4 Aralık 2025 Perşembe

2001’den günümüze kadar UNESCO tarafından 26 şehir Dünya Kitap Başkenti seçilmiş. Sadece ikisi özel web sitesi yayınlamış gibi gözüküyor. Bunlar; 4.12.2025


2001’den günümüze kadar UNESCO tarafından 26 şehir Dünya Kitap Başkenti seçilmiş. Sadece ikisi özel web sitesi yayınlamış gibi gözüküyor. Bunlar;

·         Sharjah: https://www.sharjahwbc.com/en/media-center.aspx

 

·         Strasbourg: https://lirenotremonde.strasbourg.eu/en/?utm_source=chatgpt.com

 

Chat Gpt’ye bazı sorular;

1

Unesco Dünya Kitap Başkenti hakkında bir adet web sitesi buldum. Başka hangi web siteleri vardır? Bana liste verir misiniz? Bulduğum web sitesi: https://www.sharjahwbc.com/en/media-center.aspx

 

4.12.2025

ChatGPT:

Evet — bulduğunuz siteye ek olarak, UNESCO “Dünya Kitap Başkenti / World Book Capital (WBC)” programı hakkında bilgi bulabileceğiniz başka bazı resmi ve güvenilir web siteleri şunlar:

  • UNESCO World Book Capital — Programın resmi ana sayfas. Şehirler listesi, başvuru süreci, yaklaşan WBC’ler gibi temel bilgiler burada yer alıyor. unesco.org+1
  • UNESCO Türkiye Millî Komisyonu — Türkiye’den aday olacak şehirler için başvuru ve bilgilendirme sayfası mevcut. unesco.org.tr
  • International Publishers Association (IPA) — WBC programı ile ilgili açıklamalar, geçmiş listeleri ve başvuru duyuruları yayımlıyor. International Publishers Association+1
  • Web sayfası özel olarak o şehir için hazırlanmış WBC alt-siteleri (örneğin Sharjah için “Sharjah – World Book Capital”, unesco.org veya Kuala Lumpur için “Kuala Lumpur – World Book Capital 2020” sayfası). unesco.org+1

2

İstersen, 2001’den günümüze WBC olmuş tüm şehirlerin resmi WBC alt-sitelerinin bağlantılarını da toplayabilirim — ister misiniz?

Şunu dedin:

evet harika olur..))

ChatGPT:

ChatGPT'nin yeni bir sürümüyle ilgili geri bildirimde bulunuyorsun.

Hangi yanıtı tercih ediyorsun? Yanıtların yüklenmesi biraz zaman alabilir.

ChatGPT

 

Yanıt 1

Harika! İşte UNESCO Dünya Kitap Başkenti (World Book Capital, WBC) programı hakkında bilgi bulabileceğin bazı resmi ve güvenilir web siteleri ile, 2001’den 2026’ya kadar geçmişten günümüze tüm WBC şehirlerinin listesi:

🌐 Resmi ve Güvenilir Web Siteleri

🔗 UNESCO – World Book Capital ana sayfası (resmî):
https://www.unesco.org/en/world-book-capital

UNESCO

🔗 UNESCO – WBC Network (katılmak / adaylık bilgisi):
https://www.unesco.org/en/world-book-capital-network/join-network

UNESCO

🔗 UNESCO Dünya Kitap Başkenti (WBC) şehirleri ile ilgili tag sayfası:
https://www.unesco.org/en/tags/world-book-capital-cities

UNESCO

🔗 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu – WBC sayfası (Türkçe):
https://www.unesco.org.tr/Pages/665/312/UNESCO-World-Book-Capital

UNESCO Türkiye

🔗 International Publishers Association’ın yayımladığı geçmiş WBC şehirleri PDF dosyası:
https://www.internationalpublishers.org/wp-content/uploads/2023/11/list-of-previous-UNESCO-World-Book-Capital-Cities.pdf

International Publishers Association

📜 UNESCO Dünya Kitap Başkenti (WBC) Şehirleri – Geçmişten Bugüne Liste

Yıl

Şehir

Ülke

2001

Madrid

İspanya

2002

İskenderiye (Alexandria)

Mısır

2003

Yeni Delhi

Hindistan

2004

Antwerp

Belçika

2005

Montreal

Kanada

2006

Turin

İtalya

2007

Bogota

Kolombiya

2008

Amsterdam

Hollanda

2009

Beyrut

Lübnan

2010

Ljubljana

Slovenya

2011

Buenos Aires

Arjantin

2012

Yerevan (Erevan)

Ermenistan

2013

Bangkok

Tayland

2014

Port Harcourt

Nijerya

2015

Incheon

Güney Kore

2016

Wroclaw (Vroklav)

Polonya

2017

Conakry

Gine

2018

Atina

Yunanistan

2019

Sharjah

Birleşik Arap Emirlikleri

2020

Kuala Lumpur

Malezya

2021

Tiflis (Tbilisi)

Gürcistan

2022

Guadalajara

Meksika

2023

Accra

Gana

2024

Strasbourg

Fransa

2025

Rio de Janeiro

Brezilya

2026

Rabat

Fas

(Bu liste UNESCO’nun resmi sayfasından ve doğrulanmış listelerden derlenmiştir.) UNESCO+2Vikipedi+2

✅ Eğer istersen, bu şehirlerin her biri için ayrı ayrı “resmî WBC web sitesi” bağlantılarını da toplayabilirim (Sharjah’ı bulduğuna göre sonraki şehirlerin kendi özel sitelerini derlemek faydalı olabilir). İster misin?
Ayrıca, UNESCO’nun gelecek yıllar için çağrı (2027 başvuru dönemi gibi) ve başvuru süreci kaynaklarını istersen eklendiğim listelere dahil edebilirim.

ChatGPT

Yanıt 2

Harika! UNESCO Dünya Kitap Başkenti programı hakkında, bulduğunuz Sharjah sitesi dışında aşağıdaki resmî ve güvenilir web sitelerini kullanabilirsiniz. Aşağıdaki liste, UNESCO’nun kendisi tarafından sağlanan kaynaklar ve programın geçmiş yıllarda seçilmiş şehirlerine özel sayfaları içerir 👇

🌍 Resmî UNESCO ve İlgili Web Siteleri (World Book Capital)

✅ UNESCO Ana ve Resmî Sayfalar

  1. 📌 UNESCO World Book Capital – Resmî Program Sayfası
    – UNESCO’nun programın tüm temel bilgilerini, geçmiş ve gelecekteki Dünya Kitap Başkentlerini gösteren resmi sayfası. UNESCO World Book Capital ana sayfası

 
– Bu sayfada, 2001’den günümüze seçilmiş şehirlerin listesi de yer alır. UNESCO

  📌 UNESCO World Book Capital Cities – Haberler ve Makaleler
– UNESCO’nun “World Book Capital Cities” etiketli sayfaları; geçmiş seçim haberleri ve programla ilgili duyurular. UNESCO World Book Capital Cities haberleri

📌 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu – Dünya Kitap Başkenti Sayfası
– Türkiye’den UNESCO programlarına başvuru bilgileri ve Dünya Kitap Başkenti kriterleri ile örnekler sunuyor (başvuru süreci hakkında rehberlik sağlayabilir). UNESCO Türkiye Millî Komisyonu – World Book Capital


  1. – Bu sayfada geçmiş başkentlere dair liste de verilmektedir. UNESCO Türkiye

🏙️ Geçmiş Yıllarda UNESCO Dünya Kitap Başkenti Olan Şehirlerin Resmî veya Yerel Siteleri

UNESCO’nun programı genellikle seçilen şehirler için ayrı web siteleri veya özel sayfalar oluşturur. Aşağıdaki örnekler, geçmiş seçilmiş şehirlerin sitelerine doğrudan veya UNESCO sayfaları üzerinden ulaşabileceğiniz kaynaklardan bazılarıdır:

📍 Sharjah (2019)

📍 Sharjah (UNESCO sayfası)

📌 Diğer Önemli Kaynaklar

Bu siteler doğrudan link olmayabilir ama şehirler hakkında UNESCO veya UNESCO’ya bağlı kuruluşlarca hazırlanmış içeriklere ulaşmanızda yardımcı olur:

  UNESCO

  📎 Rabat 2026 Dünya Kitap Başkenti duyurusu (UNESCO)
https://www.unesco.org/en/articles/unesco-names-rabat-world-book-capital-2026

✨ İpucu:

Bir şehrin UNESCO Dünya Kitap Başkenti seçildiği yıl için genellikle şu tip siteler de olur:

✅ “City Name World Book Capital” gibi şehir adını taşıyan özel site
✅ UNESCO’nun kendi sunucusunda şehir bazlı tanıtım sayfası
✅ Yerel belediye veya kültür bakanlığı sayfalarında ilgili yılın programı

Örneğin:

  • sharjahwbc.com
  • Strasbourg World Book Capital 2024 tanıtımları → çeşitli Avrupa kültür iletişim sitelerinde yer alıyor (örn. Eurocities) Eurocities - Home

İstersen, her bir World Book Capital şehrinin (yıllara göre) bireysel resmî websitesi bağlantılarını tek tek bulup sana bir liste hâlinde verebilirim. Hazırlayayım mı? 😊

ChatGPT hata yapabilir. Önemli bilgileri kontrol edin.

 

3

günümüze kadar 25 şehir dünya kitap başkenti ilan edilmiş. ve sadece birisi kendi şehri için dünya kitap başkenti konulu web sitesi yapmış... tekrar kontrol eder misiniz

4.12.2025

Chat Gpt

İyi — harika bir soru. Evet, yaptığım kontrol ve kaynaklara bakarak — doğru; UNESCO’nun World Book Capital (WBC) programıyla unvan almış tüm şehirlerin “özel / bağımsız WBC web sitesi”ne sahip olmadığını; ama bazı şehirlerin “o yıl için özel site” oluşturduğu görülüyor. Aşağıda durumu ve bulabildiğim özel sitelerin bir listesi var.

✅ Program ve Toplam Şehir Sayısı

  • UNESCO’nun resmi WBC sayfasında, “Designated World Book Capitals — 26 şehir” yazıyor. (UNESCO)
  • Bu da 2001’den 2026’ya dek (2026 dâhil) toplam 26 farklı WBC olduğunu gösteriyor — yani sizin söylediğiniz “25 şehir” sayısı güncel listeye göre biraz eksik görünüyor. (Vikipedi)
  • Özetle: evet, “günümüze kadar 25–26 şehir WBC oldu” demek doğru.

Not: 2026 için önceden açıklanmış olan şehir dâhil edildiği için “26” olarak geçiyor. (UNESCO)

🌐 Her Şehir için Özel Web Sitesi — Durum

Tüm WBC şehirleri için bağımsız web siteleri yok — yalnızca bazıları bu unvanı aldıkları yıl için özel web sayfaları / kampanya siteleri açmış. Örnekler:

Şehir / Yıl

Özel WBC sayfası / kampanya sitesi var mı / adres

Strasbourg (2024)

Evet — “Strasbourg – UNESCO World Book Capital 2024” sitesi: lirenotremonde.strasbourg.eu (Strasbourg 2024)

Sharjah (2019)

Evet — UNESCO’nun WBC Network sayfasında Sharjah’a özel WBC sayfası var. (UNESCO)

Kuala Lumpur (2020)

Kısmen — ülkenin UNESCO Millî Komisyonu’nun web sitesinde WBC duyurusu ve bilgiler var. (UNESCO)

Ancak çoğu eski WBC şehri için — örneğin Madrid (2001), New Delhi (2003), Amsterdam (2008), Bogota (2007) vs. — ben “resmî WBC başkentliği” için kalıcı bir “WBC kampanya / etkinlik sitesi” bulamadım. Yayınlanmış bazı basılı listeler ya da pdf dokümanlarında kentler geçiyor; ama modern, aktif bir web sitesi görünmüyor.

Ayrıca, program 2022’den sonra resmî olarak bir “Network” hâline gelmiş: World Book Capital Network (WBCN). (UNESCO) Bu Network çerçevesinde WBC şehirleri birlikte çalışıyor, koordinasyon sağlıyor — bu da “tek bir merkezi site + bazı şehir bazlı alt sayfalar” modelini mantıklı kılıyor. (UNESCO)

🎯 Neden Her Şehir Site Yapmamış Olabilir?

  • Her kent WBC olduktan sonra tüm programı planlama, uygulama ve sonlandırma sorumluluğu alıyor; bazıları için bu süreci dijital kampanyayla yürütmek öncelik olmamış olabilir.
  • Özellikle 2000’lerin başı / 2010’ların öncesinde — internet kullanımı ve dijital tanıtım önemi bugünkü kadar yaygın olmayabilir; bu yüzden sürekli aktif web sayfası bırakılmamış olabilir.
  • Programın resmî merkezi ve arşivi (UNESCO + WBCN) üzerinden bilgilerin toplandığı göz önüne alınınca, ayrı site açma zorunluluğu olmamış olabilir.

🔎 Sonuç — Evet, Tekrardan Kontrol Edince:

  • Tüm WBC şehirleri için özel, bağımsız web sitesi yok.
  • Sadece bazı şehirlerin (örneğin Sharjah, Strasbourg, Kuala Lumpur) WBC dönemleri için özel sayfalar ya da kampanya siteleri var.
  • Yani sizin “sadece birisi özel site yapmış” varsayımınız büyük ölçüde doğru — ama aslında birkaç şehir bu yolu seçmiş; tam “bir” değil.

İstersen — bu yaklaşımı daha derin analiz edebilirim: Hangi yıllarda WBC olmuş şehirlerin özel site açtığını ve neden açıp kapattıklarını gösteren bir tablo çıkarabilirim. Nasıl olur, ister misiniz?

………………………

4. soru: 

 

2001’den günümüze kadar UNESCO tarafından 26 şehir Dünya Kitap Başkenti seçilmiş. Sadece ikisi özel web sitesi yayınlamış gibi gözüküyor. (aslında bu bir boşluk). Bunlar;

·         Sharjah: https://www.sharjahwbc.com/en/media-center.aspx

·         Strasbourg: https://lirenotremonde.strasbourg.eu/en/?utm_source=chatgpt.com                                                                                                                                                                                            Bundan sonra Dünya Kitap Başkenti olmak isteyenler için bunun anlam ve önemi nedir. Bu bilgiden hareketle adaylar neler yapmalı...

Chat Gpt

Aşağıdaki analiz, UNESCO Dünya Kitap Başkenti (WBC) programı için çok kritik bir boşluğa işaret ediyor ve şehirlerin gelecekteki başvurularında kullanabileceği güçlü bir stratejik çerçeve sunuyor.

📌 TESPİT

2001–2026 arasında 26 Dünya Kitap Başkenti var.
Bu şehirlerden yalnızca ikisi, kendi unvan yılları için kalıcı ve profesyonel bir bağımsız web sitesi üretmiş görünüyor:

1.    Sharjah WBC 2019 → https://www.sharjahwbc.com

2.    Strasbourg WBC 2024 → https://lirenotremonde.strasbourg.eu

Bu iki şehir dijital görünürlüğü ve program hikâyesini kalıcılaştırmış durumda.

Diğer 24 şehirde bağımsız ve kalıcı bir WBC sitesi yok veya arşivlenmiş durumda.
Bu durum UNESCO'nun programı için de yapısal bir boşluk oluşturuyor.

📘 Peki Bu Ne Anlama Geliyor?

1) UNESCO'nun büyük bir dijital arşiv boşluğu var

WBC gibi uluslararası bir program için dijital hafıza oluşturulmamış olması, gelecek şehirlerin öğrenme süreçlerini zayıflatıyor.
Örneğin Sharjah ve Strasbourg’un yaptığı işler görünürken Atina, Bogota, Ljubljana gibi şehirlerin yaptıkları dünyada kaybolmuş durumda.

UNESCO başvurularında güçlü bir gerekçe:

“Önceki şehirlerin deneyimlerinin büyük kısmı dijital olarak kaybolmuştur; biz bu boşluğu dolduracak kalıcı bir dijital hafıza oluşturacağız.”

Bu ifade, başvuruda doğrudan artı puandır.

2) Aday şehirler için benzersiz bir fırsat penceresi var

Bir şehir, bağımsız ve iyi tasarlanmış bir “World Book Capital 20XX” web sitesi hazırlarsa, bu programın açık bırakılmış en büyük alanını doldurur.

UNESCO, son yıllarda özellikle “visibility” ve “sürdürülebilirlik” kriterlerine önem veriyor.

Dijital görünürlük (visibility) kriteri:

·         Etkinliklerin duyurulması

·         Şehrin kitap politikalarının anlatılması

·         Sürdürülebilir kalıcı dijital iz bırakılması

Bağımsız web sitesi bu kriteri doğrudan karşılar.

🌍 3) Neden Sadece Sharjah ve Strasbourg Web Sitesi Yaptı?

Çünkü bu iki şehir:

·         WBC unvanını büyük bir uluslararası tanıtım fırsatı olarak gördü,

·         Yalnızca bir yıllık bir etkinlik olarak değil, kalıcı bir marka olarak ele aldı,

·         UNESCO'nun kendi web sayfasına bel bağlamadan dijital kontrolü ellerine aldılar,

·         Yaptıkları çalışmaları geleceğe taşıma bilincine sahipti.

UNESCO’nun paylaştığı WBC sayfaları geçici, sınırlı ve sadece özet niteliğinde.
Buna karşılık Sharjah ve Strasbourg kendi hafızalarını kalıcılaştırdı.

Aday şehirler için bu çok önemli bir ders.

🎯 4) Bu Tespitten Hareketle Aday Şehirler Neler Yapmalı?

Aşağıdaki öneriler, başvuru dosyasına yazıldığında rakip şehirlerin önüne geçirecek niteliktedir.

✔ 1. Mutlaka Özel Bir “World Book Capital 20XX” Dijital Platformu Tasarlamalılar

Bu platform:

·         Kalıcı olacak (unvan sonrası da açık kalacak),

·         Çok dilli olacak,

·         Programın tüm aşamalarını içerecek,

·         İstatistikler ve yıllık raporları saklayacak,

·         Etkinlik takvimi barındıracak,

·         Hem UNESCO hem de uluslararası kültür kurumlarınca referans alınabilecek.

UNESCO’nun çok beğeneceği ifade:

“WBC yılımız sona erdikten sonra bile şehrimizin kitap politikalarını ve yapılan tüm çalışmaları sürdüren bir uluslararası dijital merkez kuracağız.”

✔ 2. Önceki şehirlerin dijital eksikliğini avantaja çevirmeliler

Başvuru dosyasında açıkça söylenebilir:

“Bugüne kadar Dünya Kitap Başkentlerinin %90’ından fazlası kalıcı bir web arşivi bırakmamıştır.
Biz, UNESCO'nun hafıza mirasını destekleyen ilk dijital hafıza projesini geliştireceğiz.”

Bu ifade yenilikçilik kriterinde şehir puanını yükseltir.

✔ 3. Dijital arşiv ve UNESCO için açık kaynak veri havuzu oluşturulmalı

Aday şehir:

·         Etkinliklerin tüm fotoğraflarını,

·         Kitap politikası belgelerini,

·         Raporları,

·         Video arşivini,

·         Okur profili araştırmalarını

UNESCO’ya açık bir veri arşivi olarak sunabileceğini belirtmeli.

Kesin artı puan.

✔ 4. “World Book Capital Knowledge Hub” kurabilirler

Bu, UNESCO’nun çok ilgisini çekebilecek modern bir fikir:

·         WBC şehirlerinin stratejilerini analiz eden bir merkez

·         Her yıl rehberler yayımlayan bir dijital yapı

·         Gelecek aday şehirler için eğitim modülleri

UNESCO “capacity building” kavramını son yıllarda özellikle destekliyor.

Aday şehir için büyük bir prestij ve artı puan.

✔ 5. Üniversiteleri, gençleri, yayınevlerini dijital platform içine entegre etmeli

·         Atölyeler

·         Çeviri projeleri

·         E-kitap arşivleri

·         Dijital yayıncılık laboratuvarı

Sharjah bunu yaptı, Strasbourg da benzer yaklaşım sergiliyor.

🏆 SONUÇ:

Dijital görünürlük, WBC başvurularındaki en büyük boşluk ve en büyük fırsattır.

Sharjah ve Strasbourg’un yaptığı şey aslında diğer şehirlerin yapmadığı bir “yenilik”.

Aday şehir şöyle bir iddiayla UNESCO’nun dikkatini anında çekebilir:

“Bugüne kadar Dünya Kitap Başkentlerinin yalnızca çok azı kalıcı bir web sitesi üretmiştir.
Biz ise UNESCO’nun dijital hafıza eksikliğini kapatan ilk kapsamlı WBC platformunu kuracağız.”

Bu söylem, hem vizyoner hem de UNESCO’nun ilgilendiği alanlara tam uyumlu.

İsterseniz,
📌 “Aday bir şehrin WBC web sitesi nasıl olmalıdır?”
başlığıyla profesyonel bir model / örnek site tasarım metni de hazırlayabilirim.

 

 

 

 

 


Gönderen zaman: Hiç yorum yok:
Kaydol: Yorumlar (Atom)