SORULARLA KAYNAKÇA KİTAPLIĞI ve BİBTA (TÜRKİYE KAYNAKÇALAR BİLGİ BANKASI)

.Nisan 2006.

İÇİNDEKİLER

AMAÇ  ............................................................................................................................

NİÇİN ..............................................................................................................................

NEDİR .............................................................................................................................

KAPSAM .........................................................................................................................

MEVCUT DURUM ...........................................................................................................

FAYDA ............................................................................................................................

TEKNİK ...........................................................................................................................

TANITIM – PAZARLAMA ................................................................................................

ÖZEL KAYNAKÇA KOLEKSİYONUNUN ‘KAYNAKÇA KİTAPLIĞI’NA DÖNÜŞÜMÜ...

AMAÇ

Türkiye’nin Bilgi Çağı’nı yakalamasına katkıda bulunmak.

HEDEF

·         Kaynak arayanlar için temel başvuru noktası olmak.

·         1981 senesinden beri topladığım kaynakçaları kamunun kullanımına açmak.

·         Kaynakça sorunlarımız konusunda bilinçlenmeye katkıda bulunmak.

·         Kaynakça koleksiyonunu geliştirmek.

·         Türkiye Kaynakçalar Bilgi Bankası’nı devamlı güncel tutmak.

BU KOLEKSİYONUN KAPSAMI NEDİR?

Türkiye’de yayınlanmış kaynakçaları içermektedir. Bu kaynakçalar kitap, makale, teksir, tebliğ, tez, cd vs. çeşitli formlardadır.

KAÇ DOKÜMANI İÇERMEKTEDİR?

4500...

KOLEKSİYON HANGİ SENE OLUŞTURULMAYA BAŞLANMIŞTIR?

İlk girişimler 1981 senesine dek geriye gitmektedir.

TÜRKİYE’DE YAYINLANMIŞ TÜM KAYNAKÇALAR BU KOLEKSİYONDA BULUNMAKTA MIDIR?

13.000 kaynakçanın 4.500’ü bu koleksiyonda bulunduğuna göre mevcudun yaklaşık 1/3’ünü  kapsamaktadır.

BU DOKÜMANLAR ETİKETLENMİŞ MİDİR?

Tümü yer numaraları verilerek etiketlenmiş ve hizmete hazır bir durumdadır.

KOLEKSİYON ŞU ANDA NEREDE BULUNMAKTADIR?

Başakşehir’de oturmakta olduğum bloğun bodrumunda 17m2 büyüklüğünde bir odada raflarda düzenli olarak yer almaktadır.

BU KOLEKSİYON AYRICA DEĞERLENDİRİLEBİLİR Mİ?

Bir ‘Kaynakça Kitaplığı’ kurulabilir. Araştırmacılar vs. kişiler internette BİBTA üzerinden arama yaptıktan sonra gelip bu kütüphanede mevcut kaynakçaları inceleyebilirler.

BİBTA

AMAÇ

1.     BİBTA’YI HAZIRLAMAKTAN AMACINIZ NEDİR?

Türkiye’nin Bilgi Çağı’nı yakalamasına katkıda bulunmaktır.

NİÇİN

2.     TÜRKİYE’DE MİLLİ KÜTÜPHANE BULUNDUĞU HALDE BİBTA’YI NİÇİN HAZIRLADINIZ?

Bütün yayın türlerinde kaynakça kayıtlarına kolaylıkla tek bir kaynaktan ulaşılabilmesi için.

Ülkemizde BİBTA üretilene kadar tek bir dijital formda kaynakça bilgi bankası bulunmuyordu.

Sistematik biçimde kaynakça kayıtlarına Milli Kütüphane üzerinden erişmek mümkün değildir. Örneğin “Turizmle ilgili hangi kaynakçalar var?” sorusunun cevabını alamazsınız. Ayıklama metoduyla 016 Dewey kodunun içinde tarama yapmanız gerekecektir. Bulunan da genellikle mevcudun tümü veya tama yakını olmayacak, ancak bir kısmı saptanabilecektir.

Milli Kütüphane kayıtları kitap, broşür, makale ve dergi adları ile sınırlıdır. BİBTA’da ise doküman türlerinin sayısı ise 22’dir (Bkz.: Bu dokümanın 5. sayfasında yer alan ilk tablo).

3.     GÜNÜMÜZDE TÜRKİYE’NİN İÇİNDE BULUNDUĞU ŞARTLARDA BİBTA’NIN DEVREYE GİRMESİNİN BİR ÖNEMİ VAR MIDIR?

Bilindiği üzere kaynakçalar bilimsel araştırmalar için en önemli başvuru kaynaklarındandır.

Ülkemizde de deprem felaketi ve Avrupa Birliği – Türkiye ilişkileri  sebebiyle bilgiye doğru olan yeni eğilim bu tür kaynakları öneminin anlaşılması konusunda  kısmi de olsa bir umut vadetmektedir.

NEDİR

4.     KAPSAMINI AÇIKLAR MISINIZ?

Türkiye’de Osmanlı döneminden başlamak üzere yayınlanmış tüm kaynakçaların kimlik ve en azından bulunduğu bir yerin bilgisini içermektedir.

5.     BİBTA’DA KAÇ ADET KAYNAKÇANIN KAYDI  VARDIR?

13.000

6.     BİLGİSAYARIN SABİT DİSKİNDE KAÇ MEGABAYT YER KAPLIYOR?

25MB.

7.     BİBTA, TÜM KAYNAKÇALARDA MEVCUT DATALARI (KÜNYELERİ) İÇEREMEZ Mİ?

Bunun için tek tek her bir kaynakçada yer alan künyelerin bilgisayara kaydedilmesi veya dokümanların taranması ve OCR’lanması metoduyla kaynakçaların dijitalize edilmesi gerekir. Bu da ortalama bir hesapla 5 milyon künyeyi ifade edeceği için altından kalkılması çok zor bir çaba olacaktır. Yine de, zamanla böyle bir büyük proje yapılmalıdır.

8.     BİBTA TÜRKİYE’DEKİ TÜM KAYNAKÇALARI KAPSIYOR MU?

Büyük bir çoğunlukla evet. Kapsamadıklarının yüzdesi çok azdır ve zamanla onlar da tespit edilecektir.

9.     BİBTA’NIN DURUMUNU SAYILARLA İFADE EDEBİLİR MİSİNİZ?

13.000 kaynakçanın yayın formatına göre dağılımı şu şekildedir:

Kitap	2242
Makale	4868
Yüksek lisans tezi	326
Bitirme tezi	1172
Doktora tezi	93
Kitap içinde bölüm	618
Broşür	1845
Teksir	301
Ayrıbaskı	193
Daktilo	341
Tebliğ	202
Fiş	11
Dergi	324
Disket	6
El yazması	54
Fotokopi	25
Bilgisayar çıktısı	116
Profesörlük tezi	1
İnternet	78
Haber	76
cd	2
Bilgi Bankası	9

Kaynakçaların Kaynakça Türlerine göre dağılımı:

Konu bibliyografyaları	3889
Şahıs bibliyografyaları	2837
Ülke bibliyografyaları	89
Dergi indeksleri	759
Gazete indeksleri	86
Yayın katalogları	2403
Kütüphane katalogları	640
Kaynakçaların kaynakçaları	47
Toplu kataloglar	110
Tanıtma yazıları	487
Tez katalogları	657
Müzayede katalogları	76
Aksesyon listeleri	241
Kaynakça dergileri	63
Kitap tanıtma dergileri	127
Kitap sergi katalogları	21
Teorik genel yazılar	229
Bibliyometri	102

10.  TÜRKİYE’DE YERLİ KİTAPLAR İÇİN ARAMA MAKİNELERİ  MEVCUT.  BUNLARDAN FARKI NEDİR?

Bunlar üzerinden derinlemesine olarak, tam kapsama yakın bir şekilde bütün yayın türlerinde herhangi bir konuda yayınların listesini içeren doküman dokümlerine (kaynakçalara) erişmek mümkün değildir. Bu arama makinelerinde piyasada satılan kitaplar adına, yazarına ve birkaç ana kategoriye göre sorgulanabilir. Detaylı olarak konu araması yapmak mümkün değildir.

 KAPSAM

11.  YABANCI KAYNAKÇALARI KAPSIYOR MU?

Hayır. Türkiye’de yayınlanmış olmak koşuluyla tüm kaynakçaları kapsıyor. Bu çerçevede yurt dışında yayınlanmış olup da, Türkçeye çevrilen kaynakçalar da kapsam dahilindedir.

12.  HANGİ KONULARDAKİ KAYNAKÇALARI KAPSIYOR?

Tüm konuları içermektedir.

MEVCUT DURUM

13.  BİBTA’NIN YABANCI BİR ÖRNEĞİ VAR MIDIR?

Gelişmiş ülkelerde çok sayıda örneğini basılı ortamda görmek mümkün.

14.  TÜRKİYE’DE KAYNAKÇALARIN SAYISI DEVAMLI ARTIYOR MU?

Yılda ortalama 500 civarında yeni kaynakça tespit edilebilir.

15.  TÜRKİYE’DE BİBTA’NIN BAŞKA BİR ÖRNEĞİ VAR MIDIR?

Dijital formda başka bir örneği bulunmamaktadır.

Bununla beraber en yakın örnek 2003 yılında yayınlanmıştır.

Türker Acaroğlu tarafından hazırlanan “Batı’da ve Türkile’de Kaynakça Tarihi” adlı kitabın 311-500. sayfaları arasında “Yeni Türk Harfleri Döneminde Kaynakça Çalışmaları” bölümü bulunmaktadır. Burada yaklaşık 2900 kaynakçanın kimlik bilgisi bulunmaktadır.

Bir önceki çalışma olan “Cumhuriyet Dönemi Bibliyografyaların Bibliyografyası” 1973 yılında Milli Kütüphane tarafından  yayınlanmıştı. Yaklaşık 1000 civarında kaynak içeriyordu.

16.  TESPİT ETTİĞİNİZ KAYNAKÇALARIN KAÇI İNTERNET ÜZERİNDEDİR?

78’i.

TEKNİK

17.  BİBTA İNTERNETTE YAYINLANMAKTA MIDIR?

Mikrobeta Ltd. kurucusu Sn. Köksal Akın’ın desteğiyle 2000 yılından beri http://bibta.mikrobeta.com.tr adresinde halka açık olarak hizmettedir.

18.  GÜNCELLEŞTİRME YAPILMIŞ MIDIR?

2004 sonunda geniş bir güncelleştirme yapılmış fakat siteye aktarılmamıştır.

19.  YAZILIM HAZIR MI?

Evet. Yayınının başlangıcından bu yana 5 yıl geçtiği için yenileştirilmesi gereklidir.

20.  BİBTA’DA HANGİ VERİ GİRİŞ UNSURLARI VAR?

Yazar(lar)

Eser adı

Kaynak (“Yayın Yeri: Yayıncı, Yayın Tarihi. Sayfa. Seri Kaydı” unsurlarını içerir)

Bibliyografya türü

Yayın türü

Konu(lar)

21.  SOMUT OLARAK, BİBTA İLE ARAMA YAPILDIĞINDA NASIL BİR EKRAN ÇIKTISI GELEBİLİR?

Ekran çıktısı örneği ekte yer almaktadır.

22.  BU ÇIKTIYI KULLANICI NE AMAÇLA KULLANACAKTIR?

Bilgi aradığı konuda yayınları tespit etmek için hangi kaynakçalara bakması gerektiği ortaya çıkacaktır. Bu listeyi bu amaçla kullanacaktır.

23.  BİLGİLERİ NASIL TOPLADINIZ?

1981 yılından günümüze 130 civarında kaynakça hazırladım. BİBTA bunlardan birisi. BİBTA için çeşitli kütüphanelerde tarama çalışması yaptım. Bunun yanında birçok kaynakçayı da inceledim. Bilgi derlemek için mektuplar gönderdim. Bu bilgilerin derlenmesi uzun yıllara yayıldı.

24.  GÜNCELLEŞTİRME İÇİN BİLGİLERİ NASIL TOPLAYACAKSINIZ?

Kitap tanıtma dergilerinin, kütüphane aksesyon listelerinin ve kataloglarının, yayıncı kataloglarının, kitap bilgi bankalarının incelenmesi, taranması gerekecektir.

Ayrıca BİBTA’nın mevcudiyetinin yapılacak tanıtım çalışmasıyla bilinmesinin artması kendiliğinden bir bilgi akışı da getirecektir.

26.  BİBTA’DAKİ KAYNAKÇALARI İÇEREN BİR ARŞİVİNİZ VAR MI?

4500 civarında kaynakça şahsi arşivimde bulunmaktadır.

27. GÜNCELLEŞTİRME DATALARININ GİRİŞİNİ İNTERNET ÜZERİNDEN Mİ YAPACAKSINIZ?

İlk aşamada yeni datalar uzaktan giriş şeklinde değil de, sistemin bulunduğu yerde topluca yazılıma transfer edilebilir.

28. YARDIM (Help) KISMI OLACAK MI?

Mevcut bir yardım kısmı bulunmaktadır. Bu metin geliştirilebilir.

29. NE GİBİ GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI YAPILABİLİR?

Sistemde anahtar kelimelere göre arama yapılabilmektedir. Anahtar kelimelere göre aramanın Kategori, Üst Konu, Anahtar kelime unsurları şeklinde yeniden düzenlenmesi daha net arama sonuçları almada yararlı olacaktır.

BİBTA’da oluşan data birikimiyle Türkiye’deki kaynakçalar için bibliyometrik çalışmalar yapılabilir. Değerlendirme raporları yıllık olarak hazırlanabilir.

Bunun yanında yılların birikimiyle hizmet ve geliştirme için kaydettiğimiz çok sayıda not bulunmaktadır.

30. BİBTA’DAKİ KAYNAKÇALARIN YER ALDIĞI KÜTÜPHANELERİN TELEFONLARI VE BU KÜTÜPHANELERİN AÇIK OLDUĞU GÜN VE SAATLERİN BİLGİSİ VAR MI?

Hayır yok. Bu bilgi kısa sürede derlenebilir.

TANITIM

31. BİBTA’NIN ŞİMDİYE KADAR TANITIMI YAPILMIŞ MIDIR?

2000 yılından beri yer aldığı http://bibta.mikrobeta.com.tr adresine ilişkin sistematik bir tanıtım çalışması yapılmamıştır.

Buna rağmen kendiliğinden 10 site http://bibta.mikrobeta.com.tr adresindeki BİBTA’ya link vermiştir.

Bunların açık adresleri aşağıdadır;

..............

..............

.............

igeme, ctoraman, adanzeye com, dumlupınar üniv., sakarya üniversitesi, libpark, erciyes üniversitesi, arabul.

32. BİBTA’NIN KULLANICILARI KİMLER OLABİLİR?

Üniversiteler (öğretim üyeleri ve özellikle de lisansüstü öğrencileri), diğer araştırma kuruluşları ve kütüphaneler.

33. GÜNDE KAÇ KİŞİ BİBTA’YI ZİYARET EDEBİLİR?

Ülkemizde araştırmacı ve araştırma sayısının yetersiz olması ziyaretlerin başlangıçta düşük kalacağını gösteriyor olabilir. Fakat tanıtımla ziyaretçi sayısı artabilir. 6 yıl içinde kendiliğinden de olsa bir tanıtım birikimi de bulunmaktadır.

Bilindiği gibi Google’un en önemli özelliklerinden birisi yapılan arama sonucunda bulunan web sitelerini listelerken kullanım oranlarından istifade etmesidir.  Bibliyografya kelimesi Google aramasında 15.200 adet sonucu vermektedir. BİBTA’da bu sıralamada 10. durumda bulunmaktadır.

Bunun yanında Türkiye’de lisansüstü (master ve doktora) öğrenci sayılarının her yıl artıyor olması BİBTA’ya bir yönelimi getirebilir.

Ülkemizde özel üniversitelerin yaygınlaşmaya başlaması yükseköğretimde kalite ve rekabet getirebilir. Ülkemizde bilimin gelişmeye başladığına ilişkin bulgular gazetelerde yayınlanmaktadır (Radikal, 20.04.1997, 1. ve 7. sayfalar). BİBTA’ya ilgi zamanla artabilir.