1840 YILINDA OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA YENİ VERGİ DÜZENİ. BAZI ALINTILAR

1840 YILINDA OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA YENİ VERGİ DÜZENİ. BAZI ALINTILAR

 10.3.2019

1

"vergi uygulamaları, servet vergisinden gelir vergisine doğru bir gidişin başladığını göstermiştir.". https://www.academia.edu/31977970/Osmanl%C4%B1_Devletinde_Yeniden_Yap%C4%B1lanman%C4%B1n_%C5%9Eafa%C4%9F%C4%B1nda_%C3%9C%C3%A7_Vergi_Say%C4%B1m%C4%B1_3_Tax_Censuses_at_the_Dawn_of_Reconstruction_in_Ottoman_Empire_

2

"Böylelikle 1840 yılından itibaren genel servet vergisine geçilmiştir. Bu verginin unsurlarını her ferdin emlak, arazi, emval ve hayvanları ile yıllık ticari kazançları oluşturuyordu. Bu genel servetin takdiri ise tahrir neticesinde ortaya çıkarılmaya başlandı. Kaldırılan vergi kadar yine vergi toplamaya dikkat edilmiş ancak mükellefler arasında paylaştırılırken tahrir sonucu ödeme gücünün dikkate alınması öngörülmüştür." https://www.sgb.gov.tr/Kitaplar/Tanzimattan%20G%C3%BCn%C3%BCm%C3%BCze%20T%C3%BCrkiye%E2%80%99de%20Vergileme%20Zihniyetinin%20Geli%C5%9Fimi.pdf  

3

"1840 yılından itibaren Devletin her yerinde fark gözetilmeksizin 1/10 oranında ve tek bir ad altında olmak üzere, zirai ürün elde edenlerden tımar sistemi esas alınarak dirlik sahibi olan asker ve sivil görevliler, vakıflar ve hazine tarafından harac-ı muvazzaf ve mukaseme karşılığı olmak üzere çeşitli isimler altında olmak üzere alınan diğer vergi ve resimler kaldırılmıştır, daha sonra da aşar da olduğu gibi ağnam vergisinde de Tanzimatla iltizam usulü terk edilmiştir (Öner, 2005:302). Ayrıca Tanzimatla ülkemize mali idare açısından önemi yüksek olan bazı kurumlar girmiştir ve devletin gelir ve gider dengesinin kurulmasına büyük önem atfedilmiştir. Tanzimatla ülkemize giren önemli kurumlardan biri bütçedir. Her ne kadar Tanzimat fermanında bütçe kavram olarak yer almasa da fermanda 42 Mustafa MIYNAT, BarıŞ TUNÇAY, Prof. Dr. Naci Birol MUTER’e Armağan, Manisa 2014, ss. 39-53. geçen tahdit ve teybin ifadelerinden bütçeye benzer bir kurumun söz konusu olduğu görülmüŞtür (Öner, 2005: 322-323). Tanzimat ile birlikte, ayni olarak ya da bedenen çalıŞılarak yerine getirilen vergi mükellefiyetleri terk edilmiŞ ve bunların yerine nakdi vergiler getirilmiŞtir ayrıca bölgelere göre farklılık gösteren vergi uygulamalarına da son verilerek vergi sistemine merkezi bir nitelik kazandırılmıŞtır (Bknz: Nadaroğlu, 1980: 25: Küsmenoğlu, 2010: 30-33). Bu dönemde ortaya çıkan en önemli geliŞmelerden biri de bütçe usulüne iliŞkindir. Batı modelinde bir yapı oluŞturulması amacıyla, öncelikle, 1840 yılında Mansure Hazinesi, Redif Hazinesi ve Hazine-i Amire gibi hazineler kaldırılarak Maliye Hazinesiyle birleŞtirilmiŞtir. Buradaki amaç adem-i tahsis ilkesinin bütçe sürecinde uygulamaya geçirilmesi ve bütçede disiplinin sağlanmasıdır.". http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:96yCOWDh4wEJ:www.academia.edu/20289570/Osmanl%25C4%25B1dan_Cumhuriyete_Vergileme_Anlay%25C4%25B1%25C5%259F%25C4%25B1ndaki_De%25C4%259Fi%25C5%259Fim+&cd=6&hl=tr&ct=clnk&gl=tr

4

"Öte yandan 1840 tarihinde iltizam kaldırılarak vergi gelirleri her bölgeye tayin edilen muhassıllar eliyle toplanmaya başlanmıştır. Bu uygulama öşür gelirlerinin düşmesine neden olduğundan 1842 yılında yeniden iltizam sistemine dönülmüş ve aşar gelirleri kazalar itibariyle iki yıl süreyle yeniden iltizama verilmeye başlanmıştır. Ancak kısa sürede iltizam sisteminin tarım kesimi üzerindeki yıkıcı etkileri dikkate alınarak, öşür gelirlerinin daha uzun bir süreyle iltizamının mültezimlerce, çiftçilerin üretim çabalarının desteklenmesi açısından yararlı olacağı düşüncesiyle 1846 yılından itibaren öşür gelirlerinin devlet görevlileriyle, zengin kişilere teker teker ya da ortaklaşa olarak beş yıl süre ile iltizama verilmesi kararlaştırılmıştır.". https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=382370&/Osmanl%C4%B1-Vergi-Sistemi-ve-Bir-Vergi-Tahsil-Y%C3%B6ntemi-Olarak-%C4%B0ltizam-/-Yrd.-Do%C3%A7.-Dr.-A.-Mesud-K%C3%BC%C3%A7%C3%BCkkalay---Dr.-Ali-%C3%87elikkaya-