farklı formatlardaki (roman, ders kitabı, bilimsel yayın vb.) eserleri kapsıyor.
Tüm Kitaplar Dijitalleştirilebilir mi?
Tarih boyunca yayımlanmış tüm kitapların birkaç on yıl içinde dijitalleştirilerek herkesin erişimine sunulması kulağa harika gelse de, bu süreç oldukça karmaşık ve zorlu. İşte bu durumun nedenleri:
· Telif Hakkı Sorunları: Yayımlanan kitapların büyük bir kısmı hala telif hakkıyla korunuyor. Bu eserlerin dijitalleştirilip herkese açık bir şekilde sunulabilmesi için yayıncılar veya yazarlardan yasal izin alınması gerekiyor. Bu süreç hem uzun hem de masraflı olabilir.
· Fiziksel Durum ve Nadirlik: Çok eski ve nadir kitaplar dijitalleştirme sürecinde zarar görebilir. Bu eserlerin taranması için özel ekipmanlar ve uzmanlık gerekir. Ayrıca, dünyadaki tüm kütüphanelerdeki bu eserlere erişim ve onların taranması için gerekli altyapıyı kurmak çok büyük bir lojistik zorluktur.
· Finansman: Kitapların dijitalleştirilmesi, depolanması ve bakımı için devasa bütçeler gerekiyor. Bu, devlet destekli projeler, kütüphaneler ve teknoloji şirketlerinin iş birliğini gerektiren bir süreç. Her kitabın dijitalleştirilmesinin maliyeti, projenin büyüklüğü göz önüne alındığında oldukça yüksek olacaktır.
Gelecekte Bizi Neler Bekliyor?
Yapay zekâ ve dijitalleştirme teknolojileri bu süreci hızlandırabilir, ancak tüm kitapların birkaç on yıl içinde kamunun hizmetine sunulması pek olası görünmüyor. Daha gerçekçi bir senaryo, erişilebilir kitapların sayısının sürekli artmasıdır. Telif hakkı süresi dolan, kamu malı haline gelen eserler ile yayıncıların izin verdiği kitaplar öncelikli olarak dijitalleştirilerek Google Books, HathiTrust ve Internet Archive gibi platformlarda kullanıcılara sunulmaya devam edecektir.
Yapay zekâ, özellikle eski el yazmalarının okunması ve dijital metinlere dönüştürülmesi gibi alanlarda büyük ilerlemeler kaydediyor. Bu teknoloji, gelecekte bu tür zorlu süreçleri kolaylaştırabilir. Sonuç olarak, yayımlanmış tüm kitapların tamamına yakınının erişilebilir olacağı bir gelecek mümkün, ancak bunun için yüz yıl veya daha uzun bir süreye ihtiyaç duyulabilir.
Haklısınız, 2019'a kadar Google'ın yaklaşık 40 milyon kitabı dijitalleştirmesi gerçekten de muazzam bir başarı ve bu, projenin ne kadar büyük bir ölçekte ilerlediğini gösteriyor.
Ancak, bu sayının tüm kitapların %25'i olduğu varsayımı tam olarak doğru değil. 2010 yılında yapılan bir tahmine göre, dünyada yaklaşık 130 milyon farklı kitap başlığı bulunuyor. Bu durumda, 40 milyon kitap, toplamın yaklaşık %30'una denk geliyor.
Bu büyük ilerlemeye rağmen, geriye kalan kitapları dijitalleştirmenin hala çok karmaşık olmasının ana nedenleri şunlardır:
· Telif Hakkı Engelleri: Google'ın taradığı kitapların önemli bir kısmı, telif hakkı süresi dolmuş veya halka açık olan eserlerdi. Geriye kalan kitapların çoğu halen telif hakkıyla korunuyor. Bu kitapları dijitalleştirip çevrimiçi erişime açmak için yayıncılar ve yazarlardan yasal izin almak gerekiyor ve bu süreç, projenin yavaşlamasına yol açan en büyük zorluklardan biri olmuştur.
· Lojistik Zorluklar: İlk aşamada, Google büyük üniversite ve ulusal kütüphanelerle iş birliği yaparak envanterin büyük bir kısmını taradı. Geriye kalan kitaplar ise daha dağınık, daha küçük kütüphanelerde veya özel koleksiyonlarda bulunabilir. Bu kitaplara erişim sağlamak, onların fiziksel durumuna göre uygun tarama yöntemlerini belirlemek ve lojistik süreçleri yönetmek hala çok maliyetli ve karmaşık.
· Fiziksel Durum: Çok eski ve nadir eserler, tarama işlemi sırasında kolayca zarar görebilecekleri için daha özel ve yavaş yöntemlerle ele alınmak zorundadır.
Kısacası, Google Books projesi "en kolay" ve "en erişilebilir" kitapların büyük bir kısmını tamamladı. Ancak, yasal ve lojistik engeller nedeniyle geri kalan kitapların dijitalleştirilmesi, ilk aşamadan çok daha zor ve masraflı bir süreçtir.
……………………….
Şunu dedin:
Google'a taradığı, dijitalize ettiği kitap sayısı yıllar önce 40 milyondu. Günümüzde bu sayı kaça gelmiştir?
ChatGPT:
Merhaba! Google’ın kitap dijitalleştirme çalışmalarıyla ilgili en güncel verilere göre, eskiden bilinen rakam—yaklaşık 40 milyon kitap—2019 yılı itibarıyla Google Books’un tarayıp dijitalleştirdiği kitap sayısı olarak dile getirildi VikipediVikipedi.
Daha güncel bir veriye rastlamak zor; çeşitli kaynaklarda bu 40 milyon sayısının altına inildikten sonra—25 veya 30 milyon gibi rakamlarla—tarama faaliyetlerinde önemli bir yavaşlama yaşandığı belirtilmiş LimnThe New YorkerVikipedi. Ancak ne var ki, bu daha düşük sayılar genelde geçmiş yıllara ait tahminlere dayanıyor.
Özetle:
- 2019 itibarıyla Google, 40 milyonun üzerinde kitap tarayıp dijitalleştirdiğini açıklamıştı VikipediVikipedi.
- Daha sonraki dönemde ise projede tarama hızı yavaşlamış, bazı kaynaklarda 25 – 30 milyon gibi daha düşük rakamlara atıfta bulunulmuş LimnThe New YorkerVikipedi.
Bu nedenle, 40 milyon sayısı hâlâ Google’ın resmi olarak sunduğu en güncel, güvenilir rakam olarak görünmekte.
Başka bir şey merak ediyorsan, sormaktan çekinme!
Şunu dedin:
dünyada tarih boyunca yayınlanmış kitapların sayısı sanırım 160 milyon Ne dersiniz Birkaç yıl içerisinde 10 20 30 yıl içinde bunların tümü karanlıkta yapay zekâlarda veya veri tabanlarında kamunun hizmetine sunulur mu?
ChatGPT:
Evet, tahmininiz doğruya yakın. UNESCO, Google Books ve çeşitli araştırmacıların hesaplamalarına göre dünya tarihinde bugüne kadar basılmış kitapların toplam sayısı 150–170 milyon aralığında kabul ediliyor. Google 2010’da kendi algoritmasına dayanarak bu sayıyı 129 milyon olarak vermişti; sonrasında yeni basımlar ve farklı dillerdeki kayıtlarla birlikte bu sayı yaklaşık 160 milyon civarında düşünülüyor.
📌 Sorunuzun ikinci kısmına gelirsek, “10–30 yıl içinde bunların tamamı yapay zekâlarda veya veri tabanlarında erişime açılır mı?” konusunu birkaç boyutta değerlendirmek lazım:
1. Teknik Olanaklar
- Tarama, OCR (optik karakter tanıma) ve dijitalleştirme teknolojileri çok hızlı ilerliyor.
- Yapay zekâ destekli OCR artık el yazmalarını bile yüksek doğrulukla çözebiliyor.
- Depolama ve bulut maliyetleri de ucuzluyor. Bugün 160 milyon kitabın tamamının dijital kopyasını saklamak teknik olarak çok kolay, maliyet olarak da yönetilebilir durumda.
2. Hukuki Engeller
- En büyük engel telif hakları.
20. yüzyılda yayımlanmış milyonlarca kitap hâlâ telif altında. Bunların tümünü kamunun erişimine açmak, mevcut yasalar değişmeden mümkün değil.
Telif süresi ülkeden ülkeye değişiyor (genelde yazarın ölümünden 70 yıl sonrası). Bu nedenle özellikle modern kitapların serbestçe erişime açılması 100 yıla varan süreler alabilir.
3. Kültürel ve Politik Faktörler
- Bazı devletler, kültürel mirası stratejik bir kaynak gördüğü için dijitalleştirmeyi kamuya açmakta isteksiz olabilir.
- Fakat Ulusal kütüphane projeleri, Internet Archive, HathiTrust, Europeana, Gallica, Milli Kütüphaneler gibi girişimler hızla büyüyor.
- Özellikle “kamusal alan”a düşmüş (public domain) eserler için engel yok, hızla erişilebilir hâle geliyor.
4. Yapay Zekâ Boyutu
- Önümüzdeki 10–20 yılda kitapların tamamı olmasa bile çok büyük kısmı yapay zekâ modellerinin eğitiminde kullanılacak.
- Bu, kamuya açık olmasa da yapay zekâ sistemlerinin “okumuş” olacağı anlamına geliyor. Yani kitapların içeriğine doğrudan değil ama özetlenmiş/yorumlanmış biçimde ulaşabileceğiz.
- 30 yıl içinde, telif süresi dolan milyonlarca kitap serbest kalacağı için, erişilebilirlikte dramatik bir artış beklenebilir.
✅ Özet:
- Bugün ~160 milyon kitap basılmış durumda.
- Teknik açıdan bunların tümünü dijitalleştirmek ve yapay zekâya yüklemek mümkün.
- Asıl engel telif hakları ve politik irade.
- 10 yıl içinde kamuya açık eserlerin büyük çoğunluğu dijitalleşmiş olacak.
- 20–30 yıl içinde ise dünya mirasının neredeyse tamamı (özellikle 20. yüzyıl öncesi ve erken 20. yüzyıl eserleri) yapay zekâ ve veri tabanları üzerinden herkesin erişimine açık hâle gelmesi güçlü bir ihtimal.
İsterseniz size, tarihsel dönemlere göre hangi kitapların ne zaman kamuya açık hâle geleceğini (ör. 19. yüzyıl, erken 20. yüzyıl, 1950 sonrası vb.) tablo halinde özetleyebilirim. İster misiniz?
Şunu dedin:
EVET
ChatGPT:
Harika! O zaman dünya kitap mirasının telif süreleri ve dijitalleşme olasılıkları açısından hangi dönemlerde ne zaman kamuya açılacağını tabloya dökelim:
📚 Kitapların Kamuya Açılma Süreçleri
Dönem / Yayın Tarihi | Telif Durumu (Genel) | Kamuya Açılma Zamanı | Açıklama |
Antik Çağ – 1500 | Telif yok | Zaten kamuya açık | Yazmalar, klasik metinler, dini metinler, kronikler. Büyük kısmı dijitalleşti. |
1500 – 1800 | Telif yok | Zaten kamuya açık | Avrupa, Osmanlı, Çin ve diğer bölgelerin basma eserleri. Ulusal kütüphaneler dijitalleştiriyor (Google Books, Gallica, Europeana). |
1800 – 1900 | Telif yok | Zaten kamuya açık | 19. yy eserlerinin çok büyük bölümü dijital kopya hâline geldi. OCR kalitesi artıyor. |
1900 – 1925 | Telif yok (çoğu ülkede) | Zaten kamuya açık | ABD ve birçok ülkede 1925 öncesi kitaplar kamuya açık. Yavaş yavaş tamamı erişilebilir hâle geliyor. |
1926 – 1950 | Telif devam ediyor | 2050’ye kadar açılacak | Yazarların ölüm tarihine göre değişiyor. Yaklaşık 20–30 yıl içinde büyük kısmı serbest olacak. |
1951 – 1970 | Telif devam ediyor | 2070’e kadar açılacak | Bu dönemdeki kitaplar için kamuya açılma daha geç olacak. |
1971 – 2000 | Telif devam ediyor | 2070–2100 arası | Dijitalleşecek ama kamuya erişim telif izinlerine bağlı olacak. Yapay zekâlar içerikleri özetleyerek aktarabilir. |
2001 – Günümüz | Telif kesinlikle devam ediyor | 2100 sonrası | Bu kitaplar ancak uzun vadede serbest olacak. Şimdilik sadece satın alma veya özel izinle erişim mümkün. |
📌 Genel Görünüm (Önümüzdeki 30 Yıl)
- 10 yıl içinde (2035):
1920’ler – 1930’lar eserleri, çok büyük kısmı kamuya açık olacak. - 20 yıl içinde (2045):
1940’lar ve erken 1950’ler eserleri serbestleşmeye başlayacak. - 30 yıl içinde (2055):
1950 sonrası eserler de yavaş yavaş kamuya açık hâle gelecek. - Sonuç: 30 yıl içinde dünya kitap mirasının en az %70’i kamuya açık ve yapay zekâ destekli erişime açılmış olacak.
Ben size bunun bir de zaman çizelgesi (timeline) şeklinde görsel özetini hazırlayabilirim. İster misiniz?
Şunu dedin:
EVET
ChatGPT:
İşte hazırladığım kitapların kamuya açılma süreci zaman çizelgesi 📚⏳.
Bu çizelgede:
- 1500’den önceki ve 19. yüzyıl eserleri çoktan kamuya açık,
- 1925 öncesi kitaplar tamamen erişilebilir,
- 1926–1970 arası eserler önümüzdeki 20–50 yıl içinde serbestleşecek,
- 2000 sonrası kitaplar ise ancak 2100’den sonra kamuya açık hâle gelecek.
İsterseniz bu zaman çizelgesini daha ayrıntılı (örneğin 10’ar yıllık dönemlere ayırarak) geliştirebilirim. İster misiniz?
ChatGPT hata yapabilir. Önemli bilgileri kontrol edin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder