Balkanlarda
Türk Edebiyatı Tarihi Başlangıcından Günümüze Kadar
(2023 senesinde yayınlanan kitap)
03.11.2025
1
İsen, M., Durmuş, T. (2023). Balkanlarda Türk Edebiyatı Tarihi Başlangıcından Günümüze Kadar-.
İstanbul: Türkiye Maarif Vakfı Tiran New York Üniversitesi.
2
Video: Doğan Hızlan: "Balkanlarda Türk Edebiyatı Tarihi
Başlangıcından Günümüze Kadar" | Karalama Defteri | 194. Bölüm. https://www.youtube.com/live/dhB4KCDwSJY
3
Balkanlarda Türk Edebiyatı
Tarihi
#Mustafa İsen#Tuba Durmuş#Balkanlar
Mart 12, 2024 06:293dk okuma
Prof. Dr. Mustafa İsen ile Prof. Dr. Tuba Durmuş’un
hazırladığı ‘Balkanlarda Türk Edebiyatı Tarihi - Başlangıcından Günümüze Kadar’
kitabı bu konuda örnekler ve ayrıntılı bilgi veriyor.
Kısa bir tanıtım notu ile başlayacağım yazıma:
“Balkanlar, coğrafya, tarih ve kültürel birliktelik
bakımından Türk ile yakın alakalı bir bölge. Tarihin erken dönemlerinden
itibaren burada var olan Türk etkisi zaman zaman dozajını arttırıp eksilterek
günümüze kadar devam etti. Bu ilişkiler ağı, beş yüz yıla yakın Türk
yönetiminde bulunma, Balkanların bütün yaşantısını tepeden tırnağa değiştirdi.
Bütün bunların sonucunda araştırmacılarca Rumeli medeniyeti olarak tanımlanan
bir tablo ortaya çıktı. Mimari ve edebiyat öne çıktı. Balkanlarda Türk
edebiyatı ilk kez bütüncül bir yaklaşımla ele alınmış ve yine ilk kez bu oranda
büyük bir rakama ulaşılmıştır. Balkanlar - edebiyat ilişkisini ortaya koymak
aynı zamanda bölgede Türkçe’nin seyrini de izlemek mümkündür. Kitapta 1894 şair
ve yazar değerlendirilmiştir.”
Kitabın başındaki Sunuş - Önsöz kitap hakkında yeterli bilgiyi
içermektedir.
İçindekilerden bazı seçmeler:
- Giriş: Balkanlar ve Türkler
- Osmanlı Sonrası Balkanlarda Türkçe
- Günümüzde Balkanlarda Türk Edebiyatı
- Kuzey Makedonya
- Kosova
- Bulgaristan
- Yunanistan
- Romanya
Son dönemlerde Türk yazarları Yunanistan’daki yazar toplantılarına
gitmişler, orada kitapları yayınlanmıştır.
Kitabın önemli bir özelliği siyasal gidişatın da edebiyata yansıyışını
sergilemesidir.
Gelelim Yunanistan’a...
Günümüzde Yunanistan’daki Türkçe ve Türk kültürü açısından tek canlı
kültürel merkez olan Gümülcine bu anlamda zikredilecek olan ikinci şehirdir.
Selanik’e Kitap Fuarı’na gittim, Gümülcine’deki Türk Konsolosluğu’na da
uğradım.
1668 baharında Selanik’i ziyaret eden Evliya Çelebi burayı tam bir Türk
ve Müslüman şehri olarak tarif eder.
Selanik’te doğan bazı ünlüler:
- Fazlı Necip
- Hıfzı Tevfik Gönensay
- Nâzım Hikmet
- Fuat Ömer Keskinoğlu
- Ahmet Emin Yalman
- Emin Recep Gürel
- Haluk Nihat Pepeyi
- Ali Ulvi Elöve
- Muazzez Tahsin Berkand
- Malik Aksel
- Murat Sertoğlu
Sertoğlu’nun yazıları yurtdışında da ilgi ile okunuyordu. Avusturya’da
elçilikte ona rastlamış konuşmuştum.
