Atatürk
Kütüphanesi
Bülent Ağaoğlu [1]
20.10.2025
Sorun
Atatürk’e
Dair Kütüphane ve Bibliyografya Hizmetlerinde önemli boşluklar bulunmaktadır [2].
Giriş
2007 senesinden beri Atatürk konulu çalışmalar yapıp web sitemizde ve
bloğumuzda yayınlamaktayız [3].
Ocak 2024’te İstanbul’dan Antalya Kepez’e
yerleşince Antalya konulu çalışmalar yapmaya başladık [4].
Zamanla “Atatürk ve Antalya” konusunda da
bilgilenip “Antalya’da Atatürk Kütüphanesi” kurulması için incelemeler
hazırlamaya çabamız oldu. “Antalya’da “Büyük Atatürk Kitaplığı” Kurulursa
Antalya'ya Faydaları” başlıklı A4 dokümanımız 39 sayfadır ve 7 yapay zekaya
sorular sorularak hazırlanmıştır. [5].
Atatürk konulu çalışmalarımız “Atatürk
Kütüphanesi” konusu ağırlıklıdır [6].
Aşağıdaki makale, yukarıda andığımız 5. ve 6.
dipnotlardaki çalışmalarımızdan hareketle hazırlanabilmiştir. Konunun detayı
bunlarda yer almaktadır.
Antalya’da tam kapsamlı bir Atatürk Kütüphanesi
kurulması için son 1 senedir çeşitli kuruluşlarla temaslarımız oldu. Ama
maalesef bir sonuç alamadık.
Bu arada Antalya’da 2 sahaftan 2000 civarında
Atatürk konulu kitap topladık. Bunlar çalışma odamızda yer almaktadır.
(Not: Makalemizin anlam ve önemi konusunda 3
yapay zekaya sorduğumuz sorunun cevapları https://bityl.co/Syjc sayfasında
yer almaktadır.)
Antalya’da Atatürk
Kütüphanesi Hayali İçin Bazı Notlar
Ulusal Hafızadan
Evrensel Bilgiye
1. GİRİŞ
Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi
Mustafa Kemal Atatürk’ün düşünsel ve kültürel mirasını sistemli biçimde
derleyip kamuya açık bir bilgi merkezine dönüştürmek amacıyla Atatürk
Kütüphanesi kurulması… Bu kütüphanenin, sadece bir kitap deposu değil;
Atatürk'ün okuma kültürünü, entelektüel yönünü ve evrensel vizyonunu gelecek
kuşaklara aktaran bir düşünce ve hafıza mekânı olması…
Atatürk üzerine yayımlanmış on binlerce kitabı, on binlerce makale, belge
ve görsel materyali bir araya getirerek hem fiziksel hem dijital ortamda
erişilebilir kılmayı; aynı zamanda bu mirası koruyan, anlatan ve yaşatan eğitsel,
kültürel ve bilimsel bir platform oluşturmayı hedeflemek…
2. SORUN / MEVCUT
DURUM
Bugün Türkiye’de ve dünyada Atatürk
hakkında yayımlanmış on binlerce eser mevcuttur. Ancak:
- Bu kaynaklar farklı kurum ve kişisel arşivlerde dağınık halde
bulunmakta,
- İlgili tüm kitapları eksiksiz içeren (tam kapsamlı) Merkezi, sistemli
ve erişilebilir bir Kütüphane ve arşiv oluşturulamamış [7],
- Birçok eser zamanla kaybolma veya unutulma tehlikesiyle karşı karşıya
kalabilir,
- Atatürk’ün okuduğu kitaplar ve notları yalnızca küçük bölümler hâlinde
sergilenmekte,
- Genç kuşaklara Atatürk’ü derinlemesine anlatan entelektüel
platformlar yetersizdir.
Bu durum, Atatürk’ün düşünce dünyasına kapsamlı bir erişimi ve sağlıklı bir
aktarımı engellemektedir.
3. GEREKÇE / NEDEN BU
KÜTÜPHANE GEREKLİ?
a. Tarihî Belleğin
Korunması
Atatürk’ün fikir dünyası, yalnızca
bir devlet kurucusunun değil, çağdaş bir uygarlık düşünürünün mirasıdır. Bu
mirasın, özenle korunması, kataloglanması ve gelecek kuşaklara bilimsel bir
sistemle sunulması…
b. Eğitim ve
Bilinçlenme
Atatürk’ün “kitap okuyan adam”
kimliği, genç kuşaklara rol modeldir. Onun kitaplara verdiği değer, ancak onun
kütüphanesini tanıyan bir toplum tarafından içselleştirilebilir.
c. Akademik
İhtiyaçlar
Atatürk araştırmaları için derli
toplu ve zengin bir başvuru merkezi oluşturulamadığı sürece bilimsel üretimin
niteliği sınırlı kalacaktır. Bu kitaplığın, akademiyle doğrudan etkileşimli
bir bilgi merkezine dönüşmesi…
d. Kamusal Erişim
ve Doğru Bilgi
Bilgi çağında, Atatürk hakkında
doğruluğu tartışmalı kaynaklar hızla yayılmakta; bu da dezenformasyon
üretmektedir. Doğru ve güvenilir bilgi merkezleri, toplumsal savunma hattı
işlevi görür.
4. VİZYON
Atatürk Kütüphanesi’nin, yalnızca kitapların korunduğu bir
mekân değil; Atatürk’ün düşünsel yolculuğunun deneyimlendiği, toplumla
etkileşim hâlinde bir bilgi ve kültür merkezi olması…
- Türkiye’nin en kapsamlı Atatürk kitaplığı olarak; koleksiyon,
müze, dijital arşiv ve eğitim platformunu bütünleşmesi…
- Yerel yönetimlerden üniversitelere, STK'lardan okullara kadar geniş
bir toplumsal iş birliğiyle işlemesi…
- "Atatürk’ü tanımak isteyen herkesin ilk başvuru kaynağı"
olmayı amaçlaması...
- Antalya’dan diğer illere yayılması: Her ilde bütün Atatürk ve dönemi
konulu kitapları içeren kütüphaneler kurulması…
5. AMAÇ
Bu kütüphane projesi ile:
- Atatürk’ün yazdığı ve kendisi ve dönemi hakkında yazılmış tüm eserler
bir araya getirilerek dijital ve fiziksel arşiv oluşturulması,
- Atatürk’ün kişisel kitaplarının tıpkıbasımları ve notlarının sergilenmesi,
- Araştırmacılara, öğretmenlere ve öğrencilere açık bir entellektüel
kaynak platformu inşa edilmesi,
- Okuma kültürünü özendiren ve Atatürk'ün kitap sevgisini yaşatan eğitim
programları geliştirilmesi.
6. HEDEFLER
Kısa Vadeli (1-3
Yıl)
·
10.000 – 30 bin arasında tahmin ettiğimiz Atatürk ve dönemi konulu kitapların
toplanması, kataloglanması,
·
Atatürk kitaplarının kapak görsellerinin ve künyelerinin dijital katalogda
erişime açılması,
·
Fiziki kütüphane altyapısının temellerinin atılması
Orta Vadeli (4-7
Yıl)
·
100.000 belgeye ulaşılması
·
“Atatürk Kitapları Haftası”nın gelenekselleştirilmesi
·
“Atatürk ve Kitap Müzesi”nin açılması
Uzun Vadeli (8-10
Yıl)
·
%100 dijitalleştirilmiş, küresel erişime açık arşiv
·
Türkiye’nin tüm illerindeki kütüphanelerde Atatürk kitapları bölümleri
·
Yılda 500.000 ziyaretçiyi ağırlayan kültür odağı hâline gelmek…
7. ATATÜRK VE KİTAP MÜZESİ:
PROJENİN TAÇ YAPISI
Bu müze:
- Atatürk’ün okuduğu kitapları, notlarını ve altını çizdiği satırları
sergileyebilir,
- Kitap kapaklarından oluşan “Kapaklar Galerisi” oluşturulabilir,
- Dijital ekranlar, VR/AR teknolojileriyle entelektüel yolculuğu görselleştirilebilir,
- Sesli kitap dinleme alanları ve öğrencilere yönelik atölyeler
barındırılabilir,
- Yurt içi ve dışında taşınabilir gezici müze sergileri düzenlenebilir.
8. KAPSAM
Koleksiyon:
·
Atatürk’ün yazdığı, okuduğu ve kendisi ve dönemi hakkında yazılan tüm
eserler,
·
Türkçe ve yabancı dillerde kitaplar,
·
Süreli yayınlar, dergiler, fotoğraflar, görseller.
Altyapı:
- Okuma salonları, konferans salonları, dijital arşiv merkezi
- Kitap kafe, çocuk kütüphanesi,
araştırma ofisleri
Hizmetler:
- Açık erişimli kataloglar ve
rehberli arama sistemleri
- Eğitim materyalleri ve kültürel
etkinlik dizileri
Hedef Kitle:
- Öğrenciler, akademisyenler,
yerli-yabancı araştırmacılar
- Kültürel gezginler, öğretmenler, Atatürk gönüllüleri
9. SONUÇ / KAPANIŞ
Atatürk Kütüphanesi projesi hayali, bir
kültür çağrısı, bir bilinç hamlesi ve uzun vadeli bir toplumsal
yatırımdır. Atatürk’ün düşünce dünyasını korumak ve gelecek kuşaklara
aktarmak, yalnızca bir ödev değil, aynı zamanda tarihsel bir zorunluluktur.
Bu kitaplık, Türkiye’nin hem geçmişine hem de geleceğine sahip çıkan,
toplumsal bilinçlenmeye öncülük eden bir cumhuriyet projesidir. Kamunun,
akademinin, yerel yönetimlerin ve sivil toplumun ortak katkısıyla hayata
geçecek bu girişimin, Atatürk’ün Antalya’yı ziyaretinin 100. Yılı olan 2030’a
kadar tamamlanarak kalıcı bir kültürel kuruma dönüşmesi…
[1] Bağımsız araştırmacı yazar. Dijital kitapları: https://bityl.co/SyFe
[2] Atatürk’e Dair Kütüphane ve Bibliyografya Hizmetlerinde Kurumsal
Boşluklar. Müteferrika Kitabiyat Dergisi,
Yaz 2025/1, Sayı: 67
[3] Atatürk konulu çalışmaları: https://tinyurl.com/4h63yjpv
[4] Antalya Çalışmalarım. https://bityl.co/SyjX
[5] Antalya’da “Büyük Atatürk Kitaplığı” Kurulursa
Antalya'ya Faydaları. https://bityl.co/SyjY
[6] Atatürk Kütüphaneleri konulu çalışmaları. https://bityl.co/Syiu
[7] Atatürk Hakkında Kütüphaneler (1). 11.12.2024. https://bityl.co/Syja
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder