NAZLI İPEK ŞAHİN: Binalarda su korunumu / Water conservation in buildings

 NAZLI İPEK ŞAHİN: Binalarda su korunumu / Water conservation in buildings

Danışman: YRD. DOÇ. DR. GÜLTEN MANİOĞLU. Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Anabilim Dalı / Çevre Kontrolü ve Yapı Teknoloji Bilim Dalı. Konu:Mimarlık = Architecture. Dizin:Atık su = Waste water ; Su tüketimi = Water consumption ; Yağmur suyu = Rain water      Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2010 127 s.

 

https://tez.yok.gov.tr/ sisteminde tezin pdf kopyası mevcuttur. Sisteme üye olunduğunda incelenebilir.

-------------------

Bu çalışmada, nüfus artışı, çevre kirliliği, maliyet, bilinçsiz su tüketimi, iklim şartlarındaki değişim gibi sebeplerden ötürü azalan su kaynakları nedeniyle dünya'nın pekçok yerinde yaşanılan su sıkıntısına çözüm olabilmesi için geliştirilen binalarda su korunumu teknolojileri ele alınmıştır. Sağlık donatımında ekolojik yöntemlerin geliştirilmesi, binalarda kullanılan atıksuyun ve gri suyun geri dönüştürülerek yeniden kullanılması, yağmur suyunun toplanarak ve arıtılarak kullanılması ve deniz suyunun arıtılarak içme ve kullanma suyu elde edilmesi gibi teknolojilerin binalardaki uygulamaları incelenmiş, teşvik, yasa yönetmelikler ile birlikte dünyadaki ve Türkiye'deki durum ele alınmıştır. Dünya'da uzun yıllardır benimsenen ve hızla gelişen bu teknolojilerin uygulamaları ülkemizde henüz istenilen düzeyde bulunmamaktadır. Ülkemizin sahip olduğu su potansiyeline göre gelecek yıllarda su sıkıntısı yaşanacağı öngörülmekte olup, bu nedenle binalarda su korunumu teknolojilerinin yasa, yönetmelik ve teşviklerle desteklenerek ülkemizde kullanımının yaygınlaştırılması gerekmektedir.

 

İÇİNDEKİLER

 

 Sayfa

ÖNSÖZ.......................................................................................................................iii

İÇİNDEKİLER .......................................................................................................... v

KISALTMALAR .....................................................................................................vii

ÇİZELGE LİSTESİ.................................................................................................. ix

ŞEKİL LİSTESİ........................................................................................................ xi

ÖZET........................................................................................................................xiii

SUMMARY .............................................................................................................. xv

1. GİRİŞ ...................................................................................................................... 1

2. DÜNYA’DA VE TÜRKİYE’DE SUYUN ÖNEMİ ............................................. 3

2.1 Dünya’da Su Potansiyeli .................................................................................... 3

2.2 Türkiye’de Su Potansiyeli .................................................................................. 6

2.3 Küresel Ölçekte Yaşanılan Su Sorunları............................................................ 9

3. SU TÜKETİMİ..................................................................................................... 11

3.1 Su Tüketimini Etkileyen Faktörler................................................................... 12

3.1.1 Gereksinmeyi etkileyen faktörler.............................................................. 12

3.1.1.1 Çevresel faktörler 12

3.1.1.2 Su ile ilgili faktörler 13

3.1.1.3 Toplumsal ve kişisel faktörler 14

3.1.1.4 Teknolojik faktörler 15

3.1.1.5 Fonksiyonel faktörler 16

3.2 Türkiye’de Su Tüketimi ................................................................................... 17

3.3 Su Korunumu ................................................................................................... 19

4. BİNALARDA SU KORUNUMU İÇİN ALINABİLECEK ÖNLEMLER…..21

4.1 Yerleşme Ölçeğinde Evsel Nitelikli Atıksuyun Arıtılması.............................. 22

4.2 Bina Ölçeğinde Gri suyun Yeniden Kullanılması ........................................... 25

4.2.1 Gri suyun arıtılmadan kullanılması........................................................... 26

4.2.2 Gri suyun arıtılarak kullanılması............................................................... 28

4.3 Binalarda Yağmur Suyunun Kullanılması ....................................................... 31

4.3.1 Yağmur suyu tesisatı elemanları............................................................... 32

4.3.2 Binalarda yağmur suyu dağıtım sistemi.................................................... 34

4.3.2.1 Yağmur suyunun bina dışında kullanılması 35

4.3.2.2 Yağmur suyunun bina içerisinde kullanılması 36

4.4 Sağlık Donatımı Sisteminde Alınabilecek Önlemler ....................................... 40

4.4.1 Akış organlarında alınabilecek önlemler .................................................. 40

4.4.2 Sağlık gereçlerinde alınabilecek önlemler................................................ 42

4.5 Makro Ölçekte Alınabilecek Önlemler ............................................................ 47

5. BİNALARDA SUYUN KORUNUMUNA İLİŞKİN DÜNYA’DAKİ

GELİŞMELER, UYGULAMALAR VE TÜRKİYE’DEKİ ÖRNEKLER......... 51

5.1 Binalarda Suyun Korunumu Konusunda Dünya’daki ve Türkiye’deki Yasalar,

Yönetmelikler ........................................................................................................51

5.2 Binalarda Suyun Korunumu Konusunda Dünya’daki ve Türkiye’deki Teşvikler

................................................................................................................................56

5.3 Yeşil Bina Değerlendirme Sistemleri...............................................................58

5.3.1 Leed Yeşil Bina Değerlendirme Sistemi................................................... 58

5.3.2 Breeam Yeşil Bina Değerlendirme Sistemi .............................................. 61

5.4 Binalarda Su Korunumuna İlişkin Dünya’daki Örnekler.................................66

5.5 Binalarda Su Korunumuna İlişkin Türkiye’deki Örnekler...............................75

6. BİNALARDA SU KORUNUMU SAĞLANMASINA İLİŞKİN BİR

YAKLAŞIM.............................................................................................................. 89

6.1 Binalarda Su Korunumunu Etkileyen Parametrelerin Belirlenmesi................90

 6.1.1 Binalarda bulunduğu bölgenin su potansiyelinin belirlenmesi ...............90

 6.1.2 Binaya ilişkin verilerin belirlenmesi .......................................................91

 6.1.3 Kullanıcıya ilişkin verilerin belirlenmesi ................................................93

 6.1.4 Suya ilişkin verilerin belirlenmesi...........................................................93

 6.1.5 Binada kullanılan arıtma sistemine ilişkin verilerin belirlenmesi ...........94

 6.1.6 Binalarda su korunumuna ilişkin yasa ve yönetmeliklerin belirlenmesi.94

 6.2 Farklı Ölçeklerde Binada Su Korunumu Stratejilerinin Belirlenmesi ............ 94

 6.3 Belirlenen Su Korunumu Stratejilerinin Uygulanması ................................... 95

 6.4 Yeşil Bina Değerlendirme Sistemleri İle Su Korunumu Stratejilerinin

Değerlendirilmesi....................................................................................................... 95

7. SONUÇ VE ÖNERİLER..................................................................................... 99

KAYNAKLAR........................................................................................................ 103

 

 

-----------------.

ÇİZELGE LİSTESİ

 Sayfa

Çizelge 3.1 : Konut dışı binalarda su ihtiyacı............................................................ 16

Çizelge 4.1 : Yağmur suyu gelir katsayısı................................................................. 33

Çizelge 5.1 : Leed ve Breeam Yeşil Bina Değerlendirme Sistemlerinde su ......... 64

 korunumuna ilişkin kredilerin karşılaştırılması

Çizelge 5.2 : Yıllara bağlı olarak değişen su tüketim oranları ................................ 84

Çizelge 6.1 : Dört kişilik bir konutta standart ve su tasarrufu sağlayan sağlık gereci

 ve akış organları ile bir yılda sağlanan su tasarrufu………...................92

 

x

xi

ŞEKİL LİSTESİ

 Sayfa

Şekil 1.1 : 2008 yılı sektörel su dağılımı. .............................................................. 2

Şekil 2.1 : Yeryüzünde su kaynakları dağılımı...................................................... 4

Şekil 2.2 : Su kaynaklarının kıtalara ve nüfusa göre dağılımı................................ 4

Şekil 2.3 : Su kısıtı altında bulunan ülkeler............................................................ 5

Şekil 2.4 : Dünya’da kişi başına düşen ortalama kullanılabilir su miktarı............. 6

Şekil 2.5 : Türkiye’de su kaynakları potansiyeli .................................................... 6

Şekil 2.6 : Havzaların su potansiyeli ...................................................................... 8

Şekil 3.1 : Ülkelerin gelişmişlik düzeyinin su tüketimine etkisi .......................... 11

Şekil 3.2 : 2008 yılı ve 2023 yılı sektörel su tüketimi.......................................... 17

Şekil 3.3 : Günlük evsel su tüketim oranları......................................................... 18

Şekil 4.1 : Atıksuyun arıtılarak bahçe sulamasında kullanılması......................... 24

Şekil 4.2 : Atıksuyun doğal arıtma sistemleri ile arıtılması.................................. 25

Şekil 4.3 : Arıtılmamış gri suyun yeraltı sulamasında kullanılması..................... 26

Şekil 4.4 : Yönlendirici vanalar ile gri suyun bahçe ve kanalizasyona verilmesi 27

Şekil 4.5 : Yönlendirici vanalar ile çamaşır makinasından gelen gri suyun yeraltı

 sulamasında kullanılması ...................................................................... 27

Şekil 4.6 : Gri suyun konut içerisinde kullanılması.............................................. 28

Şekil 4.7 : Gri suyun fiziksel arıtmadan sonra bahçe sulamasında kullanılması.. 29

Şekil 4.8 : Gri suyun arıtılarak rezervuarlarda kullanılması................................. 30

Şekil 4.9 : Rezervuarlarda kullanılan gri suyun arıtılma süreci............................ 30

Şekil 4.10 : Yağmur suyu toplama sistemi elemanları ........................................... 32

Şekil 4.11 : Yağmur suyunun bahçe sulamasında kullanılması ............................ 35

Şekil 4.12 : Direkt besleme sistemi ile yağmur suyunun bina içerisinde .............. 36

 kullanılması

Şekil 4.13 : Çift beslemeli tuvaletler ..................................................................... 37

Şekil 4.14 : Yerçekimi sistemi ile dağıtım ............................................................ 38

Şekil 4.15 : Ticari binalarda yağmur suyu toplama sistemi ................................... 39

Şekil 4.16 : Kontörlü duş sistemleri ...................................................................... 42

Şekil 4.17 : Sayaçlı duş başlığı, musluk, rezervuar ............................................... 42

Şekil 4.18 : Yıllara göre klozetlerde su kullanımı ................................................. 43

Şekil 4.19 : Çift akışlı tuvaletler ............................................................................ 43

Şekil 4.20 : Vakum tuvaletler ................................................................................ 44

Şekil 4.21 : Kompost tuvalet ................................................................................. 45

Şekil 4.22 : Susuz pisuar ........................................................................................ 46

Şekil 4.23 : Harekete duyarlı pisuar ...................................................................... 46

Şekil 4.24 : Ters ozmos sistemi ile deniz suyundan içme-kullanma suyu elde ..... 49

 edilmesi

Şekil 5.1 : Solaire Binası ..................................................................................... 66

Şekil 5.2 : Arıtılmış atıksuyun bina içerisindeki dağıtımı ................................... 67

Şekil 5.3 : Çift dağıtım sistemi ............................................................................ 68

Şekil 5.4 : Bedzed Konutları ................................................................................ 69

Şekil 5.5 : Bedzed Konutları atıksu arıtma ve dağıtma sistemi ........................... 70

Şekil 5.6 : Daimler-Chrysler Complex "Potsdamer Platz", Berlin ....................... 70

Şekil 5.7 : Yağmur suyu toplama ve kullanma sistemi ......................................... 71

Şekil 5.8 : Southampton Üniversitesi Yönetim ve Öğrenci İşleri Binası .............. 72

Şekil 5.9 : Gri suyun arıtılmadan bahçe sulamasında kullanılması ....................... 73

Şekil 5.10 : Çamaşır makinasından çıkan gri suyun bahçe sulamasında kullanılması

............................................................................................................................ 73

Şekil 5.11 : Gri suyun arıtılarak bahçe sulaması ve tuvalet rezervuarında.............. 74

 kullanılması

Şekil 5.12 : Millenium Dome .................................................................................. 74

Şekil 5.13 : Borusan Oto İstinye Tesisleri ............................................................... 75

Şekil 5.14 : 1. tank ................................................................................................... 76

Şekil 5.15 : 2. tank ve yağ ayırıcı filtre.................................................................... 76

Şekil 5.16 : 3. Tank(çökelme tankı)......................................................................... 77

Şekil 5.17 : Yağmur suyu ile arıtılmış gri suyun karıştırılarak araç yıkamada ..... 77

 kullanılması

Şekil 5.18 : Atıksu içerisinden sıyrılan yağ (zehirli atık) tankı ............................... 78

Şekil 5.19 : Arıtılmış fazla su tankı ......................................................................... 78

Şekil 5.20 : Yeşilyamaç Sitesi ................................................................................. 78

Şekil 5.21 : Yeşilyamaç Sitesi biyolojik atıksu arıtma tesisi................................... 79

Şekil 5.22 : Yeşilyamaç Sitesi biyolojik atıksu arıtma tesisi planı.......................... 79

Şekil 5.23 : Çökelme havuzu ................................................................................... 80

Şekil 5.24 : Havalandırma havuzu........................................................................... 80

Şekil 5.25 : Dengeleme havuzu ............................................................................... 81

Şekil 5.26 : Sealight Otel, Kuşadası ........................................................................ 81

Şekil 5.27 : Sabancı Center...................................................................................... 83

Şekil 5.28 : Sabancı Center 1994-2006 yılları arası m³/yıl su tüketimleri...............84

Şekil 5.29 : Siemens Gebze Tesisi........................................................................... 84

Şekil 5.30 : Yağmur suyunun toprakta filtre edilmesi ............................................. 85

Şekil 5.31 : Diyarbakır Güneş Evi........................................................................... 86

Şekil 6.1 : Binalarda su korunumu akış diyagramı................................................ 97