- Münevver Ayaşlı
- Cahit Uçuk
- Yunanistan’da Türk Edebiyatı Türkiye sınırları dışında önemli bir
ülkeyi gündeme getirmektedir.
- Bulgaristan’da Türk Edebiyatı
- Makedonya’da Türk Edebiyatı
Ohri’ye gittim. Altın Çelenk Şiir Ödülü’nde Türk şiiri üzerine bildiri
okudum.
Dostum Necati Zekeriya ile buluştum. Oradaki genç şairlerle tanıştım.
Daha önceki yıllarda da Fazıl Hüsnü Dağlarca o ödülü almıştı. Kitabında da
benim yazdığım Tek Başına Bir Okul Fazıl Hüsnü Dağarca çıkmıştı.
Tito sonrası siyasal belirsizliğin ilk günleriydi.
Diğer Bölüm Başlıkları:
- Bosna – Hersek’te Türk Edebiyatı
- Kosova’da Türk Edebiyatı
- Sırbistan’da Türk Edebiyatı
- Arnavutluk’ta Türk Edebiyatı
- Romanya’da Türk Edebiyatı
- Macaristan’da Türk Edebiyatı
- Karadağ’da Türk Edebiyatı
Sonuç bölümünü mutlaka okuyun.
Kitaplığınızda bulunması gerekli bir kitap.
(Türkiye Maarif Yayınları)
https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/dogan-hizlan/balkanlarda-turk-edebiyati-tarihi-42422049
4
“Balkanlarda Türk Edebiyatı Tarihi-Başlangıcından Günümüze
Kadar- adlı eser, başta TEİS verileri olmak üzere mevcut bilimsel kaynakların
taranması ve müelliflerinin yoğun çabaları sonucu ortaya konmuş bir çalışmadır.
Balkanlardaki Türk dili ve edebiyatına ait birikimin
hacminin ve yetkinliğinin sayısal verilerle ortaya konduğu eserde toplamda 1894 şair/yazar ve 128 şehir ele
alınmaktadır. Çalışmanın kapsamını tarihî Osmanlı coğrafyası
oluşturmakta olup eserde Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Karadağ,
Kosova, Macaristan, Makedonya, Romanya, Sırbistan ve Yunanistan’da gelişen Türk
edebiyatı ve bu edebiyatı meydana getiren şair/yazarlar hakkında ayrıntılı bilgiler
verilmektedir. Eserin şair ve yazar kadrosunu oluşturan temel iki yapı bulunmaktadır.
Bunlardan biri Balkanlarda doğan şair ve yazarlar, ikincisi ise 15. yüzyıldan
itibaren Balkanlara çeşitli görevlerle
gönderilen kadı, müderris, nâib, kâtip, asker ve sancakbeyleridir. Eserin
içerik yapısı ülkeler ve şehirler üzerinden kurulmuş olup ilgili bölümlerde ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Edebiyat tarihi çalışmalarının bilinen profili
dışında bir yöntem
belirleyen müelliflerin
bu şekilde bir yapı inşa etmesinin sebepleri arasında mevcut yoğun malzeme ve şairlerin/yazarların
yetiştiği tarihî ve kültürel çevrenin belirleyici bir unsur olması muhtemeldir.
Bu yaklaşım ile eserde hem şair ve yazarların yaşadığı sosyo-kültürel çevreler
tanıtılmış hem de eser Osmanlı şehirlerinin tarihîkültürel arka planı
hakkındaki bilgiler ile harmanlanarak kültür bilimi çalışmalarına kaynaklık
edecek bir niteliğe bürünmüştür.” https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3677245
5
Balat, G. (2024). Balkanlarda Türk Edebiyatı Tarihi
-Başlangıcından Günümüze Kadar- [Mustafa İsen, Tuba Durmuş tarafından
yayımlanan Balkanlarda Türk Edebiyatı Tarihi -Başlangıcından Günümüze Kadar-
başlıklı kitabın değerlendirmesi]. Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı
Araştırmaları, 6(1), 89-94. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3677245
6
Arnavutluk'ta Balkanlarda Türk Edebiyatı Tarihi
Kitabının Tanıtımı Yapıldı
Mart 07, 2024
Arnavutluk'ta, Türkiye Maarif Vakfına bağlı Tiran New York Üniversitesi'nin
(UNYT) yayınevi olan UNYT Press ve UNYT Balkan Araştırmaları Merkezi tarafından
" Balkanlar'da Türk Edebiyatı Tarihi" kitabının tanıtımı yapıldı.
Prof. Dr. Mustafa İsen ve Prof. Dr. Tuba Durmuş tarafından kaleme alınan
kitabın tanıtımına Türkiye'nin Tiran Büyükelçiliğiyle ülkedeki Türk kurum ve
kuruluşların temsilcileri, araştırmacılar ve öğrenciler katıldı.
Türkiye Maarif Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Türkben, burada yaptığı konuşmada,
kurum olarak 67 ülkede faaliyet gösterdiklerini, Türkiye'nin eğitimde
uluslararası alanda dünyaya açılan kapısı olarak çalışmalarını yürüttüklerini
söyledi.
Bu faaliyetin kendileri için "özel ve biricik" olan UNYT'de
düzenlenmesini kıymetli bulduğunu dile getiren Türkben, Balkanların Türkiye
için birçok alanda birliktelik bağlamında çok kıymetli bir coğrafya olduğunu
vurguladı.
Türkben, Balkanlar'da Türk Edebiyatı Tarihi kitabının çok kıymetli olduğunu
ifade etti.
Türkiye'nin Tiran Büyükelçiliği Eğitim Müşaviri Metin Bulut da çok önemli
bir girişimin parçası olmaktan memnuniyet duyduğunu dile getirdi.
Bulut, "Bu güzel eser gönül coğrafyamız için de ciddi bir bütünleşme
vesilesi yaratacaktır. Hem kamu diplomasimize hem buradaki gönül coğrafyasında
olan faaliyetlerimize çok ciddi bir katkı sunduğunuzu, çok ciddi bir hizmette
bulunduğunuzu özellikle vurgulamak isterim." diye konuştu.
UNYT Balkan Araştırmaları Merkezi Temsilcisi Doç. Dr. Lindita Xhanari
Latifi ise Balkanlar'ın zengin kültürel ve edebiyat tarihine sahip bir yer
olduğunu, Türk edebiyatının da bu tarihin içinde yer aldığını kaydetti.
Kitapta yazarların Türk edebiyatının Balkanlar'daki yolculuğunu dikkatle
ortaya çıkarıp analiz ettiklerini aktaran Latifi, "Yazarlar, arşiv kaynaklarını
kullanarak Balkanlar'daki Türk edebiyatı tarihine yeni bir boyut ve daha
kapsamlı bir genel bakış getiriyorlar." değerlendirmesinde bulundu.
Öte yandan, kitabın yazarları İsen ve Durmuş, kitap üzerine bir söyleşi
yaptı.
6
Bir Medeniyetin Edebî Bakiyesi: Balkanlarda Türk Edebiyatı
Tarihi. The Literary Remainder of a Civilization: History of Turkish Literature
in the Balkans. [Kitap incelemesi]. Tuba
MERAL. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3608670
7
"Balkanlarda Türk Edebiyatı Tarihi" Kitabı
Hakkında. Özet Görüntüleme: 178 / PDF İndirme: 91. Yazarlar Ömür Gökakın. https://turskajournal.com/index.php/pub/article/view/13
8
Balkanlar Ve Balkanlarda Türk Edebiyâtı Üzerine Bir Mülâkat.
2025. https://torelifikir.net/doc-dr-ertugrul-karakus/balkanlar-ve-balkanlarda-turk-edebiyati-uzerine-bir-mulakat/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder