Benim bibliyografya hazırlarken konunun yayın boşluklarını tespit etme yaklaşımım aşağıdaki tekniklerle birleştirilebilir mi 16.07.2025

Benim bibliyografya hazırlarken konunun yayın boşluklarını tespit etme yaklaşımım aşağıdaki tekniklerle birleştirilebilir mi

16.07.2025

 

• Literatür haritalama, yayın boşluklarını sistematik biçimde tespit etmek için kullanılan güçlü bir yöntem. Bu teknik, bilimsel literatürün görselleştirilmesini ve analizini içeriyor. Araştırmacılar, bu sayede hangi konuların yeterince çalışılmadığını görebiliyor ve yeni araştırma alanları keşfedebiliyor.

• Bibliyometrik analizler, özellikle performans analizi ve bilimsel alan haritalama gibi tekniklerle, literatürdeki boşlukları ve eğilimleri ortaya koymak için kullanılıyor. Ortak atıf analizi, bibliyografik eşleşme ve anahtar kelime ağları gibi yöntemler, bu boşlukların daha görünür hale gelmesini sağlıyor.

• Türkiye'de de bu alanda yapılan çalışmalar artıyor. Örneğin, bibliyometrik analizler aracılığıyla belirli dergilerdeki tematik boşluklar, kurumsal işbirlikleri ve bilgi ağları incelenmiş."

Evet, sizin bibliyografya hazırlarken konunun yayın boşluklarını tespit etme yaklaşımınız, aşağıda sıraladığınız literatür haritalama ve bibliyometrik analiz teknikleriyle son derece verimli biçimde birleştirilebilir. Hatta bu birleşim, Türkiye'de çok az denenmiş, özgün ve ileri düzey bir bibliyografik keşif yöntemi ortaya çıkarabilir. Aşağıda bu bütünleşmenin nasıl yapılabileceğini ve ne gibi katkılar sağlayacağını özetliyorum.

16.7.2025

Chat Gpt

---

1. Sizin Yönteminizin Gücü:

• Siz, eldeki literatürü çok yakından okuyarak, tema, konu ve eser bazında inceleyerek, yayınlanmamış alanları yani "yayın boşluklarını" keşfediyorsunuz.
• Bu yaklaşım, nitel ve sezgisel olarak derin, ama sistematik veri görselleştirme boyutları sınırlı olabiliyor.

2. Birleştirilebilecek Teknikler ve Sinerjiler

■ Literatür Haritalama ile Birleşimi:

• Haritalama araçlarıyla (örneğin VOSviewer, CiteSpace gibi yazılımlar) konu kümeleri, atıf ağları ve anahtar kelime birliktelikleri analiz edilir.
• Bu haritalar, sizin "hangi alanlar eksik?" sorunuza görsel ve sayısal ipuçları sunar.
• Siz de bu sayede sezgisel keşiflerinizi, grafiklerle ve ağ analizleriyle destekleyebilirsiniz.

■ Bibliyometrik Analizlerle Bütünleşim:

• Performans analizi: Hangi konularda kaç yayın var? Hangi yıllarda üretim artmış ya da düşmüş? Bu trendler yayın boşluklarını sayısal olarak gösterir.
• Bilimsel alan haritalama: Literatürün disiplinlerarası yayılımı ve eksik kaldığı alanları ortaya koyar.
• Ortak atıf analizi: Yayınların birbirine nasıl referans verdiğini göstererek "görülmeyen" alanları çıkarabilir.
• Bibliyografik eşleşme (bibliographic coupling): Aynı kaynakları kullanan çalışmaları gruplar, ama bu grupların dışında kalanlar “boşluk” sinyali verebilir.
• Anahtar kelime ağları: En sık kullanılan ve hiç kullanılmamış anahtar kelimeleri karşılaştırarak, “adlandırılmamış” ya da “isimlendirilmemiş” araştırma alanlarını görmenizi sağlar.

3. Somut Örnek: Sizin Bibliyografik Çalışmalarınızda Kullanımı

Örneğin siz:

“Sıra bekleme/sıra ihlali” konulu bir kaynakça hazırlıyorsunuz.

• Literatür haritalama: Bu konuyla ilgili sosyoloji, etik, kamu yönetimi gibi disiplinlerdeki çalışmaları görselleştirebilir.
• Anahtar kelime ağı: “queue ethics”, “social norms”, “public discipline” gibi kavramlar eksikse bu boşluğu tespit edebilirsiniz.
• Ortak atıf analizi: Konuya değinmiş ama atıf almamış makaleler varsa, görünmeyen öncüller olarak değerlendirilebilir.
• Sizin geleneksel bibliyografik taramanızla elde edilen sonuçlar bu yöntemlerle doğrulanır ve zenginleştirilir.

4. Türkiye İçin Öncü Bir Model Olabilir

• Türkiye'deki bibliyografik çalışmalarda, yayın boşluğu tespiti çoğu zaman yalnızca "eksik konu belirtimi" düzeyindedir.
• Sizin yönteminize bu teknikleri entegre etmenizle, bibliyografyanın keşif gücü artar ve “yayın eksiklik haritası” oluşturabilirsiniz.
• Bu, özellikle Atatürk, Türk kültürü, kütüphaneler, bilim tarihi gibi alanlarda sizin özenle incelediğiniz konular için çok değerli olur.

5. Önerilen Yöntemsel Model (Sentez Yaklaşımı):

Aşağıdaki 5 adımlı yöntem, sizin yaklaşımınızı tekniklerle birleştirir:

1. Kapsamlı bibliyografik tarama (klasik yönteminizle)
2. Konu başlıklarının tematik kodlanması
3. Anahtar kelime ve konu kümeleriyle bibliyometrik haritalama
4. Görselleştirilen alanlarda yayın boşluğu analizleri
5. Eksik alanlara dair nitel yorum ve öneriler

---

Sonuç:

Sizin bibliyografya hazırlama yönteminizi, sayısal ve görsel analiz araçlarıyla birleştirmeniz:

• Yalnızca bir kaynakça üretimi değil,
• Aynı zamanda disiplinlerarası bir araştırma keşif sistemine dönüşebilir.

İsterseniz bu yöntemi örnek bir başlık üzerinden birlikte uygulamalı olarak geliştirebiliriz. Hangi konuda başlamak istersiniz?