1071 Öncesi Türkçe Kitaplar Konulu Bazı Kaynaklar

 

 

 

1071 Öncesi Türkçe Kitaplar Konulu Bazı Kaynaklar

 

 

 

Antalya, 11.10.2024

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yapılabilecek aramalar için anahtar kelimeler listesi;

1

"türklerin ilk kitapları"

1071 Öncesi Türklerin Yazılı Kayıtları:

türklerin ilk kitapları site:https://tez.yok.gov.tr/

türklerin ilk yazılı metinleri

"The first books of the Turks"

İslamiyet öncesi Türk edebiyatı

 

islam öncesi türk edebiyatı. https://www.toplukatalog.gov.tr/?_f=1&the_page=&cwid=2&keyword=islam+%C3%B6ncesi+t%C3%BCrk+edebiyat%C4%B1&tokat_search_field=1&order=0&command=Tara#alt

 

2

 

türklerin 1071 öncesi kitaplarını tespit için hangi anahtar kelimelerle arama yapayım

 

"türklerin ilk kitapları" 1071 Öncesi Türklerin Yazılı Kayıtları: türklerin ilk yazılı metinleri . bunlar gibi başka kelimeler verir misiniz

 

ChatGPT

Türklerin 1071 öncesi yazdığı kitap ve eserleri tespit etmek için araştırmalarında kullanabileceğin bazı anahtar kelimeler şunlar olabilir:

Altay Destanları - Eski Türklerin inançları ve kültürel tarihini anlatan destanları incelemek.

Eski Türk Edebiyatı - Bu geniş kapsamlı anahtar kelime, Türklerin erken dönem edebi eserlerine ulaşmak için kullanılabilir.

Eski Türk Yazılı Belgeleri

Eski Türk Yazılı Kültürü

Eski Türk Yazıtları - 1071 öncesi dönemde Türklerin yazdığı taş yazıtlar ve kitabeler üzerine araştırma yaparken bu ifadeyi kullanabilirsin.

Eski Türkçe Eserler

Eski Türkçe Yazıtlar

Eski Uygur Edebiyatı

Göktürk Devleti Yazıtları

Göktürk Kitabeleri

Göktürk Yazıtları - Türklerin en eski yazılı belgelerinden biri olan Orhun Yazıtları hakkında bilgi toplamak için kullanılabilir.

Göktürkçe Metinler

Kök Türk Yazılı Eserleri

Mani ve Budist Türk Yazıtları

Maniheizm ve Uygurlar - Uygur Türklerinin Maniheizm'i benimsediği dönemde yazılmış Maniheist metinler ve Uygurca metinler.

Orhun Yazıtları - Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtları, Türklerin ilk yazılı edebi eserleridir.

Orta Asya Türk Yazıtları

Runik Alfabe ve Türkler - Göktürk Alfabesi ve eski Türklerin kullandığı yazı sistemlerine dair çalışmalar.

Runik Yazıtlar

Türk Destanları - Dede Korkut, Alp Er Tunga ve Şu gibi eski Türk destanları sözlü edebiyatın yazıya geçirilmiş örnekleri hakkında bilgi toplamak için.

Türk Dilinin İlk Yazılı Örnekleri

Türk Kağanlığı Yazıtları

Türk Mitolojisi Yazılı Eserler - 1071 öncesi mitolojik içerikli Türk eserlerini araştırmak için.

Türkçe Taş Kitabeler

Türkler ve Kitap Kültürü

Türkler ve Yazının Tarihçesi

Türklerde İlk Yazılı Kaynaklar

Türklerde Yazılı Dilin Başlangıcı

Türklerin İlk Edebi Metinleri

Türklerin İlk Edebî Metinleri

Uygur Kitabeleri - Göktürkler sonrasında, Uygurlar dönemine ait yazılı eserler de araştırılabilir.

Uygur Yazılı Metinleri

Yenisey Yazıtları

Bu anahtar kelimelerle tarama yaparak, özellikle Türklerin ilk yazılı eserlerini ve kültürel miraslarını içeren kaynakları daha rahat tespit edebilirsin.

Tabii, 1071 öncesi Türklerin yazılı eserlerini araştırırken kullanabileceğin başka anahtar kelimeler şunlar olabilir.

Bu terimlerle araştırmalarını genişleterek, Türklerin erken dönem yazılı kültürüne dair daha fazla bilgiye ulaşabilirsin. Özellikle taş kitabeler ve erken dönem dini metinler önemli bir yer tutmaktadır.

3

İlgili Bazı Yayınlar;

https://en.wikipedia.org/wiki/Turkish_literature#:~:text=The%20earlier%20written%20works%20Kutadgu,Turkish%20literature%20with%20few%20exceptions.

https://dundaralikilic.wordpress.com/makalelerim/turk-dilinin-ilk-kitaplari/

https://www.nadirkitap.com/turklerin-ilk-kitabi-doga-ve-hayvanlarin-dilinden-siirsel-fallar-viii-ix-yuzyil-irk-bitig-presages-poetiques-naturelist-kitap33342709.html?srsltid=AfmBOoqnJg_JrSgvE_8nTGf9FGuPDvfh6GNAQ8rVSGb5PM24AfMhR2ss

https://www.eba.gov.tr/video/izle/388756ec1b0ff887f4571919141e59dc0f3792d09c001

https://www.fikriyat.com/galeri/edebiyat/turk-edebiyatinin-bilinen-ilk-edebi-eserleri

https://www.google.com/search?q=%22t%C3%BCrklerin+ilk+kitab%C4%B1%22&oq=%22t%C3%BCrklerin+ilk+kitab%C4%B1%22&gs_lcrp=EgZjaHJvbWUyBggAEEUYOTIICAEQABgWGB4yCggCEAAYgAQYogQyCggDEAAYgAQYogQyCggEEAAYgAQYogQyCggFEAAYgAQYogQyCggGEAAYgAQYogTSAQg1MTk3ajBqNKgCALACAQ&sourceid=chrome&ie=UTF-8

https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0slamiyet_%C3%B6ncesi_T%C3%BCrk_edebiyat%C4%B

https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0slamaq%C9%99d%C9%99rki_t%C3%BCrk_%C9%99d%C9%99biyyat%C4%B1

https://yeniturkiye.com/ilk-donem-turkce-islami-eserler-ozel-sayisi/

4

 

Yapay zekaya sorular;

 

1071 Öncesi Türklerin Yazılı Kayıtları: Bir Bilmece

10.11.2024

1071 öncesi Türklerin "ilk kitapları"ndan bahsetmek, tarihsel açıdan oldukça zor bir soru. Bunun nedenleri şunlardır:

• Göçebe Yaşam Tarzı: 1071 öncesi Türkler büyük ölçüde göçebe bir yaşam sürmekteydi. Bu yaşam tarzı, ağır ve hacimli kitap taşımaya uygun değildi.
• Yazının Geç Yayılması: Yazı, Türklerin Orta Asya'daki ilk yerleşik hayata geçişlerinden sonra ve farklı kültürlerle etkileşimleri sonucu öğrenilmiş bir beceriydi. Bu süreç, uzun bir zaman dilimini kapsıyordu.
• Ağızdan Ağza Aktarılan Bilgi: Göçebe toplumlarında bilgi, nesilden nesile ağıtlar, destanlar, masallar ve sözlü gelenekler aracılığıyla aktarılırdı. Bu nedenle yazılı kayıtlara dayalı bir edebiyat henüz gelişmemişti.
• Malzeme Kıtlığı: Kağıt gibi yazım malzemeleri, o dönemde Türklerin ulaşabileceği her yerde bulunmuyordu.

Bununla birlikte, 1071 öncesi Türk kültüründe yazılı olmayan ancak önemli bilgi kaynakları olan bazı unsurlar bulunmaktadır:

• Orhun Yazıtları: Göktürk Kağanlığı döneminde dikilmiş olan bu yazıtlar, Türklerin en eski yazılı eserleri arasında kabul edilir. Ancak bunlar, daha çok devlet işleri ve soy ağacı ile ilgili bilgileri içerir. Edebi metin olarak değerlendirilemezler.
• Destanlar ve Ağıtlar: Manas Destanı, Köroğlu Destanı gibi destanlar ve ağıtlar, Türklerin tarihini, kültürünü, inançlarını ve sosyal yapısını anlamak için önemli kaynaklardır. Bu sözlü eserler, nesilden nesile aktarılmış ve yazılı hale getirilmeleri uzun zaman almıştır.
• Runik Yazılar: Bazı Türk boylarının kullandığı runik yazılar, kutsal metinler ve günlük yaşamla ilgili kısa notlar içerebilir. Ancak bu yazıtların büyük bir kısmı henüz çözülememiştir.

Sonuç olarak, 1071 öncesi Türklerin "ilk kitapları"ndan bahsetmek yerine, onların zengin sözlü kültürlerinden ve sınırlı yazılı kaynaklarından söz etmek daha doğru olacaktır. Türklerin yazılı edebiyatı, daha çok İslam'ın kabulü ve yerleşik hayata geçişle birlikte gelişmiştir.

Özetle: 1071 öncesi Türklerin yazılı bir edebiyatları olmamakla birlikte, zengin bir sözlü kültüre sahip oldukları ve bu kültürün önemli bir kısmının günümüze kadar ulaştığı söylenebilir.

Daha fazla bilgi için şu kaynakları inceleyebilirsiniz:

• Orhun Yazıtları: Türklerin ilk yazılı eserleri hakkında detaylı bilgi verir.
• Türk Mitolojisi ve Destanları: Türklerin kültürel kimliğini şekillendiren bu eserler, yazılı olmayan önemli bilgi kaynaklarıdır.
• Göçebe Kültürleri: Göçebe toplumların bilgi aktarım yöntemleri ve yazılı kaynaklara olan ihtiyaçları hakkında genel bir bakış sunar.

Bu konuda daha spesifik sorularınız olursa, lütfen çekinmeden sorun.

Not: Bu cevap, genel bir bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Konu hakkında daha derinlemesine bilgi almak için akademik kaynaklara başvurmanız önerilir.

5

1071'e kadar olan dönemde Türklerin yazdığı kitaplar nelerdir?

ChatGPT:

1071 yılına kadar olan dönemde Türklerin yazdığı kitaplar, genellikle sözlü gelenekten gelen eserlerin yazıya geçirilmesiyle ortaya çıkmış, çoğunlukla Orta Asya Türk kültürü, edebiyatı ve dini etkiler taşımaktadır. O dönemde İslamiyet'e geçiş öncesi Türk toplulukları arasında yazılı eser sayısı sınırlıdır. Bununla birlikte bazı önemli eserler şunlardır:

1.      Orhun Yazıtları (8. yüzyıl): Türk tarihinin en eski yazılı belgeleri olan bu yazıtlar, Göktürk Kağanlığı dönemine aittir. Bilge Kağan, Kültigin ve Tonyukuk adına dikilen taşlar, Türklerin siyasal ve toplumsal hayatını, dini inançlarını ve kahramanlıklarını anlatır.

2.      Yenisey Yazıtları (8. yüzyıl): Kırgızlara ait olan bu yazıtlar da Orhun Yazıtlarına benzer bir nitelik taşır ve yine Göktürk alfabesiyle yazılmıştır. Bunlar daha küçük ve daha az bilinen mezar taşlarıdır.

3.      Uygur Dönemi Eserleri (8. yüzyıl - 9. yüzyıl): Uygur Türklerinin Maniheizm ve Budizm dinlerini kabul etmelerinin ardından yazdıkları dini metinler önemlidir. Bu dönemdeki Uygur metinleri arasında Maniheist metinler ve Budist metinler yer alır. Ayrıca Uygurlar, Kaşgar ve Turfan bölgelerinde kağıt ve baskı tekniklerini geliştirerek yazılı kültürlerini genişletmişlerdir.

4.      Irk Bitig (9. yüzyıl): Bir fal kitabı olan "Irk Bitig", eski Türkler arasında yaygın olan falcılık ve kehanet uygulamalarıyla ilgili bilgiler içerir. Uygur harfleriyle yazılmıştır ve Türk yazılı edebiyatının erken örneklerinden biridir.

5.      Kutadgu Bilig (11. yüzyıl): Yusuf Has Hacib tarafından yazılmış olan bu eser, Türk-İslam dünyasında siyasetname türünde yazılan ilk eserdir. Türklerin İslamiyeti kabul etmesiyle ortaya çıkan bu eser, ideal devlet yönetimini ve adil bir hükümdarın özelliklerini anlatır. Her ne kadar bu eser tam olarak 1071 öncesi dönemde yazılmamış olsa da, Türklerin İslamiyet'e geçiş dönemi edebiyatını temsil eden bir eserdir.

Bu eserler, Türklerin yazılı kültürünün temel taşlarını oluşturur ve Türklerin erken dönemlerdeki siyasi, sosyal ve dini yapıları hakkında önemli bilgiler sunar. Orhun Yazıtları, özellikle Türk tarihinin ve dilinin en önemli belgelerinden biri olarak kabul edilir.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT:

1071'e kadar olan dönemde Türklerin yazdığı başka önemli eserler ve metinler arasında şunlar yer alır:

1.      Divânu Lügati't-Türk (1072-1074): Kaşgarlı Mahmud tarafından yazılmış olan bu eser, Türk dillerinin en eski ve kapsamlı sözlüğü niteliğindedir. Türk lehçelerini Araplara öğretmek amacıyla yazılmıştır. Eser, Türk dilinin zenginliğini ve kullanım alanlarını göstermesi bakımından büyük bir kültürel miras taşır. Kaşgarlı Mahmud, Türk boylarının dili, kültürü ve coğrafyası hakkında değerli bilgiler sunmuştur. 1071 sonrası yazılmış olsa da, eserin içeriği daha eski Türk kültürünü yansıtır.

2.      Maniheist ve Budist Metinler: Uygur Türklerinin 8. ve 9. yüzyıllarda Maniheizm ve Budizm dinlerini benimsemesiyle yazdıkları dini metinler oldukça önemlidir. Özellikle Uygurlar tarafından çevrilen Sutras (Budist dini metinler), Uygur yazısıyla yazıya geçirilmiştir. Bu eserler, Uygur Türklerinin dini inançlarını ve felsefi görüşlerini yansıtır.

3.      Sekiz Yükmek (Sekiz Yığın): Bu eser, Uygur Türklerinin Budizm'i kabul etmeleriyle ortaya çıkan dini bir metindir. Budist bir öğreti kitabıdır ve Uygur Türklerinin Budist felsefe ve inançlarını anlamada önemli bir rol oynar.

4.      Altun Yaruk (Altın Işık Sutrası): Uygur Türkleri tarafından 10. yüzyılda çevrilmiş olan bu eser, Budist öğretileri içeren bir metindir. Budist literatürün Uygur Türkçesine çevrildiği önemli bir eserdir ve Uygurların yazılı edebiyatında önemli bir yer tutar.

5.      Huastuanift: Maniheizm dinine ait bir itirafname kitabıdır. Bu eser, Uygurların Maniheist inançlarına dair önemli bir kaynaktır ve dini öğretilerin nasıl uygulandığını anlatır. Hem Maniheist öğretileri hem de Uygur dini hayatını anlamada önemli bir eserdir.

6.      Oğuz Kağan Destanı: Tam anlamıyla bir kitap olmasa da, Oğuz Kağan Destanı, Türk sözlü kültürünün yazıya aktarılması açısından önemlidir. Destanda, Oğuz Kağan'ın kahramanlıkları ve Türk boylarının kökeni anlatılır. Destan, Türk mitolojisi ve kahramanlık edebiyatı açısından büyük bir değer taşır ve bu dönemdeki Türk dünyasını yansıtan önemli bir kaynak olarak kabul edilir.

Bu eserler, Türklerin İslamiyet öncesi ve erken İslam dönemi yazılı edebiyatı hakkında derin bir anlayış sunmaktadır. Göçebe yaşam tarzı ve sözlü kültür, bu dönemde yazılı eserlere olan ilgiyi bir ölçüde sınırlamış olsa da, özellikle Uygur Türkleri yazılı edebiyatın gelişiminde önemli bir rol oynamışlardır.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

1071 yılına kadar Türklerin yazdığı veya ürettiği başka önemli eserler ve metinler arasında yer alanlar şu şekildedir:

1. Köl Tigin Yazıtı (8. yüzyıl)

Bu yazıt, Göktürk Devleti'nin ünlü komutanı Köl Tigin adına dikilmiştir ve Bilge Kağan'ın kardeşinin kahramanlıklarını anlatır. Orhun Yazıtlarının bir parçası olan bu eser, Türklerin devlet yönetimi, savaşları ve kültürü hakkında değerli bilgiler sunmaktadır. Aynı zamanda Türklerin tarih yazımındaki ilk örneklerden biridir.

2. Bilge Kağan Yazıtı (8. yüzyıl)

Bilge Kağan adına dikilen bu yazıt, Türk milletine hitap eden siyasi ve sosyal bir metindir. Türklerin birlik olmasının gerekliliği, Bilge Kağan'ın yönetim anlayışı ve halkın refahı için yaptığı çalışmalar anlatılmaktadır. Orhun Yazıtlarının en önemli parçalarından biridir ve Türk devlet yönetimi felsefesini yansıtır.

3. Tonyukuk Yazıtı (8. yüzyıl)

Bilge Tonyukuk tarafından yazdırılmıştır ve Türklerin strateji, savaş sanatı ve devlet yönetimi üzerine düşüncelerini içerir. Tonyukuk, hem bir devlet adamı hem de bir askeri strateji uzmanıdır, bu yüzden bu yazıtlar Göktürklerin askeri ve siyasi başarılarını detaylandırır. Tonyukuk’un bilge kişiliği ve devlete katkıları da burada anlatılmaktadır.

4. Oğuz Destanı (Sözlü kültür, yazıya geçirilme: 13. yüzyıl)

Oğuz Kağan Destanı, Türklerin en eski ve en bilinen destanlarından biridir. Destan, Oğuz Kağan'ın doğuşu, kahramanlıkları ve Türk boylarının kuruluşuna dair mitolojik olayları anlatır. İlk başta sözlü gelenekte yer almasına rağmen, sonradan yazıya geçirilmiştir ve Türk milletinin efsanevi kökenini açıklar.

5. Tarihî Hun ve Göktürk Destanları

Hun İmparatorluğu ve Göktürklerin tarihini ve kültürünü anlatan destanlar, Türklerin erken dönem yazılı olmayan ama sözlü olarak aktarılan hikayelerini içerir. Bu destanlar daha sonra yazıya geçirilmiş ve halk edebiyatının bir parçası olmuştur. Destanlar, Türklerin göçebe hayatını, savaşçı yapısını ve kahramanlıklarını yansıtır.

6. Divan-ı Hikmet (Ahmed Yesevi, 12. yüzyıl)

Ahmed Yesevi'nin "Divan-ı Hikmet" eseri, İslamiyet’in Türkler arasında yayılmasında önemli bir rol oynamıştır. Ahmed Yesevi, Türklerin İslamiyet'e geçiş sürecinde önemli bir dini liderdir ve onun yazdığı hikmetler (dini öğütler), Orta Asya Türkleri arasında büyük bir etki yaratmıştır. Bu eser de 1071 öncesi Türk İslam kültürünün önemli bir göstergesidir.

7. Tigin ve Bilge Kağan Dönemi Mezar Kitabeleri

Bu dönemde Türk devlet adamları ve kahramanları için dikilen mezar taşları (balballar), Türklerin yazılı eserleri arasında yer alır. Bu mezar kitabeleri, Göktürk yazısıyla yazılmış olup, Türk savaşçılarının hayatını ve başarılarını betimler. Aynı zamanda dini ve mitolojik unsurlar içerir.

8. Dede Korkut Hikayeleri (Sözlü kültür, yazıya geçirilme: 14. yüzyıl)

Her ne kadar 14. yüzyılda yazıya geçirilmiş olsa da, Dede Korkut Hikayeleri, 1071 öncesi Türk halk kültürü ve yaşam tarzını yansıtan sözlü anlatılara dayanmaktadır. Hikayeler, Türk boylarının kahramanlıkları, toplumsal değerleri ve mitolojik unsurları içerir.

9. Göktürk ve Uygur Sözlü Destanları

Uygur ve Göktürklerin kendi tarihlerini ve efsanevi geçmişlerini anlattıkları sözlü destanlar, Türklerin tarih boyunca önemli kültürel zenginliklerinden birini oluşturur. Bu destanlar, Türklerin kahramanlıklarını ve liderlik özelliklerini kutsar. Destanlar, genellikle Göktürklerin ve Uygurların büyük zaferlerini ve mitolojik figürleri konu alır.

Bu eserler, 1071 öncesi Türklerin kültürel, siyasi, ve dini yaşamını derinlemesine yansıtan önemli kaynaklardır. Bu dönemde yazılı eserlerden çok sözlü gelenekler ön planda olmasına rağmen, Orhun Yazıtları gibi belgeler ve Uygur metinleri yazılı edebiyatın başlangıcını simgeler.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT:

1071 yılına kadar olan dönemde Türklerin yazdığı diğer eserler ve katkıları arasında şu örnekler yer alabilir:

10. Kara Balasagun Yazıtları

Bu yazıtlar, Uygur dönemine ait önemli bir kaynaktır. Özellikle Kara Balasagun'da bulunan bu yazıtlar, Uygur Türklerinin sosyal yapısını, hukuk sistemini ve dini inanışlarını yansıtan metinler içerir. Budizm, Maniheizm ve Şamanizm etkilerini barındıran bu yazıtlar, o dönemin Uygur Türklerinin entelektüel ve dini yaşamına dair önemli bilgiler sunar.

11. Kültigin Kitabesi (Batı Göktürk Yazıtları)

Bu kitabe, Göktürk hükümdarlarından Kültigin'in anısına dikilmiş bir eserdir ve Bilge Kağan’ın tahta geçişini, Göktürk devletinin yükselişi ve çöküşü gibi önemli tarihi olayları anlatır. Kitabe, hem tarihi bir belge niteliğindedir hem de Türk edebi dilinin erken örneklerinden biridir.

12. Manas Destanı

Türk dünyasının en büyük destanlarından biri olan Manas Destanı, Kırgız Türklerine ait olup, dünyanın en uzun destanlarından biridir. Bu destan, Manas adlı kahramanın ve onun soyundan gelenlerin savaşlarını ve zaferlerini anlatır. 1071 öncesine ait olmasına rağmen sözlü gelenek aracılığıyla kuşaktan kuşağa aktarılmıştır. Bu destan, Türklerin efsanevi tarihine dair önemli bilgiler sunar.

13. Göktürk ve Uygur Mezarlık Yazıtları

Bu yazıtlar, Orhun Yazıtları'na benzer şekilde Göktürk ve Uygur döneminde mezarlara dikilen kitabelerdir. Bu yazıtlar, genellikle vefat eden kişilerin hayatlarını ve kahramanlıklarını anlatır. Özellikle Uygurlar döneminde mezarlıklara dikilen bu kitabeler, dini ve kültürel unsurları yansıtır.

14. Sekiz Yığın (Sekiz Yükmek)

Bu Uygur eseri, Budist metinlerin bir çevirisi olup, Türklerin Budist öğretileri nasıl benimsediklerini ve bu öğretileri nasıl yazıya geçirdiklerini gösteren önemli bir eserdir. Budizm’in Uygur Türkleri üzerindeki etkisini ve Uygur kültürünün zenginliğini yansıtır.

15. Göktürk Yazıtları ile İlgili Çeşitli Mezar Taşları ve Kitabeler

Göktürkler döneminde özellikle mezar taşlarına kazınan yazıtlar, dönemin sosyal yapısı ve kahramanlıkları hakkında bilgi verir. Bu yazıtlar, Göktürk devlet adamlarının hayatlarını ve başarılarını anlatır. Bu dönemde yazıya geçirilen eserler, genellikle kitabeler, mezar taşları ve anıt yazıtlar şeklinde olmuştur.

16. Uygur Kütüphane Belgeleri

Uygurların Budizm ve Maniheizm gibi dinlerle tanıştıktan sonra kurdukları tapınaklar ve kütüphaneler, bu dinlere ait önemli yazılı eserler ve metinler barındırmıştır. Uygur yazısıyla kaleme alınan bu metinler, dini ve felsefi içerikler taşıyan belgeler olup, Uygurların entelektüel dünyasını yansıtır.

Bu eserler ve metinler, Türklerin 1071 yılı öncesindeki yazılı kültürlerine dair daha fazla detay sunmaktadır. Göktürk, Uygur ve Hun dönemlerine ait eserler, Türklerin tarih sahnesine yazılı belgelerle katkı sunduğunu göstermektedir.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

1071 yılına kadar Türklerin yazdığı veya ürettiği diğer önemli eserler ve metinler arasında şu eserler de yer almaktadır:

17. Turfan Metinleri

Turfan bölgesi, özellikle Uygurlar döneminde önemli bir kültür ve ticaret merkeziydi. Burada keşfedilen el yazmaları, hem Budist hem de Maniheist dini metinleri içerir. Bu metinler, Uygur Türklerinin dini inançları, hukuki ve sosyal yapıları hakkında önemli bilgiler sunar. Aynı zamanda Uygurların gelişmiş bir yazı dili kullandığını ve bu metinleri üretmek için yazılı kültürü benimsediklerini gösterir.

18. Şehzade Böri'nin Kitabeleri

Uygurların hükümdarlarından biri olan Böri Şehzade'ye ait yazıtlar, Türklerin hükümdarlarının hayatını ve başarılarını ölümsüzleştirmek amacıyla diktikleri kitabeler arasında yer alır. Bu kitabeler, özellikle Uygur dilinde yazılmış olup, dönemin siyasi olaylarına ve sosyal yapısına dair ipuçları sunar.

19. Altun Tamgan Tarkan Yazıtı

Göktürkler dönemine ait bir başka yazıt olan Altun Tamgan Tarkan Yazıtı, bir kahramanın anısına dikilmiş olup, Göktürklerin askeri zaferlerini ve devlet yönetimi ile ilgili öğütlerini içerir. Bu yazıt, Göktürk yazısının ve devlet ideolojisinin gelişmişliğini gösterir.

20. Maitrisimit

Maitrisimit, Uygurların Budist dönemine ait önemli bir eserdir. Bu eser, Uygur Türklerinin Budizm'i kabul ettikten sonra ürettikleri en önemli dini metinlerden biridir. Eser, Maitri Buddha'nın öğretilerini ve Budist felsefeyi içerir. Uygur dilinde yazılmış bu eser, hem dini hem de felsefi konularda önemli bilgiler sunar.

21. Çin Yıllıkları

Türklerin Çin ile olan ilişkileri sonucu, Çin yıllıklarında Türkler hakkında yazılı kaynaklar bulunmaktadır. Her ne kadar bu eserler bizzat Türkler tarafından yazılmamış olsa da, Türklerin tarihini ve sosyal yapısını anlamak açısından önemli birer kaynaktır. Çin saraylarının ve diplomatlarının Türk kağanlarına ve hanedanlarına dair tuttukları kayıtlar, 1071 öncesi Türk tarihi hakkında birçok bilgi sağlar.

22. Göktürk ve Uygur Hukuki Metinleri

Uygurların özellikle Budist ve Maniheist dönemlerinde yazılı hukuk kuralları ve yönetmelikler geliştirdikleri bilinmektedir. Bu metinler, Uygur devlet yapısının gelişmişliğini ve adalet sistemini göstermektedir. Özellikle tapınaklara ait kurallar ve sosyal yaşamı düzenleyen metinler, Uygur Türklerinin medeni gelişmişlik seviyesini yansıtır.

23. Göktürk Alfabe ve Dil Çalışmaları

Göktürklerin yazıya geçişlerinde geliştirdikleri alfabe, Türkçenin yazıya geçirilmesindeki ilk sistemli girişimlerden biridir. Bu dönemdeki yazılı belgeler, dilin gelişmişliğini ve Göktürk toplumunun yazılı kültüre önem verdiğini göstermektedir. Göktürk alfabesi, birçok önemli yazıtın temelidir ve bu dönemde Türkler tarafından yazılmış çeşitli metinler bu alfabe ile kaydedilmiştir.

24. Türk Dini ve Mitolojik Anlatılar

İslamiyet öncesi dönemde, Türkler arasında Şamanizm yaygındı ve bu dini inanç, sözlü ve yazılı metinlere de yansımıştı. Şamanizm'in ritüelleri, mitolojik anlatılar, kahramanlık öyküleri ve doğa ile olan ilişkiler, Türklerin erken dönem metinlerinde önemli bir yer tutmuştur. Bu metinler, çoğunlukla sözlü olarak aktarılmış olsa da, bazıları yazıya geçirilmiştir.

25. Avesta (Zerdüştlük Metinleri) ve Türkler

Her ne kadar Avesta, doğrudan Türkler tarafından yazılmamış olsa da, Zerdüştlük ve Maniheizm gibi inançların Türk toplulukları üzerinde etkisi olmuştur. Uygur Türklerinin özellikle Maniheizm'i benimsedikleri dönemde, bu inanç sistemine ait öğretileri yazıya geçirdikleri bilinmektedir. Bu metinler, Türklerin dini düşüncelerini anlamada önemli kaynaklardır.

Bu eserler, Türklerin 1071 öncesi dönemde sahip oldukları zengin kültürel, dini ve siyasi birikimi anlamamıza yardımcı olan önemli belgeler ve metinlerdir. Göktürk, Uygur ve diğer Türk topluluklarının yazıya geçirdikleri bu metinler, Türk edebiyatının, tarihinin ve düşünce yapısının temellerini atmıştır.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

1071 yılına kadar olan dönemde Türklerin yazdığı veya ürettiği başka önemli eserler ve kültürel katkılar arasında şunlar yer alır:

26. Ongin Yazıtı (8. yüzyıl)

Ongin Yazıtı, Göktürkler dönemine ait olup, 8. yüzyılda yazılmış bir eserdir. Bilge Kağan’ın yönetimi altındaki Göktürklerin dini ve sosyal yapıları hakkında bilgiler sunar. Bu yazıt, diğer Göktürk yazıtları gibi Göktürk alfabesi ile yazılmış olup, Türk tarihine dair önemli bilgiler içerir.

27. Bugut Yazıtı (6. yüzyıl)

Bugut Yazıtı, Göktürk Kağanlığı'nın erken dönemine aittir ve özellikle Göktürk Kağanlığı’nın ilk dönemine dair önemli tarihi veriler sunmaktadır. Bu yazıt, Türklerin Budizm’e yakınlaşmalarını ve Çin ile olan ilişkilerini anlamada önemli bir kaynaktır. Dönemin inanç yapısını ve kültürel etkileşimlerini anlatır.

28. Kara Kaşgar Yazıtları

Kaşgar, Türklerin İslamiyet'i kabul ettikleri dönemde önemli bir merkez haline gelmiştir. Kara Kaşgar Yazıtları, Kaşgarlı Mahmud'un yaşadığı bölge olan Kaşgar'daki Türklerin İslamiyet öncesi ve sonrası dönemlerine ait tarihi ve sosyal bilgiler sunmaktadır. Bu yazıtlar, Türk-İslam kültürünün ilk yazılı eserleri arasında sayılabilir.

29. Türk Şövalye Destanları (Kumanlar ve Peçenekler)

Kumanlar ve Peçenekler gibi Türk boyları, özellikle Bizans ve Avrupa halklarıyla etkileşimleri sırasında şövalyelik kavramı ile ilişkilendirilmişlerdir. Bu boylar, Türk kahramanlık destanlarını ve askeri başarılarını yansıtan destanlar üretmişlerdir. Bu destanlar, daha sonra yazıya geçirilmiş olup, Türklerin batı ile olan ilişkilerini yansıtır.

30. Balasagun Yazıtları (10. yüzyıl)

Balasagun, Karahanlılar döneminde önemli bir kültürel ve siyasi merkez haline gelmiştir. Burada yazılan yazıtlar, Karahanlı Devleti'nin sosyal, dini ve hukuki yapısını yansıtır. Karahanlıların İslamiyet'i kabul ettikten sonra ürettikleri yazılı eserler, Türk kültürünün İslam ile nasıl harmanlandığını gösteren önemli belgelerdir.

31. Peçenek ve Kuman Metinleri

Peçenekler ve Kumanlar, Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan Türk boyları olarak tanınır. Bu toplulukların yazılı kültürü daha sınırlı olmakla birlikte, Bizans ve Rus kroniklerinde onlardan sıkça bahsedilmiştir. Peçenekler ve Kumanlara dair metinler, Bizans İmparatorluğu ile olan ilişkiler ve askeri anlaşmalar hakkında önemli bilgiler içerir.

32. İtil Bulgarları ve Dini Metinler (İslamiyet'e Geçiş Süreci)

İtil Bulgarları, 9. yüzyılda İslamiyet’i kabul eden Türk topluluklarındandır. İtil Bulgarlarının İslamiyet’e geçiş süreci ile ilgili dini metinler ve belgeler bulunmaktadır. Bu metinler, hem Arapça hem de Türkçe olarak yazılmıştır ve Türklerin İslamiyet’e adaptasyon süreçlerini anlatır. İtil Bulgarlarının bu döneme ait hukuki ve dini metinleri, İslam dünyası ile olan ilişkilerini göstermektedir.

33. Türk Mitolojik ve Şamanik Törenler (Sözlü Gelenek)

Yazıya geçirilmemiş olsa da, Türklerin İslamiyet öncesi döneminde Şamanizm’e dayalı dini törenler ve mitolojik hikayeler yaygındı. Bu hikayeler ve ritüeller, Türk toplumunun dini ve kültürel kimliğini şekillendirdi. Türk mitolojisinde yer alan yaratılış hikayeleri, kutsal sayılan doğa olayları ve kahramanlık anlatıları daha sonraki dönemlerde yazıya geçirilmiştir.

34. Karahanlılar Dönemi İslamî Yazılı Metinler (11. yüzyıl)

Karahanlılar, İslamiyeti kabul eden ilk büyük Türk devletidir. Bu dönemde, Türkçe yazılı eserler verilmeye başlanmıştır. Karahanlıların İslamiyet’i kabul etmeleriyle birlikte Arapça ve Farsça eserlerle Türk kültürü iç içe geçmiştir. Bu dönemde Türkçe yazılan dini eserler, İslamiyet’in Türk toplumuna etkisini gösterir.

35. Budist Sutra Çevirileri (Uygurlar Dönemi)

Uygurlar döneminde Budist dini metinlerin Türkçeye çevrildiği bilinmektedir. Bu çeviriler, Uygur Türklerinin Budizm’i nasıl benimsediklerini ve bu dini yaymak için ne tür metinler yazdıklarını gösterir. Sutra metinleri, Budist öğretilerin Türkler arasında nasıl yayıldığını gösteren önemli eserlerdir.

36. Maniheist Metinler (9. yüzyıl)

Uygur Türkleri arasında Maniheizm dini oldukça yaygındı. Bu dönemde yazılmış olan Maniheist metinler, özellikle dinin yayılmasını ve toplumsal etkilerini anlatır. Bu metinler, Uygur alfabesi ile yazılmış olup, Türklerin din ve felsefe konularındaki gelişmişliğini gösterir.

Bu eserler, Türklerin 1071 yılına kadar olan dönemde yazılı kültüre yaptıkları katkıları daha da zenginleştirmekte ve onların çeşitli kültürlerle olan etkileşimlerini derinlemesine anlamamıza olanak tanımaktadır.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

1071 yılına kadar olan dönemde Türklerin yazdığı ya da ürettiği başka önemli eserler ve katkılar arasında aşağıdakiler de yer alabilir:

37. Göktürk Hukuk Metinleri

Göktürk Kağanlığı döneminde oluşturulan sözlü hukuk kuralları ve bu kuralların bazı kısımlarının yazıya geçirildiği düşünülmektedir. Göktürkler döneminde devlet yönetimi, halkın düzeni ve ceza kanunlarıyla ilgili metinler, toplumsal düzeni sağlamada önemli bir yer tutar. Bu metinlerin bir kısmı yazıtlar aracılığıyla günümüze ulaşmıştır.

38. Uygur Astronomik ve Takvim Çalışmaları

Uygurlar, astronomiye ve takvime büyük önem veren bir toplumdu. Çin ve Hint kültürleriyle temasları sayesinde astronomi biliminde ilerlemeler kaydettiler. Bu kapsamda yazılı metinler ve takvim düzenlemeleri ile ilgili belgeler üretmişlerdir. Uygurların bu metinleri, dönemin bilimsel bilgilerini kayıt altına almıştır.

39. Karaşahr Yazıtları

Karaşahr bölgesi, Uygurların kontrolünde önemli bir kültür ve ticaret merkeziydi. Burada keşfedilen yazıtlar, Uygur Türklerinin ticari, dini ve sosyal yaşamları hakkında bilgiler sunmaktadır. Bu yazıtlar, özellikle Uygurların Budizm ve Maniheizm gibi dinlerle ilişkilerini ve sosyal yapılarını anlatır.

40. Göktürk Seyahatnameleri ve Diplomatik Mektuplar

Göktürkler döneminde yazıya geçirilmiş bazı diplomatik mektuplar ve seyahatnameler, Türklerin dış dünyayla olan ilişkilerini gösterir. Çin, Sasani ve Bizans İmparatorlukları ile kurulan diplomatik ilişkiler çerçevesinde yazılan bu belgeler, hem Türk devletinin dış politikasını hem de Göktürklerin uluslararası sahadaki etkilerini anlamada önemlidir.

41. Altın Orda Yazıtları

13. yüzyılda Altın Orda Devleti tarafından üretilen yazıtlar, daha sonraki Türk edebiyatını etkilemiştir. Ancak bu devletin kökleri, 1071 yılı öncesindeki Türk topluluklarına dayanır. Bu yazıtlar, Altın Orda Devleti'nin kültürel ve siyasi gelişimini gösteren önemli metinlerdir ve o dönemdeki Türk kültürünün bir devamı niteliğindedir.

42. Türkmen ve Oğuz Boyları Efsaneleri

Türkmen ve Oğuz boyları, uzun yıllar boyunca sözlü geleneklerini koruyarak efsaneler, masallar ve kahramanlık destanları üretmiştir. Bu sözlü gelenek, daha sonra yazıya geçirilmiş ve Türk kültürel mirasının bir parçası olmuştur. Özellikle Oğuz Kağan Destanı ve Dede Korkut Hikayeleri bu geleneğin en güçlü örneklerindendir.

43. Kutluk Devleti Yazıtları

Göktürk Devleti’nin ardılı olan Kutluk Devleti döneminde yazılan yazıtlar, Türklerin devlet yönetimi, hukuk ve sosyal yapıları hakkında bilgiler içermektedir. Bu yazıtlar, özellikle hükümdarların halkla olan ilişkilerini, devlet yönetimini ve savaşları anlatır.

44. Peçenek ve Kıpçak Yazıtları

Karadeniz'in kuzeyinde yaşayan Peçenekler ve Kıpçaklar, Türk boylarının önemli bir kısmını oluşturmuşlardır. Bu topluluklar, sözlü geleneklerine bağlı kalarak efsaneler, destanlar ve kahramanlık öyküleri oluşturmuşlardır. Yazılı olarak fazla bir şey kalmasa da bu dönemde üretilen efsaneler, daha sonraki yazılı kültüre kaynak olmuştur.

45. Bögü Kağan Yazıtı

Uygur hükümdarı Bögü Kağan’a ait yazıt, onun Budizm’i kabul edişi ve dini lider olarak yaptıklarını anlatan bir metindir. Bu yazıt, Uygurların Budizm ile ilişkilerini anlamada önemli bir kaynak olarak kabul edilir. Ayrıca bu yazıt, Uygur Türklerinin dönemin dini, kültürel ve politik hayatına nasıl katkı sunduğunu anlatır.

46. Büyük Uygur Kanunnameleri

Uygur Devleti’nin siyasi ve hukuki yapısını düzenleyen yazılı kanunlar, Türklerin devlet yapısındaki gelişmişliğini ve hukuka verdiği önemi gösterir. Uygur Türkleri, Budizm ve Maniheizm’den aldıkları etkiyle hem dini hem de laik hukuk sistemini oluşturmuşlardır. Bu döneme ait yazılı kanunnameler, Uygurların gelişmiş bir hukuk sistemine sahip olduğunu ortaya koymaktadır.

47. Uygur Kağanlarının Diplomatik Yazışmaları

Uygur Kağanlığı, Çin ve Tibet gibi komşu devletlerle yoğun diplomatik ilişkiler kurmuştur. Bu diplomatik yazışmalar, Uygurların dış politika stratejilerini, ticaret yollarını ve uluslararası ilişkilerini anlamamıza olanak sağlar. Bu yazışmaların bazıları Çin ve Tibet kaynaklarında da kaydedilmiştir.

48. Göktürk Tigin Yazıtları

Bu yazıtlar, Göktürk kağanlarının çocukları olan "tigin"lerin kahramanlıklarını, yönetimlerini ve sosyal yaşamdaki rollerini anlatır. Tigin yazıtları, Göktürk hanedanı hakkında önemli bilgiler verir ve devletin varisi olan bu kişilerin rolünü vurgular.

Bu eserler, 1071 yılı öncesinde Türklerin kültürel, dini, siyasi ve hukuki anlamda yazılı kültürlerine katkıda bulunduğu farklı yönleri yansıtır. Bu eserler, Türklerin sadece savaşçı değil, aynı zamanda yazılı ve entelektüel kültüre de sahip olduklarını gösterir.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

1071 yılına kadar olan dönemde Türklerin yazdığı ve ürettiği başka önemli eserler ve katkılar arasında daha fazla örnek de bulunmaktadır:

49. Moyun Çor Yazıtı

Uygur Kağanlığı’nın önemli liderlerinden biri olan Moyun Çor’a ait bu yazıt, onun yönetimi dönemindeki başarıları ve Uygur Devleti’nin gücünü anlatmaktadır. Yazıtta ayrıca Budizm’in Uygur halkı üzerindeki etkisi ve kağanın devlet yönetimindeki başarılarına dair bilgiler yer alır.

50. Karabalghasun Yazıtları

Uygurların başkenti Karabalghasun’da bulunan yazıtlar, Uygur Devleti’nin siyasi ve dini yaşamı hakkında önemli bilgiler içerir. Bu yazıtlar, özellikle Uygurların Budizm’i kabul etmeleri ve Budist tapınaklarının inşası sürecini anlatır. Bu yazılar, Türk kültürünün Budizm ile nasıl şekillendiğini göstermesi bakımından önemlidir.

51. Göktürklerin Askeri Strateji Kitapları

Göktürkler, askeri alandaki başarılarıyla ünlüdür ve sözlü gelenekler aracılığıyla askeri stratejilerini kuşaktan kuşağa aktarmışlardır. Bu stratejilerden bazıları yazıya geçirilmiş olabilir ve askeri organizasyon, savaş taktikleri, ordu yapısı gibi konuları içermektedir. Bu askeri belgeler, Türklerin savaş sanatı konusundaki bilgilerini yansıtır.

52. Taryat Yazıtı

Taryat Yazıtı, Uygur Kağanlığı’na ait bir başka önemli yazıt olup, Budizm’in ve Maniheizm’in Uygur kültürüne etkilerini anlatır. Bu yazıt, Uygur Türklerinin dini ve kültürel yaşamlarını ve toplum düzenlerini anlamada önemli bir kaynaktır. Ayrıca, Uygurların ticaret yollarındaki rolüne de değinir.

53. Türkmenlerin Erken Dönem Edebiyatı

Türkmenler, 1071 öncesinde özellikle sözlü edebiyatla zengin bir kültürel miras oluşturmuşlardır. Bu dönemde Türkmenler, kahramanlık hikayeleri, halk öyküleri ve dini temalı sözlü gelenekler yaratmışlardır. Bu hikayeler, daha sonra yazıya geçirilmiş ve Türk edebiyatının erken dönem temellerini oluşturmuştur.

54. Karluk ve Yağma Halklarının Dini Metinleri

Karluklar ve Yağmalar, Türk boyları arasında önemli yer tutan gruplardı. Özellikle İslamiyet öncesinde Şamanist, Maniheist ve Budist geleneklerin etkisi altında olan bu topluluklar, dini metinler ve ritüel kitapları üretmişlerdir. Bu metinler, özellikle Uygur Türklerinin dini ve kültürel yapılarının gelişmesine katkı sağlamıştır.

55. Kırgız Türklerine Ait Efsaneler ve Mitolojik Anlatılar

Kırgızlar, Türk boyları arasında efsane ve mitoloji zenginliğiyle bilinir. Manas Destanı, bu kültürel birikimin en önemli örneğidir. Manas Destanı’nın kökeni, 1071 öncesine dayanmaktadır ve bu destan, Türk dünyasının en büyük epik destanlarından biridir. Kırgızların sözlü gelenekleri, onların sosyal yapılarını ve dini inanışlarını anlamak için önemli bir kaynaktır.

56. Balıklıgöl Yazıtları

Göktürkler ve Uygurlar dönemine ait olduğu düşünülen Balıklıgöl Yazıtları, Türklerin sosyal ve dini inançlarına dair ipuçları veren yazıtlardır. Bu yazıtlar, dönemin halk inanışlarını, mezar ritüellerini ve dini ritüelleri detaylandırır.

57. Karluqların İslamiyet Öncesi Sözlü Anlatıları

Karluk Türkleri, İslamiyet öncesi dönemde özellikle Şamanizm etkisinde kalmışlardır. Bu döneme ait sözlü anlatılar, Karlukların dini ritüelleri ve kahramanlık hikayelerini içerir. Şamanist inançlar doğrultusunda kutsal sayılan doğa güçleri ve ruhlarla ilgili öyküler, bu dönemin kültürel zenginliklerini yansıtır.

58. Uygurların Kağıt ve Matbaa Teknolojisi

Uygur Türkleri, Çin’den kağıt ve matbaa teknolojisini alarak geliştirmiş ve dini metinlerin çoğaltılmasında kullanmıştır. Özellikle Maniheist ve Budist metinlerin basımı, Uygur toplumunun yazılı kültüre olan katkılarını göstermektedir. Uygurlar, Türk dünyasında ilk kez matbaayı kullanan topluluklar arasında yer alır.

59. Şor Türklerinin Dini ve Kültürel Belgeleri

Şor Türkleri, daha çok kuzey bölgelerde yaşayan bir Türk topluluğuydu ve özellikle Şamanist geleneklerini uzun süre korumuşlardır. Şor Türklerinin dini ritüelleri ve mitolojik anlatıları, sözlü gelenekle aktarılmış, ancak bir kısmı daha sonra yazılı belgeler haline getirilmiştir.

60. Alp Er Tunga Destanı

Alp Er Tunga Destanı, Türklerin erken dönem kahramanlık destanlarından biridir ve bu destanın kökeni İslamiyet öncesi döneme kadar uzanır. Destan, Saka Türklerine kadar dayandırılmakta olup, Alp Er Tunga’nın kahramanlıklarını ve savaşlarını anlatır. İslamiyet öncesi Türk kahramanlık edebiyatının en eski örneklerinden biridir.

Bu eserler ve yazılı belgeler, Türklerin 1071 yılı öncesinde kültürel, dini, sosyal ve politik olarak gelişmiş olduklarını, yazılı kültüre geçiş süreçlerini ve farklı coğrafyalarda çeşitli medeniyetlerle etkileşimde olduklarını gösteren zengin kaynaklar sunmaktadır.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

1071 yılına kadar Türklerin yazdığı veya ürettiği başka önemli eserler ve katkılar arasında yer alabilecek daha fazla örnek şu şekildedir:

61. Yazıköy Yazıtı

Bu yazıt, Uygurlar dönemine ait olup, Türklerin yerleşik hayata geçiş süreçlerinde oluşturdukları yazılı belgelerden biridir. Özellikle Uygurların Budizm ve Maniheizm etkisinde geliştirdikleri dini ve toplumsal düzeni anlatan bir yazıttır.

62. İdi Kut Yazıtı

Uygur Kağanlığı döneminde İdi Kut adlı hükümdar adına dikilen bu yazıt, Uygur devlet yönetimi, toplumsal yapısı ve Budizm etkisinde şekillenen dini hayatı hakkında bilgi verir. Ayrıca Uygur Kağanlığı'nın Çin ile olan ilişkileri ve ticaret yollarındaki rolü de bu yazıtta yer alır.

63. Peçenek Efsaneleri

Peçenek Türkleri, Karadeniz'in kuzeyinde ve Balkanlarda yaşamış önemli bir Türk boyudur. Bu topluluk, 1071 öncesinde Bizans İmparatorluğu ile askeri ve siyasi ilişkiler kurmuştur. Peçeneklerin kahramanlık destanları ve savaş hikayeleri, Türklerin askeri kültürünü ve kahramanlık anlayışını yansıtır. Bu efsaneler, daha sonra yazıya geçirilmiş olabilir.

64. Türk Şamanist Ritüel Kitapları

İslamiyet öncesi Türk toplumlarında Şamanizm önemli bir dini inanç sistemiydi. Şamanlar tarafından uygulanan ritüellerin bir kısmı yazılı hale getirilmişti. Bu ritüel kitapları, özellikle doğa güçlerine ve atalara yapılan dualar, büyüler ve kutsal törenlerle ilgili bilgileri içerir.

65. Kazak Efsaneleri ve Destanları

Kazak Türklerinin, 1071 yılı öncesinde de güçlü bir sözlü gelenekleri vardı. Kazak efsaneleri ve destanları, Türklerin erken dönem kahramanlık kültürünü ve toplumsal yapısını anlamak açısından önemlidir. Bu destanlar, sözlü gelenekten yazılı kültüre geçişte bir köprü görevi görmüştür.

66. Avar Türklerine Ait Diplomatik Belgeler

Avar Türkleri, 6. yüzyıldan itibaren Avrupa’ya göç eden bir Türk boyudur. Avarlar, Bizans İmparatorluğu ve diğer Avrupa devletleri ile diplomatik ilişkiler kurmuşlardır. Bu ilişkilerle ilgili yazılı belgeler, Avarların devlet yapısı, dış politikası ve askeri gücü hakkında bilgi verir.

67. Talas Savaşı’na Dair Belgeler (751)

Talas Savaşı, Araplar ve Çinliler arasında gerçekleşmiş olup, Türkler bu savaşta Arapların yanında yer almıştır. Bu savaş, Türklerin İslam dünyasına katılmalarında önemli bir dönüm noktasıdır. Talas Savaşı ile ilgili yazılı belgeler, Türklerin askeri ve siyasi açıdan İslam dünyasına nasıl dahil olduklarını anlatır.

68. Türk Etnografya Belgeleri

İslamiyet öncesi Türk topluluklarının yaşam tarzı, göçebe kültürü ve toplumsal yapısı ile ilgili etnografik belgeler, bu dönemin sosyal yapısını anlamamıza yardımcı olur. Bu belgeler, Türklerin at yetiştirme, savaş taktikleri, günlük yaşamları ve toplumsal değerleri hakkında bilgiler içerir.

69. Türkler ve İslamiyet Arasındaki İlk Yazışmalar

7. ve 8. yüzyıllarda Türkler ve İslam dünyası arasında başlayan ilk yazılı diplomatik ve ticari ilişkiler mektuplar ve antlaşmalar şeklinde kaydedilmiştir. Bu belgeler, Türklerin İslamiyet ile tanışma sürecini ve Araplar ile olan etkileşimlerini anlatır.

70. Oğuznameler

Oğuz Kağan Destanı’nın yanında, Oğuz Türkleri arasında yazıya geçirilmiş diğer Oğuznameler, Oğuzların tarihini, kahramanlıklarını ve devlet kurma süreçlerini anlatır. Bu metinler, Türk boylarının tarihini ve kültürel zenginliklerini anlamada önemli bir kaynaktır.

71. Eski Türk Tıp Metinleri

İslamiyet öncesi dönemde Türk toplulukları arasında Şamanist inançlarla harmanlanmış bir tıp anlayışı gelişmiştir. Bu döneme ait yazılı tıp metinleri, doğa ile olan ilişkiler, bitkisel tedaviler ve şamanların uyguladığı tedavi yöntemlerini içerir. Bu metinler, Türklerin sağlık konusundaki bilgilerini yansıtır.

72. Kuman Türklerinin Şiirleri

Kumanlar, Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan göçebe bir Türk boyuydu. Kuman Türklerine ait şiirler ve sözlü anlatılar, Türk edebiyatının erken örneklerinden biridir. Bu şiirler, Kumanların kahramanlıklarını, aşklarını ve doğaya olan saygılarını ifade eder.

73. Türklerin İlk Astronomi Bilgileri

Uygur ve Göktürk dönemlerinde, Türkler astronomi ile ilgilenmeye başlamış ve takvim yapma gibi bilimsel faaliyetlerde bulunmuşlardır. Bu döneme ait yazılı astronomi metinleri, Türklerin yıldızlar, ay ve güneşin hareketleri hakkındaki bilgilerini kayda geçirmiştir.

74. Altun Yaruk Sudur

Uygurlar döneminde Budist metinlerin çevirisi olan "Altun Yaruk Sudur" (Altın Işık Sutrası), Budizm'in Türk toplulukları üzerindeki etkisini gösterir. Bu eser, Uygurların Budist felsefeyi ve dini kuralları nasıl benimsediklerini ve yazıya geçirdiklerini anlatır.

75. Türklerin İlk Ticari Belgeleri

Türklerin, özellikle İpek Yolu üzerinde önemli bir ticaret gücü olmaları nedeniyle ticari faaliyetlerine dair belgeler yazıya geçirilmiştir. Bu belgeler, ticari anlaşmalar, kervan yolları ve Türklerin ticari düzenlemeleri hakkında bilgi verir.

Bu eserler ve belgeler, 1071 yılı öncesindeki Türk kültürünün yazılı olarak nasıl şekillendiğini ve çeşitli coğrafyalarda farklı kültürlerle nasıl etkileşimde bulunduğunu gösterir. Türklerin sosyal, siyasi ve dini hayatlarıyla ilgili bu belgeler, tarihte derin bir iz bırakmış olan Türk uygarlıklarının geniş bir yelpazede yazılı kültüre katkı sunduğunu ortaya koymaktadır.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

Bellek güncellendi

1071 yılına kadar Türklerin yazdığı ya da ürettiği diğer önemli eserler ve katkılar arasında şunlar da yer almaktadır:

76. Türk Hükümdarlarının Sözlü Emirnameleri

Türk hükümdarlarının, özellikle Göktürk ve Uygur dönemlerinde, halklarına hitaben verdikleri emir ve talimatlar sözlü olarak yaygınlaşmış, bir kısmı yazıya geçirilmiştir. Bu emirnameler, devlet yönetimi ve askerî konulara dair bilgiler içermekte olup, hükümdarların vizyonlarını yansıtır.

77. Uygur Resim ve Minyatür Sanatı Metinleri

Uygurlar, Türk sanatının erken dönem minyatür ve resim sanatında önemli bir yer tutmuşlardır. Budizm etkisiyle ortaya çıkan Uygur resim ve minyatür sanatına dair yazılı metinler, tapınak duvarlarına yapılan resimlerin, heykellerin ve dini ritüellerin sanatsal yorumunu içerir.

78. Türklerin İlk Coğrafi Çalışmaları

Türkler, göçebe hayatları boyunca geniş coğrafyalara yayıldılar ve coğrafi bilgi birikimlerini sözlü gelenek yoluyla aktardılar. Özellikle Uygur ve Göktürk döneminde coğrafi bilgilere dair ilk yazılı metinler oluşturulmuştur. Bu belgeler, Türklerin yaşadıkları ve etkileşimde bulundukları bölgeleri anlatır.

79. Türklerin Doğa ve Tarım ile İlgili Metinleri

İslamiyet öncesi Türk toplumları, doğa ile iç içe yaşamış ve tarım faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Türklerin doğa güçlerine ve tarım faaliyetlerine dair inançları, Şamanizm ile ilişkili olarak yazıya geçirilmiştir. Bu metinler, Türklerin tarımsal bilgilerini ve doğa ile ilişkilerini anlamada önemli kaynaklardır.

80. Bamiyan'daki Türk Budist Metinleri

Bamiyan, Afganistan'da yer alan bir Budist merkeziydi ve Türkler bu bölgede Budizm’i benimseyen topluluklarla etkileşimde bulunmuşlardı. Bamiyan'daki Türk Budist metinleri, Budizm'in Türkler üzerindeki etkisini ve bu dini öğretinin yayılmasını anlatan önemli belgeler arasında yer alır.

81. Göktürk Ticaret Anlaşmaları

Göktürk Devleti, hem İpek Yolu ticaretini kontrol etmek hem de komşu devletlerle ticari ilişkiler kurmak amacıyla çeşitli anlaşmalar yapmıştır. Bu anlaşmaların bir kısmı yazılı belgeler olarak kayıt altına alınmıştır. Ticaret anlaşmaları, Türklerin ekonomik gücünü ve dış ilişkilerini yansıtır.

82. Uygurların Eğitim Sistemi Üzerine Yazılı Belgeler

Uygurlar, eğitim ve yazılı kültür konusunda ilerlemiş bir toplumdu. Özellikle Budist ve Maniheist eğitim sistemine dair yazılı belgeler, tapınaklarda verilen eğitimlerin niteliğini ve içeriğini ortaya koyar. Bu belgeler, Uygurların çocukları ve gençleri eğitmek için nasıl bir sistem kullandıklarını anlatır.

83. Orta Asya Türklerinin Ticari Kanunları

Orta Asya’da kurulan Türk devletlerinin ticaret düzenlemeleri, kervan yolları üzerindeki ticari faaliyetlerle ilgilidir. Bu ticari kanunlar, kervan ticaretinin nasıl organize edildiğini ve ticaret yollarının güvenliğini sağlamaya yönelik alınan önlemleri içerir. Yazılı olarak kaydedilen bu belgeler, Türklerin ticari faaliyetlerdeki düzenlemelerini gösterir.

84. Khotan ve Kaşgar Yazılı Belgeleri

Khotan ve Kaşgar, Orta Asya’da Budizm’in ve İslamiyet’in etkili olduğu merkezlerdi. Bu bölgelerdeki yazılı belgeler, Budist ve İslami etkilerle şekillenen dini, sosyal ve ticari ilişkileri belgelemektedir. Kaşgar’da üretilen bu metinler, Türklerin dini ve kültürel dönüşüm süreçlerine dair bilgiler sunar.

85. Orta Asya’da Yazılmış Şiirler ve İlahiler

Uygur Türkleri arasında Budizm ve Maniheizm etkisiyle yazılmış şiirler ve ilahiler, Türklerin dini duygularını ve ibadet anlayışlarını yansıtan önemli metinlerdir. Bu şiirler, tapınaklarda okunan ve dini törenlerde kullanılan yazılı metinlerdir.

86. Türklerin Avcılık ve Savaş Sanatına Dair Yazıtlar

Türkler, göçebe yaşamlarında avcılık ve savaş sanatına büyük önem vermişlerdir. Bu konulara dair yazılı belgeler, avcılık tekniklerini, savaş stratejilerini ve askeri organizasyonları detaylandırır. Göktürk ve Uygur yazıtlarında bu konulara sıkça rastlanır.

87. Karakurum Metinleri

Karakurum, Uygur Türkleri için önemli bir merkez olmuştur. Bu bölgede Budist tapınaklara ait metinler, dini ritüelleri ve toplumsal yapıyı anlatan yazılı belgeler arasında yer alır. Karakurum’da ortaya çıkan yazıtlar, Uygur Türklerinin Budizm’e olan bağlılığını ve dini yaşamlarını gösterir.

88. Tibeto-Türk Yazışmaları

Uygur Kağanlığı’nın Tibet ile olan ilişkileri kapsamında yazılmış diplomatik belgeler, Tibeto-Türk etkileşimini ortaya koyar. Bu yazışmalar, Uygur hükümdarları ile Tibetli liderler arasındaki ilişkileri ve ticari anlaşmaları anlatır.

89. Kimek-Kıpçak İttifak Yazıtları

Kimek ve Kıpçak Türk boyları arasında kurulan ittifaklar ve bu ittifaklara dair yazılı belgeler, Türk boylarının bir araya gelerek kurdukları siyasi birlikleri ve güç dengelerini gösterir. Bu belgeler, Türklerin savaş stratejileri ve sosyal ilişkileri hakkında bilgi sunar.

90. Türk Mitolojisinde Türeyiş ve Göç Destanları

Türeyiş ve Göç Destanları, Türk mitolojisinin temel parçalarıdır ve sözlü olarak aktarılan bu hikayeler, daha sonra yazıya geçirilmiştir. Bu destanlar, Türklerin kökenini ve Orta Asya’dan diğer bölgelere yayılmalarını anlatır. Özellikle Göktürk ve Uygur dönemlerinde bu destanlar kayıt altına alınmış olabilir.

Bu belgeler ve eserler, Türklerin 1071 yılı öncesi dönemde yazılı kültüre ve medeniyete katkılarını derinlemesine anlamamızı sağlar. Türklerin geniş coğrafyalarda oluşturdukları kültürel zenginlikler, yazılı ve sözlü kaynaklarla günümüze kadar ulaşmıştır.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

1071 yılına kadar Türklerin yazdığı ve ürettiği diğer önemli eserler ve katkılar arasında daha fazla örnek şu şekildedir:

91. Göktürk Alfabesi Üzerine Çalışmalar

Göktürk alfabesi, Türklerin en eski yazı sistemlerinden biri olup, bu alfabenin kullanıldığı yazıtlar ve metinler, erken dönem Türk kültürünün yazılı dile geçişini göstermektedir. Göktürklerin bu alfabeyi geliştirmeleri, Türk dilinin yazılı olarak korunması ve kullanılması açısından çok önemli bir adımdır.

92. Uygur Resimli Kitapları

Uygur Türkleri, Budist ve Maniheist metinleri resimli kitaplar olarak yaygınlaştırmışlardır. Bu kitaplar, dini içeriklerle birlikte sanatsal tasvirler içermekte olup, Uygur kültürünün hem yazılı hem de görsel anlatımını ortaya koyar. Resimli kitaplar, özellikle dini eğitimlerde kullanılmıştır.

93. Türklerin İlk Felsefi Metinleri

Uygur ve Göktürk dönemlerinde, dini inançlarla ilişkili olarak felsefi düşünceler de gelişmiştir. Özellikle Budizm ve Maniheizm'in etkisi altında yazılmış felsefi metinler, Türklerin evren, insan ve din üzerine düşüncelerini içerir. Bu metinler, Türk toplumlarının dini ve ahlaki değerleri hakkında derinlemesine bilgi sunar.

94. Kaşgarlı Mahmud’un Çalışmalarına Hazırlık Metinleri

Kaşgarlı Mahmud’un ünlü eseri Divânu Lügati't-Türk yazılmadan önce Türk lehçeleri ve dil bilgisi üzerine yapılan hazırlık çalışmaları, 1071 öncesi Türk dilinin gelişimi açısından büyük önem taşır. Bu çalışmalarda kullanılan metinler, Türkçenin farklı lehçelerinin tespit edilmesi ve yazılı hale getirilmesi sürecini gösterir.

95. Türk Kervan Yolları ve Kervansaray Belgeleri

İpek Yolu gibi ticaret yolları üzerinde kurulan Türk kervansarayları ve ticaret merkezleri, önemli yazılı belgeler bırakmışlardır. Bu belgeler, kervan ticaretinin nasıl organize edildiğini ve ticari malların taşınması sırasında alınan güvenlik önlemlerini anlatır. Özellikle Uygur döneminde bu tür ticari belgeler yaygındır.

96. Türklerin Tören ve Kutlama Metinleri

Türkler, İslamiyet öncesi dönemde çeşitli dini ve toplumsal kutlamalar yapmışlardır. Bu kutlamalara dair yazılı metinler, özellikle Göktürk ve Uygur dönemlerinde oluşturulmuştur. Bu metinlerde, Nevruz gibi önemli kutlamalar, dini törenler ve doğa güçlerine yapılan saygı gösterileri detaylı olarak anlatılır.

97. Türk Boyları Arasındaki Yazılı Anlaşmalar

Orta Asya Türk boyları arasında zaman zaman yazılı anlaşmalar yapılmıştır. Bu anlaşmalar, barış, ticaret ve askeri ittifaklar gibi konuları içerir. Göktürk ve Uygur dönemlerinde yapılan bu anlaşmalar, Türk boyları arasındaki siyasi dengeleri ve işbirliğini ortaya koyar.

98. Şamanist Dua ve Büyü Metinleri

Şamanizm inancı, Türk toplumlarında önemli bir yere sahipti. Şamanlar, doğa güçlerine ve atalara dua etmek için çeşitli metinler oluşturmuşlardır. Bu metinler, doğanın gücünü çağırmak, şifalı ritüeller yapmak ve kötü ruhları uzaklaştırmak gibi amaçlarla yazılı hale getirilmiştir.

99. Türklerin Hayvancılık Üzerine Yazılı Belgeleri

Türklerin göçebe yaşam tarzının bir parçası olan hayvancılık faaliyetleri, yazılı belgeler aracılığıyla kayıt altına alınmıştır. Bu belgeler, at yetiştiriciliği, koyun ve sığır sürülerinin yönetimi, hayvancılıkla ilgili gelenekler ve ticaretle ilişkili konuları içerir.

100. Türklerde Bilimsel Çalışmalar ve Yıldız Bilimi

Uygurlar döneminde astronomi ve yıldız bilimi üzerine yapılan çalışmalar yazılı hale getirilmiştir. Türklerin takvim yapma ve gök cisimlerinin hareketlerini inceleme konusundaki bilgileri, bu yazılı belgelerde yer alır. Ayrıca tarım ve ticaret için önemli olan mevsim döngüleri ve hava durumu tahminleri de bu metinlerde açıklanmıştır.

101. Kaşgar’daki Budist Tapınaklara Ait Yazıtlar

Kaşgar, Uygurlar döneminde Budist kültürün önemli bir merkeziydi. Burada inşa edilen Budist tapınaklarına ait yazıtlar, hem dini ritüelleri hem de toplumsal düzeni anlatan önemli yazılı kaynaklardır. Bu yazıtlar, Türklerin Budist gelenekleri nasıl benimsediklerini gösterir.

102. Oğuzların Erken Dönem Kabile Kanunları

Oğuz Türkleri, kabile yapısına dayalı bir sosyal düzen kurmuşlardır. Kabileler arası ilişkiler ve Oğuz boylarının iç düzenini sağlamak amacıyla oluşturulan yazılı kanunlar, Oğuzların sosyal ve siyasi yapısını anlamada önemli bir kaynaktır. Bu metinler, Oğuzların devlet kurma süreçlerine de ışık tutar.

103. Orhun Abideleri Üzerine Çeşitli Yorumlar

Orhun Abideleri, Türk tarihinin önemli bir parçası olarak çeşitli dönemlerde yorumlanmış ve bu yorumlar yazılı metinler haline getirilmiştir. Orhun Yazıtları'na dair yorumlar ve açıklamalar, Türklerin tarihi ve sosyal yapısını daha iyi anlamamıza yardımcı olur.

Bu eserler ve metinler, Türklerin 1071 yılı öncesi yazılı ve kültürel mirasının zenginliğini daha fazla ortaya koymakta ve Türklerin Orta Asya'daki medeniyet kuruculuğunu anlamamıza katkı sağlamaktadır.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

1071 yılına kadar Türklerin yazdığı veya ürettiği diğer önemli eserler ve katkılar arasında şunlar da bulunmaktadır:

104. Göktürk Devleti'nde İdari ve Askeri Belgeler

Göktürk Devleti, güçlü bir idari yapıya sahipti ve askeri organizasyonlar için yazılı belgeler kullanılıyordu. Bu belgeler, kağanların emirleri, askeri stratejiler, seferler ve devletin idari yapısını düzenleyen kanunları içermektedir. Özellikle askeri harekatlar sırasında kullanılan emirnameler, Göktürklerin disiplinli yönetim anlayışını yansıtır.

105. Türkler Arasında Şifalı Bitkiler Üzerine Metinler

Göçebe yaşam tarzı ve doğayla iç içe olan Türkler, şifalı bitkiler ve doğal ilaçlarla ilgili bilgiler üretmişlerdir. Bu bilgiler, Şamanlar ve halk doktorları tarafından yazıya geçirilmiştir. Türklerin sağlık ve bitki bilgilerini içeren bu metinler, Orta Asya’daki bitki örtüsü ve halk tıbbı hakkında önemli bilgiler sunar.

106. Göktürk ve Uygur Tören Kitapları

Devlet törenleri, dinî kutlamalar ve sosyal ritüeller için kullanılan yazılı belgeler, Göktürk ve Uygur toplumlarında önemli bir yer tutar. Bu tören kitapları, devlet yöneticilerinin halkla buluşması, dini ritüellerin icra edilmesi ve özel günlerin kutlanması için gerekli olan adımları içermektedir. Göktürklerin ve Uygurların toplumsal ritüelleri hakkında bilgi verir.

107. Uygur Türklerinin Edebi Hikayeleri

Uygurlar, edebi hikaye anlatımında gelişmiş bir kültüre sahipti. Budist ve Maniheist etkilerle yazılan edebi hikayeler, ahlaki dersler, kahramanlık hikayeleri ve dini öğretileri içerir. Bu hikayeler, Uygur Türklerinin edebiyat anlayışını ve toplumsal değerlerini yansıtan önemli metinlerdir.

108. Mani İncil’i (Uygur Dönemi)

Maniheizm, Uygur Türkleri tarafından benimsendiğinde, Mani İncil’i adı verilen kutsal kitap Uygurcaya çevrilmiştir. Bu çeviri, Maniheizmin temel öğretilerini Uygur toplumuna aktarmak için kullanılmıştır ve dinî metinlerin yayılmasında önemli bir rol oynamıştır.

109. Orta Asya Türklerinin Tarım ve Hayvancılık Üzerine Yasaları

Tarım ve hayvancılık, Orta Asya Türk toplumları için önemli geçim kaynaklarıydı. Bu alandaki yasalar, hayvancılıkla uğraşan Türk topluluklarının sürü yönetimi, toprak kullanımı ve mahsul düzenlemeleriyle ilgili yazılı kurallarını içerir. Tarım ve hayvancılık ile ilgili bu belgeler, Türk toplumlarının ekonomik yaşamına ışık tutar.

110. Oğuz Kağan’ın Sosyal ve Siyasi Yasaları

Oğuz Kağan, Türk mitolojisinin önemli kahramanlarından biridir ve ona atfedilen sosyal ve siyasi yasalar, Oğuzların toplumsal yapısını düzenleyen yazılı metinler arasında yer alır. Bu metinler, Oğuz Türklerinin devlet yönetimi ve toplumsal kuralları hakkında bilgiler sunmaktadır.

111. Göktürkler Döneminde Ticaret Yolları Üzerine Belgeler

Göktürkler, İpek Yolu üzerinde etkin bir rol oynayan devletlerden biri olarak, ticaret yollarının güvenliği ve düzenlenmesi konusunda yazılı belgeler bırakmıştır. Bu belgeler, ticaret yollarında alınan güvenlik önlemlerini, gümrük kurallarını ve ticaret anlaşmalarını içerir. Göktürk Devleti’nin ticari etkinlikleri hakkında bilgi sunan bu belgeler, Türklerin ekonomik gücünü gösterir.

112. Uygur Hukuk Metinleri

Uygur Devleti, Budizm ve Maniheizm’in etkisiyle gelişmiş bir hukuk sistemine sahipti. Uygurların medeni ve cezai hukuk kurallarını düzenleyen yazılı metinler, Uygur toplumunda adaletin nasıl işlediğini anlatır. Bu hukuk metinleri, Uygur toplumunun sosyal ve hukuki yapısının gelişmişliğini gösterir.

113. Göktürklerde Kadınların Sosyal Rolüne Dair Metinler

Göktürk toplumunda kadınlar önemli bir sosyal role sahipti ve bu role dair yazılı belgeler mevcuttur. Kadınların devlet yönetimine katkıları, sosyal hayattaki statüleri ve askeri organizasyonlardaki yerlerine dair bilgiler, Göktürk yazıtları ve belgelerinde yer almaktadır.

114. Türkler ve Çin Arasındaki Diplomatik Yazışmalar

Göktürkler ve Uygurlar, Çin ile yoğun diplomatik ilişkilerde bulunmuşlardır. Bu diplomatik yazışmalar, hem barış antlaşmalarını hem de ticaret ilişkilerini düzenleyen belgeler içerir. Çin ile yapılan diplomatik yazışmalar, Türklerin dış politika ve uluslararası ilişkilerdeki etkinliğini gösterir.

115. Orhun Anıtları Üzerine Eğitim Metinleri

Orhun Anıtları, Türk tarihi ve dili açısından büyük önem taşır. Bu anıtlar üzerine eğitim veren yazılı metinler, Orhun Yazıtları’nın anlamı ve içeriği hakkında bilgi verir. Bu metinler, Türk gençlerinin tarih ve dil eğitiminde kullanılmıştır.

116. Türklerin İlk Denizcilik Faaliyetlerine Ait Metinler

Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan Türk boyları, denizcilik faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Bu faaliyetlere dair yazılı belgeler, Türklerin gemi yapımı, deniz ticareti ve askeri deniz operasyonları hakkında bilgiler içerir. Bu belgeler, Türklerin denizcilikteki ilk deneyimlerini yansıtır.

Bu ek bilgiler, Türklerin 1071 yılı öncesi dönemde sosyal, kültürel, ekonomik ve hukuki alanlardaki yazılı mirasını daha da derinleştirir. Türklerin Orta Asya’da ve diğer coğrafyalarda kurdukları medeniyetlerin yazılı belgelerle nasıl şekillendiğini göstermektedir.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT:

1071 yılına kadar Türklerin yazdığı veya ürettiği diğer önemli eserler ve katkılar arasında daha fazla örnek aşağıda listelenmiştir:

117. Kök Türklerin Aile ve Miras Hukuku Metinleri

Kök Türkler dönemine ait aile yapısı, evlilik, boşanma ve miras hukukuna dair yazılı belgeler mevcuttur. Bu belgeler, özellikle aile içi ilişkiler, mülkiyet hakları ve miras dağıtımına yönelik hukuki düzenlemeleri içerir. Aile hukuku, Türk toplumlarının sosyal yapısını anlamada önemli bir kaynaktır.

118. Uygur Kağanlığı'nda Kadastro Kayıtları

Uygur Devleti, yerleşik hayata geçiş süreçlerinde toprak düzenlemeleri ve mülkiyet haklarını kayda almıştır. Kadastro kayıtları, toprak sahiplerinin kimler olduğunu, tarım yapılan arazilerin kullanımını ve devletin bu toprakları nasıl düzenlediğini anlatan yazılı belgeler olarak karşımıza çıkar. Uygurların yerleşik hayata geçişinin bir göstergesidir.

119. Göktürklerin Kutsal Dağ ve Nehirlerle İlgili Yazıtları

Göktürklerde Şamanist inanışa göre kutsal sayılan dağlar, nehirler ve diğer doğal unsurlarla ilgili ritüel yazıları ve yazıtlar mevcuttur. Bu yazıtlar, doğaya karşı duyulan saygıyı ve dini inanışlarla ilişkili ritüellerin nasıl yapıldığını gösterir. Göktürkler için doğal unsurlar, dini ve kültürel açıdan büyük önem taşımıştır.

120. Oğuz Boylarının Göç Anlatıları

Oğuz Türklerinin göçebe yaşamı ve göç yolları hakkında yazılı metinler ve sözlü destanlar bulunmaktadır. Bu metinler, Oğuz boylarının Orta Asya’dan Anadolu’ya uzanan göç süreçlerini, bu göç sırasında yaşanan olayları ve boylar arası ilişkileri anlatır. Yazıya geçirilen bu anlatılar, Oğuz boylarının tarihini ve sosyal yapısını anlamamızı sağlar.

121. Türklerin İlk Ziraat Kitapları

Orta Asya’da tarımla uğraşan Türk toplulukları, bitkilerin yetiştirilmesi, sulama teknikleri ve toprak verimliliğini artırmaya yönelik yazılı bilgiler bırakmışlardır. Bu ziraat kitapları, tarım faaliyetlerini düzenleyen ve tarımda kullanılan geleneksel teknikleri anlatan belgelerden oluşur.

122. Uygur Budist Metinlerinin Tercümeleri

Uygur Türkleri, Budist öğretileri kendi dillerine çevirmiş ve bu dini metinleri yaygınlaştırmıştır. Budist sutraların ve dini metinlerin Uygurcaya çevrilmiş halleri, Uygur Türklerinin Budizm ile nasıl etkileşime girdiklerini ve bu öğretileri toplumlarına nasıl entegre ettiklerini gösterir.

123. Türklerin İlk Adli Belgeleri

Türkler, sosyal ve hukuki düzeni sağlamak amacıyla adli belgeler oluşturmuşlardır. Bu belgeler, suç ve ceza ilişkisini düzenleyen hukuki metinler, mahkeme kararları ve adli süreçlere dair kayıtlardan oluşur. Bu yazılı belgeler, Türklerin adalet sistemini ve sosyal düzeni nasıl sağladığını göstermektedir.

124. Kıpçakların Dini ve Sosyal Ritüelleri

Kıpçak Türkleri, özellikle Şamanist geleneklere bağlı kalmışlardır. Kıpçakların dini ve sosyal ritüelleri üzerine yazılı belgeler, onların doğa güçleriyle olan ilişkisini, dini törenlerini ve sosyal yaşamlarına dair ritüelleri içerir. Bu belgeler, Kıpçakların kültürel ve dini yapısını anlamamıza yardımcı olur.

125. Göktürklerde Toprak Paylaşımı ve Mülkiyet Yasaları

Göktürkler, göçebe toplum olmalarına rağmen, toprak paylaşımı ve mülkiyet konularında belirli yasalar geliştirmişlerdir. Bu yasalar, sürülerini ve arazilerini paylaşan aileler arasında mülkiyet düzenini sağlamak amacıyla oluşturulmuş yazılı belgelerle desteklenmiştir.

126. Uygur Kağanlığı'nda Sanat ve Zanaat Belgeleri

Uygurlar, yerleşik hayata geçişle birlikte sanat ve zanaat alanlarında gelişim göstermiştir. Özellikle taş işçiliği, tekstil ve el sanatları ile ilgili belgeler, Uygurların kültürel zenginliğini ve sanata olan ilgilerini ortaya koymaktadır. Bu metinler, Uygurların sosyal ve ekonomik hayatındaki zanaatçı sınıfını anlatan belgeler arasında yer alır.

127. İslamiyet Öncesi Türklerin Müziğe Dair Metinleri

Türkler, İslamiyet öncesi dönemde de müziğe büyük önem vermişlerdir. Şaman ayinlerinde, savaşlarda ve törenlerde kullanılan müzik aletleri ve melodiler hakkında yazılı belgeler oluşturulmuştur. Bu belgeler, Türklerin müzik kültürünü ve ritüellerde müziğin rolünü yansıtır.

128. Göktürklerin Ticari Anlaşmaları ve Yazılı Sözleşmeleri

Göktürkler, komşu devletlerle yaptıkları ticari anlaşmalar ve sözleşmeler ile ticaret yollarını kontrol altında tutmuşlardır. Bu belgeler, Türklerin ekonomik ilişkilerini ve ticaret düzenlemelerini içermekte olup, ticari faaliyetlerin nasıl yürütüldüğünü ortaya koyar.

129. Uygur El Yazmaları ve Kitapları

Uygurlar, matbaa tekniklerini Çin’den alarak kitap basma işini geliştirmişlerdir. Uygur el yazmaları ve basılı kitaplar, dini, felsefi ve edebi içerikler sunmaktadır. Bu yazılı eserler, Uygur kültürünün yazılı geleneğe ne kadar katkıda bulunduğunu gösterir.

130. Oğuz Kağan Destanı’nın Erken Dönem Sözlü Versiyonları

Oğuz Kağan Destanı, Türk destanlarının en önemli örneklerinden biridir. Destanın erken dönem sözlü versiyonları, Oğuz boylarının tarihini ve mitolojik geçmişini anlatan hikayelerden oluşur. Bu destanın yazıya geçirilmiş halleri, Oğuzların tarihini ve kültürel yapısını anlamada büyük bir öneme sahiptir.

Bu ek eserler ve metinler, Türklerin yazılı kültür mirasının ne kadar geniş olduğunu ve 1071 öncesi dönemde çeşitli alanlarda gelişmiş bir yazılı geleneğe sahip olduklarını daha da pekiştirmektedir. Bu belgeler, Türk toplumlarının sosyal, ekonomik, dini ve kültürel hayatlarına dair önemli bilgiler sunar.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

1071 yılına kadar Türklerin yazdığı veya ürettiği diğer önemli eserler ve katkılar arasında şu örnekler de yer alabilir:

131. Orta Asya’da Yazılan Ahlakî ve Didaktik Eserler

Orta Asya Türk toplumlarında ahlaki değerler ve toplumsal kuralları öğreten eserler yazılmıştır. Bu eserler, toplumun genç bireylerine öğüt vermek, doğru davranışları teşvik etmek ve sosyal düzeni korumak amacıyla kaleme alınmıştır. Bu metinler, Türklerin etik ve ahlaki normlara verdikleri önemi gösterir.

132. Türklerin İlk Sosyoloji ve Toplum Yapısına İlişkin Metinleri

Türkler, toplum yapıları ve sosyal sınıfları üzerine de yazılı belgeler üretmişlerdir. Bu metinler, Göktürk ve Uygur dönemlerinde toplumun sosyal yapısını, sınıflar arası ilişkileri ve devletin sosyal düzenini anlatan bilgiler içermektedir. Türk toplumlarının sosyal organizasyon yapısını anlamada bu belgeler önemli bir kaynaktır.

133. Türklerin Zanaatkarlık ve El Sanatları Üzerine Yazılı Metinleri

Uygurlar başta olmak üzere, Türk toplumları el sanatları ve zanaatçılıkta oldukça ileri düzeydeydi. Dokuma, taş işçiliği, metal işleme ve seramik yapımı gibi alanlarda ürettikleri yazılı belgeler, el sanatlarının nasıl yapıldığını, kullanılan malzemeleri ve zanaatkarlar arasındaki iş bölümü gibi detayları içerir.

134. Kazak ve Kırgız Efsanelerinin Sözlü Versiyonları

Kazak ve Kırgız Türkleri, 1071 öncesinde güçlü bir sözlü geleneğe sahiptiler. Efsaneler, destanlar ve halk hikayeleri kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarılmıştır. Bu hikayelerin bir kısmı daha sonra yazıya geçirilmiş olup, erken dönem Kazak ve Kırgız kültürünün kahramanlık ve doğa sevgisini anlatır.

135. Türklerin İpek Yolu Üzerindeki Ticari Faaliyetlerine Dair Belgeler

Türklerin İpek Yolu üzerinde kontrolü sağlaması, onları ticaretin önemli bir aktörü haline getirmiştir. Bu döneme ait ticari belgeler, İpek Yolu üzerinde kurulan kervansaraylar, güvenlik önlemleri ve ticaret anlaşmaları ile ilgili yazılı metinlerden oluşur. Bu belgeler, Türklerin ticari organizasyonlarını ve ekonomilerini anlamada önemli bir kaynaktır.

136. Türklerde Törenlerde Kullanılan Kıyafetlere İlişkin Metinler

Türklerde özellikle devlet törenlerinde kullanılan kıyafetler, belirli semboller ve sosyal statü göstergeleri taşıyordu. Bu kıyafetlere dair yazılı belgeler, hangi törenlerde ne tür kıyafetlerin kullanıldığını, kıyafetlerdeki süslemelerin anlamlarını ve bu kıyafetlerin nasıl üretildiğini anlatır. Özellikle Uygur dönemi kıyafetleri ve tekstil ürünleri ile ilgili belgeler mevcuttur.

137. Göktürklerin Hükümdarlık Sembollerine Dair Belgeler

Göktürk Kağanları, hükümdarlıklarını sembolize eden belirli ritüeller ve eşyalar kullanmışlardır. Bu sembollere dair yazılı belgeler, kağanların kullandığı taht, sancak, kılıç gibi unsurların anlamlarını ve bu eşyaların devlet yönetimindeki yerini açıklar. Hükümdarlık sembolleri, Türk devlet geleneğinde önemli bir yere sahip olmuştur.

138. Eski Türklerde Mezarlık ve Anıt Mezar Belgeleri

Türklerde ölüm ve ölü gömme ritüelleri, özellikle mezar taşları ve anıt mezarlar üzerinden yazılı hale getirilmiştir. Balballar olarak bilinen mezar taşları, ölen kişinin kahramanlıklarını ve toplumdaki yerini anlatan yazılı metinler taşır. Anıt mezarlara dair belgeler, özellikle Göktürk ve Uygur dönemlerinde yoğunlaşmıştır.

139. Türklerde Savaş Taktikleri Üzerine Yazılı Metinler

Türkler, askeri strateji ve savaş sanatında gelişmiş bir toplumdu. Savaş taktikleri, askerî organizasyon ve atlı birliklerin kullanımı hakkında yazılı metinler üretmişlerdir. Göktürk ve Uygur dönemlerinde askeri harekâtların planlanmasına dair belgeler mevcuttur. Bu metinler, Türklerin savaş sanatındaki başarılarının kaynağını anlamamıza yardımcı olur.

140. Uygurların Budist Mimarisi Üzerine Yazılı Belgeleri

Uygur Türkleri, Budist tapınaklar ve dini yapılar inşa etmişlerdir. Bu yapılarla ilgili yazılı belgeler, tapınakların yapım sürecini, mimari detaylarını ve tapınaklarda yapılan ritüelleri içerir. Budist mimarisi, Uygurların sanata olan ilgisini ve mimarideki ustalıklarını yansıtır.

141. Türklerin İlk İktisat Kitapları

Türkler, ticaret yolları ve ekonomik sistemlerini organize ederken iktisat üzerine yazılı belgeler oluşturmuşlardır. Bu belgeler, İpek Yolu üzerindeki ticaretin nasıl organize edildiğini, kervan ticaretinde alınan vergileri ve Türklerin ekonomik sistemlerini açıklamaktadır. Özellikle Uygur Devleti’nin iktisadi düzenlemeleri üzerine yazılı metinler bulunmaktadır.

142. Orhun ve Yenisey Kitabelerine Dayalı Dil Çalışmaları

Göktürk ve Yenisey Yazıtları, Türk dilinin gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Bu yazıtlar üzerine yapılan dil çalışmaları, Türkçenin yazıya geçirilmesi, kelime hazinesi ve gramer yapısının incelenmesi açısından değerlidir. Orhun ve Yenisey Yazıtları, Türk dilinin ilk yazılı belgeleri olduğu için dilbilimsel açıdan önemli araştırmalara konu olmuştur.

143. Türk Mitolojisinde Hayvan Motiflerine Dair Belgeler

Türk mitolojisinde önemli yer tutan hayvanlar (kurt, geyik, kartal vb.), hem mitolojik hem de sosyal hayatta önemli figürlerdir. Bu hayvanlara dair yazılı metinler, onların mitolojik anlatılardaki rollerini ve Türk toplumlarındaki sembolik anlamlarını açıklayan belgeler içermektedir.

144. Türklerin Erken Dönem Takvim Sistemine Dair Metinler

Türkler, doğa olaylarını gözlemleyerek kendilerine özgü bir takvim sistemi geliştirmişlerdir. Bu sistemin kayıt altına alınması, özellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşan toplumlarda büyük önem taşımıştır. Türklerin ay ve güneş döngüsüne dayalı takvim sistemine ilişkin yazılı belgeler, dönemin bilimsel bilgilerini yansıtır.

Bu ek bilgiler, Türklerin yazılı ve kültürel mirasının ne kadar çeşitli olduğunu ve 1071 yılı öncesinde bilim, ticaret, sanat, hukuk, mitoloji ve askeri alanlarda nasıl gelişmiş bir yazılı kültüre sahip olduklarını göstermektedir. Bu belgeler ve metinler, Türklerin geniş coğrafyalarda oluşturdukları zengin medeniyetlerin kalıcı izler bıraktığını ortaya koymaktadır.

Şunu dedin:

başka

ChatGPT

1071 yılına kadar Türklerin yazdığı veya ürettiği diğer önemli eserler ve katkılar arasında daha fazla örnek şu şekildedir:

145. Türklerin Düşünce ve Felsefe Metinleri

Orta Asya Türk toplumları, dini inançları ve doğayla olan ilişkileri çerçevesinde felsefi düşünceler üretmişlerdir. Göktürkler ve Uygurlar döneminde, özellikle Budist ve Maniheist etkilerle yazıya geçirilmiş felsefi metinler bulunur. Bu metinlerde, evrenin düzeni, insanın doğayla ilişkisi ve ahlak üzerine derin düşünceler yer alır.

146. Uygur Tapınaklarındaki Ritüel Kayıtları

Uygurların Budist ve Maniheist inançlarına dayanan dini ritüelleri, tapınaklarda gerçekleştirilmiş ve yazılı olarak kaydedilmiştir. Bu metinler, tapınaklarda yapılan ayinler, ibadet şekilleri ve kutsal günlerde gerçekleştirilen dini törenleri detaylı bir şekilde anlatır. Tapınak kayıtları, Uygur dini hayatını anlamada önemli bir kaynaktır.

147. Türklerde Av ve Savaş Tanrılarıyla İlgili Metinler

Şamanist inançlar çerçevesinde Türkler, av ve savaş tanrılarına büyük saygı göstermişlerdir. Avcılık ve savaşla ilgili dini metinlerde, bu tanrılara yapılan dualar ve onurlandırma törenleri yer alır. Savaş hazırlıklarında ve av ritüellerinde bu metinlerin önemi büyüktü.

148. Göktürk Kağanlarının Tahta Çıkış Törenleri Üzerine Belgeler

Göktürk Kağanlarının tahta çıkış törenleri, belirli ritüeller ve toplumsal törenlerle gerçekleştirilirdi. Bu törenlere dair yazılı belgeler, hükümdarın nasıl bir süreçle tahta çıktığını, kağanlık sembollerinin hangi koşullarda kullanıldığını ve halkın bu törenlere nasıl katıldığını anlatır.

149. Türklerin İlk Yargı Süreçleri ve Mahkeme Kararları

Orta Asya Türk devletlerinde, yargı süreçleri ve adalet dağıtımı önemsenmişti. Yazılı olarak kaydedilen mahkeme kararları ve yargı süreçlerine dair belgeler, Türklerin sosyal düzeni sağlama ve adaleti uygulama konusundaki yaklaşımlarını ortaya koyar. Bu belgeler, ceza ve medeni hukuk alanında uygulanmış olan kuralları içerir.

150. Küçük Türk Boylarının Dil ve Kültür Kayıtları

Göktürk ve Uygur kağanlıklarının dışında kalan daha küçük Türk boyları da kendi dillerini ve kültürlerini kayıt altına almışlardır. Bu boylara ait yazılı belgeler, dil çeşitliliğini ve bu boyların sosyal, kültürel yapılarını anlamada önemli bir kaynak olarak görülür. Kıpçaklar, Karluklar ve diğer küçük boyların kültürel birikimleri bu metinlerde yer alır.

151. Türklerin Şamanist Tıp Uygulamaları

Türk Şamanları, doğa ile olan derin ilişkileri sayesinde sağlık ve hastalıklar üzerine bilgi sahibi olmuşlardır. Şamanların uyguladığı tıbbi ritüellere ve şifalı bitki kullanımına dair yazılı metinler, erken dönem Türk tıbbını anlamak açısından önemlidir. Bu metinlerde hastalık tedavi yöntemleri, koruyucu ritüeller ve sağlıklı yaşam üzerine bilgiler yer alır.

152. Altay Mitolojisi Üzerine Metinler

Altay Dağları ve çevresindeki Türk toplulukları, mitolojik anlatılar konusunda zengin bir sözlü geleneğe sahipti. Bu mitolojik hikayeler, daha sonra yazıya geçirilmiş ve Altay bölgesinin doğa unsurlarına, ruhlara ve tanrılara dair inançlarını yansıtır. Bu metinler, Altay Türklerinin kozmolojiye ve doğaya bakış açılarını sunar.

153. İslamiyet Öncesi Türklerin Barış ve Antlaşma Metinleri

Göktürkler ve Uygurlar döneminde, Türkler arasında barışı sağlamak için yapılan yazılı antlaşmalar, toplumlar arası ilişkilerin düzenlenmesinde önemli rol oynamıştır. Bu belgeler, boylar arası barışın nasıl tesis edildiğini ve ticaret anlaşmalarının hangi şartlar altında yapıldığını gösterir. Barış anlaşmaları, Türklerin diplomasi anlayışını da ortaya koyar.

154. Maniheizm ile İlgili Türkçe Dualar ve İbadet Metinleri

Maniheizm, Uygurlar arasında yaygın bir dini inanç olarak kabul görmüştür. Bu dine mensup Türkler tarafından yazıya geçirilen dualar ve ibadet metinleri, Maniheist öğretilerin Türk toplumunda nasıl benimsendiğini ve dini ritüellerin nasıl uygulandığını gösterir.

155. Uygurların Şehir Planlaması ve Mimari Metinleri

Uygur Devleti, yerleşik hayata geçişle birlikte şehir planlaması ve mimari projelerde büyük ilerleme kaydetmiştir. Şehirlerin nasıl inşa edildiği, binaların yerleşim planları ve Uygur tapınaklarının yapım süreci hakkında yazılı belgeler bulunmaktadır. Bu metinler, Uygurların gelişmiş şehircilik anlayışını yansıtır.

156. Kırgızlar ve Karahanlılar Arasındaki Diplomatik Yazışmalar

Kırgız ve Karahanlı Türk boyları arasındaki diplomatik ilişkiler, yazılı belgelerle kayıt altına alınmıştır. Bu yazışmalar, özellikle ticaret ve siyasi anlaşmalar üzerine kurulmuştur. Karahanlıların İslamiyeti kabul etmeleri ile bu yazışmalar, dini içerikleri de kapsamaktadır.

157. Göktürklerin Tarım Yapıları ve Sulama Tekniklerine Dair Metinler

Göktürkler ve diğer Türk toplulukları, tarımda sulama teknikleri ve toprak verimliliğini artırmaya yönelik yöntemler geliştirmişlerdir. Sulama sistemlerine dair yazılı metinler, Türklerin tarımsal faaliyetlerde nasıl bir organizasyon kurduklarını ve su kaynaklarını nasıl kullandıklarını anlatır.

158. Oğuz Kağan Destanı’nın Yabancı Dillerdeki Erken Tercümeleri

Oğuz Kağan Destanı, sadece Türkler arasında değil, komşu kültürler arasında da bilinir hale gelmiştir. Destanın erken dönemlerde yabancı dillere yapılan tercümeleri, Türk kültürünün komşu medeniyetler üzerindeki etkisini gösterir. Bu tercümeler, Türk mitolojisinin yayılımını anlatan önemli metinlerdir.

Bu ek bilgiler, 1071 yılı öncesinde Türklerin yazılı kültür mirasını ve sosyal, dini, ticari ve askeri alanlardaki belgelerini daha da derinleştirir. Türk toplumlarının bu dönemde geniş bir coğrafyaya yayılan kültürel zenginlikleri ve yazılı belgeleri, onların medeniyet kuruculuğunun önemli bir göstergesidir.

ChatGPT hata yapabilir. Önemli bilgileri kontrol edin.

 

6

 

 

7

İlk Dönem Türkçe İslâmî Eserler Özel Sayısı

Ocak – Nisan 2019

Sayı 105-106

Cilt Adedi 2

https://yeniturkiye.com/ilk-donem-turkce-islami-eserler-ozel-sayisi/  

Sayfa 1.150

Makale 113

 

 

İçindekiler

1. Cilt

İlk Dönem Türkçe İslami Eserler ve Atebetü’l-Hakayık / Tuncer Gülensoy [s.7]

Karahanlı Sahası Metinlerinde “İnsanlık” Kavramı / Özen Yaylagül Üstünel [s.11]

Millî Eğitim Bakanlığı Müfredatlarında ve Ders Kitaplarında ‘İlk Dönem Türkçe İslâmî Eserler’ / Serdar Arhan – Halit Karatay [s.16]

Orta Çağ Türk Edebi Dilleri: Kutadgu Bilig’den Nevai’ye / Kamil Veli Nerimanoğlu [s.40]

Erken Orta Çağ Türkçe Yazılı Kaynaklarda Yer Alan Öz Türkçe Arketip Kavramlar / Şakir İbrayev [s.48]

Karahanlı Devri İlk Dil ve Edebiyat Ürünlerinde Mukaddime Geleneğinin Oluşmasına Yönelik Bir İnceleme / Zehra Sağ [s.51]

İlk Dönem Türkçe Çeviri Eserler Hakkında -Bir Analiz Denemesi- / Ahmet N. Özdal [s.60]

Karahanlı Döneminde Yazılan İlk Türkçe İslamî Eserlerde Farsça Kelimelerin Kullanım Özellikleri / Zubaida Shadkam [s.66]

Bilgi Bilge Yaşam ve Sürdürebilirlilik Sözcükleri Üzerine / Mukadder Güneri [s.75]

Kazakistan’da İlk Dönem Türkçe İslamî Eserler Üzerine Yapılan Çalışmalara Dair / Osman Kabadayı [s.80]

İlk İslamî Eserlerde Tuvalet Kavramı / Emrah Bozok [s.89]

Arnavutça Sözlüklerindeki İslam Terminolojisinin Özellikleri (Sorunlar ve İhtiyaçlar) / Lindita Xhanari (Latifi) [s.96]

Kutadgu Bilig’de Geçen Benzetme Edatları ve sanı ‘gibi’ Edatı / Ferruh Ağca [s.102]

Dışa Dönük Görevli Dil Ögelerinden /+KA/ Morfeminin Kutadgu Bilig’deki İşlevleri Üzerine / Osman Mert – Bahattin Şimşek [s.112]

Kutadgu Bilig Üzerinden Türkçede Mekân ve Belirtme Eklerinin İlişkisi: Çuvaşça Örneği / Hakan Özdemir [s.122]

Dil Planlaması Bağlamında Yûsuf Has Hacib ve Kutadgu Bilig / Şahru Pilten Ufuk [s.131]

Kutadgu Bilig’deki Hayvan Adları ve Türklerde Hayvan Sembolizmi / Mustafa Levent Yener [s.139]

Morfolojik Tekrarlı Yapılar ve Kutadgu Bilig’deki İşlevsel Görünümü / Erkan Hirik [s.180]

Kutadgu Bilig’de Toprak (Yer) Kavramı / Yavuz Köktan – Elif Küçüker [s.197]

Kutadgu Bilig ve Sülûkü’l-Mülûk Zaviyesinden ‘BeySultan’ Değerlendirmesi / Meryem Doygun [s.207]

Kutadgu Bilig’de Yme: Anlambilimsel İşlevleri ile Sözdizimsel Kullanımları / Gülşah Topuz [s.215]

Kutadgu Bilig’de Konuşma Eğitimi / Nurşat Biçer – Yakup Alan [s.224]

Kutadgu Bilig’deki Eğitsel Düşüncelerin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi / Onur Er [s.233]

Kutadgu Bilig’de Yer Alan Geleneksel Eğitim Anlayışı: Usta-Çırak İlişkisi Bağlamında Bir Okuma / Z. Uğur Yıkan [s.239]

Kutadgu Bilig’in Modern Eğitimde Kullanılabilecek Evrensel Değerler Açısından İncelenmesi / Yusuf Söylemez [s.245]

Kutadgu Bilig’i Değer Eğitimi Üzerinden Okumak ve Bunun Türkçe Eğitimi Bağlamında Yöntemsel Karşılığı / Hacer Tekercioğlu [s.261]

Kutadgu Bilig ve Atebetü’l- Hakâyık’ın Tasvir Fiiller Açısından Değerlendirilmesi / Fatih Kirişçioğlu [s.267]

Kutadgu Bilig ve Atebetü’l-Hakâyık’taki Tevhidlerle Bu Tevhidlerin Etkileri Üzerine Bir İnceleme / Mehmet Temizkan [s.275]

Atebetü’l-Hakâyık ve Kutadgu Bilig’e Göre XI. Yüzyılda Türk Toplum Hayatında Görülen Bozulmalar / Galip Güner [s.282]

Kutadgu Bilig’de Satır Altına Not Düşülen Kelimelerin Atebetü’l Hakâyık’taki Görünümleri / Gökhan Ölker [s.290]

Atebetü’l Hakâyık ve Kutadgu Bilig’deki Tema Ortaklıkları: Bilgi ve Dil Kavramları / Gönül Erdem Nas [s.301]

Karahanlı Türkçesi Bağlamında Kutadgu Bilig ve Atebetül Hakâyık’ta Sosyal-Siyasi Leksik Birimler / Gatibe Vagıfkızı Guliyeva [s.309]

‘Divânü Lügâti’t-Türk’ Sözlüğünde Kullanılan Doğa Kültüyle İlgili Türk Antroponimleri / Güzeliye Haziyeva Demirbaş [s.314]

Dîvânu Lugâti’t Türk’teki Hapax Kelimelere Behcetü’lHadâyık’tan Tanıklar / Cihan Doğan [s.320]

Dîvânu Lügâti’t-Türk’ün Söz Varlığının Altay Türkçesindeki Görünümü Üzerine / Abdullah Elcan [s.328]

Dîvânu Lugâti’t-Türk’te Kıpçakça Kaydıyla Verilen Kelimelerin Çağdaş Kazakçadaki Durumu Üzerine / Marlen Adilov [s.338]

Divanu Lugati’t-Türk’te +sI- Eki / Eyüp Tugay Bahar [s.347]

Divânu Lügati’t-Türk ve Saha (Yakut) Türkçesinde Aile ve Akrabalık Adları / Bekir Yavuz Pekacar [s.354]

Dîvânu Lügâti’t-Türk’teki Manzum Parçalarda Yer Alan Eğitici Değerler / Harun Şahin [s.365]

İlk Kuran Çevirilerinin Dili Üzerine Bir Karşılaştırma / Mustafa Argunşah [s.386]

Karışık Dilli Bir Kur’an Çevirisi ve Tefsiri / Nuri Yüce [s.399]

Yükünç Sözü Üzerine / Nevzat Özkan [s.407]

Tarihsel Türk Dili Alanlarında ugra- Fiili / Esin Ağca [s.418]

Türklerin İslamiyetten Önce Yaptıkları Dinî Tercümeler ve Bu Tercümelerdeki Dinî Terimlerin Kur’an-ı Kerim Tercümelerinde Kullanılması / Naznaz Tawfek [s.425]

Orta Asya Kur’an Tefsiri’nin Metin Yayını ve Sözvarlığı Üzerine / Akartürk Karahan [s.430]

Karahanlı Dönemi Kur’an Tercümelerinde Dinî Anlamlar Kazanan Kelimelerde Görülen Semantik Değişim / Mustafa Cengiz [s.437]

Dîvân-ı Hikmet’te Gariplik ve Garipler / Abdullah Eren [s.452]

Fakrnâme Eserine Göre Hoca Ahmed Yesevî’nin Tasavvufi Görüşleri / Fuzuli Bayat [s.460]

Dîvân-ı Hikmet’in Yeni Bir Nüshası Üzerine / Zhamila Arzybaeva [s.471]

Yesevi, Nevaî ve Besmele / Burabiye Recebova [s.481]

2. cilt

Atebetü’l-Hakâyık’ın Hollanda Nüshası (Aybetü’lHakâyık) / Serkan Çakmak [s.7]

Atebetü’l-Hakayık ve İlk Dönem Türkçe İslami Eserler Sempozyumu 28-30 Haziran 2018, Ankara – Türki’ye

Atebetü’l Hakâyık’ın Kostantiniyye Nüshası / Ayşegül Sertkaya [s.16]

Necib Asım ve Atebetü’l-Hakâyık (Hibetü’l-Hakayık) Çalışmaları / Bilgehan Atsız Gökdağ – Esra Özder [s.23]

Atebetü’l-Hakâyık Metninin Yeni Filolojik-Lengüistik Yöntemlerle İncelenmesi Üzerine / Mehman Musaoğlu [s.33]

Edip Ahmed Yügneki’nin Yaşadığı Bölgeye Ait Yeni Bilgiler / Gaybullah Babayar [s.40]

Çin ve Doğu Türkistan’daki Atebetü’l-Hakâyık Çalışmaları Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi / Talip Doğan – Adilcan Eruygur [s.58]

Türkistan’dan Türkiye’ye Kültürel Süreklilikte Atabetü’lHakayık / Turan Akkoyun [s.65] ‘Hibat-ül-Hakayık’ Destanı’nın Morfolojik Yapı Özellikleri / Raikhan Doszhan [s.78]

Atebetü’l-Hakâyık’taki Nazım Şekilleri ve Bazı Problemler / İbrahim Akyol [s.87]

Coğrafi Terimler Açısından Atebetü’l-Hakâyık ve ‘Yul’ Sözcüğü Üzerine / İbrahim Şahin [s.91]

Atebetü’l-Hakâyık’ta Bir Emir Eki / Vügar Sultanzade [s.98]

Atebetü’l-Hakâyık’ta Birleşik Eylemler / Nesrin Bayraktar [s.104]

Atebetü’l-Hakâyık’ta İkilemeler / Feridun Tekin – Samet Cantürk [s.113]

Atebetü’l-Hakâyık’ta Geçen ‘bişi’ Sözcüğü Üzerine / Alimcan İnayet [s.126]

İddiaya İddia: Atebetü’l- Hakayık’ta Metinlerarasılık / Mevhibe Coşar [s.130]

Atebetü’l-Hakâyık’taki Yönelmeli ve Ontolojik Metaforlar / Nurullah Şahin [s.136]

Atebetü’l-Hakâyık’ta Bağdaşıklık Unsurları / Muzaffer Uzun [s.154]

Atebetü’l-Hakâyık’ta A Enklitiği / Rıdvan Öztürk [s.165]

Bağlama Kuramı Çerçevesinde Atebetü’l-Hakâyık / Seçil Hirik [s.174]

Atebetü’l-Hakâyık’ta Algı Fiilleri / Hüseyin Yıldız [s.185]

Atebetü’l-Hakâyık’ta Alt Anlamlılık / Kürşat Efe [s.198]

Atebetü’l-Hakâyık’ın Söz Varlığı / Hakan Özdemir [s.210]

Atebetü’l-Hakâyık’ta Sıfatlar / Gülşah Azer Efe [s.255]

Atebetü’l-Hakayık’ta Türk – İslam Ahlakının Yansıması ve Gençlerin Bu Hususta Eğitilmesi / Pirali Aliyev [s.283]

Atebetü’l-Hakâyık’ta İdeal İnsan Tasavvuru / Salim Pilav [s.294]

Âyet ve Hadis Şerhi Bağlamında Atebetü’l-Hakâyık’ı Okumak / Mehmet Sait Çalka [s.303]

Atebetü’l-Hakâyık’ta Yüceltilen Değerler ve Nitelikleri / Koray Üstün [s.310]

Atebetü’l-Hakâyık’ın Eğitsel Değeri Üzerine Bir İnceleme / Kürşat Çağrı Bozkırlı [s.316]

Atabetü’l- Hakayık’ın Topluma Katkılarının Psikiyatrik Açıdan Değerlendirilmesi / Ayşe Zeynep Akkoyun [s.322]

Atebetü’l-Hakâyık ve Vagz-ı Azat’ta Bireyin Terbiyesi / Soner Sağlam [s.328]

‘Atabetü’l Hakayık’ / Gülbanu Kosımova [s.340]

Orta Türkçe Dönemi Üç Eserinde Arapça ve Farsça Etkisi (Atebetü’l-Hakâyık, Mu’înü’l-Mürîd, İrşâdü’l-Mülûk Ve’s-Selâtîn) / Abdulkadir Öztürk [s.345]

Kaşgarlı’nın Gözünden Eski Türkçede Geniş Zaman ve Atebetül-Hakayık’taki Durumu / Hicret Dilan Daşdemir [s.352]

Mi‘râc-nâme ve Üzerinde Yapılan Çalışmalar Hakkında / Osman Fikri Sertkaya [s.355]

Rabguzî’nin Kısasü’l Enbiyâ’sında Hz. Muhammed’in Yaşantısına Dair Hikmetler / Serkan Şen [s.360]

Rabguzi’nin Kısasü’l- Enbiya Eseri ve Azerbaycan Türkçesi ile Yazılmış Olan Kısasü’l- Enbiya’lar / Naile Hacızade [s.368]

Dîvânu Lugati’t-Türk’te Kaydedilen Ağaç ve Bitki Terimlerinin Anlatımı / Oles Kulchynskyy [s.374]

Kısas-ı Enbiya’da Kadının Toplumdaki Yeri ve Önemi / Kübra Çolak [s.379]

Eckmann’ın Nehcü’l-Feradis’in Çevri Yazısındaki Tercihleri / Gülden Sağol Yüksekkaya [s.403]

Nehcü’l-Feradis’te ‘Emir Kipi’ ve ‘Emir Kipliği’ / Çiğdem Usta [s.415]

Hüsam Kâtip’in Cümcümenâmesi / Mustafa Toker – Muhsin Uygun [s.422]

Cümcüme Sultan Hikâyesinin Harezm Türkçesi Nüshaları Üzerine / Arzu Çiftoğlu Çabuk [s.429]

Tefsir-i Taberî’nin Harezm Türkçesi ile Yapılan Tercümesi: ‘Tefsirli Meşhed Nüshası’ / Saidbek Boltabayev [s.435]

Harezm Dönemi Eserlerinde Geçen ve Türkmen Türkçesinde Yaşayan Türkçe Kelimeler Üzerine / Savaş Şahin [s.443]

Kıpçakça Anıtlarda -p Fiil Çekimi Eki / Mustafa Öner [s.459]

Gülistân’ın Türkçeye İlk Tercümelerinin Dili Üzerine / Mustafa Uğurlu [s.466]

Memlûk Kıpçak Dönemi Eserlerinden ‘Kitâb al-İdrâk liLisân al-Atrâk’ Üzerine Araştırmalar / Ergali Esbosin [s.473]

Kitab Fi’l-Fıkh’da Bulunan Zamirlerin Kullanım Özellikleri / Yerzhan Kuanışbayev [s.482]

Kur’an-ı Kerim Bağlamında Ali’nin Kıssa-yı Yusuf Eseri / Ataemi Mirzayev [s.490]

VIII-XV. Yüzyıllarda Oğuzların Dili Türkçenin En Yeğnisi miydi? / Ahmet Turan Doğan [s.496]

Ali’nin Kıssa-i Yûsuf Eserinde Eski Oğuzcanın Dil Özellikleri / Elçin İbrahimov [s.506]

İslamiyet Sonrası Orta Asya’da Türkçe Tarih Yazıcılığı ve Tevârih-i Güzide-Nusret-Nâme / Harun Kaya [s.510]

Türkçeyi Zenginleştiren Kaynaklar Olarak 13.-14. Yüzyıllar Farsça-Türkçe Sözlükler / Möhsün Nağısoylu [s.522]

Yunus Emre’nin Batı ve Doğu Edebiyatlarındaki Yeri / Fikret Türkmen [s.530]

Yunus Emre Divanı, Karaman Nüshasının Söz Varlığı Üzerine Notlar / İdris Nebi Uysal [s.536]