ÜÇ YILLIK MEŞAKKATLİ BİR SÜRECİN ARDINDAN MİLLİ MÜCADELE, NİHAİ ZAFERİ ELDE ETTİ. BÜYÜK TAARRUZ, 26 AĞUSTOS SABAHI 04.30'DA TÜRK TOPÇUSUNUN TANZİM ATIŞIYLA BAŞLADI.

30 AĞUSTOS'TA DUMLUPINAR'DA ZAFERİN KESİNLEŞMESİNİN ARDINDAN, 9 EYLÜL'DE İZMİR DÜŞMAN İŞGALİNDEN KURTARILDI.

ZAFERİN ARDINDAN MUDANYA ATEŞKES ANTLAŞMASI İMZALANARAK KALICI BARIŞ İÇİN YAPILACAK GÖRÜŞMELERİN ÖNÜ AÇILDI.

KASIM AYINDA SALTANATIN KALDIRILMASIYLA CUMHURİYETİN KURULMASI YÖNÜNDE ÖNEMLİ BİR ADIM ATILDI.

ASKERLERİNİN ÇOĞU TERHİS EDİLMİŞ, SİLAHLARI TESLİM ALINMIŞ. BAŞKENTİ İŞGAL EDİLMİŞ MAĞLUP BİR İMPARATORLUKTAN MUZAFFER BİR DEVLET YARATMANIN ONURU, ELBETTE Kİ MUSTAFA KEMAL PAŞA VE FEDAKÂR TÜRK HALKININ OLMUŞTUR.

1923 CUMHURİYET

ÜÇ YIL SÜREN ZORLU BİR MÜCADELENİN SONUNDA VATAN DÜŞMAN İŞGALİNDEN KURTARILMIŞ, İSTİKLÂL HARBİMİZ BAŞARIYLA SONUÇLANMIŞTI. SALTANAT KALDIRILMIŞ, LOZAN ANTLAŞMASI’YLA KURULMAKTA OLAN YENİ DEVLET, ULUSLARARASI ARENADA TANINMIŞTI. ŞİMDİ SIRA REJİMİN ADININ KONMASINA GELMİŞTİ. TBMM, EGEMENLİĞİN “BİLÂKAYDÜŞART” MİLLETE AİT OLDUĞUNU, DAHA 1921’DE BELİRTMEKTEN ÇEKİNMEMİŞTİ. İŞTE BU MİLLİ EGEMENLİK PRENSİBİ ÇERÇEVESİNDE YENİ REJİMİN ADI CUMHURİYET OLACAKTI. YENİ DEVLETİN REİSİ DE İSTİKLÂL HARBİ’NİN HALASKÂR GAZİ’SİNDEN BAŞKASI OLAMAZDI. AYNI GÜN YAPILAN SEÇİMDE MUSTAFA KEMAL PAŞA OY BİRLİĞİYLE REİSİCUMHUR SEÇİLDİ. İLERLEYEN YILLAR, OSMANLI DÜZENİNİN TASFİYESİNE VE SİYASİ, KÜLTÜREL, İKTİSADİ ALANLARDA TÜRK TOPLUMUNU DERİNDEN ETKİLEYECEK CUMHURİYET İNKILÂPLARININ HAYATA GEÇİRİLMESİNE TANIKLIK EDECEKTİ. ARTIK YENİ BİR DÖNEM BAŞLAYACAKTI. ÖNÜMÜZDEKİ YILLARDA TÜM DÜNYA, HARAP BİR ÜLKENİN, BİTAP BİR TOPLUMUN BAŞ DÖNDÜRÜCÜ BİR HIZLA DEĞİŞMESİNE, MODERN TÜRKİYE’NİN ORTAYA ÇIKMASINA TANIK OLACAKTI. 100. YILINI KUTLADIĞIMIZ CUMHURİYET’E ÇOK ŞEY BORÇLUYUZ. CUMHURİYET, ANKARA’NIN DOĞUSUNA TREN YOLUNUN GİTMEDİĞİ, HER İKİ KÖYLÜDEN BİRİNİN TOPRAKSIZ KALDIĞI, MAKİNELEŞMEMİŞ BİR TARIM ÜLKESİNDEN; REFAHA KAVUŞMUŞ, SANAYİLEŞMİŞ BİR TÜRKİYE YARATMAKLA KALMADI… YEKVÜCUT VE GÖNÜLDAŞ BİR MİLLET YARATMAYI BAŞARDI. O MİLLET DE İŞTE BUGÜN YÜZÜNCÜ YILINDA, HEM CUMHURİYETİNİ HEM DE KURUCUSU GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’Ü MİNNETLE ANIYOR. MİLLETİMİZİN CUMHURİYET BAYRAMI KUTLU OLSUN!

CUMHURİYET İDEALİNİN TAŞIYICISI: HALKÇILIK İLKESİ

1923

CUMHURİYETLERİN TEMEL DİREĞİ OLAN MİLLİ EGEMENLİK, MEŞRUİYETİNİ HALKIN DESTEĞİNDEN ALIR.

MİLLİ EGEMENLİK İLKESİ; KURTULUŞ SAVAŞI’NIN BAŞLARINDA, DAHA SALTANAT KALDIRILMADAN VE CUMHURİYET KURULMADAN GÜVENCE ALTINA ALINMIŞTI. OCAK 1921 TARİHLİ TEŞKİLAT-I ESASİYE KANUNU’NUN İLK MADDESİ, EGEMENLİĞİN KAYITSIZ ŞARTSIZ MİLLETE AİT OLDUĞUNU BEYAN EDİYORDU. “MUKADDERATINI”, “BİZZAT VE BİLFİİL” İDARE EDECEK OLAN HALKTI.

EGEMENLİĞİN SAHİBİ MİLLETTİ AMA BU MİLLET NASIL FERTLERDEN OLUŞACAKTI? CUMHURİYETİN İLANIYLA BU SORUNUN CEVABINI VERME ZAMANI GELMİŞTİ.

CUMHURİYET İNKILAPLARININ TEMEL AMAÇLARINDAN BİRİ TEBAADAN VATANDAŞ YARATMAKTI. BUNUN İÇİN DE HAK VE SORUMLULUKLARDA EŞİT BİREYLERDEN MEYDANA GELEN BİR MİLLET OLUŞTURULMALIYDI. KANUN ÖNÜNDE KESİN EŞİTLİK İLKESİ ÇERÇEVESİNDE, HİÇBİR İMTİYAZLI GRUBA YER VERMEDEN YEKVÜCUT BİR MİLLET YARATILMALIYDI.

TOPLUMSAL EŞİTLİĞİ SAĞLAMAK AMACIYLA ÇIKARILAN VE KADIN-ERKEK EŞİTLİĞİNİ TEMİNAT ALTINA ALAN MEDENİ KANUN VE EĞİTİMİ DEVLET ELİNDE MERKEZİLEŞTİREN TEVHİD-İ TEDRİSAT GİBİ KANUNLAR, BU YOLDA ATILAN DEVRİMCİ ADIMLAR OLARAK CUMHURİYET’İN KAZANIMLARI ARASINDA BAŞI ÇEKECEKTİ.

……..

AFİFE JALE, İLK TÜRK KADIN TİYATRO SANATÇISI OLDU.

1923

DÂRÜLBEDÂYİ, GÜNÜMÜZDEKİ ADIYLA ŞEHİR TİYATROLARI 1918'DE SINAV YAPARAK TAMAMI ERKEK OLAN KADROSUNA KADIN SANATÇILAR DA EKLEMEK İSTEDİ. GENÇ AFİFE, BABASININ İTİRAZLARINA RAĞMEN SINAVI KAZANARAK KURUMA GİREN 5 KADINDAN BİRİ OLDU.

1. DÜNYA SAVAŞI'NDAN SONRA CUMHURİYET'İN İLK KIVILCIMLARININ ÇAKILDIĞI MEMLEKETİMİZDE "TİYATRO SAHNESİNDEKİ KADIN” OLMAK İLERİCİ BİR HAMLEYDİ. AFİFE BU ZOR AMA TUTKULU YOLDA İLK OLMANIN ZORLUKLARIYLA SAVAŞTI.

SAYISIZ OYUNDA VE TEMSİLDE OYNADI, BİRÇOK TÜRK KADINININ TİYATRO SAHNESİNDE YETİŞMESİNİ SAĞLADI.

25 SENEDİR HER YIL, SANATÇIYI ANMAK ADINA TÜRKİYE'NİN EN PRESTİJLİ TİYATRO ÖDÜLLERİNDEN BİRİ OLAN AFİFE JALE TİYATRO ÖDÜLLERİ VERİLMEKTE.

…………………

TÜRK SPORCULARI GENÇ CUMHURİYET'İ PARİS OLİMPİYATLARI'NDA TEMSİL EDEREK BİR İLKİ GERÇEKLEŞTİRDİ.

1924

1924 PARİS OLİMPİYAT OYUNLARI SPORCULARIMIZIN KATILDIĞI İLK ULUSLARARASI TURNUVA OLDU.

GENÇ CUMHURİYET, OLİMPİYATLARA SPORCU KAFİLESİ GÖNDEREREK ULUSLARARASI ALANDA PRESTİJİNİ ARTIRMAYI HEDEFLEDİ.

GAZİ MUSTAFA KEMAL, OLİMPİYATLARA KATILMANIN TÜRK SPORUNUN UFKUNU GENİŞLETECEĞİNİ VURGULAYARAK SPORDA İLK ULUSLARARASI AÇILIMIN DA ÖNCÜLÜĞÜNÜ YAPMIŞ OLDU.

BİR YAŞINI YENİ DOLDURAN CUMHURİYET, 41 SPORCUYLA OLİMPİYATLARA KATILMAYI BAŞARDI.

ÜSTELİK SAVAŞTAN BİTAP DÜŞMÜŞ BİR ÜLKE OLARAK SPORA, 28 BİN LİRAYA YAKIN BİR BÜTÇE AYIRMAYI DA GÖZE ALDI.

……………….

MUSİKİ MUALLİM MEKTEBİ KURULDU.

1924

GENÇ CUMHURİYET, BİR MODERNLEŞME PROJESİ OLARAK YENİ KURULAN DEVLETİN GENÇ KUŞAKLARINI BATILI EĞİTİMLE YETİŞTİRMEYİ HEDEFLEDİ.

CUMHURİYET'İN GELECEĞİNE YÖN VERECEK GENÇ KUŞAKLARIN ŞEKİLLENMESİNDE BATI TARZI ÇOK SESLİ MÜZİK ÖNEMLİ BİR UNSUR OLARAK GÖRÜLDÜ. AYNI ZAMANDA MÜZİK KÜLTÜRÜNÜN GELİŞTİRİLMESİ İçin DONANIMLI MÜZİK ÖĞRETMENLERİ YETİŞTİRMEK AMAÇLANDI.

BU AMAÇ VE HEDEF DOĞRULTUSUNDA 1924'TE ANKARA'DA, MUSİKİ MUALLİM MEKTEBİ AÇILDI. ALTI ÖĞRENCİYLE ÖĞRETİME BAŞLAYAN, SONRA ÖĞRENCİ SAYISI 12'YE ÇIKAN OKULUN İDARECİLİĞİNİ İSTİKLAL MARŞI'NIN DA BESTECİSİ OSMAN ZEKİ BEY ÜSTLENİRKEN RİYASET-İ CUMHUR FİLARMONİ ORKESTRASI'NIN ÜYELERİ DE MEKTEBİN İLK EĞİTİMCİ KADROLARINI OLUŞTURDU.

MUSİKİ MUALLİM MEKTEBİ'NİN VİZYONU YALNIZCA ÖĞRETMEN YETİŞTİRMEKLE KALMADI, 1930'DAN İTİBAREN CUMA GÜNLERİ HALKA AÇIK VE ÜCRETSİZ KONSERLER ORGANİZE EDEREK SOSYAL YAŞAMIN DA BİR PARÇASI OLDU.

…………………..

TEVHİD-İ TEDRİSAT KANUNU KABUL EDİLDİ.

1924

GENÇ CUMHURİYET'İN TEMELLENDİRİLMESİ İÇİN EĞİTİM VE ÖĞRETİMİN BİRLEŞTİRİLMESİ KAÇINILMAZDI.

MEKTEP-MEDRESE İKİLİĞİNİ ORTADAN KALDIRMAK VE MİSYONER OKULLARININ ÜLKE ÇAPINDAKİ DENETİMDEN UZAK ETKİSİNİ BERTARAF ETMEK İÇİN TEVHİD-İ TEDRİSAT KANUNU, 3 MART 1924'TE MECLİSTE KABUL EDİLDİ.

BÖYLECE HUKUKİ BİR KORUMAYLA EĞİTİMDE BİRLİK VE LÂİKLİK SAĞLANDI; YENİ NESİLLERE, DOĞRU BİR DİN EĞİTİMİ VERECEK İLAHİYAT FAKÜLTELERİ AÇILDI.

“MİLLETİMİZİN, MEMLEKETİMİZİN İRFAN YUVALARI BİR OLMALIDIR...” SÖZLERİYLE KONUNUN ÖNEMİNİ BELİRTEN ATATÜRK'ÜN EĞİTİM ALANINDAKİ EN BÜYÜK İDEALİ DE GERÇEK OLDU.

………………..

TOPKAPI SARAYI MÜZEYE DÖNÜŞTÜRÜLDÜ.

1924

GENÇ CUMHURİYET, ÜLKENİN KÜLTÜREL MİRASINI ZENGİNLEŞTİRMEYİ DE EN ÖNEMLİ HEDEFLERİ ARASINDA GÖRMÜŞTÜ.

OSMANLI'NIN KLASİK ÇAĞINI SEMBOLİZE EDEN TOPKAPI SARAYI, BU DOĞRULTUDA 1924’TE MÜZE HALİNE GETİRİLDİ.

OSMANLI HANEDANININ 19. YÜZYILDA YENİ SARAYINA TAŞINMASIYLA TOPKAPI SARAYI KÜLTÜREL BİR ÂBİDEYE DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞ OLUYORDU.

ENVANTERİ ALINDIKTAN SONRA TOPKAPI SARAYI; 1927'DE KISMEN, 1934'TE İSE TAMAMEN HALKA AÇILDI.

ÜÇ BÜYÜK İMPARATORLUĞA BAŞKENTLİK ETMİŞ ESKİ PAYİTAHT, ARTIK TARİHİNE YAKIŞIR VE PAHA BİÇİLMEZ BİR MÜZEYE SAHİP.

…………………..

ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ, ATATÜRK'ÜN KATILIMIYLA AÇILDI.

1925

CUMHURİYETİN İLK YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMU ANKARA ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ, “ANKARA ADLİYE HUKUK MEKTEBİ” ADIYLA 5 KASIM’DA AÇILDI.

ATATÜRK, AÇILIŞ TÖRENİNDE YAPTIĞI KONUŞMADA MUTLULUĞUNU ŞU SÖZLERLE İFADE ETTİ; “CUMHURİYETİN MÜEYYİDESİ OLACAK BU BÜYÜK KURULUŞUN KÜŞADINDA DUYDUĞUM SAADETİ HİÇBİR TEŞEBBÜSTE DUYMADIM.”

…………………….

MİLADİ TAKVİM KABUL EDİLDİ.

1925

OSMANLI DÖNEMİNDE BİRDEN FAZLA TAKVİM KULLANILMAKTA, BU DA TÜRLÜ KARIŞIKLIKLARA NEDEN OLMAKTAYDI.

26 ARALIK 1925'TE ÇIKARILAN 698 SAYILI “TAKVİMDE TARİH MEBDEİNİN TEBDİLİ HAKKINDAKİ KANUN”, ULUSLARARASI ALANDA GEÇERLİLİĞİ OLAN GREGORYEN TAKVİMİNİ RESMÎ DEVLET TAKVİMİ OLARAK BENİMSEMİŞ VE DİĞER TAKVİMLERİ GEÇERSİZ KILMIŞTIR.

OSMANLI DÖNEMİNDEKİ BİR BAŞKA SORUN DA SAATLERİN GÜN IŞIĞINA GÖRE AYARLANMASIYDI. BU, SAATLERİN MEVSİMLERE GÖRE DEĞİŞKENLİK GÖSTERMESİNE NEDEN OLUYORDU.

AYNI GÜN YASALAŞAN 697 SAYILI KANUNLA BİR GÜN 24 EŞİT SAATE BÖLÜNMÜŞTÜR.

BU DEĞİŞİKLİKLERLE, KARIŞIKLIKLARIN ÖNÜNE GEÇMEK HEDEFLENMİŞ VE TÜRKİYE'NİN MODERN DÜNYA İLE BÜTÜNLEŞMESİ AMAÇLANMIŞTIR.

……………….

ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ KURULDU.

1925

MİLLİ BAĞIMSIZLIĞIN İKTİSADİ BAĞIMSIZLIKLA DESTEKLENMESİ GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNEN MUSTAFA KEMAL'İN ATTIĞI ÖNEMLİ ADIMLARDAN BİRİ, ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ'YDİ.

ÇİFTLİĞİN KURULDUĞU ARAZİ, CUMHURİYET'İN İLANINDAN SONRA MUSTAFA KEMAL PAŞA'YA ARMAĞAN EDİLDİ.

PAŞA; BAŞKENT ANKARA'DA MODERN TARZDA BAĞCILIK, BAHÇECİLİK VE HAYVANCILIK FAALİYETLERİ YAPMAK VE YERLİ ÜRETİMİ DESTEKLEMEK AMACIYLA KENDİSİNE ARMAĞAN EDİLEN ARAZİYİ “ORMAN ÇİFTLİĞİ” ADIYLA ÖRNEK BİR TESİSE DÖNÜŞTÜRDÜ.

1937'DE ORMAN ÇİFTLİĞİ ARAZİSİ VE TESİSLERİ MUSTAFA KEMAL TARAFINDAN HAZİNEYE BAĞIŞLANDI VE 13 OCAK 1938 TARİHLİ KANUNLA ÇİFTLİĞİN İDARESİ İÇİN “DEVLET ZİRAAT İŞLETMELERİ KURUMU” KURULDU.

1950 YILINDA “ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ” ADINI ALAN TESİS, UZUN YILLAR BOYUNCA YERLİ TARIMSAL ÜRETİMİN ÖNCÜ MERKEZLERİNDEN OLDU.

…………………..

TÜRK TAYYARE CEMİYETİ KURULDU.

1925

TÜRK TAYYARE CEMİYETİ MUSTAFA KEMAL'İN ÖNCÜLÜĞÜNDE KURULDU.

CEMİYET, HEDEFİNİ “TÜRKİYE'DE TAYYARECİLİĞİN ASKERÎ, İKTİSADİ, İÇTİMAİ VE SİYASİ EHEMMİYETİNİ TANITMAK VE TÜRK GENÇLİĞİNDE TAYYARECİLİK AŞKINI UYANDIRMAK” ŞEKLİNDE TANIMLAMIŞTI.

1935'TEN SONRA TÜRK HAVA KURUMU ADINI ALAN CEMİYETİN BAŞKANLIĞINI, MUSTAFA KEMAL'İN YAVERİ CEVAT ABBAS YAPMAKTAYDI.

AÇILIŞ TÖRENİNDE “İSTİKBAL GÖKLERDEDİR. ÇÜNKÜ GÖKLERİNİ KORUYAMAYAN MİLLETLER YARINLARINDAN ASLA EMİN OLAMAZLAR” DİYEN MUSTAFA KEMAL, TEKNOLOJİ ALANINDA DA BATI DÜNYASINI YAKALAMA ARZUSUNU DİLE GETİRMEKTEYDİ.

CEMİYET, TÜRK HALKININ BAĞIŞ VE DESTEKLERİYLE BÜYÜRKEN GENÇ CUMHURİYETİN İDEALLERİNİN YURTTAŞLARI TARAFINDAN NE DENLİ BENİMSENDİĞİNİ DE GÖSTERMEKTEYDİ.

…………………..

KABOTAJ KANUNU İLE İKTİSADİ BAĞIMSIZLIĞIMIZ GARANTİ ALTINA ALINDI.

1926

OSMANLI İMPARATORLUĞU'NUN BATI KARŞISINDAKİ GÜÇSÜZLÜĞÜNÜN EN YARALAYICI SONUÇLARINDAN BİRİ YABANCILARA TANINAN AYRICALIKLARDI.

ÇAĞDAŞ VE BAĞIMSIZ BİR DEVLET YARATMAK İÇİN MİLLİ EGEMENLİĞE DIŞARIDAN TÜM MÜDAHALELERİ ENGELLEMEK GEREKTİĞİ AÇIKTI. İŞTE BU YÜZDEN LOZAN'DAKİ EN ÖNEMLI KIRMIZI ÇİZGİMİZ KAPİTÜLASYONLARIN KALDIRILMASI OLDU.

BU ANTLAŞMAYLA YABANCILARA TANINAN TÜM HUKUKİ VE TİCARİ AYRICALIKLAR KALDIRILDI. ARDINDAN ÇIKAN KABOTAJ KANUNU İLE KIYILARIMIZDA MAL VE YOLCU TAŞIMA HAKKI TÜRK YURTTAŞLARINA VERİLDİ.

BÖYLECE CUMHURİYET'İN İKTİSADİ BAĞIMSIZLIĞI GARANTİ ALTINA ALINMIŞ OLDU.

……………………..

İLK ŞEKER FABRİKASI ALPULLU, İŞLETMEYE AÇILDI.

1926

GENÇ CUMHURİYET'İN İLK YILLARINDA, KENTLERİN GELİŞTİRİLMESİ VE DAHA MODERN HALE GETİRİLMESİ ÖNCELİKLİ HEDEFLERDENDİ. BU AMAÇLA ANADOLU'DAKİ BİRÇOK KASABADA HIZLA FABRİKALAR KURULMAYA BAŞLANDI.

İZMİR İKTİSAT KONGRESİ KARARLARINA UYGUN OLARAK KENDİ KENDİNE YETEN, BAĞIMSIZ BİR EKONOMİK YAPIYA SAHİP OLMA HEDEFİYLE AÇILAN SANAYI TESİSLERİNİN BAŞINDA DA ŞEKER FABRİKALARI GELMEKTEYDİ.

CUMHURİYETİN EKONOMİK İSTİKLAL İLKESİ DOĞRULTUSUNDA KURULAN İLK ŞEKER FABRİKASI; İŞ BANKASI, ZİRAAT BANKASI, TRAKYA İLLERİ ÖZEL İDARELERİ VE TRAKYA KÖYLÜSÜNÜN DAHİL OLDUĞU BİR ANONİM ORTAKLIK ÇERÇEVESİNDE KIRKLARELİ'NİN ALPULLU İLÇESİNDE İŞLETMEYE AÇILDI.

ALPULLU ŞEKER FABRİKASI SADECE ÜRETİM BAKIMINDAN DEĞİL, FABRİKA KOMPLEKSİNİN İNŞA BİÇİMİ AÇISINDAN DA BÖLGENİN KALKINDIRILMASI HEDEFİNE ÖNEMLİ KATKILAR SAĞLADI.

…………………

DÜNYANIN İLK “SEYYAR SERGİSİ” AÇILDI.

1926

GENÇ CUMHURİYET, KURULUŞUNDAN İTİBAREN, ANADOLU ÇİFTÇİSİNİN YANINDA YER ALARAK YERLİ TARIM ÜRÜNLERİNİN YETİŞTİRİLMESİNİ VE KULLANILMASINI DESTEKLEDİ.

CUMHURİYET YÖNETİMİ AYNI ZAMANDA TÜRK ZİRAATÇI VE KÖYLÜLERİNİN ÜRETTİKLERİ MALLARI İHRAÇ EDEBİLMEK İÇİN YENİ PAZAR ARAYIŞLARINA GİRDİ.

BU AMAÇLA KARADENİZ VAPURU, AVRUPA’NIN BELLİ BAŞLI LİMANLARINI DOLAŞARAK TÜRKİYE’NİN YEDİ BÖLGESİNDEN SEÇİLMİŞ TARIM VE MADEN ÜRÜNLERİNİ TANITTI.

13 HAZİRAN 1926’DA MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN ZİYARET ETTİĞİ KARADENİZ SERGİ VAPURU, 86 GÜN SÜREN YOLCULUĞUNDA YAKLAŞIK 65 BİN ZİYARETÇİYE TÜRK MALLARINI TANITTI.

……………………

MEDENİ KANUN'UN KABULÜYLE MODERN HUKUKA GEÇİŞ TAMAMLANDI.

1926

ÜLKEMİZDE TANZİMAT'TAN BU YANA BATILI KURUM VE KAVRAMLAR BENİMSENMEYE BAŞLANMIŞTIR. BATI HUKUKU DA KADEMELİ BİR ŞEKİLDE ŞER'İ HUKUKUN YERİNİ ALMAYA BAŞLAMIŞTIR.

1926 YILINDA MEDENİ KANUN'UN KABULÜYLE KADEMELİ GEÇİŞ ARTIK TAMAMLANMIŞTIR.

İSVİÇRE MEDENİ KANUNU BAZ ALINARAK YENİ BİR MEDENİ KANUN GETİRİLMİŞ; MISIR VE İRAN GİBİ ÜLKELERDE BAŞARILAMAYAN BAŞARILARAK ESKİ DÜZENİN EN ÖNEMLİ PAYANDALARINDAN BİRİ OLAN HUKUK SİSTEMİ TASFİYE EDİLMİŞTİR.

KANUN, TEK EŞLİLİK VE KADIN-ERKEK EŞİTLİĞİ GİBİ YENİLİKLER GETİRMESİ VE MÜLKİYET HAKLARINI TANZİM ETMESİ AÇISINDAN DEVRİM NİTELİĞİNDEDİR.

……………………

MUSTAFA KEMAL PAŞA NUTUK'U OKUDU.

1927

1927 SEÇİMLERİYLE BİRLİKTE TBMM, İLERİCİ HAMLELERİNİ YAPMAK İÇİN TOPLANDIĞINDA, MUSTAFA KEMAL PAŞA YILLARDIR ZİHNİNDE TASARLAMAKTA OLDUĞU DEVRİMLERİ GERÇEKLEŞTİRME İMKÂNI BULACAKTI.

MECLİS YENİ DÖNEMİNE BAŞLAMAMIŞKEN GERÇEKLEŞEN CUMHURİYET HALK FIRKASI KONGRESİNDE GAZİ PAŞA, HEM KURTULUŞ SAVAŞI SIRASINDAKİ EYLEMLERİNİ ANLATMIŞ HEM DE TÜRK MİLLETİNE SENELERDEN BERİ DEVAM EDEN İCRAATLARININ ÖNEMİNİ VE GEREĞİNİ İZAH ETMİŞTİ.

NUTUK BİR HATIRA YA DA ANI KİTABI DEĞİL; MUSTAFA KEMAL’İN, KURTULUŞ SAVAŞI’NIN SEBEPLERİNİ, SONUCUNU VE CUMHURİYETİN İLANINA DAİR OLAYLARI KENDİ BAKIŞ AÇISINDAN, KURUCU KİMLİĞİYLE ANLATTIĞI SİYASİ BİR METİNDİR.

…………

CUMHURİYET'İN İLK KÂĞIT PARASI BASILDI.

1927

CUMHURİYETİN İLANIYLA SİYASİ BAĞIMSIZLIĞINI GARANTİYE ALAN TÜRKİYE, KAPİTÜLASYONLARIN KALDIRILMASIYLA İKTİSADİ BAĞIMSIZLIĞINI DA İLAN ETTİ. ANCAK REJİM HÂLÂ KENDİ PARASINI BASMAMIŞTI.

PİYASADA; BİRİ OSMANLI DEVLETİ, DİĞERİ ÖZEL BİR ŞİRKET OLAN OSMANLI BANKASI TARAFINDAN BASILAN İKİ AYRI BANKNOT VARDI.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN İLK BANKNOTLARI OLAN BİRİNCİ EMİSYON GRUBU BANKNOTLAR 5 ARALIK 1927'DE DOLAŞIMA ÇIKTI. DOLAŞIMDAKİ “EVRAK-I NAKDİYE”LER İSE 4 EYLÜL 1928 İTİBARIYLA DEĞERİNİ YİTİRDİ.

BANKNOTLARIN ÖN YÜZÜNDE MUSTAFA KEMAL'İN PORTRESİ BULUNUYOR; AYRICA TÜRK KÖYLÜSÜ, BOZKURT VE ANKARA KALESİ GİBİ İMGELER DE YER ALIYORDU.

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TARAFINDAN DOLAŞIMA İLK ÇIKARILAN BANKNOT OLAN 5 TÜRK LİRASI BANKNOTUNU DA İÇEREN İKİNCİ EMİSYON GRUBU BANKNOTLAR İSE 1937-1944 YILLARI ARASINDA TEDAVÜLE GİRDİ.

…………………….

SİRKECİ'DEKİ BÜYÜK POSTANE'YE YERLEŞTİRİLEN HOPARLÖRLERLE “İSTANBUL RADYOSU” İLK YAYININI YAPTI.

1927

TÜRKİYE'DEKİ İLK RADYO YAYINI “İSTANBUL RADYOSU” TARAFINDAN 6 MAYIS 1927’DE YAPILDI.

1925 YILINDA ÇIKARILAN KANUNLA ÜLKE GENELİNDE BİR TELSİZ ŞEBEKESİ KURULDU.

BU ŞEBEKENİN PARÇASI OLAN VERİCİLERLE BİR RADYO KURULMASI FİKRİ, MUSTAFA KEMAL'İN DE TEŞVİKİYLE KABUL GÖRDÜ.

HENÜZ KİMSEDE RADYO ALICISI BULUNMADIĞINDAN YAYINLAR, İLK BAŞTA SİRKECİ'DEKİ POSTANE BİNASININ KAPISI ÜZERİNE YERLEŞTİRİLEN BİR HOPARLÖR VASITASIYLA YAPILDI.

HALKA YABANCI GELECEĞİ DÜŞÜNÜLEN “RADYO” YERİNE “TELSİZ TELEFON” KELİMESİ KULLANILDI. ALTI AY SONRA ANKARA'DA BAŞLAYAN RADYO YAYINI İLERLEYEN YILLARDA ÜLKE GENELİNE YAYILARAK TÜM TÜRKİYE'Yİ BİR ARAYA GETİRDİ.

…………………

MAZHAR OSMAN, İLK ÇAĞDAŞ RUH VE SİNİR HASTALIKLARI HASTANESİNİ KURDU.

1927

GENÇ CUMHURİYET, TIP ALANINDA DA BİRÇOK ATILIMI GERÇEKLEŞTİRMEYİ KENDİSİNE GÖREV BİLDİ. OSMANLI DÖNEMİ'NDEN KALAN TOPTAŞI BİMARHANESİ GİBİ RUH VE SİNİR HASTALIKLARI HASTANELERİ, MODERN BİLİMİN GEREKLERİNDEN MAHRUM DURUMDAYDI.

BU EKSİKLİĞİN GİDERİLMESİ İÇİN 1927'DE İSTANBUL EMRAZ-I AKLİYE VE ASABİYE HASTANESİ KURULDU. İLERİDE BAKIRKÖY RUH VE SİNİR HASTALIKLARI ADINI ALACAK HASTANENİN KURUCUSU, PROF. DR. MAZHAR OSMAN OLDU.

MAZHAR OSMAN, YAPTIĞI BİLİMSEL ÇALIŞMALAR VE YETİŞTİRDİĞİ ÖĞRENCİLERLE ÜLKEMİZDE ÇAĞDAŞ PSİKİYATRİNİN GELİŞMESİNE BÜYÜK KATKI SAĞLADI. MAZHAR OSMAN'IN VE HASTANESİNİN BİR BAŞKA BAŞARISI DA TOPLUMUN AKIL HASTALIKLARIYLA İLGİLİ BİLİNÇLENMESİNİ SAĞLAMASIDIR.

…………………

23 NİSAN, ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI OLARAK KUTLANMAYA BAŞLADI.

1927

TBMM'NİN AÇILIŞ GÜNÜ OLAN 23 NİSAN, 1921'DE MİLLİ EGEMENLİĞE GEÇİŞİN ARDINDAN KABUL EDİLEN İLK BAYRAMDI.

MİLLİ MÜCADELE'NİN YETİMLERİNİ KORUMA YÖNÜNDE FAALİYET GÖSTEREN HİMÂYE-İ ETFAL CEMİYETİ, 1925 VE 1926'DA 23 NİSAN'I, ÇOCUK GÜNÜ OLARAK KUTLADI.

TAKVİMLER 1927'Yİ GÖSTERDİĞİNDE, BİZZAT GAZİ MUSTAFA KEMAL'İN ARZUSUYLA 23 NİSAN, ULUSAL EGEMENLİK VE ÇOCUK BAYRAMI İLAN EDİLDİ. BÖYLECE İLK KEZ BİR DEVLET, MİLLİ BİR BAYRAMI ÇOCUKLARA ATFETMİŞ OLDU.

MECLİS'İN AÇILIŞINI SEMBOLİZE EDEN TARİHİN ÇOCUKLARA ARMAĞAN EDİLMESİ, GENÇ CUMHURİYET'İ MUASIR MEDENİYETLER SEVİYESİNE TAŞIYACAK YENİ NESİLLERE VERİLEN ÖNEMİN BİR NİŞÂNESİ.

………………………

İLK GAZİ KOŞUSU YAPILDI.

1927

“FERDİN BEDENÎ VE FİKRÎ KABİLİYETLERİ GİBİ AHLÂKÎ VE İÇTİMAÎ KABİLİYETLERİNİ DE GELİŞTİRMEYİ” AMAÇLAYAN GENÇ CUMHURİYET, ÜLKE ÇAPINDA SPORU YAYGINLAŞTIRMAYI KENDİSİNE GÖREV BİLMİŞTİR.

“MUVAFFAK OLMAK İÇİN HER TÜRLÜ MUÂVENETTEN ZİYADE BÜTÜN MİLLETÇE SPORUN NİTELİĞİ, KIYMETİ ANLAŞILMAK VE ONA KALPTEN SEVGİ GÖSTERMEK, ONU VATANÎ VAZİFE SAYMAK LAZIMDIR” SÖZLERİYLE MUSTAFA KEMAL DE SPORUN ÖNEMİNE DİKKAT ÇEKMİŞTİR.

DAHA KURTULUŞ SAVAŞI YILLARINDA ANKARA'DA AT YARIŞLARI DÜZENLETEN GAZİ'NİN HİMAYESİNDE, 1927 YILINDA İLK GAZİ KOŞUSU YAPILMIŞTIR.

BİRÇOK SPOR DALININ GELİŞMESİYLE BİZZAT İLGİLENEN ATA'NIN MİRASI OLARAK GAZİ KOŞUSU, 96 YILDIR ARALIKSIZ YAPILMAKTADIR.

…………………..

İLK GENEL NÜFUS SAYIMI YAPILDI.

1927

MODERN VE SANAYİLEŞMİŞ BİR ÜLKE YARATMAK İÇİN HALKIN EĞİTİLMESİ VE DOĞRU ŞEKİLDE YÖNLENDİRİLMESİ ŞARTTIR.

CUMHURİYET KURULDUĞUNDA ANADOLU UZUN YILLAR SÜREN SAVAŞLAR SONUCU HARAP VE BİTAP DÜŞMÜŞ, ÜLKENİN NÜFUS YAPISI BÜYÜK ÖLÇÜDE DEĞİŞMİŞTİ. ANCAK, HÜKÜMETİN ELİNDE SAĞLIKLI POLİTİKALAR OLUŞTURABİLECEK VERİLER YOKTU.

TÜRK MİLLETİNİN HEM SAYISAL HEM DE NİTELİK OLARAK KAYIT ALTINA ALINMASI İÇİN BİR GENEL NÜFUS SAYIMI YAPILMASINA KARAR VERİLDİ. BU SAYIMIN SAĞLADIĞI VERİLERLE ÜLKENİN İNSAN SERMAYESİNİN DETAYLARI ORTAYA ÇIKMIŞ OLACAKTI.

BÖYLECE İKTİSAT VE EĞİTİM POLİTİKALARI DAHA VERİMLİ BİR ŞEKİLDE BELİRLENDİ VE ÜLKENİN KAYNAKLARI DAHA RASYONEL ŞEKİLDE KULLANILABİLDİ.

………………….

DEVLET DEMİRYOLLARI VE LİMANLAR İDARE-İ UMUMİYESİ KURULDU.

1927

1850'LERDE DEMİRYOLLARI, SANAYİLEŞME VE MODERNLEŞMENİN MOTORUYDU. I. DÜNYA SAVAŞI ESNASINDA KENDİSİNDEN KATBEKAT KÜÇÜK FRANSA'NIN 60.000 KM RAYI VARKEN, DEVLET-İ ALİYYE'NİN HAT UZUNLUĞU SADECE 4.000 KM İDİ.

“DEMİRYOLLARI, MEMLEKETİN TÜFEKTEN, TOPTAN DAHA MÜHİM BİR EMNİYET SİLAHIDIR” SÖZLERİYLE MUSTAFA KEMAL, YENİ REJİMİN BU FARKI KAPATMAK YÖNÜNDEKİ İRADESİNİ ORTAYA KOYMAKTAYDI.

DEVLET DEMİRYOLLARI (TCDD) VE LİMANLAR İDARE-İ UMUMİYESİ (TDİ), SEKİZ YIL İÇİNDE 2.600 KM'LİK RAY DÖŞEYEREK KISA SÜREDE YURDU “DEMİR AĞLARLA ÖRMEYİ” BAŞARDI.

……………..

TÜRK EĞİTİM DERNEĞİ (TED) ANKARA'DA KURULDU.

1928

GENÇ CUMHURİYET’TE; ÇAĞDAŞ EĞİTİMİN TESİS EDİLMESİ, MEMLEKETİN KALKINMASI İÇİN BİRİNCİ SIRADA GELİYORDU.

YABANCI DİLİN YANI SIRA TÜRK DİLİ VE TARİHİ KONULARINDA YETKİN, KADIN-ERKEK, ZENGİN-FAKİR AYRIMI YAPMAYAN MİLLİ BİR EĞİTİM ANLAYIŞI, GAZİ MUSTAFA KEMAL TARAFINDAN SIKLIKLA VURGULANMAKTAYDI.

BU İDEALİ EMİR OLARAK ALAN AYDINLARIN UZUN UĞRAŞLARI, 1928'E GELİNDİĞİNDE SONUÇ VERDİ. TÜRK MAARİF CEMİYETİ, GÜNÜMÜZ ADIYLA TÜRKİYE EĞİTİM DERNEĞİ, İSMET PAŞA BAŞKANLIĞINDA ANKARA'DA KURULDU.

DERNEK, KURULDUĞU GÜNDEN BU YANA ULU ÖNDER ATATÜRK'ÜN YAKTIĞI MEDENİYET MEŞALESİNİ AZİMLE TAŞIMAYA DEVAM EDİYOR.

…………………..

TAKSİM CUMHURİYET ÂBİDESİ GÖRKEMLİ BİR TÖRENLE AÇILDI.

1928

MUSTAFA KEMAL “BİR MİLLET Kİ RESİM YAPAMAZ, BİR MİLLET Kİ HEYKEL YAPAMAZ, BİR MİLLET Kİ FENNİN İCAP ETTİRDİĞİ ŞEYLERİ YAPAMAZ; İTİRAF ETMELİ Kİ, O MİLLETİN İLERLEME YOLUNDA YERİ YOKTUR” SÖZLERİYLE “MÜTEKÂMİL OLMAK” İÇİN ÇAĞDAŞ SANATIN ÖNEMİNİN ALTINI ÇİZMİŞTİR.

TAKSİM CUMHURİYET ÂBİDESİ, İŞTE BU İLKE DOĞRULTUSUNDA YAPTIRILMIŞTIR.

PIETRO CANONICA'NIN İMZASINI TAŞIYAN ÂBİDENİN BİR YÜZÜNDE MUSTAFA KEMAL, MEHMETÇİKLERİN ÖNÜNDE GÖRÜLMEKTEDİR, DİĞER YÜZÜNDE İSE GAZİ'YE İSMET İNÖNÜ VE FEVZİ ÇAKMAK'IN YANI SIRA SOVYET GENERALLERİ FRUNZE VE VOROŞİLOV EŞLİK ETMEKTEDİR.

TÜRK HALKI DA KENDİ ARASINDA PARA TOPLAYARAK KURTULUŞ SAVAŞI VE CUMHURİYET'İ EBEDİLEŞTİREN BU ANITIN YAPIMINA KATKIDA BULUNMUŞTUR.

…………………….

HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ KURULDU.

1928

GENÇ CUMHURİYET SOSYAL VE SİYASAL DEVRİMLERİ GERÇEKLEŞTİRİRKEN BİR YANDAN DA HALKIN YAŞAM ŞARTLARINI İYİLEŞTİRMEYİ HEDEFLEMEKTEYDİ.

YILLARDIR SÜREN SAVAŞLARIN YARATTIĞI YOKSULLUK VE OLUMSUZ YAŞAM KOŞULLARI, HALKIN YETERSİZ BESLENMESİNE VE SALGIN HASTALIKLARIN HIZLA YAYILMASINA YOL AÇMIŞTI.

SALGIN HASTALIKLARIN ÖNLENMESİ, HALK SAĞLIĞININ KORUNMASI AMACIYLA VE TEMEL LABORATUVAR HİZMETLERİNİ YÜRÜTMEK İÇİN 1928’DE HIFZISSIHHA ENSTİTÜSÜ KURULDU.

ANKARA’DA TESİS EDİLEN ENSTİTÜDE, TİFÜS, DİZANTERİ, KOLERA, VEBA GİBİ HASTALIKLARA KARŞI AŞILAR ÜRETİLDİ. AŞI, SERUM ÜRETİM VE KONTROLÜ GÖREVLERİNİ BAŞARIYLA YERİNE GETİREN KURUM, ZAMAN İÇİNDE İLAÇ KONTROLÜ VE GIDA KONTROLÜNÜN YANI SIRA ADLİ TIBBA DA YARDIMCI OLAN TOKSİKOLOJİK ÇALIŞMALAR YAPTI.

………………….

HARF DEVRİMİ'NDEN SONRA YENİ ALFABENİN HIZLA ÖĞRETİLMESİ AMACIYLA 'MİLLET MEKTEPLERİ' AÇILDI.

1928

GENÇ CUMHURİYET, OSMANLI'DAN YALNIZCA %9 ORANINDA OKURYAZAR BİR NÜFUS DEVRALDI.

GAZİ MUSTAFA KEMAL PAŞA, MİLLETİN MAKÛS TALİHİNİ YENMEK İÇİN YURT ÇAPINDA BİR EĞİTİM SEFERBERLİĞİ BAŞLATMANIN NE DENLİ ÖNEMLİ OLDUĞUNU BİLİYORDU…

NİHAİ AMACI HARF DEVRİMİ'Nİ HALKA YAYMAK OLAN MİLLET MEKTEPLERİ, BİR YIL GİBİ KISA BİR SÜREDE 1 MİLYON ÖĞRENCİYE ULAŞTI.

BÜYÜK GAZİ, SAVAŞ MEYDANLARINDA KAZANDIĞI 'MAREŞAL' RÜTBESİNDEN SONRA KARANLIĞA KARŞI YÜRÜTTÜĞÜ BU MÜCADELEYLE BİRLİKTE 'BAŞÖĞRETMEN' UNVANINI DA KAZANDI.

……………………

ANKARA ETNOGRAFYA MÜZESİ KURULDU.

1928

TARİH VE KÜLTÜRE ÖNEM VEREN MUSTAFA KEMAL, ANKARA'DA BU DOĞRULTUDA BİR MÜZE KURULMASINI İSTİYORDU. 1925 YILINDA MÜZE BİNASININ YAPIMINA VE TÜRK HALK YAŞANTISINI SERGİLEMEK AMACIYLA, ANADOLU'DAKİ KÜLTÜREL NESNELERİN DERLENMESİNE BAŞLANDI.

1928'DE YAPILAN RESMİ AÇILIŞA, MUSTAFA KEMAL İLE BİRLİKTE AFGAN KRALI EMANULLAH HAN DA KATILDI.

NAMAZGÂH TEPESİ'NE İNŞA EDİLEN VE MİMARLIĞINI ARİF HİKMET KOYUNOĞLU'NUN YAPTIĞI MÜZE BİNASI, İÇERİĞİNE PARALEL OLARAK GELENEKSEL TÜRK MİMARİSİNDEN İZLER TAŞIYOR.

HALKIN ZİYARETİNE 1930'DA AÇILAN VE ANADOLU'DAKİ SELÇUKLU VE OSMANLI DÖNEMLERİNE AİT KÜLTÜREL OBJELERİN SERGİLENDİĞİ MÜZE, 1938-1953 YILLARINDA ATAMIZIN NAAŞINA DA EV SAHİPLİĞİ YAPTI.

……………………….

CUMHURİYET’İN ZEYTİN POLİTİKASI OLUŞTURULDU.

1929

CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA, TARIMSAL ÜRETİME BÜYÜK ÖNEM VERİLDİ. “ÖLMEZ AĞACI” OLARAK DA BİLİNEN ZEYTİN, BU ÜRETİMDE BAŞI ÇEKTİ. REKOLTENİN ARTIRILMASI İÇİN GENÇ ZİRAAT ÖĞRENCİLERİ İTALYA’YA ZEYTİNCİLİK EĞİTİMLERİNE GÖNDERİLDİ.

ÜRETİMİNİ VE DIŞ TİCARETİNİ DOĞRU YAPABİLMEK İÇİN ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI POLİTİKASININ YASAL DÜZENLEMELERİ YAPILMALIYDI. HEM AŞILAMA EĞİTİMLERİ HEM YETİŞTİRME KURSLARI AÇILDI, ZEYTİN KOOPERATİFLERİNİN BELİRLEDİĞİ İHTİYAÇLAR ÇERÇEVESİNDE ÜRETİCİ DESTEKLENDİ.

BU DÖNEMDE, EGE VE MARMARA BÖLGELERİNDE 182 ADET HİDROLİK PRESLİ ÜRETİM TESİSİ AÇILDI. BUNLARA EK OLARAK DA FARKLI BÖLGELERDE 624 ADET EL MENGENELİ YAĞ İMALATHANESİ KURULDU.

BU GİRİŞİMLER SAYESİNDE KATBEKAT ARTAN ÜRETİM, HEM İÇ EKONOMİDE BİR CANLANMA MEYDANA GETİRDİ HEM DE YABANCI ÜLKELERE SATILAN ÜRÜNLER SAYESİNDE ÜLKENİN DIŞ TİCARET AÇIĞININ KAPATILMASINA KATKI SAĞLADI.

………………………

ŞADİYE HANIM, TÜRKİYE'NİN İLK KADIN BELEDİYE BAŞKANI SEÇİLDİ.

1930

CUMHURİYET İLE BİRLİKTE KADINLAR, HAKLARINA KAVUŞMAYA VE SOSYAL HAYATTA DAHA GÖRÜNÜR OLMAYA BAŞLADILAR.

MEDENİ KANUN İLE KADINLARA ERKEKLERLE EŞİT HAKLAR TANINDI. ŞİMDİ SIRA, TEORİDE GERÇEKLEŞTİRİLENİN PRATİĞE DÖKÜLMESİNE GELMİŞTİ.

1930 YILINDA KADINLARA BELEDİYE SEÇİMLERİNE KATILMA HAKKI VERİLDİ. ARTVİN'İN YUSUFELİ İLÇESİNE BAĞLI KILIÇKAYA'NIN BELEDİYE BAŞKANI SEÇİLEN ŞADİYE HANIM, ÜLKEMİZDE SİYASİ BİR MEVKİYE SEÇİLEN İLK KADIN OLDU.

FRANSA'DAN 10, İTALYA'DAN 11 YIL ÖNCE, 1934 YILINDA KADINLARA GENEL SEÇİMLERE KATILMA HAKKI DA TANINDI. ERTESİ SENE YAPILAN SEÇİMLERDE, 17 KADIN MEBUS PARLAMENTODA YERİNİ ALDI.

…………………

ANKARA - SİVAS DEMİRYOLU AÇILDI.

1930

“YURDU DEMİR AĞLARLA ÖRME” PROJESİ I. DÜNYA SAVAŞI'NDA DEMİRYOLLARININ ÖNEMİNİ GÖREN CUMHURİYET İDARECİLERİNİN HEDEFLERİNDEN BİRİYDİ.

MİLLİ EKONOMİYİ YARATMAK İÇİN ÜRETİM MERKEZLERİNE VE DOĞAL KAYNAKLARA ULAŞMA İHTİYACI, DEMİRYOLLARINI ULAŞIM POLİTİKASININ MERKEZİNE YERLEŞTİRDİ.

BU KAPSAMDA DOĞU ANADOLU'YU GENÇ CUMHURİYET'İN BAŞKENTİ ANKARA İLE BAĞLAMAK ÜZERE BİR DEMİRYOLU HATTI İNŞAATINA BAŞLANDI.

BAŞLANGIÇTA ASKERİ KAYGILARLA ANKARA-SİVAS ARASINDA YAPILMASI PLANLANAN PROJE, EKONOMİK İHTİYAÇLAR DOĞRULTUSUNDA KAYSERİ'Yİ DE KAPSAYACAK ŞEKİLDE GENİŞLETİLDİ.

1930'DA TAMAMLANAN HAT, BAŞVEKİL İSMET PAŞA'NIN KATILDIĞI BİR TÖRENLE AÇILDI. HATTIN ŞEHİR VE BÖLGE İÇİN ÖNEMİNİ, O DÖNEM SİVAS'TA DOKTORLUK YAPAN MEMDUH NECDET BEY'İN ŞU SÖZLERİ ÖZETLEMEKTE: “ARTIK SİVAS HİÇBİR YERE UZAK DEĞİLDİR. ŞİMDİ ANKARA BİZE BİR GÜNLÜK YOLDUR.”

……………………

SAFİYE AYLA İLK PLAĞINI DOLDURDU.

1930

CUMHURİYET DÖNEMİ'NİN “MÜTERENNİM” SANATÇILARINDAN SAFİYE AYLA, 1917'DE İSTANBUL'DA DÜNYAYA GELDİ. MÜZİĞE KÜÇÜK YAŞLARDA BAŞLAYAN AYLA, MUSTAFA SUNAR BAŞTA OLMAK ÜZERE PEK ÇOK ÜNLÜ BESTEKÂR VE SÖZ YAZARINDAN DERSLER ALDI.

1930 YILINDA DOLDURDUĞU İLK PLAKLA ÜLKE ÇAPINDA TANINAN SANATÇI, 500'Ü AŞKIN PLAĞIYLA SATIŞ REKORLARI KIRDI. BU KAYIT, TÜRK KADINININ CUMHURİYET İLE BİRLİKTE SOSYAL VE KÜLTÜREL HAYATTA DAHA GÖRÜNÜR OLMASININ BASAMAKLARINDAN BİRİSİYDİ.

SESİNİN HAYRANLARINDAN BİRİ DE ŞÜPHESİZ Kİ MUSTAFA KEMAL'Dİ; 1932'DE BİR DAVETTE HUZURUNDA İLK KEZ ŞARKI SÖYLEDİ. BİR RÖPORTAJINDA DA, MUSTAFA KEMAL'İN “YEMEN TÜRKÜSÜ”NÜ ÖZELLİKLE SEVDİĞİNİ, HER OKUDUĞUNDA DUYGULANDIĞINI BELİRTTİ.

TÜM MAL VARLIĞINI TÜRK EĞİTİM VAKFI'NA BAĞIŞLAYAN SAFİYE AYLA, 14 OCAK 1998'DE ARAMIZDAN AYRILDI.

…………………….

İLK SESLİ VE ŞARKILI TÜRK FİLMİ “İSTANBUL SOKAKLARINDA” ELHAMRA VE MELEK SİNEMALARINDA İZLEYİCİSİYLE BULUŞTU.

1931

YÖNETMENLİĞİNİ MUHSİN ERTUĞRUL VE İHSAN İPEKÇİ'NİN ÜSTLENDİĞİ, İKİ ADAMIN AYNI KADINA ÂŞIK OLMASINI KONU ALAN “İSTANBUL SOKAKLARINDA” 1931 YILINDA GÖSTERİME GİRDİ.

TÜRK SİNEMASININ ERKEN DÖNEM KLASİKLERİNDEN BİRİ OLAN FİLMDE, SEMİHA BERKSOY, HAZIM KÖRMÜKÇÜ, TALAT ARTEMEL VE BEDİA MUVAHHİT GİBİ TÜRK SANATÇILARIN YANI SIRA, MEŞHUR MISIRLI AKTRİS AZİZE EMİR DE YER ALDI.

TİYATROCU OLMAYAN DİĞER BAŞROL OYUNCUSU RAHMİ BEY, BU İLK VE TEK FİLMİYLE BÜYÜK SÜKSE YAKALAYACAK VE RUDOLF VALENTINO'YA BENZERLİĞİ YÜZÜNDEN “VALENTINO RAHMİ” OLARAK ÜNLENECEKTİ.

TÜRK-YUNAN-MISIR ORTAK YAPIMI OLARAK İSTANBUL, İSKENDERİYE, KAHİRE VE ATİNA'DA SESSİZ OLARAK ÇEKİLEN FİLMİN SESLENDİRMESİ PARİS EPINAY STÜDYOSU'NDA GERÇEKLEŞTİRİLDİ.

GÖSTERİŞLİ BİR PRÖMİYERLE İZLEYİCİ KARŞISINA ÇIKAN “İSTANBUL SOKAKLARINDA”, TÜRK İZLEYİCİSİNİN O DÖNEM İÇİN YENİ BİR TEKNOLOJİ OLAN SESLİ FİLMLE TANIŞMASINA VESİLE OLMUŞTUR.

……………………

ÜLKENİN EKONOMİK KALKINMASINI DESTEKLEMEK İÇİN KURULAN 'TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI' FAALİYETLERİNE BAŞLADI.

1931

İKİNCİ MEŞRUTİYET'TEN BERİ GÜNDEMDE OLAN “ULUSAL MERKEZ BANKASI” KURULMASI FİKRİ, CUMHURİYET'İN İLANINDAN 8 SENE SONRA HAYATA GEÇİRİLDİ.

BİR KALKINMA PROJESİ OLAN CUMHURİYET'İN, EKONOMİSİNE YÖN VERECEK FİNANSAL POLİTİKALARI BELİRLEYECEK TEMEL KURUMLARDAN BİRİ OLAN BANKA, 3 EKİM 1931 TARİHİNDE FAALİYETLERİNE BAŞLADI.

KURULUŞ KANUNU'NA GÖRE MERKEZ BANKASI'NIN TEMEL AMACI ÜLKENİN EKONOMİK KALKINMASINI DESTEKLEMEKTİ.

MERKEZ BANKASI'NIN BANKNOT BASMA YETKİSİNE TEK ELDEN SAHİP DURUMA GETİRİLMESİ, İKTİSAT TARİHİMİZ AÇISINDAN DA AYRI BİR ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR.

………………………

TÜRK TARİH KURUMU AÇILDI.

1931

“TARİH YAZMAK, TARİH YAPMAK KADAR MÜHİMDİR. YAZAN YAPANA SADIK KALMAZSA DEĞİŞMEYEN HAKİKAT, BİR MAHİYET ALIR.” K. ATATÜRK

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK'ÜN, TARİH YAZIMININ ÖNEMİNİ VURGULADIĞI VE KURULMASI EMRİNİ VERDİĞİ TÜRK TARİH KURUMU; KÜLTÜR, ARKEOLOJİ VE TARİH ALANLARINDA ÖNEMLİ ÇALIŞMALARA İMZA ATIYOR.

CUMHURİYETİMİZİN EN ÖNEMLİ DEĞERLERİNDEN VE KÖKLÜ SİMGELERİNDEN BİRİ OLAN TÜRK TARİH KURUMU; YAPTIĞI ARAŞTIRMALAR, DÜZENLEDİĞİ SEMPOZYUMLAR VE YAYINLARIYLA DÜNÜ VE BUGÜNÜ KAYIT ALTINA ALMAYA DEVAM EDİYOR.

AYRICA EĞİTİM HAYATLARINA KATKI SAĞLADIĞI ÖĞRENCİLERLE DE TARİHİMİZİ YARINLARA TAŞIYOR.

…………………….

HALKEVLERİ KURULDU.

1932

HIZLA UYGULAMAYA KONAN İNKILÂPLARIN UZUN ÖMÜRLÜ OLABİLMESİ İÇİN HALKA BENİMSETİLMESİ ŞARTTIR.

ÇEKOSLOVAKYA, MACARİSTAN, SSCB VE İTALYA GİBİ ÜLKELERDEKİ ÖRNEKLERİN İNCELENMESİYLE KURULAN HALKEVLERİ, ÇAĞDAŞLAŞMA HAREKETİNİ GENİŞ KİTLELERE YAYMAYI AMAÇLAMAKTADIR.

TÜM VATANDAŞLARA AÇIK OLAN HALKEVLERİ, ANADOLU'NUN ÜCRA KÖŞELERİNE KÜTÜPHANELER KURMUŞ, DEVRİMİN AMAÇLARINI VURGULAYAN PİYESLER SERGİLEMİŞ, KONFERANS, KİTAP VE DERGİLERLE HALKI AYDINLATMAYA ÇALIŞMIŞTIR.

BULUNDUKLARI BÖLGELERDE YARDIMA MUHTAÇ KİMSELERE ELİNİ UZATMAKTAN DA GERİ KALMAYAN HALKEVLERİ, AÇTIĞI KURSLARLA KÖYLERDE OKUMA YAZMA ORANININ ARTMASINA BÜYÜK KATKI SAĞLAMIŞTIR.

NÜFUSUNUN ÇOĞUNLUĞU TAŞRADA YAŞAYAN BİR ÜLKEDE HALKEVLERİ, ÇİÇEĞİ BURNUNDA BİR CUMHURİYET'İN İLERİCİ REFORMLARINI TABANA YAYMA YOLUNDA ÖNEMLİ BİR ROL OYNAMIŞTIR.

…………………

DEVLET SANAYİ OFİSİ KURULDU.

1932

SİYASİ BAĞIMSIZLIĞIN YANI SIRA EKONOMİK BAĞIMSIZLIĞIN DA GÜÇLENMESİ İÇİN MILLI SANAYİ TESİSLERİNİN KURULMASI, GENÇ CUMHURİYET’İN ÖNDE GELEN HEDEFLERI ARASINDAYDI.

1927’DE TEŞVIK-I SANAYI KANUNU’NUN ÇIKMASIYLA YENİ FABRİKALARIN AÇILMASI HIZLANDI. ANCAK BU TESİSLERİN AÇILMASIYLA GEREKLİ TEÇHİZATIN SAĞLANMASI, İŞLETİLMESİ VE ÜRETİMİN PLANLANMASI KONULARIYLA İLGİLENECEK BİR DEVLET KURUMUNUN OLUŞTURULMASI İHTİYACI DOĞDU.

DEVLET SANAYİ OFİSİ, BU İHTİYACA CEVAP VERMEK ÜZERE 1932’DE KURULDU. İKTİSAT VEKÂLETİ’NİN DENETİMİ ALTINDA TESİS EDİLEN OFİS, ÖZEL KANUNLAR VE DEVLET SERMAYESİYLE KURULMUŞ VE KURULACAK OLAN TÜM SANAYİ TESİSLERİYLE FABRİKALARI İDARE ETMEKTEN SORUMLUYDU.

SÜMERBANK’IN KURULMASIYLA DEVLET SANAYİ OFİSİ’NİN TÜM SORUMLULUKLARI BU YENİ KURUMA DEVREDİLDİ.

……………….

MİLLİYETÇİLİK İLKESİ DOĞRULTUSUNDA TÜRK DİLİ TETKİK CEMİYETİ KURULDU.

1932

TÜRK DİLİ TETKİK CEMİYETİ, BİZZAT MUSTAFA KEMAL'İN TALİMATIYLA 12 TEMMUZ 1932'DE KURULDU.

CEMİYETİN AMACI, “TÜRK DİLİNİN ÖZ GÜZELLİĞİNİ VE ZENGİNLİĞİNİ MEYDANA ÇIKARMAK, ONU YERYÜZÜ DİLLERİ ARASINDA DEĞERİNE YARAŞIR YÜKSEKLİĞE ERİŞTİRMEK.” OLARAK BELİRLENDİ.

CEMİYET, TÜRKÇENİN YABANCI KÖKENLİ KELİMELERDEN ARINDIRILMASINI VE DİLİN SADELEŞTİRİLMESİNİ AMAÇLAYAN ÇALIŞMALAR YAYIMLADI.

1936'DA TÜRK DİL KURUMU ADINI ALAN CEMİYET; BU DOĞRULTUDA DİL KURULTAYLARI YAPTI, SÖZLÜKLER DERLEDİ VE BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR NEŞRETTİ.

MUSTAFA KEMAL'İN VASİYETİNDE MAL VARLIĞINI BIRAKTIĞI İKİ KURUMDAN BİRİ OLARAK BİZLERE MİRAS KALAN TÜRK DİLİ TETKİK CEMİYETİ, GÜNÜMÜZDE DE İLMÎ FAALİYETLERİNE DEVAM ETMEKTE.

……………….

TÜRKİYE'NİN İLK DÜNYA GÜZELİ; KERİMAN HALİS

1932

KERİMAN HALİS, TÜRKİYE GÜZELİ SEÇİLMESİNİN ARDINDAN 31 TEMMUZ 1932'DE BELÇİKA'DA DÜZENLENEN DÜNYA GÜZELLİK YARIŞMASI'NDA ÜLKESİNİ TEMSİL ETTİ. 28 ÜYELİ JÜRİDEN 25 OY ALARAK BİRİNCİ SEÇİLDİ.

KAFİLE, YARIŞMANIN HEYECANIYLA YANLARINA TÜRK BAYRAĞI ALMAYI UNUTMUŞTU. ANCAK KERİMAN, KUTLAMA İÇİN TOPLANAN KALABALIĞI, ALELACELE BULUNAN KIRMIZI ATLAS VE BEYAZ ÇARŞAFTAN BİZZAT KENDİ DİKTİĞİ BAYRAKLA SELAMLADI.

YARIŞMA GÖRÜNTÜLERİNDEN OLUŞAN FİLM, YURDUN TÜM SİNEMALARINDA BÜYÜK COŞKUYLA İZLENDİ.

KUTLAMA MESAJINDA ATATÜRK'ÜN KENDİSİNE “ECE” UNVANINI VERMESİ KERİMAN HALİS'İN SOYADININ DA BELİRLENMESİNE VESİLE OLDU.

…………………..

DARÜLFÜNUN İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ'NE DÖNÜŞTÜRÜLDÜ.

1933

GENÇ CUMHURİYET'İN KALKINMASI İÇİN EĞİTİMLİ KADROLARIN YETİŞTİRİLMESİ ŞARTTIR.

BATILI ÜNİVERSİTELER MODEL ALINARAK 1900'DE KURULAN DARÜLFÜNUN'UN MODERN İLMÎ STANDARTLARA KAVUŞTURULMASI İÇİN YENİLENMESİNE KARAR VERİLMİŞ, İSVİÇRELİ PROFESÖR ALBERT MALCHE'YE BU DOĞRULTUDA BİR RAPOR YAZDIRILMIŞTIR.

MUSTAFA KEMAL'İN BİZZAT EKLEMELER YAPTIĞI BU RAPOR DOĞRULTUSUNDA, 1933'TE DARÜLFÜNUN İLGA EDİLEREK İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ'NE DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞTÜR.

YENİ FAKÜLTE VE ENSTİTÜLERLE GÜÇLENDİRİLEN ÜNİVERSİTENİN KADROSU DA AVRUPA'DAN ÇAĞIRILAN HOCALARLA VE YURTDIŞINDA EĞİTİM ALMIŞ GENÇ TÜRK AKADEMİSYENLERLE ZENGİNLEŞTİRİLMİŞTİR.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KISA SÜREDE TÜM DÜNYADA SAYGI GÖREN BİR KURUM HALİNİ ALMIŞTIR.

………………..

YÜKSEK ZİRAAT ENSTİTÜSÜ KURULDU.

1933

GENÇ CUMHURİYET’İN ELZEM ADDETTİĞİ İKTİSADİ BAĞIMSIZLIK İLKESİNİ OLUŞTURAN UNSURLARDAN BİRİ DE TARIMIN ÜLKENİN ÖZ KAYNAKLARI KULLANILARAK YAPILMASIYDI.

ANADOLU’DA YETİŞTİRİLECEK TARIM ÜRÜNLERİNİN VERİMLİLİĞİNİ ARTIRMAK VE ZİRAİ HASTALIKLARI ÖNLEMEK İÇİN ÜRETİCİLERE EĞİTİM VERİLMESİ, CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA GÜNDEME GELDİ. BU DOĞRULTUDA 1927’DE ALMAN BİLİM İNSANLARI ANKARA’YA DAVET EDİLDİ. HEYETTEKİ UZMANLARIN ÖNERİSİ ÜZERİNE 1930’DA, TARIMSAL YÜKSEK EĞİTİM KURUMU OLAN ANKARA YÜKSEK ZİRAAT MEKTEBİ AÇILDI.

1933’E GELİNDİĞİNDE MEKTEBİN KAPASİTESİ GELİŞTİRİLDİ; TABİİ İLİMLER, ZİRAAT, BAYTAR VE ZİRAAT SANATLARI ADLI FAKÜLTELERDEN OLUŞACAK BİR ENSTİTÜ HALİNE GETİRİLDİ.

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN, TBMM’NİN 1933’TEKİ AÇILIŞ NUTKUNDA “YÜKSEK ZİRAAT ENSTİTÜSÜ’NÜN YETİŞTİRECEĞİ MÜHENDİSLERİN, İLERİDE MEMLEKETE FAYDALI OLACAKLARINA ŞÜPHE YOKTUR.” SÖZLERİYLE ÖNEMİNİ BELİRTTİĞİ KURUM, 1948’DE ANKARA ÜNİVERSİTESİ’NE BAĞLANDI.

…………….

LÜKÜS HAYAT OPERETİ İLK KEZ SAHNELENDİ.

1933

CUMHURİYETİN İLANININ ARDINDAN SOSYAL VE KÜLTÜREL HAYATTA DA BATILILAŞMANIN ETKİLERİ ARTMAYA BAŞLAMIŞTI.

DEĞİŞEN SOSYAL İLİŞKİLER, ÇOK GEÇMEDEN SANAT ESERLERİNİN DE KONULARI ARASINA GİRMİŞTİ. TOPLUMUN, BATILILAŞMAYLA GELEN YENİ HAYAT TARZI KARŞISINDA YAŞADIĞI ÇELİŞKİLERİ KONU ALAN LÜKÜS HAYAT, CUMHURİYETİN 10. YIL DÖNÜMÜNE YETİŞTİRİLECEKTİ.

OPERETİN MÜZİKLERİNİ CEMAL REŞİT REY BESTELEMİŞ, METNİ İSE EKREM REŞİT REY TARAFINDAN KALEME ALINMIŞTI. HER NE KADAR İSMİ GEÇMESE DE METİNDEKİ BAZI KISIMLARI NÂZIM HİKMET YAZMIŞTI.

LÜKÜS HAYAT, 13 YIL ARALIKSIZ SAHNELENDİKTEN SONRA FİLME DE ÇEKİLDİ. İLERLEYEN YILLARDA TEKRAR TEKRAR SAHNEYE KONARAK GÜNÜMÜZE KADAR GELEN LÜKÜS HAYAT, EN UZUN SÜRE SAHNEDE KALAN OYUN UNVANINA SAHİP.

…………….

ONUNCU YIL MARŞI BESTELENDİ.

1933

BÜYÜK BADİRELERLE KURULMUŞ GENÇ CUMHURİYET, NİHAYET ON YAŞINA GİRMİŞTİ. BU DÖNÜM NOKTASINI TAÇLANDIRMAK İÇİN BİR MARŞ YAZILMASINA KARAR VERİLDİ.

BESTELENECEK MARŞIN “CUMHURİYETİN 10 YILLIK BAŞARILARIYLA SEVİNEN VE İNKILÂBIN HEYECANLARIYLA COŞAN GÖNÜLLERE, BU SEVİNCİ VE COŞKUNLUĞU HEP BİR AĞIZDAN HAYKIRMA İMKÂNI VERECEK” OLMASI, “YENİ TÜRKİYE'NİN YÜKSELME YOLUNDA 10 YILDA ALDIĞI BÜYÜK MESAFELERİ VE TÜRK İNKILÂBININ ANA VASIFLARINI” ANLATMASI HEDEFLENDİ.

AÇILAN YARIŞMANIN KAZANANI; GÜFTESİ FARUK NAFİZ ÇAMLIBEL VE BEHÇET KEMAL ÇAĞLAR'A, BESTESİ İSE CEMAL REŞİT REY’E AİT OLAN MARŞ OLDU.

GÜNÜMÜZDE DE BÜYÜK BİR COŞKUYLA MİLYONLAR TARAFINDAN SÖYLENEN ONUNCU YIL MARŞI, GENÇ CUMHURİYET'İN AZ ZAMANDA BAŞARDIKLARININ BİR GÖSTERGESİ.

………………..

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ KURULDU.

1933

MUSTAFA KEMAL PAŞA, TARİHİ OLAYLARIN KAYDEDİLMESİNİN ÖNEMİNİ 1931 YILINDA “TARİH YAZMAK, TARİH YAPMAK KADAR MÜHİMDİR. YAZAN YAPANA SADIK KALMAZSA DEĞİŞMEYEN HAKİKAT, İNSANLIĞI ŞAŞIRTACAK BİR MAHİYET ALIR.” TÜMCESİYLE İFADE ETMİŞTİR.

HALASKÂRGAZİ, SİLAH ARKADAŞLARIYLA VERDİKLERİ KURTULUŞ MÜCADELESİNİN GELECEK NESİLLERE HAKKIYLA AKTARILMASININ ÇOK ÖNEMLİ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYORDU.

BU HASSASİYETİ DOĞRULTUSUNDA 1933 YILINDAKİ ÜNİVERSİTE REFORMU SIRASINDA İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ TÜRK İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ KURULDU.

31 TEMMUZ 1933 TARİHİNDE RESMİ OLARAK AÇILAN ENSTİTÜNÜN KURULUŞ AMACI; MİLLÎ TARİH YAZMAK VE TÜRK İNKILÂBI İDEOLOJİSİNİ İŞLEMEK OLARAK İLAN EDİLDİ.

ENSTİTÜNÜN TÜRKİYE’NİN YAKIN DÖNEMİNİ İNCELEYEN BİR MERKEZ OLMASI VE İNKILÂP DERSLERİNİ VERECEK UZMANLARIN TÜRKİYE’NİN KURTULUŞU VE KURULUŞU KONULARINDA ÖNEMLİ ESERLER ORTAYA KOYMALARI DA BU AMAÇLARIN BAŞINDAYDI.

……………………..

TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN İLK KADIN MUHTARI: GÜL ESİN HANIM

1933

TÜRK KADININA TARİHİMİZDE SEÇME VE SEÇİLME HAKKI İLK KEZ 1930 BELEDİYE SEÇİMLERİNDE VERİLDİ. 1934 YILINA GELİNDİĞİNDE KADINLAR; MİLLETVEKİLİ SEÇME VE SEÇİLME HAKKINI BİRÇOK AVRUPA ÜLKESİNDEN ÖNCE ELDE ETTİ.

1933 YILINDA YAPILAN SEÇİMLERDE, AYDIN'IN ÇİNE İLÇESİNE BAĞLI DEMİRCİDERE KÖYÜ'NDE (BUGÜNKÜ ADIYLA KARPUZLU) YAŞAYAN 32 YAŞINDAKİ GÜL ESİN HANIM, 7 ERKEK RAKİBİ KARŞISINDA AÇIK BİR ÜSTÜNLÜK SAĞLAYARAK, 500 OYLA MUHTAR SEÇİLDİ.

TARİHİMİZİN İLK KADIN MUHTARI OLAN GÜL ESİN HANIM, BAŞARILI HİZMETLERİ VE SERGİLEDİĞİ CESARET DOLU ADIMLARINDAN ÖTÜRÜ KISA SÜREDE HALKIN SEVGİSİNİ KAZANDI.

O DÖNEMDE, KENDİSİNİ EN ÇOK MUTLU EDEN HADİSE İSE 'KÖYDEKİ BAŞARILI FAALİYETLERİNİ YAKINDAN TAKİP ETTİĞİNİ' BELİRTEN GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK İMZALI BİR MEKTUP OLDU... GAZİ, GÜL ESİN HANIM'I ÖDÜLLENDİREREK, ÇANKAYA'YA DAVET ETTİ.

………………….

EDEBİYATIMIZIN AMİRAL GEMİSİ VARLIK DERGİSİNİN İLK SAYISI ÇIKTI.

1933

CUMHURİYET TARİHİNİN EN UZUN SOLUKLU DERGİSİ VARLIK'IN İLK SAYISI ÇIKTI.

YENİ NESİLLERİN “İNKILÂP TERBİYESİ” İLE YETİŞMESİNE BÜYÜK KATKI SAĞLAYAN DERGİ, CUMHURİYET İDEOLOJİSİNİN EN GÜÇLÜ YAYIN ORGANLARINDAN BİRİ OLMUŞTUR.

DERGİ; ORHAN VELİ, SAİT FAİK, SABAHATTİN ALİ, MELİH CEVDET, CAHİT SITKI, OKTAY RIFAT, BEHÇET NECATİGİL VE ORHAN KEMAL GİBİ TÜRK EDEBİYATININ GÖZDE İSİMLERİNİ GENİŞ KİTLELERLE BULUŞTURMAYI BAŞARMIŞTIR.

1933'TEN BU YANA KESİNTİSİZ OLARAK YAYIN HAYATINA DEVAM EDEN VARLIK, GENÇ CUMHURİYET'İN KÜLTÜR POLİTİKALARININ KÖK SALMASINDA ÖNEMLİ BİR ROL OYNAMIŞTIR.

……………………..

REMZİYE HİSAR, SORBONNE'DAN DOKTORA ALAN İLK TÜRK KADIN OLDU.

1933

O DÖNEMDE BATI'DA BİLE KADINLARIN YÜKSEK ÖĞRENİM GÖRMESİ TASVİP EDİLMİYORDU.

ANCAK BU, GENÇ MUALLİMEYİ DURDURAMADI. HEDEFLERİNE ULAŞMAK İÇİN MAARİF VEKİLİ'NE İTİRAZ EDECEK KADAR KARARLIYDI.

ÖĞRETMENLİKTEN İSTİFASINI VERİP DAHA ÖNCE LİSANS DERECESİNİ DE ALDIĞI PARİS'TE BULUNAN SORBONNE'A KAYIT OLDU. DOKTORASI JÜRİ ÖZEL MANSİYONU ALDI.

ULUSLARARASI ÇALIŞMALARIYLA DİKKATLERİ ÇEKEN HİSAR, 1955'TE “OFFICIEL D'ACADÉMIE” NİŞANINA LAYIK GÖRÜLDÜ.

YURDA DÖNDÜKTEN SONRA İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, HIFZISSIHHA VE İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ'NDE GÖREV YAPAN REMZİYE HİSAR, GENÇ CUMHURİYETİN NAMZET MODERN KADINLARINDAN BİRİ OLDU.

…………………….

SANAYİLEŞME VE EKONOMİK BÜYÜME İÇİN ÖNEMLİ BİR ADIM ATILARAK “SÜMERBANK” KURULDU.

1933

DÜNYADA YAŞANAN EKONOMİK BUHRAN SONRASI KALKINMA ADIMLARI ATILIYORDU. 11 TEMMUZ 1933'TE, DÖNEMİN DEVLETÇİLİK POLİTİKASI NETİCESİNDE SÜMERBANK KURULDU.

KURULUŞ AMACI KANUNDA, “ALELUMUM SANAYİ İŞLERİ VE BANKACILIK MUAMELELERİ İLE İŞTİGAL ETMEK” OLARAK VURGULANDI.

BANKACILIĞIN YANINDA; NİTELİKLİ ELEMAN YETİŞTİRMEK İÇİN OKULLAR AÇMAK, BURS SAĞLAMAK VE YURT DIŞINA ÖĞRENCİ GÖNDERMEK GİBİ ALANLARDA DA FAAL OLMASI AMAÇLANDI.

TEKSTİL VE DERİ BAŞTA OLMAK ÜZERE BİRÇOK SANAYİ ALANINDA FABRİKALAR KURULDU VE İŞLETİLDİ. BU FABRİKALARIN AYAKKABI, KUMAŞ GİBİ ÜRÜNLERİYLE SÜMERBANK ADI BİR MARKAYA DÖNÜŞTÜ.

SÜMERBANK, ANADOLU'NUN ÇEŞİTLİ YERLERİNDE HEDEFLERİNİ GERÇEKLEŞTİREREK TÜRK SANAYİSİ VE EKONOMİSİNİN EN ÖNEMLİ İTİCİ GÜÇLERİNDEN BİRİ OLDU.

……………….

İLK TÜRK OPERASI ÖZSOY SAHNELENDİ.

1934

BESTESİ AHMET ADNAN SAYGUN'A, LİBRETTOSU MÜNİR HAYRİ EGELİ'YE AİT OLAN İLK TÜRK OPERASI ÖZSOY, 19 HAZİRAN 1934'TE ANKARA HALKEVİ'NDE SAHNELENDİ. İZLEYİCİLER ARASINDA İRAN ŞAHI RIZA PEHLEVÎ VE MUSTAFA KEMAL DE BULUNMAKTAYDI.

KONUSUNU FİRDEVSÎ'NİN “ŞEHNAME”SİNDEN ALAN ESER, TÜRK MİTOLOJİSİNDEKİ OLAY VE KAHRAMANLARA DA YER VERMEKTEYDİ.

BİRİ TÜRKİYE'Yİ, DİĞERİ İRAN'I SEMBOLİZE EDEN İKİ KARDEŞİN AYRI DÜŞTÜKTEN YILLAR SONRA KAVUŞMALARINI KONU ALARAK, TÜRKİYE-İRAN DOSTLUĞUNUN ALTI ÇİZİLMEK İSTENMİŞTİR.

ÖZSOY OPERASI, GENÇ CUMHURİYETİN BATI SANAT FORMLARINI BENİMSEME YÖNÜNDEKİ İRADESİNİN DE ÖNEMLİ BİR NİŞANESİDİR.

…………………

BİRİNCİ BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI AÇIKLANDI.

1934

GENÇ CUMHURİYET'İN EN ÖNEMLİ HEDEFİ İKTİSADÎ KALKINMAYDI. MUÂSIR MİLLETLER ARASINDA YER ALABİLMEK İÇİN HIZLA SANAYİLEŞMEK ŞARTTI. ANCAK ÜLKE, BU YÜKÜN ALTINDAN KALKABİLECEK SERMAYEDAR BİR BURJUVA SINIFINDAN YOKSUNDU.

1929 BUHRANI, TÜM DÜNYADA EKONOMİYE DEVLETİN MÜDAHALESİNİ GEREKLİ KILMIŞTI. SOVYETLERİN DESTEĞİYLE HAZIRLANAN RAPORLAR DOĞRULTUSUNDA, BİRİNCİ BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI AÇIKLANDI.

HAMMADDELERİ TÜRKİYE'DE BULUNAN SANAYİ TESİSLERİ DEVLET ELİYLE KURULDU. TÜRKİYE'Yİ “ANA SANAYİ BRANŞLARINDA MUHTÂR BİR HÂLE GETİRME”Yİ AMAÇLAYAN PLAN, EKONOMİDE DIŞA BAĞIMLILIĞIN AZALMASINDA VE TEKNİK EĞİTİMLİ İNSAN GÜCÜ YETİŞTİRMEDE ÖNEMLİ BİR ROL OYNADI.

………………..

SOYADI KANUNU KABUL EDİLDİ.

1934

OSMANLILARDA SADECE İSİM VE LAKAP KULLANILIR, İNSANLAR HERHANGİ BİR SOYADI TAŞIMAZDI.

SOYADI KANUNU İLE GENÇ CUMHURİYET, PADİŞAHIN TEBAASINDAN MODERN YURTTAŞLAR VE EŞİT BİREYLER YARATMAYI AMAÇLAMAKTAYDI.

1934 YILINDA ÇIKARILAN KANUNA GÖRE, HER VATANDAŞIN BİR SOYADINA SAHİP OLMASI ŞARTTI. SOY, CİNS, MEZHEP GİBİ BİREYLER ARASINDAKİ FARKLILIKLARI VURGULAYAN SIFATLARIN KULLANILMASI DA HEMEN AKABİNDE YASAKLANMIŞTI.

24 KASIM 1934 GÜNÜ TBMM'DE YAPILAN BİR OTURUMDA, GAZİ MUSTAFA KEMAL PAŞA'YA “ATATÜRK” SOYADININ VERİLMESİ KARARLAŞTIRILDI.

BU EŞSİZ SOYADI, KAHRAMAN TÜRK MİLLETİNİN, ÜLKENİN KURTARICISINA VE CUMHURİYETİN KURUCUSUNA ŞÜKRAN VE MİNNETTARLIĞININ BİR TEZAHÜRÜ OLDU.

…………………

LEBLEBİCİ HORHOR AĞA - ULUSLARARASI ÖDÜL ALAN İLK TÜRK FİLMİ OLDU.

1934

FİLM, VENEDİK FİLM FESTİVALİ'NDE ONUR BELGESİ (DIPLOMA D'ONORE) KAZANDI. BÖYLECE BİR TÜRK FİLMİ İLK KEZ ULUSLARARASI BİR ÖDÜLE LAYIK GÖRÜLMÜŞ OLUYORDU.

1875 TARİHLİ BİR OSMANLI OPERETİNİN UYARLAMASI OLAN FİLM, MİRASYEDİ HURŞİT BEY'İN LEBLEBİCİ HORHOR'UN KIZINA AŞKINI ANLATIYORDU.

AYNI YILLARDA “BİR ENDÜLÜS KÖPEĞİ” VE “ALTIN ÇAĞ” FİLMLERİNİN SALVADOR DALI İLE LUIS BUÑUEL'İ BİR ARAYA GETİRMESİ GİBİ, BU FİLM DE TÜRK SANAT HAYATININ İKİ DEV İSMİNİN İŞ BİRLİĞİYLE ORTAYA ÇIKMIŞTI.

FİLMİN YÖNETMENLİĞİNİ MUHSİN ERTUĞRUL YAPARKEN SENARYOSUNU İSE MÜMTAZ OSMAN TAKMA ADIYLA NÂZIM HİKMET KALEME ALMIŞTI.

………………

TÜRKOFİS KURULDU.

1934

1929 DÜNYA EKONOMİK BUNALIMI SEBEBİYLE ULUSLARARASI TİCARET DURGUNLAŞTI. TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN HEM İKTİSADİ GELİŞİMİNİ SÜRDÜRME HEM DE DIŞ ÜLKELERLE TİCARİ FAALİYETLERİNİ GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI YAPMAK ÜZERE 27 MAYIS 1934'TE TÜRKOFİS KURULDU.

TÜRKOFİS'İN AMAÇLARINDAN BİRİ, İÇ VE DIŞ PAZARLARDA TÜRK MALLARININ SÜRÜMÜNÜ ARTIRMAK VE İHRACATI ZOR KOŞULLARA RAĞMEN CANLANDIRIP GÜÇLENDİRMEKTİ. KURUM BU VESİLEYLE ARAŞTIRMALAR YAPTI, EDİNDİĞİ BİLGİLERİ TÜRK TÜCCARLARLA PAYLAŞTI, ONLARA REHBERLİK EDİP ÜRÜNLERİMİZİN YENİ PAZARLARDA YER BULMASINA DESTEK OLDU.

TÜRKİYE'NİN İHRAÇ MALLARININ TANITILMASINDA MUAZZAM KATKISI OLAN TÜRKOFİS, HEM FUARLARA KATILARAK HEM DE PROPAGANDA FİLMLERİ, AFİŞ VE BROŞÜRLER ÜRETEREK TÜRK MALLARININ GENİŞ BİR COĞRAFYAYA TANITILMASINDA ÖNCÜ OLDU.

EKONOMİK ALANDA BÜYÜK BAŞARILARA İMZA ATAN TÜRKOFİS, DAHA SONRA DIŞ TİCARET DAİRESİ'NE DEVREDİLEREK KAPATILDI VE TÜM GÖREVLERİNİ 1939 İTİBARIYLA BU DAİRE ÜSTLENDİ.

………….

MADEN TETKİK VE ARAMA ENSTİTÜSÜ KURULDU.

1935

TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN KURULUŞUNUN ARDINDAN ÜZERİNDE ÖNEMLE DURULAN KONULARDAN BİRİ DE İKTİSADİ KALKINMAYLA DOĞRUDAN BAĞLANTILI OLAN MADENCİLİK FAALİYETLERİ OLMUŞTU.

TÜRKİYE'NİN YER ALTI KAYNAKLARININ DEVLET ELİYLE ÇIKARILMASI, MADENLERİN BİLİMSEL YÖNTEMLERLE ARAŞTIRILMASI VE İŞLETİLMESİ AMACIYLA 14 HAZİRAN 1935'TE MADEN TETKİK VE ARAMA ENSTİTÜSÜ KURULDU.

ENERJİDE DIŞA BAĞIMLILIĞIN AZALTILMASI İÇİN ÇOK ÖNEMLİ ÇALIŞMALAR YÜRÜTEN MTA, CUMHURİYET'İN DEĞERLİ KURUMLARINDAN BİRİ OLARAK FAALİYETLERİNE DEVAM ETMEKTE.

…………………..

ATATÜRK'ÜN EMRİYLE ALACAHÖYÜK'TE KAZILAR BAŞLADI.

1935

1835 YILINDA W.G. HAMILTON ADLI BİR GEZGİN TARAFINDAN DÜNYAYA TANITILAN ALACAHÖYÜK, 1907 YILINDA 15 GÜN SÜREN BİR KAZI DENEMESİ DIŞINDA, UZUN SÜRE BİLİM DÜNYASININ GÜNDEMİNDEN UZAK KALDI.

ALACAHÖYÜK'Ü HİÇ GÖRMEDİĞİ HALDE KİTAPLARDAN TANIYAN MUSTAFA KEMAL ATATÜRK, BÖLGEDE ARKEOLOJİK ÇALIŞMALARIN BAŞLAMASI İÇİN MADDİ DESTEK VERDİ.

1935 YILINDA TÜRK TARİH KURUMU ADINA REMZİ OĞUZ ARIK VE HAMİT ZÜBEYR KOŞAY BAŞKANLIĞINDA BAŞLAYAN VE UZUN YILLAR DEVAM EDEN KAZILAR, BİRÇOK TÜRK ARKEOLOĞUN YETİŞMESİNE KATKI SAĞLADI.

“TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN TEMELİ KÜLTÜRDÜR” DİYEN ATATÜRK, AĞIR HASTA OLDUĞU DÖNEMDE DAHİ BÖLGEDE YAPILAN ÇALIŞMALARI YAKINDAN TAKİP ETMİŞTİR.

…………………..

ANKARA DİL VE TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ KURULDU.

1935

TÜRK İNKILÂBI BİLİME BÜYÜK ÖNEM VERMİŞTİR. CUMHURİYET KURULDUĞUNDA TARİH, ARKEOLOJİ, FELSEFE VE FİLOLOJİ BAŞTA OLMAK ÜZERE, SOSYAL BİLİMLER ALANINDA BÜYÜK BİR BOŞLUK BULUNMAKTAYDI.

İŞTE DİL VE TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ, BU BOŞLUĞU DOLDURMAK İÇİN KURULMUŞTUR. BİZZAT MUSTAFA KEMAL'İN KATILIMIYLA VE AFET İNAN'IN VERDİĞİ BİR KONFERANSLA AÇILAN FAKÜLTE, TÜRK TARİHİ, DİLİ VE KÜLTÜRÜNÜN TARAFSIZ BİR ŞEKİLDE İNCELENMESİNİ SAĞLAMIŞTIR.

MEZUNLARI ARASINDA HALİL İNALCIK, MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ, EKREM AKURGAL VE TAHSİN ÖZGÜÇ GİBİ BİRÇOK ÖNEMLİ İSMİ BARINDIRAN FAKÜLTE, ÜLKEMİZDE SOSYAL BİLİMLERİN GELİŞMESİNDE BÜYÜK ROL OYNAMIŞTIR.

………………

CUMHURİYETİMİZİN İLK BARAJI OLAN ÇUBUK BARAJI'NIN YAPIMI TAMAMLANDI.

1936

MÜTEVAZI BİR ANADOLU ŞEHRİYKEN BİR ANDA KENDİNİ YENİ REJİMİN BAŞKENTİ OLARAK BULAN ANKARA, BİR İNSAN SELİYLE DE KARŞILAŞMAKTA GECİKMEDİ.

BAŞTA İSTANBUL OLMAK ÜZERE ÜLKENİN BİRÇOK YERİNDEN ON BİNLERCE İNSAN, ANKARA'YA GÖÇÜYORDU. 1935'TE NÜFUSU 120 BİNLERE ULAŞAN ANKARA'NIN SU İHTİYACINI KARŞILAMAK OLDUKÇA GÜÇLEŞMİŞTİ.

SU SORUNUNU GİDERMEK İÇİN YAPIMINA 1930'DA BAŞLANAN ÇUBUK BARAJI 1936'DA HİZMETE GİRDİ. CUMHURİYET'İN İLK BARAJI, TAMAMEN TÜRK MÜHENDİS VE TEKNİSYENLERİNİN KATKILARIYLA İNŞA EDİLMİŞTİ.

BAŞVEKİL İSMET İNÖNÜ'NÜN AÇILIŞI YAPARKEN DEDİĞİ GİBİ, “BU ESERİ VÜCUDA GETİRENLER SU GİBİ AZİZ OLSUNLAR...”

……………..

ANAYASADA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLE TÜRKİYE CUMHURİYETİ TAM ANLAMIYLA LÂİK BİR DEVLET OLDU.

1937

BİNBİR MEŞAKKATLE KAZANILAN İSTİKLÂL HARBİ'NİN ARDINDAN İNKILÂPLAR BİRBİRİ ARDINA HAYATA GEÇİRİLMEYE BAŞLANDI.

ATATÜRK'ÜN MODERN TÜRK TOPLUMU İÇİN ÖNGÖRDÜĞÜ HEDEFLERDEN BİRİ DE LÂİKLİKTİ. BU DOĞRULTUDA 1924'TE HİLAFET KALDIRILDI. 1926'DA MEDENİ KANUN KABUL EDİLEREK İSLAM HUKUKUNDAN MODERN HUKUKA GEÇİŞ TAMAMLANDI.

1928'DE ANAYASANIN İKİNCİ MADDESİNDEN DEVLETİN DİNİNİ TANIMLAYAN İBARE KALDIRILARAK DİN VE DEVLET İŞLERİ KESİN BİR ŞEKİLDE BİRBİRİNDEN AYRILDI.

AYNI MADDENİN BAŞINA 1937'DE “TÜRKİYE DEVLETİ, CUMHURİYETÇİ, MİLLİYETÇİ, HALKÇI, DEVLETÇİ, LÂİK VE İNKILÂPÇIDIR.” İBARESİ EKLENDİ VE BÖYLECE LÂİKLİK PRENSİBİ ANAYASADA YERİNİ ALDI.

……………….

HULUSİ BEHÇET “BEHÇET HASTALIĞI”NI KEŞFETTİ.

1937

HULUSİ BEHÇET, İLERİDE KENDİ ADIYLA ANILACAK OLAN KAN DAMARI ENFLAMASYONU HASTALIĞININ TANISINI KOYARAK DÜNYA TIP LİTERATÜRÜNE GEÇTİ.

LABORATUVAR VE GÖRÜNTÜLEME OLANAKLARININ OLDUKÇA KISITLI OLDUĞU BİR ORTAMDA, VÜCUDUN ÜÇ AYRI BÖLGESİNDE SEMPTOMLAR GÖSTEREN BU HASTALIĞI SADECE GÖZLEMLERİNE DAYANARAK TEŞHİS ETMEK BÜYÜK BİR BAŞARIYDI.

PROF. DR. BEHÇET’İN TIP LİTERATÜRÜNE KATKISI BUNUNLA SINIRLI KALMADI. 59 YAŞINDAKİ ERKEN ÖLÜMÜYLE YARIDA KALAN KARİYERİ BOYUNCA DÜNYA ÇAPINDAKİ BİLİMSEL DERGİLERDE ELLİNİN ÜZERİNDE MAKALE YAYINLADI.

1975’TE TÜBİTAK TARAFINDAN BİLİM ÖDÜLÜ İLE ONURLANDIRILAN PROF. DR. BEHÇET'İN ANISI, 1980'DE BİR HATIRA PULU BASILARAK YAŞATILDI.

……………..

KARDEMİR DEMİR-ÇELİK FABRİKASI AÇILDI.

1937

CUMHURİYET'İN EKONOMİ ALANINDAKİ EN ÖNEMLİ HEDEFLERİNDEN BİRİ, YERLİ ÜRETİMİ TEŞVİK ETMEK VE KENDİNE YETEN BİR SİSTEMİ HAYATA GEÇİREBİLMEKTİ.

BU AMAÇLA KURULAN TESİSLERDEN BİRİ DE KARDEMİR DEMİR-ÇELİK FABRİKASI'YDI. TÜRKİYE'NİN İLK AĞIR SANAYİ FABRİKASI OLAN KARDEMİR'İN TEMELLERİ, 3 NİSAN 1937'DE BAŞBAKAN İSMET İNÖNÜ TARAFINDAN ATILDI.

FABRİKANIN 9 EYLÜL 1939 GÜNÜ ATEŞLENEN FIRINLARINDA, 10 EYLÜL GÜNÜ İLK DEMİR ÜRETİMİ GERÇEKLEŞTİ.

ATATÜRK'ÜN ULUSAL SANAYİLEŞME HAMLESİNİN ÖNEMLİ AŞAMALARINDAN OLAN FABRİKA, BİRÇOK TESİSİN KURULUŞUNA KATKIDA BULUNMASINDAN DOLAYI “FABRİKALAR YAPAN FABRİKA” OLARAK ANILACAKTI.

………………..

İSTANBUL RESİM VE HEYKEL MÜZESİ AÇILDI.

1937

TÜRKİYE'NİN İLK PLASTİK SANATLAR MÜZESİ DOLMABAHÇE SARAYI'NIN VELİAHT DAİRESİ'NDE AÇILDI.

LOUVRE MÜZESİ ÖRNEK ALINARAK GELENEĞİN SEMBOLÜ NİTELİĞİNDEKİ TARİHİ BİR SARAY, MODERN KÜLTÜRÜN VE GENÇ CUMHURİYET'İN SİMGESİ HALİNE GETİRİLİYORDU.

EMEKLEME AŞAMASINDAKİ ÇAĞDAŞ SANATI KURUMLARLA DESTEKLEMENİN ÖNEMİNE DİKKAT ÇEKEN MUSTAFA KEMAL ATATÜRK, MÜZENİN AÇILIŞINA MANEVİ KIZI ÜLKÜ İLE KATILDI.

İSTANBUL RESİM VE HEYKEL MÜZESİ, ÇAĞDAŞ SANAT ESERLERİNİN GENİŞ KİTLELERLE BULUŞMASINI SAĞLAMAKLA KALMADI. AYNI ZAMANDA ANADOLU'DAKİ İLK RESİM GALERİLERİNE ESER VEREREK BATI SANATININ YURT ÇAPINDA YAYILMASINDA DA ÖNEMLİ ROL OYNADI.

………………

BEDEN TERBİYESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURULDU.

1938

UZUN SAVAŞLARIN GETİRDİĞİ YOKSULLUK, EĞİTİMİN HEM SINIRLI OLMASI HEM DE SÜREKLİ KESİNTİYE UĞRAMASI GENÇ NÜFUSUN GELİŞİMİNİ VE SAĞLIKLI NESİLLERİN YETİŞMESİNİ İMKÂNSIZ HALE GETİRMİŞTİ.

BU NEDENLE CUMHURİYET’İN EN ÖNEMLİ ADIMLARINDAN BİRİSİ, GENÇLERİN EĞİTİMİNİ VE GELİŞİMİNİ GÜVENCE ALTINA ALMAK İÇİN ATILDI VE 1938’DE BEDEN TERBİYESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURULDU.

KURUMUN FAALİYETE BAŞLAMASININ ARDINDAN TÜM GENÇLERİN SPORUN EN AZ BİR DALI İLE İLGİLENMELERİ, BİR SPOR KULÜBÜNE ÜYE OLMALARI VE HAFTADA EN AZ DÖRT SAAT ANTRENMAN YAPMALARI ZORUNLU KILINDI.

SPORUN ÜLKE ÇAPINA YAYILMASINI GÖREV VE AMAÇ EDİNEN KURUM, GENÇLERİN HEM BEDEN HEM DE RUH SAĞLIĞI YÖNÜNDEN GELİŞMESİNİ HEDEFLEDİ.

………….

TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ KURULDU.

1938

CUMHURİYET’TEN ÖNCE YILLAR BOYUNCA SÜREN SAVAŞLAR, TARIMSAL ÜRETİMDE BÜYÜK BİR DÜŞÜŞE YOL AÇTI.

İVEDİLİKLE KALKINMA AMACIYLA CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA TARIMA ÖNEM VERİLEREK BİRÇOK ÜRÜNÜN VERİMLİLİĞİNDE DİKKATE DEĞER ARTIŞ SAĞLANDI.

BİR YANDAN TARIMDA KALKINMAYI SÜRDÜRECEK, ÖTE YANDAN 1930’LARIN SONUNDA YENİ BİR DÜNYA SAVAŞININ UFUKTA BELİRMESİ SONUCUNDA TAHIL VE HASAT KONTROLÜNÜ SAĞLAYACAK YENİ BİR KURUMA İHTİYAÇ DUYULDUĞUNDAN TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ KURULDU.

TMO, BUĞDAY BAŞTA OLMAK ÜZERE TAHIL PİYASASININ KORUNMASI VE DÜZENLENMESİ ASLİ GÖREVİNE EK OLARAK TARIMSAL İTHALAT VE İHRACAT YAPMAK, GEREKLİ GÖRÜLDÜĞÜNDE UN VE EKMEK FABRİKALARI İNŞA ETMEK GİBİ HUSUSLARDA DA GÖREVLENDİRİLDİ.

……………………………

HATAY, ANA VATANA KATILDI.

1939

MİSAK-I MİLLİ SINIRLARINDA YER ALAN HATAY, 1921 ANKARA ANTLAŞMASI'YLA TÜRKİYE SINIRLARININ DIŞINDA KALDI.

FAKAT ATATÜRK “KIRK ASIRLIK TÜRK YURDU DÜŞMAN ELİNDE ESİR KALAMAZ!” DİYEREK BU SORUNU BİR MİLLİ MESELE HALİNE GETİRDİ.

HATAY, SURİYE'NİN BAĞIMSIZLIĞINI İLAN ETMESİYLE 1937'DE “AYRI BİR VARLIK”; 1938'DE KURULAN MECLİSİYLE DE “DEVLET” STATÜSÜ KAZANDI.

ULU ÖNDER, DOKTORLARIN TÜM UYARILARINA RAĞMEN 19 MAYIS 1938'DE BÖLGEYE GİDEREK ASKERİ BİRLİKLERİ DENETLEDİ VE BİZZAT ADINI VERDİĞİ HATAY İÇİN NELER YAPABİLECEĞİ HUSUSUNDA TÜM DÜNYAYA ÇOK AÇIK BİR MESAJ VERDİ.

HATAY, DİPLOMATİK ÇABALARIN SONUCUNDA 1939'DA YAPILAN ANTLAŞMAYLA ANA VATANA KAVUŞTU.

……………..

İZMİT KAĞIT VE KARTON FABRİKASI ÜRETİME BAŞLADI.

1939

1920'LERİN SONUNDA HÜKÜMET, TÜMÜYLE İTHALATA DAYALI OLAN KÂĞIT SANAYİSİNİN MİLLİLEŞTİRİLMESİNİ GÜNDEMİNE ALDI. BİRİNCİ BEŞ YILLIK SANAYİ PLANI KAPSAMINDA BİR KÂĞIT FABRİKASININ AÇILMASI İÇİN ÇALIŞMALAR BAŞLATILDI.

İZMİT KÂĞIT VE KARTON FABRİKASI'NIN PROJESİ, "YAŞAMAK İÇİN EKMEK NE İSE DÜŞÜNMEK İÇİN KÂĞIT ODUR.” DİYEN MEHMET ALİ KÂĞITÇI YÖNETİMİNDE HAZIRLANDI.

FABRİKANIN İLK KÂĞIT ÜRETİMİ 18 NİSAN 1939'DA GERÇEKLEŞTİ. 2. DÜNYA SAVAŞI'NIN BAŞLAMASIYLA ULUSLARARASI TİCARET BÜYÜK HASAR GÖRÜNCE FABRİKANIN KURULMASININ NE KADAR İSABETLİ BİR KARAR OLDUĞU ANLAŞILDI.

1955'TE TÜRKİYE SELÜLOZ VE KÂĞIT FABRİKALARI İŞLETMESİ (SEKA) İSMİYLE YENİDEN YAPILANDIRILAN FABRİKA, KAPANDIĞI DÖNEME KADAR ÜRETİMİNİ SÜRDÜRECEK VE DIŞA BAĞIMLILIĞI AZALTMADA ÖNEMLİ BİR ROL OYNAYACAKTI.

…………………

SEMİHA BERKSOY, AVRUPA'DA SAHNE ALAN İLK TÜRK KADIN OPERA SANATÇISI OLDU.

1939

CUMHURİYET'İN EN ÖNEMLİ SANATÇILARINDAN SEMİHA BERKSOY, BİRÇOK ALANDA İLKLERE İMZA ATMIŞ BİRİYDİ.

İLK SESLİ TÜRK FİLMİ “İSTANBUL SOKAKLARINDA”NIN YANI SIRA, İLK TÜRK OPERASI ÖZSOY OPERASI'NDA DA ROL ALMIŞTI. PERFORMANSIYLA DİKKATLERİ ÜZERİNE ÇEKEN GENÇ SOPRANO, GAZİ MUSTAFA KEMAL'İN DE TEŞVİKİYLE BERLİN MÜZİK YÜKSEKOKULU'NA YOLLANDI.

1939'DA, BERLİN'DE RICHARD STRAUSS'UN “ARIADNE AUF NAXOS”UNDA BAŞROL OYNAYIP AVRUPA'DA SAHNE ALAN İLK TÜRK “PRIMA DONNA”SI UNVANINI ALACAKTI.

BÖYLECE SADECE OPERADA DEĞİL RESİMDE DE ULUSLARARASI BAŞARILARLA TAÇLANACAK BİR KARİYERİN İLK ADIMINI ATMIŞ OLUYORDU.

…………………

EĞİTİMİ KIRSALA YAYMAK AMACIYLA KÖY ENSTİTÜLERİ KURULDU.

1940

NÜFUSUNUN ÇOĞUNLUĞU KIRSAL BÖLGELERDE YAŞAYAN GENÇ CUMHURİYET'İN ÖNÜNDEKİ EN BÜYÜK SORUNLARDAN BİRİ OKULSUZ VE ÖĞRETMENSİZ KÖYLERE EĞİTİM GÖTÜRMEKTİ.

BU SORUNU ÇÖZMEK İÇİN KURULAN KÖY ENSTİTÜLERİ, İŞ İLE EĞİTİMİ HARMANLAMAYI HEDEFLEDİ.

ÖĞRENCİLER, OKUMA YAZMA VE TEMEL BİLGİLERİN YANI SIRA, MODERN TARIM TEKNİKLERİ ÖĞRENDİLER.

AYRICA, DEMİRCİLİK, YAPI USTALIĞI, DÜLGERLİK, DİKİŞ, EL İŞİ, BALIKÇILIK, ARICILIK ÖĞRENİP MESLEK SAHİBİ OLDULAR.

KISA ÖMÜRLÜ DE OLSA, KÖY ENSTİTÜLERİ DENEMESİ BİNLERCE KÖY ÖĞRETMENİ MEZUN ETMEKLE KALMADI, FAKİR BAYKURT, TALİP APAYDIN VE MAHMUT MAKAL GİBİ TÜRKİYE'NİN ÖNDE GELEN ENTELEKTÜELLERİNİ YETİŞTİRDİ.

……………….

MATEMATİKÇİ CAHİT ARF “ARF DEĞİŞMEZİ”Nİ BULDU.

1941

CUMHURİYETİMİZİN KURUCULARI, BİLİMİN NE DENLİ ÖNEMLİ OLDUĞUNUN BİLİNCİNDEYDİLER.

İNKILÂPLARIN EN ÖNEMLİ GAYELERİNDEN BİRİ ÜLKEMİZİ MUASIR MEDENİYETLER ARASINA KATACAK BİLİM ADAMLARININ YETİŞTİRİLMESİYDİ. BU AMAÇLA BİR YANDAN MODERN EĞİTİM KURUMLARI AÇILIRKEN, ÖTE YANDAN DA YURTDIŞINA ÖĞRENCİLER GÖNDERİLMEKTEYDİ.

İŞTE BU ÖĞRENCİLERDEN BİRİ OLAN CAHİT ARF, “ARF DEĞİŞMEZİ”Nİ BULARAK DÜNYACA ÜNLÜ BİR BİLİM İNSANI OLDU.

PROF. DR. ARF, “HESSE-ARF TEOREMİ”, “ARF HALKALARI” VE “ARF KAPANIŞLARI” GİBİ BAŞKA TERİMLERE DE İSMİNİ VERDİ. YURTDIŞINDAN GELEN TÜM TEKLİFLERE RAĞMEN TÜRKİYE'DE KALMAYI SEÇEN PROF. DR. ARF ÜLKEMİZDE MATEMATİK BİLİMİNİN GELİŞMESİNDE BÜYÜK ROL OYNADI.

………………

AYDIN SAYILI, DÜNYADAKİ İLK BİLİM TARİHİ DOKTORU UNVANINI KAZANDI.

1942

KURTULUŞ SAVAŞI’NIN ZORLUKLARINI YAŞAYAN KUŞAKLAR, CUMHURİYET’İN SUNDUĞU İLERİCİ İMKÂNLARLA TANIŞMIŞTI. ÖZELLİKLE EĞİTİM ALANINDA SAĞLANAN FIRSATLARLA BİRÇOK YETENEKLİ TÜRK GENCİ POTANSİYELLERİNİ KULLANMA ŞANSI BULDU.

BU İSİMLERDEN BİRİ OLAN AYDIN SAYILI, MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI’NIN SAĞLADIĞI BURSLA HARVARD ÜNİVERSİTESİ’NDE TAMAMLADIĞI LİSANS VE YÜKSEK LİSANS EĞİTİMİNİ, AYNI ÜNİVERSİTEDEN ALDIĞI BİLİM TARİHİ DOKTORA DERECESİYLE TAÇLANDIRDI.

SAYILI, 1942’DE YAZDIĞI “İSLAM DÜNYASINDA BİLİM KURUMLARI” BAŞLIKLI TEZLE BİR İLKİ GERÇEKLEŞTİRDİ VE DÜNYADAKİ İLK BİLİM TARİHİ DOKTORU OLDU.

DOKTORA DERECESİNİ ALDIKTAN SONRA CUMHURİYET’E OLAN MİNNETTARLIĞINI GÖSTERMEK ÜZERE TÜRKİYE’YE DÖNÜP ANKARA ÜNİVERSİTESİ DİL VE TARİH-COĞRAFYA FAKÜLTESİ’NDE UZUN YILLAR SAYISIZ ÖĞRENCİ YETİŞTİRDİ.

………………..

DOĞAN KARDEŞ İLK SAYISINI ÇIKARDI.

1945

TÜRK İNKILÂBININ HEDEFLERİNDEN BİRİ DE OKUMAYI SEVEN NESİLLER YETİŞTİRMEKTİ. BUNUN SADECE OKULLAR ARACILIĞIYLA GERÇEKLEŞTİRİLEMEYECEĞİ AÇIKTI. BU NESİLLERİN YETİŞTİRİLMESİNDE SESSİZ AMA BAŞAT ROL OYNAYANLARDAN BİRİ DE DOĞAN KARDEŞ DERGİSİ OLDU.

ÇOCUK DERGİCİLİĞİNDE BİR ÖNCÜ OLAN DOĞAN KARDEŞ, HAZİN BİR KAZA SONUCU VEFAT EDEN YAPI KREDİ BANKASI'NIN KURUCUSU KAZIM TAŞKENT'İN OĞLUNUN ADINI TAŞIMAKTAYDI

İLK SAYISI 1945 YILINDA ÇIKAN DERGİ, KUŞAKLAR BOYU ÇOCUKLARIN HAYAL DÜNYALARINI ZENGİNLEŞTİRMEKLE KALMADI. GÜLTEN DAYIOĞLU'NDAN AZİZ NESİN'E, NEZİHE MERİÇ'TEN MUZAFFER İZGÜ'YE BİRÇOK KALEME YER VEREN NİTELİKLİ İÇERİĞİYLE ONLARI OKUMAYA VE ÖĞRENMEYE DE TEŞVİK ETTİ.

………………

TÜRKİYE, BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’E ÜYE OLDU.

1945

BÜYÜK SAVAŞLARI ÖNLEYECEK, DAHA İSTİKRARLI BİR DÜZEN KURMAK İÇİN YENİ BİR ULUSLARARASI ÖRGÜT KURMA FİKRİ, DAHA İKİNCİ CİHAN HARBİ ESNASINDA ABD, İNGİLTERE VE SSCB TARAFINDAN ORTAYA ATILMIŞTI.

ALMANLARIN SAVAŞI KAYBEDECEĞİNİN ANLAŞILMASI ÜZERİNE YENİ DÜZENİN TAŞLARI DÖŞENMEYE BAŞLANDI.

1 MART 1945'E KADAR ALMANYA VE JAPONYA'YA SAVAŞ AÇAN ÜLKELERİN BU YENİ ÖRGÜTE KATILABİLECEKLERİ DUYURULDU.

BU AÇIKLAMANIN ARDINDAN ANKARA HÜKÜMETİ HARP İLAN EDEREK YENİ ULUSLARARASI DÜZENDE YER ALMA NİYETİNİ ORTAYA KOYMAKTA GECİKMEDİ.

NİSAN AYINDA YAPILAN SAN FRANCISCO KONFERANSI’NDA BM ŞARTI'NA İMZA ATAN TÜRKİYE, BM'NİN 51 KURUCU ÜYESİNDEN BİRİ OLDU.

……………….

MİLLİ KÜTÜPHANE KURULDU.

1946

GENÇ CUMHURİYET EĞİTİME BÜYÜK ÖNEM VERDİ, OKUMA ORANININ ARTMASI İÇİN EN BAŞINDAN BERİ BÜYÜK ÇABA SARF ETTİ.

BU DOĞRULTUDA 1946'DA AÇILAN MİLLİ KÜTÜPHANE, UZUN YILLAR ULUSAL BİR ARŞİV, MÜZE VE ARAŞTIRMA MERKEZİ OLARAK FAALİYET GÖSTERDİ.

AVRUPA'YA KÜTÜPHANECİLİK EĞİTİMİ ALMAK ÜZERE GÖNDERİLEN İLK TÜRK ÖĞRENCİLERDEN BİRİSİ OLAN DÖNEMİN MAARİF VEKÂLETİ YAYIM MÜDÜRÜ ADNAN ÖTÜKEN'İN ÇABALARIYLA KURULDU.

TÜRKİYE'DE KANUNLA KURULAN İLK VE TEK KÜTÜPHANE OLAN MİLLİ KÜTÜPHANE, GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK'ÜN İŞARET ETTİĞİ FİKRİ, VİCDANI VE İRFANI HÜR NESİLLER YETİŞMESİNE BÜYÜK KATKI SAĞLADI.

………………

MÜZEYYEN SENAR LIDO MÜZİKHOLÜNDE SAHNE ALDI.

1947

“CUMHURİYET'İN DİVASI” OLARAK ANILAN MÜZEYYEN SENAR, PARİS'TE, EDITH PIAF'TAN MARLENE DIETRICH'E, MAURICE CHEVALIER'DEN ELTON JOHN'A BİRÇOK YILDIZIN SAHNE ALDIĞI “LIDO”DA KONSER VERDİ.

MÜZEYYEN SENAR, ÜSKÜDAR MUSİKİ CEMİYETİ'NDE NOTA, USUL VE MAKAM ÖĞRENDİ. İSTANBUL VE ANKARA RADYOLARINDA YAPTIĞI PROGRAMLARLA TÜM TÜRKİYE'DE TANINDI.

1936'DA DOLMABAHÇE'YE DAVET EDİLEN SENAR, BÖYLECE SANATINI GAZİ'NİN HUZURUNDA İCRA ETME ŞANSI BULDU. SESİ GAZİ TARAFINDAN PEK BEĞENİLDİ. ÜNÜ KISA SÜREDE MISIR'A, İRAN'A LÜBNAN'A VE HATTA AVRUPA VE AMERİKA'YA YAYILDI.

“BEN ŞARKIYI SÖYLEMİYORUM, GÜFTEYİ ANLATIYORUM” DİYEN SENAR, BENZERSİZ SESİ VE İCRASIYLA KLASİK TÜRK MUSİKİSİNİN EN MEŞHUR SOLİSTLERİNDEN BİRİ OLDU.

……………….

HARİKA ÇOCUK YASASI YÜRÜRLÜĞE GİRDİ.

1948

GENÇ PİYANİST MİTHAT FENMEN, CUMHURBAŞKANI İSMET İNÖNÜ'NÜN DE BULUNDUĞU BİR KONSERİNDE SÜRPRİZ YAPARAK SAHNEYE 4 YAŞINDAKİ İDİL BİRET'İ ÇIKARDI. KÜÇÜK İDİL, BİRÇOK ESERİ PEŞ PEŞE İCRA EDEREK SALONDAKİLERİ HAYLİ ŞAŞIRTTI. SONRASINDA BENZER BİR DURUM, İLK KONSERİNDE İZLEYENLERİ KENDİNE HAYRAN BIRAKAN 10 YAŞINDAKİ GENÇ KEMANCI, SUNA KAN İÇİN DE YAŞANDI.

OLDUKÇA ETKİLENEN İNÖNÜ, BU İKİ KIZ ÇOCUĞUNUN YURT DIŞINDA EĞİTİM ALMASINI SAĞLAYACAK OLAN "HARİKA ÇOCUK YASASI'NI MECLİSE SUNDU VE YASA OY BİRLİĞİYLE KABUL EDİLDİ.

İDİL BİRET 7, SUNA KAN 12 YAŞINDAYKEN AİLELERİYLE BİRLİKTE, MASRAFLARI TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARAFINDAN KARŞILANMAK ÜZERE AVRUPA'DAKİ KONSERVATUARLARA GÖNDERİLDİ.

1956'DA GÜZEL SANATLARIN TÜM DALLARINI KAPSAYAN YASA, YÜRÜRLÜKTE OLDUĞU SÜRECE TULUYHAN UĞURLU VE FAZIL SAY GİBİ OLAĞANÜSTÜ YETENEKLİ ÇOCUKLARIN YURT DIŞINDA EĞİTİM ALMASINI SAĞLADI.

……………………….

TÜRKİYE, İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ'Nİ KABUL ETTİ.

1949

TÜRKİYE CUMHURİYETİ KURULUŞUNDAN İTİBAREN ÇAĞDAŞ DÜNYAYI SOSYAL, SİYASÎ VE HUKUKÎ BAKIMDAN TAKİP EDEN VE BENİMSEYEN KARARLAR ALDI. BU DOĞRULTUDA DA DÜNYA BARIŞINA KATKI SAĞLAYAN ANTLAŞMALARIN TARAFI OLMA KONUSUNDA HIZLI ADIMLAR ATTI.

GENÇ CUMHURİYETİMİZ, II. DÜNYA SAVAŞI'NIN ARDINDAN TEŞKİL EDİLEN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER'İN KURUCU ÜYELERİ ARASINDA YER ALDI.

DÜNYA BARIŞINI KORUMAYI VE İNSAN HAKLARINI GELİŞTİRMEYİ MERKEZİNE ALAN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER BÜNYESİNDE KURULAN İNSAN HAKLARI KOMİSYONU TARAFINDAN, ÇAĞDAŞ İNSAN HAKLARINI TANIYAN VE TÜM ÜYE DEVLETLER İÇİN GEÇERLİ OLACAK TARİHÎ BİR BELGE HAZIRLANDI.

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ ADINI TAŞIYAN BU METİN, 10 ARALIK 1948'DE BM GENEL KURULU'NDA KABUL EDİLDİ. TÜRKİYE CUMHURİYETİ, İNSAN HAKLARINA VERDİĞİ ÖNEMİN BİR GÖSTERGESİ OLARAK 6 NİSAN 1949'DA İNSAN HAKLARI EVRENSEL BİLDİRGESİ'Nİ ONAYLADI.

………………………

NÂZIM HİKMET, ULUSLARARASI BARIŞ ÖDÜLÜ’NÜ ALDI.

1950

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİNİN EN ÖNEMLİ İSİMLERİNDEN OLAN NÂZIM HİKMET, 1921’DE MİLLİ MÜCADELE’YE KATILMAK ARZUSUYLA GELDİĞİ ANKARA’DA ATATÜRK’LE TANIŞTIRILDI. ARDINDAN CEPHEDE DEĞİL, ÖĞRETMEN OLARAK BOLU’DA GÖREV YAPMASI UYGUN GÖRÜLDÜ.

KURTULUŞ MÜCADELESİNİN ARDINDAN MOSKOVA’YA GİDEREK EKONOMİ VE TOPLUM BİLİMİ ALANINDA ÖĞRENİM GÖREN HİKMET, 1930’LU YILLARDA AKTİF POLİTİKADAN UZAK DURUP MÜCADELESİNİ BİR ŞAİR OLARAK SÜRDÜRMEK MAKSADIYLA RESİMLİ AY DERGİSİNDE ÇALIŞMAYA BAŞLADI.

ŞİİRLERİ ONLARCA DİLE ÇEVRİLEN NÂZIM HİKMET, 1950 YILINDA DÜNYA BARIŞ KONSEYİ TARAFINDAN ULUSLARARASI BARIŞ ÖDÜLÜ’NE LAYIK GÖRÜLDÜ. ÖDÜLÜ ONUN ADINA DÜNYACA ÜNLÜ BİR DİĞER ŞAİR PABLO NERUDA ALDI.

OKTAY AKBAL’IN “BU TOPRAĞIN NİMETLERİNİ, İNSANLARINI, KOKUSUNU VERMEĞE ÇALIŞAN İLK ŞAİRİMİZ NÂZIM HİKMET’TİR” TARİFİ BELKİ DE ONU EN İYİ ANLATAN YORUM OLDU.

…………….

İTÜ TV, İLK TELEVİZYON YAYININI GERÇEKLEŞTİRDİ.

1952

TEKNİK ÜNİVERSİTE'NİN TAŞKIŞLA YERLEŞKESİNDEN İLK TELEVİZYON YAYINI 1952'DE GERÇEKLEŞTİRİLDİ.

PROF. DR. MUSTAFA SANTUR'UN GİRİŞİMİYLE YURT DIŞINDAN GETİRİLEN CİHAZLARLA YAPILAN İLK YAYININ KAMERAMANI DR. ADNAN ATAMAN, SUNUCUSU İSE FATİH PASİNER İDİ.

İLK YILLARDA YAYINLAR, CUMA GÜNLERİ BİR SAATLE SINIRLI VE SADECE EĞİTİMLE İLGİLİ İÇERİKLERDEN OLUŞURKEN İLERLEYEN YILLARDA BAŞKA FORMATLARA DA YER VERİLDİ. İTÜ TV, TÜRK TELEVİZYONCULUĞUNA EKRAN YÜZLERİ YETİŞTİREN BİR OKUL KONUMUNA GELDİ.

YAYINLARINI 1970'E KADAR SÜRDÜREN İTÜ TV'NİN GERÇEKLEŞTİRDİĞİ İLKLERDEN BİRİ DE NAKLEN YAYINDI. 1961'DE OYNANAN TÜRKİYE-SSCB MAÇI, TÜRKİYE'DE NAKLEN VERİLEN İLK SPOR MÜSABAKASI OLARAK TARİHE GEÇTİ.

………………….

ANITKABİR’İN İNŞASI TAMAMLANDI.

1953

İSTİKLAL HARBİ’NİN BAŞKUMANDANI VE TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN KURUCUSU MUSTAFA KEMAL’İN “NAÇİZ VÜCUDU”, 1938’DE EBEDİYETE İNTİKAL ETTİ. BÜYÜK KURTARICININ NAAŞI, VEFATININ ARDINDAN GEÇİCİ OLARAK ETNOGRAFYA MÜZESİ’NE NAKLEDİLDİ.

HEMEN SONRA TÜRK MİLLETİNİN ATA’SINA OLAN MİNNETTARLIĞINI İFADE EDECEK ANIT MEZAR İÇİN BİR YARIŞMA DÜZENLENDİ. EMİN ONAT VE ORHAN ARDA’NIN BİRİNCİ SEÇİLEN PROJESİNİN YAPIMINA 1944’TE BAŞLANDI; İNŞAAT 1953’TE TAMAMLANDI.

10 KASIM 1953’TE DÜZENLENEN TÖRENLE ATATÜRK’ÜN NAAŞI ANITKABİR’E TAŞINDI.

ANADOLU MEDENİYETLERİNİN SANAT ÜSLUPLARINDAN İZLER TAŞIYAN ANITKABİR KOMPLEKSİNDE, ATATÜRK’ÜN ANIT MEZARININ YANI SIRA ATATÜRK VE KURTULUŞ SAVAŞI MÜZESİ İLE BİRLİKTE MUSTAFA KEMAL’İN HAYATI BOYUNCA EN DEĞER VERDİĞİ KAVRAMLARDAN BİRİ OLAN BARIŞ ADINI TAŞIYAN BİR PARK BULUNMAKTA.

………………….

HATİCE NÜZHET GÖKDOĞAN, TÜRKİYE'NİN İLK KADIN DEKANI OLDU.

1954

NÜZHET GÖKDOĞAN, GENÇ CUMHURİYET'İN EĞİTİME, ÖZELLİKLE GENÇ KIZLARIN YÜKSEK ÖĞRENİM GÖRMESİNE VERDİĞİ DEĞERİN SEMBOLLERİNDENDİR.

GENÇ CUMHURİYET'İN İLK NESİL BİLİM İNSANLARINDAN OLAN NÜZHET GÖKDOĞAN, FRANSA'DA TAMAMLADIĞI LİSANS EĞİTİMİNİN ARDINDAN İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ'NDEN DOKTORA DERECESİNİ ALDI. AYNI ÜNİVERSİTENİN ASTRONOMİ ENSTİTÜSÜ'NDE GÖREV YAPAN İLK TÜRK DOÇENT UNVANINI KAZANDI.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ'NİN BAHÇESİNE GÖZLEMEVİ KURULMASINA ÖNEMLİ KATKILARI OLDU.

1954'TE İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ DEKANLIĞINA GETİRİLMESİ, NÜZHET GÖKDOĞAN'IN KARİYERİNDEKİ "İLK KADIN” UNVANLARINA BİR YENİSİNİ EKLEDİ.

………………….

TÜRK MİLLİ FUTBOL TAKIMI İLK KEZ DÜNYA KUPASI'NA GİTMEYE HAK KAZANDI.

1954

MİLLİ TAKIMIMIZ ASLINDA 1950 YILINDA DÜZENLENEN BİR ÖNCEKİ TURNUVAYA KATILMAYA DA HAK KAZANMIŞTI; ANCAK, BREZİLYA'YA GİDECEK PARA BULUNAMADIĞINDAN ÇEKİLMEK ZORUNDA KALMIŞTI.

ELEME GRUBUNDAKİ İLK MAÇTA TÜRKİYE, BATI ALMANYA'YA 4-1 YENİLSE DE CANAVAR BURHAN'IN HAT-TRICK YAPTIĞI İKİNCİ MAÇTA KORE'Yİ 7-0 GİBİ FARKLI BİR SKORLA YENMEYİ BAŞARDI.

ÇEYREK FİNAL PLAY-OFF'LARINDA BİR KEZ DAHA BATI ALMANYA İLE KARŞILAŞAN MİLLİ TAKIMIMIZ MAÇI 7-1 KAYBEDEREK ELENDİ.

TAM 48 SENE SONRA, 2002 YILINA GELİNDİĞİNDE MİLLİ TAKIMIMIZ DÜNYA ÜÇÜNCÜLÜĞÜNE YÜKSELEREK TARİHİ BİR BAŞARI YAKALADI.

………………………

YAŞAR KEMAL, KÜLT ESERİ İNCE MEMED’İN İLK CİLDİNİ YAYIMLADI.

1955

“İNSAN EVRENDE GÖVDESİ KADAR DEĞİL, YÜREĞİ KADAR YER KAPLAR” DİYEN EDEBİYAT DÜNYAMIZIN ÇINARI YAŞAR KEMAL HER YAŞTAN, MİLYONLARCA OKURDA DERİN İZLER BIRAKTI, ESERLERİNİN ÇOĞU SİNEMAYA, TİYATROYA UYARLANDI.

EDEBİYATIMIZIN TOPLUMCU GERÇEKÇİ KALEMLERİNİN BAŞINDA GELEN YAZAR, ESERLERİNDE BAŞTA ÇUKUROVA OLMAK ÜZERE ANADOLU’NUN BİRÇOK BÖLGESİNİ NEVİ ŞAHSINA MÜNHASIR ÜSLUBUYLA ANLATTI.

CUMHURİYET GAZETESİNDE RÖPORTAJLAR YAPTIĞI YILLARDA BİR YANDAN DA KÜLT ESERİ OLAN İNCE MEMED’İ YAZMAYA BAŞLADI. İLK CİLDİ 1955’TE YAYIMLANAN VE 32 YILDA TAMAMLANAN KİTAP, ZULME VE ZORBALIĞA BAŞKALDIRAN VE EZİLENLERİN SESİ OLAN İNSANIN GÖRKEMLİ BİR HİKÂYESİ OLARAK TÜRK EDEBİYATININ ŞAHESERLERİ ARASINDA YER ALDI.

ESERLERİ KIRKI AŞKIN DİLE ÇEVRİLEN YAŞAR KEMAL, LEGİON D’HONNEUR VE CİNO DEL DUCA GİBİ ULUSLARARASI ÖDÜLLERE LAYIK GÖRÜLDÜ.

………………….

ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ANKARA'DA KURULDU.

1956

1956 YILINDA BOZKIRIN ORTASINDA KURULAN ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ; BİNBİR EMEĞİN ÜRÜNÜ OLAN ORMANIYLA BİRLİKTE BİLİMİN DE YEŞERDİĞİ BİR YUVA OLDU.

TÜRKİYE'NİN YABANCI DİLDE EĞİTİM VEREN İLK ÜNİVERSİTESİ, İLK ÜNİVERSİTE TEKNOKENTİ, İLK PROTOTİP ROBOT, İLK FİBER OPTİK YERLEŞKE AĞI, İLK BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM VE İLK İNTERNET BAĞLANTISI GİBİ BİRÇOK İLKLERE İMZA ATTI.

BUGÜNE KADAR BİNLERCE MÜHENDİS, İKTİSATÇI, MİMAR, İDARECİ VE BİLİM İNSANINI YETİŞTİRDİ.

ODTÜ'LÜLER ATATÜRK İLKE VE İNKILÂPLARINI ÖZÜMSEYEN, DAİMA İLERİYİ HEDEFLEYEN VE GELİŞİME AÇIK YURTTAŞLAR OLMAYI İLKE EDİNDİ.

ODTÜ BUGÜN DE BAŞKENT ANKARA'DAN TÜM DÜNYAYA, BİLİMİN VE AKLIN IŞIĞINI YAYMAYA DEVAM EDİYOR.

………………

LEYLA GENCER, LA SCALA'DA SAHNE ALDI.

1957

LEYLA GENCER; CARMELIT'LERİN DİYALOĞU'NDA OYNADIĞI MADAME LIDOINE ROLÜYLE 26 OCAK 1957 GECESİ İLK KEZ LA SCALA'DA SAHNE ALDI.

GENCER'İN ANKARA OPERASI'NDA BAŞLAYAN KARİYERİ, 1953'TE NAPOLİ'DE SANTUZZO ROLÜNÜ OYNAMASIYLA ULUSLARARASI BİR KONUMA ULAŞTI.

MİLANO, ROMA, VİYANA, NAPOLİ, PARİS, BUENOS AIRES, LONDRA, SAN FRANCISCO VE CHICAGO GİBİ BİRÇOK KÜLTÜR BAŞKENTİNDE SANATINI İCRA EDEN “LA TURCA”, ULUSLARARASI ALANDA EN BAŞARILI SANATÇILARIMIZDAN BİRİ OLACAKTI.

ÖZELLİKLE DONIZETTI YORUMLARIYLA SANATSEVERLERİ KENDİSİNE HAYRAN BIRAKAN SOPRANOMUZ, 1988'DE DEVLET SANATÇISI UNVANINA DA LAYIK GÖRÜLECEKTİ.

BİRÇOK UNUTULMUŞ ESERİ TEKRAR SAHNELEYEN LEYLA GENCER, OPERA TARİHİNE ADINI ALTIN HARFLERLE YAZDIRMAYI BİLDİ.

……………..

OKTAY SİNANOĞLU, YALE ÜNİVERSİTESİ'NİN 20. YÜZYILDAKİ EN GENÇ PROFESÖRÜ OLDU.

1963

OKTAY SİNANOĞLU, TED ANKARA KOLEJİ'Nİ BİRİNCİLİKLE BİTİRDİKTEN SONRA UNIVERSITY OF CALIFORNIA-BERKELEY'DE DOKTORASINI TAMAMLADI.

1963'TE YALE ÜNİVERSİTESİ KİMYA BÖLÜMÜ'NDE PROFESÖR OLDUĞUNDA, 20. YÜZYILDA BU ÜNİVERSİTEDE PROFESÖR KADROSUNA ATANAN EN GENÇ BİLİM İNSANI UNVANINI ALACAKTI.

“ATOM VE MOLEKÜLLERİN ÇOKLU ELEKTRON KURAMI” VE KENDİ ADIYLA ANILAN “SİNANOĞLU MADE SIMPLE” YÖNTEMİYLE LİTERATÜRE ÖNEMLİ KATKILAR YAPAN SİNANOĞLU, HUMBOLDT ARAŞTIRMA ÖDÜLÜ VE TÜBİTAK BİLİM ÖDÜLÜ'NE LAYIK GÖRÜLDÜ.

EMEKLİ OLDUKTAN SONRA ÜLKESİNE DÖNEREK KARİYERİNİ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ'NDE TAMAMLADI. SON YILLARINDA KAMUSAL ALANDA DA BİLİNİRLİĞİ ARTAN VE “TÜRK AYNŞTAYNI” OLARAK ADLANDIRILAN OKTAY SİNANOĞLU, CUMHURİYET'İN YETİŞTİRDİĞİ DÜNYA ÇAPINDAKİ BİLİM İNSANLARINDANDIR.

………………

ANTALYA ALTIN PORTAKAL FİLM FESTİVALİ İLK KEZ DÜZENLENDİ.

1964

ÜLKEMİZİN İLK YERLİ FİLM FESTİVALİ OLAN ANTALYA ALTIN PORTAKAL FİLM FESTİVALİ 1964'TE DÜZENLENDİ.

DÖNEMİN BELEDİYE BAŞKANI DR. AVNİ TOLUNAY, AÇILIŞ KONUŞMASINDA FESTİVALİN MİSYONUNU, “TÜRK SİNEMA SEKTÖRÜNÜ MADDİ MANEVİ DESTEKLEMEK, TÜRK FİLM YAPIMCISINI NİTELİKLİ YAPITLAR ÜRETMEYE TEŞVİK EDEREK TÜRK SİNEMASININ ULUSLARARASI PLATFORMA AÇILMASINA ZEMİN HAZIRLAMAK” OLARAK BELİRLEMİŞTİR.

ÖDÜL HEYKELCİLİĞİNDE VENÜS, ELİNDE ANTALYA'YI TEMSİLEN BİR PORTAKAL TUTUYOR.

ÖDÜL ALAN FİLMLER ARASINDA “GURBET KUŞLARI”, “SELVİ BOYLUM AL YAZMALIM”, “ANA YURT OTELİ”, GİBİ TÜRK SİNEMASININ BİRÇOK ŞAHESERİ BULUNUYOR.

ISTVÁN SZABÓ, FRANCIS FORD COPPOLA, ABBAS KIAROSTAMI VE CATHTERINE DENEUVE GİBİ YABANCI SANATÇILARI DA AĞIRLAYAN FESTİVAL, ÜLKEMİZDE SİNEMA SANATININ GELİŞMESİNDE BÜYÜK ROL OYNADI.

……………….

ÂŞIK VEYSEL, VATANİ HİZMET TERTİBİNDEN ÖDÜLLENDİRİLDİ.

1965

CUMHURİYET DÖNEMİ HALK EDEBİYATI VE SAZ ŞAİRLİĞİ GELENEĞİNİN EN BİLİNEN İSİMLERİNDEN OLAN ÂŞIK VEYSEL, 1894’TE SİVAS’TA DÜNYAYA GELDİ. HENÜZ YEDİ YAŞINDA ÇİÇEK HASTALIĞI NEDENİYLE GÖZLERİNİ KAYBETMESİNE KARŞIN ON YAŞINDAYKEN ÇALMAYA BAŞLADIĞI SAZ, VEYSEL’İ 20. YÜZYIL TÜRK ÂŞIK ŞİİRİ’NİN EN ÖNEMLİ TEMSİLCİSİ YAPACAKTI.

ÂŞIK VEYSEL’İN HAYATINDAKİ DÖNÜM NOKTALARINDAN BİRİ, 1931’DE SİVAS LİSESİ’NDE EDEBİYAT ÖĞRETMENİ OLAN AHMET KUTSİ TECER İLE TANIŞMASI OLDU. TECER’İN YÖNLENDİRMESİYLE CUMHURİYET’İN ONUNCU YIL DÖNÜMÜNDE CUMHURİYET VE GAZİ MUSTAFA KEMAL ÜZERİNE YAZDIĞI ŞİİRİN ÇOK BEĞENİLMESİYLE VEYSEL’İN SESİ DE KÖYÜNDEN DIŞARI ÇIKMA İMKÂNI BULDU.

SAYISIZ ESERİYLE HALKLA AYDINLAR ARASINDA BİR KÖPRÜ KURAN ÂŞIK VEYSEL’E 1965’TE TBMM TARAFINDAN “ANA DİLİMİZE VE MİLLÎ BİRLİĞİMİZE YAPTIĞI HİZMETLERDEN DOLAYI” ÖZEL BİR KANUNLA VATANÎ HİZMET TERTİBİNDEN AYLIK BAĞLANDI.

EDEBİYATIMIZDA HAKKINDA EN ÇOK ÇALIŞMA YAPILAN ÂŞIK OLAN VEYSEL’İN HAYATI, BEDRİ RAHMİ EYÜBOĞLU’NUN KALEMİ VE METİN ERKSAN’IN REJİSİYLE 1953’TE “KARANLIK DÜNYA” FİLMİYLE BEYAZ PERDEYE TAŞINDI.

……………..

BİLİM VE TEKNİK'İN İLK SAYISI ÇIKTI.

1967

GENÇ CUMHURİYET, ÇAĞDAŞ BİR MİLLET YARATMA YÖNÜNDE BİLİMİN ÖNEMİNİN DAHA EN BAŞINDAN BERİ FARKINDA OLMUŞTUR.

ÇAĞDAŞLAŞMA HAREKETİNİN EN BÜYÜK SINAVI, DEVLET ELİYLE BAŞLATILAN İNKILÂPLARIN HALK TARAFINDAN BENİMSENMESİDİR.

TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU'NUN 1967 EKİM'İNDEN BERİ ÇIKARDIĞI BİLİM VE TEKNİK DERGİSİ, İŞTE TAM DA BU İŞLEVİ YERİNE GETİRMEKTEDİR.

56 YILDIR ARALIKSIZ ÇIKAN DERGİ, İLK SAYISINDA BELİRTTİĞİ AMAÇLARINA FAZLASIYLA ULAŞMIŞ, “GENÇLERİN KABİLİYETLERİNİ VE EĞİLİMLERİNİ BİLİMSEL VE TEKNİK ARAŞTIRMA ALANLARINA YÖNELTMEYİ” VE “BİLİMSEL VE TEKNİK ÇALIŞMALARI HALKA TANITMAYI” BAŞARMIŞTIR.

……………….

DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURULDU.

1970

MUSTAFA KEMAL OPERAYLA İLK KEZ 1913’TE SOFYA’DA GENÇ BİR ATAŞEMİLİTER İKEN TANIŞMIŞ, BİR TOPLUMUN GELİŞMİŞLİĞİNİN; KÜLTÜR VE SANAT FAALİYETLERİNE ATFETTİĞİ ÖNEMLE ÖLÇÜLEBİLECEĞİNİ BU YILLARDA FARK ETMİŞTİ.

BU FARKINDALIKLA CUMHURİYETİN İLANININ ARDINDAN DEVLETİN, SANATÇILARI DESTEKLEMESİNE ÖZEL BİR ÖNEM VERDİ. 1930’LU YILLARDA BU HEDEFLE AÇILAN KONSERVATUVAR, ÇAĞDAŞ TÜRK TOPLUMUNUN HAYAT DAMARLARINDAN BİRİ OLAN SANATÇILARI YETİŞTİRECEKTİ.

ATATÜRK DÖNEMİNDE SANATIN DEVLET TARAFINDAN DESTEKLENMESİ BÜYÜK KURTARICININ VEFATINDAN SONRA DA DEVAM ETTİ VE 1949’DA DEVLET TİYATROLARI’NIN KURULMASI BU DESTEĞİN ÖNEMLİ SONUÇLARINDAN OLDU. GÜZEL SANATLAR İLE OPERA VE BALEYE YÖNELİK İLGİNİN BÜYÜMESİ DE İLERLEYEN YILLARDA YENİ ADIMLAR ATILMASINI GEREKTİRDİ.

DEVLETİN BU ALANLARA DESTEK VERMESİNE İMKÂN SAĞLAMAK İÇİN DEVLET TİYATROLARI’NDAN BAĞIMSIZ OLARAK 1970’TE DEVLET OPERA VE BALESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURULDU.

……………….

BOĞAZİÇİ KÖPRÜSÜ HİZMETE AÇILDI.

1973

CUMHURİYET YALNIZCA SOSYAL VE KÜLTÜREL ALANLARDA DEĞİL, BAYINDIRLIK FAALİYETLERİYLE DE TÜRKİYE’Yİ MODERNLEŞTİRMEYİ HEDEFLEMİŞTİ.

GEREK ÖZEL GEREK KAMUSAL ALANLARA İLİŞKİN BÜYÜK YAPISAL PROJELER HEM İNSANLARIN İHTİYAÇLARINA CEVAP VERMEKTE HEM DE SÖZ KONUSU ÇAĞDAŞLAŞMA ATILIMININ ÖNEMLİ BİR SAFHASINI OLUŞTURMAKTAYDI.

İSTANBUL’UN SÜREKLİ GÖÇ ALARAK NÜFUSUNUN ARTMASI, HIZLA KENTLEŞMESİ VE ARABA VAPURLARININ ŞEHRİN İKİ YAKASI ARASINDAKİ ARAÇ GEÇİŞLERİNDE YETERSİZ KALMASI, BOĞAZ’A BİR KÖPRÜ YAPILMASI HUSUSUNU YENİDEN GÜNDEME GETİRECEKTİ.

20 ŞUBAT 1970’TE BEYLERBEYİ’NDE TEMELİ ATILAN BOĞAZİÇİ KÖPRÜSÜ, CUMHURİYET’İN İLANININ 50. YIL DÖNÜMÜNDE CUMHURBAŞKANI FAHRİ KORUTÜRK TARAFINDAN HİZMETE AÇILDI.

………………

ZEKİ MÜREN ROYAL ALBERT HALL’DA KONSER VEREN İLK TÜRK OLDU.

1976

ZEKİ MÜREN, ROYAL ALBERT HALL’DA 6.000 KİŞİNİN ÖNÜNDE SANATINI İCRA EDEREK BU MEŞHUR KONSER SALONUNDA SAHNE ALAN İLK TÜRK OLDU.

1951’DE İSTANBUL RADYOSU’NDA İLK KONSERİNİ VERDİĞİ GÜNDEN BERİ KİTLELERİN GÖNLÜNDE TAHT KURAN MÜREN, KARİYERİ BOYUNCA YÜZLERCE PLAK VE KASET DOLDURDU. ŞARKILARINI BİZZAT BESTELEDİĞİ BİRÇOK FİLMDE BAŞROL OYNADI.

1955’TE TÜRKİYE’DEKİ İLK ALTIN PLAK ÖDÜLÜ’NÜ ALAN DA YİNE KENDİSİ OLDU.

TAHSİLİNİ GÜZEL SANATLAR AKADEMİSİ SÜSLEME SANATI BÖLÜMÜ’NDE YAPAN MÜREN, SAHNE KIYAFETLERİNİ BİZZAT TASARLAYARAK ÇOK YÖNLÜ BİR SANATÇI PORTRESİ ÇİZDİ.

MÜSTESNA SESİ VE KENDİNE ÖZGÜ YORUMUYLA MUSİKİMİZE YENİ BİR SOLUK GETİREN MÜREN, “SANAT GÜNEŞİ” OLARAK YARIM ASIR BOYUNCA TÜRKİYE’Yİ AYDINLATTI.

……………..

GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ (GAP) BAŞLATILDI.

1977

GÜNEYDOĞU ANADOLU'NUN DOĞAL ZENGİNLİKLERİNDEN YARARLANARAK BÖLGENİN HEM EKONOMİK HEM TARIMSAL MÂNÂDA KALKINMASINI AMAÇLAYAN PROJENİN TEMELLERİ 1930'LU YILLARDA BİZZAT MUSTAFA KEMAL TARAFINDAN ATILDI.

GEÇMİŞİ KEBAN BARAJI PROJESİ'NE UZANAN GAP, 1970'Lİ YILLARDA PLANLANIP 3 NİSAN 1977'DE RESMİ OLARAK BAŞLATILDI.

FIRAT VE DİCLE NEHİRLERİNİN SULARININ TARIMDA KULLANILMASINI VE BU KAYNAKLARDAN ENERJİ ÜRETİLMESİNİ HEDEFLEYEN PROJE İLE BÖLGEDE 22 BARAJ, 19 HİDROELEKTRİK SANTRALİ VE 1,8 MİLYON HEKTARLIK ALANDA SULAMA YATIRIMLARI PLANLANDI.

CUMHURİYET TARİHİNİN EN KAPSAMLI PROJELERİNDEN BİRİ OLAN GAP, GÜNÜMÜZDE HÂLÂ DEVAM ETMEKTE, BÖLGENİN EKONOMİK OLARAK VE ALTYAPI BAKIMINDAN GELİŞİMİNE ÖNEMLİ BİR KATKIDA BULUNMAKTA.

……………….

FEZA GÜRSEY, OPPENHEIMER ÖDÜLÜ'NÜ ALDI.

1977

DÜNYA ÇAPINDAKİ BİLİM İNSANLARIMIZDAN FEZA GÜRSEY, 1977'DE J. ROBERT OPPENHEIMER ANMA ÖDÜLÜ'NE LAYIK GÖRÜLDÜ.

MIAMI ÜNİVERSİTESİ'NİN TEORİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ TARAFINDAN 1968'DEN BERİ VERİLEN ÖDÜLÜ AMERİKALI MESLEKTAŞI SHELDON GLASHOW İLE PAYLAŞAN FEZA GÜRSEY, MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI BURSUYLA GİTTİĞİ İNGİLTERE'DE DOKTORASINI TAMAMLADI.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ'NDE BAŞLAYIP ODTÜ VE YALE ÜNİVERSİTESİ'NDE DEVAM EDEN AKADEMİK KARİYERİ BOYUNCA TEORİK FİZİK ALANINDA ÖNEMLİ BİRÇOK BİLİMSEL ÇALIŞMAYI KALEME ALDI.

1968'DE TÜBİTAK BİLİM ÖDÜLÜ'NE DE LAYIK GÖRÜLEN FEZA GÜRSEY, CUMHURİYET'İN YETİŞTİRMEK İÇİN BÜYÜK ÇABA SARF ETTİĞİ AYDIN NESİLLERİN EN ÖNEMLİ ÜYELERİNDEN BİRİ.

…………………..

ATATÜRK ULUSLARARASI BARIŞ ÖDÜLÜ VERİLMEYE BAŞLANDI.

1986

HAYATI TAM MANASIYLA CEPHELERDE GEÇMİŞ, HALKININ BAĞIMSIZLIK VE REFAHI İÇİN VERİLEN MÜCADELEYE DOĞRUDAN TANIK OLMUŞ BİR LİDER OLARAK MUSTAFA KEMAL ATATÜRK, BARIŞIN DEĞERİNİ HER FIRSATTA DİLE GETİRDİ.

CUMHURİYETİN İLANINDAN VE DEVLETİN SINIRLARINI GÜVENCE ALTINA ALDIKTAN SONRA BARIŞIN ÖNEMİNE DAİR HİSSİYATINI “YURTTA SULH, CİHANDA SULH” SÖZÜYLE İFADE ETMİŞTİ. HALASKÂR GAZİ’NİN BU VECİZESİNDEN HAREKETLE DÜNYA BARIŞINA, ULUSLARARASI DOSTLUK, ANLAYIŞ VE İYİ NİYETİN GELİŞTİRİLMESİNE HİZMET ETMİŞ GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERE ATATÜRK ULUSLARARASI BARIŞ ÖDÜLÜ ADINI TAŞIYAN BİR DEVLET ÖDÜLÜ VERİLMESİ KARARLAŞTIRILDI.

İLK DEFA 1986’DA VERİLEN ÖDÜLÜN TAKDİM TÖRENİNİN ATATÜRK’ÜN SEMBOLİK DOĞUM GÜNÜ DE OLAN 19 MAYIS GÜNÜ YAPILMASI UYGUN GÖRÜLDÜ.

ÖDÜLÜ ALANLAR ARASINDA BERNARD LEWİS, RAUF DENKTAŞ, HAYDAR ALİYEV GİBİ ÖNEMLİ BİLİM VE SİYASET İNSANLARI BULUNMAKTA.

…………………

HÜLYA ŞENYURT, OLİMPİYATLARDA MADALYA KAZANAN İLK TÜRK KADIN SPORCU OLDU.

1992

OLİMPİYATLARA İLK KEZ KATILDIĞIMIZ 1908'DEN BU YANA 9 KATEGORİDE TAM 104 MADALYA KAZANDIK. BU MADALYALARDAN BİRİ VAR Kİ, TÜRK KADINI AÇISINDAN YERİ AYRI.

HÜLYA ŞENYURT 1973'TE ORDU'DA DOĞDU. JUDODA ÇEŞİTLİ KADEMELERDE BAŞARI GÖSTEREN ŞENYURT, İLK ULUSLARARASI BAŞARISINI 1990'DA AVRUPA ŞAMPİYONASI İKİNCİLİĞİYLE ELDE ETTİ. BU BAŞARIYI 1991'DE AVRUPA GENÇLER ŞAMPİYONLUĞU TAKİP ETTİ.

1992 BARSELONA YAZ OYUNLARI'NDA İSE ADINI TARİHE YAZDIRDI. 48 KİLODA KAZANDIĞI BRONZ MADALYA İLE ŞEREF KÜRSÜSÜNE ÇIKAN İLK TÜRK KADIN SPORCU OLDU.

HÜLYA ŞENYURT'UN AÇTIĞI YOLU 2000’DE HAMİDE BIÇKIN TOSUN, TEKVANDODA BRONZ MADALYA KAZANARAK SÜRDÜRDÜ. BUGÜN TÜRK KADINI, SPORUN PEK ÇOK DALINDA GÖĞSÜMÜZÜ KABARTMAYA DEVAM EDİYOR.

…………….

TÜRKİYE'NİN İLK KADIN ARKEOLOĞU JALE İNAN, TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ'NİN ŞEREF ÜYESİ OLDU.

1995

JALE İNAN; CUMHURİYETİN EĞİTİME, ÖZELLİKLE KIZ ÇOCUKLARININ YÜKSEK ÖĞRENİME DEVAM ETMELERİ KONUSUNA VERDİĞİ ÖNEMİN NETİCESİNDE YETİŞEN DEĞERLİ İSİMLERDEN BİRİ.

MÜZECİ BABASI AZİZ OGAN SAYESİNDE KÜÇÜK YAŞTA ARKEOLOJİYLE TANIŞAN İNAN, BERLİN VE MÜNİH ÜNİVERSİTELERİNDEN KAZANDIĞI BURSLARLA LİSANS VE DOKTORA EĞİTİMİNİ TAMAMLAYARAK İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ KLASİK ARKEOLOJİ KÜRSÜSÜ'NDE ÇALIŞMAYA BAŞLADI.

HOCASI ARİF MÜFİD MANSEL İLE BERABER TÜRK TARİH KURUMU ADINA ANTALYA'DA BULUNAN SİDE VE PERGE ANTİK KENTLERİNİN KAZILARINA KATILDI. ÖZELLİKLE SİDE'DE YÜRÜTTÜĞÜ KAZI ÇALIŞMALARINDA GERÇEKLEŞTİRDİĞİ KEŞİFLER, SİDE MÜZESİ'NİN KURULUŞUNA ÖNCÜLÜK ETTİ.

YENİ KEŞİFLERİN YANI SIRA ANADOLU'DAN KAÇIRILAN BİRÇOK TARİHİ ESERİN DE BULUNMASI VE TÜRKİYE'YE İADESİ İÇİN YAŞAMI BOYUNCA MÜCADELE EDEN İNAN, 1995'TE TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ'NİN ŞEREF ÜYESİ OLDU.

…………………….

GAZİ YAŞARGİL, "YÜZYILIN BEYİN CERRAHI" SEÇİLDİ.

1999

GENÇ CUMHURİYET'İN NİTELİKLİ İNSAN YETİŞTİRME HEDEFİNİN EN PARLAK VE SEMBOL İSİMLERİNDEN BİRİ DE GAZİ YAŞARGİL OLDU.

ANKARA'DA TAMAMLADIĞI ORTA ÖĞRENİMİNİN ARDINDAN TIP EĞİTİMİ ALMAK ÜZERE ÖNCE ALMANYA'YA, SONRASINDA İSVİÇRE'YE GİTTİ. BURALARDA BEYİN ANATOMİSİ VE CERRAHİSİ ALANLARINDA UZMANLAŞARAK 1960'TA DOÇENT, 1965 YILINDA DA PROFESÖR UNVANLARINI KAZANDI.

GELİŞTİRDİĞİ TEKNİKLER TÜM DÜNYADA KABUL GÖRDÜ; BEYİN VE OMURİLİK CERRAHİSİNDE UYGULANAN TEDAVİLERİN VAZGEÇİLMEZ UNSURLARI OLDU. GERÇEKLEŞTİRDİĞİ AMELİYAT VE TEDAVİLERİN YANI SIRA ÜNİVERSİTEDE DERS VERMEYE DE DEVAM EDEREK ÇOK SAYIDA DEĞERLİ UZMANIN YETİŞMESİNDE BÜYÜK ROL OYNADI.

AMERİKAN BEYİN CERRAHLARI BİRLİĞİ TARAFINDAN "YÜZYILIN BEYİN CERRAHI” SEÇİLEN YAŞARGİL, CUMHURİYETİMİZİN YÜZ AKI, ÖNCÜ BİLİM İNSANLARIMIZDAN BİRİ.

………………

NURİ BİLGE CEYLAN, CANNES’DA ALTIN PALMİYE’Yİ KAZANDI.

2014

MÜHENDİSLİK EĞİTİMİ ALIP YÖNETMENLİK MESLEĞİNE FOTOĞRAFÇILIK YAPARAK YÖNELEN NURİ BİLGE CEYLAN, ÇAĞDAŞ TÜRK SİNEMASININ DÜNYADAKİ EN ÖNEMLİ TEMSİLCİLERİNDEN BİRİ.

İLK FİLMİ KASABA (1997), PASTORAL YAŞAMLA İLGİLİ SADE BİR OTOBİYOGRAFİ OLMASINA RAĞMEN ÇOK İLGİ ÇEKTİ; PEŞİ SIRA GELEN FİLMLERİ DE AYNI İLGİYLE HEM YURT İÇİNDE HEM DE YURT DIŞINDA İZLENDİ.

2003’TE UZAK FİLMİYLE CANNES’DA BÜYÜK JÜRİ ÖDÜLÜ’NÜ (GRAND PRİX) ALAN YÖNETMEN, BU VESİLEYLE ULUSLARARASI ALANDA KENDİNE ÖNEMLİ BİR YER EDİNDİ.

NURİ BİLGE CEYLAN, 2014’TE ÇEKTİĞİ KIŞ UYKUSU FİLMİYLE CANNES FİLM FESTİVALİ’NDE ALTIN PALMİYE’Yİ KAZANARAK BU PRESTİJLİ ÖDÜLÜ ALAN İKİNCİ TÜRK YÖNETMEN OLDU.

……………..

AZİZ SANCAR, NOBEL ÖDÜLÜ KAZANDI.

2015

CUMHURİYET'İN "FİKRİ HÜR, VİCDANI HÜR, İRFANI HÜR” NESİLLER YETİŞTİRMEK HEDEFİNE VE ATATÜRK'ÜN "HAYATTA EN HAKİKİ MÜRŞİT İLİMDİR, FENDİR.” OLARAK İFADE ETTİĞİ MANEVİ MİRASINA UYGUN ŞEKİLDE YETİŞEN İSİMLERDEN BİRİ DE AZİZ SANCAR OLDU.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ'NDEN MEZUN OLDUKTAN SONRA ABD'YE GİDEREK MOLEKÜLER BİYOLOJİ ALANINDA ÇALIŞMAYA BAŞLADI.

DNA ONARIMI, HÜCRE DİZİLİMİ, KANSER TEDAVİSİ GİBİ ALANLARDA ARAŞTIRMALAR YÜRÜTEN SANCAR; 2005'TE ABD BİLİMLER AKADEMİSİ'NE, 2006'DA İSE TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ'NE ÜYE SEÇİLDİ.

PAUL MODRICH VE TOMAS UNDAHL İLE BİRLİKTE HÜCRE VE DNA İLİŞKİSİ ÜZERİNE YÜRÜTTÜĞÜ ÇALIŞMALAR 2015'TE SANCAR'A, NOBEL KİMYA ÖDÜLÜ'NÜ KAZANDIRDI. BU ALANDA NOBEL ALAN İLK TÜRK BİLİM İNSANI OLDU.

……………….

DÜNYA ŞAMPİYONU:
A MİLLİ KADIN VOLEYBOL TAKIMI

2023

2023 FIVB MİLLETLER LİGİ ŞAMPİYONU TÜRKİYE A MİLLİ KADIN VOLEYBOL TAKIMI

GİZEM ÖRGE
CANSU ÖZBAY
MELİSSA VARGAS
HANDE BALADIN
ASLI KALAÇ
EDA ERDEM DÜNDAR
ZEHRA GÜNEŞ
İLKİN AYDIN
ELİF ŞAHİN
EBRAR KARAKURT
SİMGE AKÖZ
SALİHA ŞAHİN
DERYA CEBECİOĞLU
AYÇA AYKAÇ

6 Kasım 2025 Perşembe

Cumhuriyetin 100 Değeri. 06.11.2025

ZAFER