2018 =
BATI KARŞISINDA AŞAĞILIK KOMPLEKSİNE DÜŞÜŞÜMÜZÜN = LALE DEVRİ’NİN
300. YILI
Bülent Ağaoğlu
12-13.09.2017
GİRİŞ
2018,
Lale Devri’nin 300. yılıdır.
Tarihimizin
ilk batılılaşma hareketidir.
15
Temmuz 2016 işgal girişimi de ülkemizdeki batıcılık hareketinin bitişidir.
Lale
Devri, binlerce yıllık tarihimizde aşağılık kompleksine düşüşümüzün ilk
başlangıcıdır;
“Yirmisekiz
Mehmed Efendi'nin gördüğü bazı mekânlar, eserler ve yapılar karşısında aşırıya
kaçan hayret ve hayranlığı; Avrupa'nın hayat standardı¸ refah seviyesi¸ bilim¸
teknik¸ sanat ve mimari bakımlardan Osmanlı'nın önüne geçtiğini fark etmesi¸
kendisinde belirgin bir aşağılık kompleksi
meydana getirmiştir. Geri dönerken beraberinde Avrupa'daki rokoko üslubuyla
yapılmış Versay Sarayı gibi köşk¸ saray ve lâle bahçelerinin plânlarını
getirmesi ve bunları uygulamak amacıyla İstanbul'da hummalı imar faaliyetlerine
girişmesi bu “eziklik ve gerilik duygusu”nun
menfi sonuçlarındandır.” http://somuncubaba.net/dergi/162-sayi/lale-devrinin-iki-yuzu/
Aşağılık
kompleksine düşüşümüzün 300. Yılından bir yıl sonra 2019’da yapılacak
Cumhurbaşkanlığı seçimi ile ülkemizin tarihinde yeni bir dönem açılacaktır.
2018
yılında “Lale Devri” hakkında herhalde birçok etkinlikler yapılacaktır.
Konu
ile ilgili yapılacak sempozyumları aradık:
Sadece
1 sempozyum bulabildik;
“Türk
Tarih Kurumu ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesinin Ortak olarak
düzenlediği "Uluslararası Lale Devrinde Osmanlı Devleti ve Damat İbrahim
Paşa Sempozyumu" 9-12 Kasım 2017 tarihinde Nevşehir'de düzenlenecektir.”. https://laledevri.nevsehir.edu.tr/
Ülkemizde
190 civarında üniversite var.
Öncelikle
Üniversitelerimizin 2018 yılında “Lale Devri” hakkında birçok sempozyum vs.
bilimsel etkinlik düzenlemeleri temennimizdir.
-----------------------.
BAZI ALINTILAR
“Osmanlı
Devleti'nde umumiyetle m. Ahmet'le başlayan dönem batıya açılmanın başlangıcı
olarak kabul edilir.” http://dergipark.gov.tr/download/article-file/114320
“Bu
açıklamalardan sonra III. Ahmet'in ikinci dönem ıslahatlarına geçebiliriz ki bu
döneme "Lale devri" denilmektedir.
Osmanlı
tarihinde Lale Devri ile alakalı bir çok tartışma bulunmaktadır. Bu tartışmaya
girmeden Lale Devrinin açılmasında mutlak gayretleri olan III. Ahmet'le ilgili
bir hususu belirtmek gerekir ki, o da lll. Ahmet hoşgörülü, batı ile doğunun
medeniyetlerini birleştirebilen modern dünyayı anlayan ve gelişmiş bir kafa
yapısına sahip olmasıdır ki22, herhalde Avrupa ile Osmanlı Devleti arasındaki
alış verişlerin kültür ve toplum hayatı üzerinde etkili olmasına bu padişahın
şahsiyeti sebep olmuştur23•” http://dergipark.gov.tr/download/article-file/114320
“III.
Ahmet devrinin ıslahat hareketlerinin arka planında en önemli sima İbrahim
Müteferrika'dır. Yazdığı eserlerin içinde "Risale-i İslamiyye"si ile
"Usulü-I-Hikem Fi Nizamü'l-ümem"i en önemlileridir. Yazdığımız ikinci
kitabı Osmanlı garplılaşma tarihinin beyannamesi addedilir31• Bu eser III.
Ahmet için hazırlanmasına rağmen i. Mahmut'a sunulabilmiştir.” http://dergipark.gov.tr/download/article-file/114320
“Bu
arada Osmanlı garplılaşma tarihinde en önemli safhayı açan hadise olarak
Nevşehirıli Damat İbrahim Paşa tarafından Avusturya'ya elçi olarak gönderilen
Yirmisekiz Mehmet Çelebi'nin sunduğu sefaretnamedir.
Hiç
bir eserin Osmanlı garplılaşma tarihinde bu küçük eser kadar mühim bir, yer
tutmadığı kabul edilir26• Mehmet Çelebi'ye verilen vazife, "vesait-i umran
ve maarifine dahi layıkıylaa kesbi ıttıla ederek kabili tatbik olanların
takriri"dir27• Bütün bu gelişmelerden sonra Osmanlı Devleti'nde ilk defa
askeri ıslahat teşebbüsleri başlamıştır.” http://dergipark.gov.tr/download/article-file/114320
“Lale
Devri'nde yönetimde bulunan padişah III. Ahmet (1703-1730), önceki padişahların
aksine, "kafir" diye dışlanan Avrupa devletlerinde yapılan
yenilikleri merak ederek, dış teması başlatmıştı.
Bu konuda ona büyük destek veren, dönemin sadrazamı Damat
İbrahim Paşa idi. Paşa, devletin 1718 Pasarofça
Antlaşması ile de toprak kaybına uğramasının ardından gelebilecek sonraki
kayıpları önlemek, Avrupa'nın askeri gücünün kaynağını öğrenmek amacıyla, önce
Viyana’ya(1719), ardından da Paris’e(1721) bir elçi heyeti gönderdi. Heyetlerin
görevi, Avrupa'da gelişmeleri sağlayan araçlardan Osmanlıda uygulanabilecek
olanlarının tesbitini yapmaktı. Bu gezilerin sonucu ortaya çıkan, orduda
düzenlemelerin yapılması ve matbaanın Osmanlı devletinde de kurulması idi.” http://www.tariharastirmalari.com/1Aiit1.html
“Lale Devrinde Batılı elçiler kanalıyla Batının etkileri Istanbul'da
görülmüştür. Batılı bilginler, Batılı edebiyat ustaları ve
sanatçılar İstanbul'a gelmeğe başlamışlardır.” (sayfa: 18). http://kitaplar.ankara.edu.tr/dosyalar/pdf/747.pdf
“Lale devrini padişah Sultan III. Ahmet ve özellikle
onun Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa açmıştır.” http://www.osmanlimedeniyeti.com/Bilgi/LALE%20DEVR%C4%B0
“Lâle
Devri Osmanlı Devleti'nde zihniyet değişimi
bakımından bir dönüm noktasıdır. Osmanlı
Devleti'nin kendine, kendi medeniyetine olan güvenini sorguladığı, ilerleme,
kurtuluş ve tarihe tutunma çabaları için Batı'nın model alınmasına kapı
aralayan bir dönemdir. Bir başkasını model almak onu tanımayı gerektirir.
Lâle Devri, halen devam eden çağdaşlaşma ve Batılılaşma mücadelemizin ilk
adımlarının atıldığı, Batı'nın öğrenilmeye başlandığı bir dönemdir.” http://euroclio.eu/download/12581
*** http://csd.erciyes.edu.tr/materyaller/tn_08.pdf
*** https://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=0ahUKEwjy8L_yvKLWAhUGKlAKHaqOBw4QFggqMAE&url=http%3A%2F%2Fmedia.turuz.com%2Fher_konu-2017%2F1760-Yenilikchi_Tarix_Oghretimi_Etginlik_Ornekleri-2010-410s.pdf&usg=AFQjCNE-xXc1nO07Pkmj19kF-Kvqfhyeog
“Avrupa’yı tanımak gerektiğini duşunen Damat İbrahim Paşa, Avrupa devletlerinin İstanbul’daki elcileri ile
samimi ilişkiler kurdu. Ayrıca Osmanlı tarihinde ilk kez Avrupa
ulkelerine elciler gonderdi. Paris, Viyana,
Moskova gibi başkentlere gonderilen elciler gittikleri yerde
gorduklerini raporlar hazırlayarak sadrazama
sundular.
Bunların en unlusu, Yirmisekiz Mehmet Celebi’nin 1720-21 tarihli Fransa
Sefaretnamesidir.
Yirmisekiz
Mehmet Celebi’nin yanında Paris’e giden oğlu Mehmet Sait’in Fransa’dan
İstanbul’a getirdiği
kitaplar, elbiseler ve mobilyalar
İstanbul’da batı modasının yayılmasına sebep oldu.” http://euroclio.eu/download/12581
*** http://csd.erciyes.edu.tr/materyaller/tn_08.pdf
*** https://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=0ahUKEwjy8L_yvKLWAhUGKlAKHaqOBw4QFggqMAE&url=http%3A%2F%2Fmedia.turuz.com%2Fher_konu-2017%2F1760-Yenilikchi_Tarix_Oghretimi_Etginlik_Ornekleri-2010-410s.pdf&usg=AFQjCNE-xXc1nO07Pkmj19kF-Kvqfhyeog
“Osmanlı
zihniyet dünyasında 18. asrın başlarından itibaren kendisini daha fazla
hissettirmeye başlayan çözülme, siyasî hayatın yanında sosyal yapıda da önemli
değişikliklere yol açmıştır. Yıllardır biriken problemler, toprak kayıplarıyla
gelen binlerce göçmenin iskânı, Celalî isyanları ve iç karışıklıkların
getirdiği huzursuzluklar, konar göçerlerin yerleşik hayata zorlanması,
beraberinde işsizlik, ekonomik sıkıntı ve ahlâkî çöküntü getirmiştir. Ekonomik
sıkıntıların artmasında, 17. asrın başlarından itibaren İngiliz ve Hollandalıların
Güney ve Güneydoğu Asya'da egemenlikler kurmaya başlamasıyla dünya ticaret
yollarının açık denizlere geçmesinin de önemli bir rolü vardır (Faroqhi 1999:
200-208). Fakat, artan bu sefalete karşılık başta devlet erkânından başlamak
üzere sefahat de artmış, israf ve lüks merakı herkesi sarmıştır. Bu asırda,
Paris'te Turquerie diye Türk giyim kuşam tarzı moda olurken, Osmanlılarda da
Batı taklit edilen prestij kültür hâline gelmiştir. Osmanlı'daki zihniyet değişiminde, Batılı
ülkelerle artan ilişkilerin ve kurulan elçiliklerin özel bir önemi vardır.
Elçiliklerde seküler bir anlayışla kendisini yetiştirmeye başlayan Osmanlı
aydınları, modernleşme eğilimini besleyen temel kaynak olmuştur. Paris'e
1720/21'de elçi olarak gönderilen Yirmi sekiz Mehmed Çelebi'nin sefaretnamesi,
zihniyet dünyasındaki değişimi/çözülüşü göstermesi bakımından önemli bir dönüm
noktasıdır. Bu eserde olduğu kadar, daha önce hiç
bir eserde Batı kültür ve medeniyetine duyulan hayranlık ifade edilmemiştir.
Yönetim kesiminde kendisini hissettirmeye başlayan modernite/batılılaşma
eğilimi, öncelikle savunma alanında kendisini göstermiş; bu eğilim saray, ordu
ve resmî kurumlardan başlayarak, başta mimari olmak üzere, musiki, tezyinat,
giyim-kuşam ve hayat tarzını da etkilemeye başlamıştır.” https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=384048&/Zihniyet-%C3%87%C3%B6z%C3%BCl%C3%BC%C5%9F%C3%BCnden-Edeb%C3%AE-%C3%87%C3%B6z%C3%BCl%C3%BC%C5%9Fe:-L%C3%A2le-Devrinden-Tanzimata-T%C3%BCrk-Edebiyat%C4%B1-/-Do%C3%A7.-Dr.-Osman-Horata-
“İlk
dönemlerde büyük bir imparatorluk olmanın verdiği güvenle batıdaki gelişmeleri
görmezlikten gelen Osmanlı bürokrasisi, devlet ve toplum düzeninde görülen
bozulmanın sebebini kanun-ı kadîmden uzaklaşmakta aramış, çareyi de Kanunî
döneminin görkemli günlerine dönmekte bulmuştur. Bu gelenekçi ıslahat
düşüncesi, her dönemde taraftar bulmakla birlikte bilhassa 18. asra kadar
etkili olmuş; Viyana bozgunuyla, gerek moral, gerekse insan gücü ve toprak
bakımından büyük kayıplarla karşı karşıya kalan ve batının askerî-teknik
üstünlüğünü istemeye istemeye kabullenmeye mecbur kalan Osmanlılar için, bu tarihten sonra çözümü kanun-ı kadîmde değil batıda
aramaya başlayacakları bir süreç başlamış; başta savunma alanında olmak üzere
bilim, kültür ve hayat tarzında yüzler batıya yönelmiştir.” https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=384048&/Zihniyet-%C3%87%C3%B6z%C3%BCl%C3%BC%C5%9F%C3%BCnden-Edeb%C3%AE-%C3%87%C3%B6z%C3%BCl%C3%BC%C5%9Fe:-L%C3%A2le-Devrinden-Tanzimata-T%C3%BCrk-Edebiyat%C4%B1-/-Do%C3%A7.-Dr.-Osman-Horata-
“Osmanlı
İmparatorluğu’nun ekonomik, idarî ve askerî sıkıntılarla karşılaşması devletin
yöneticilerini ıslahat tedbirleri almaya sevketmiştir. Ancak genellikle
yapıldığının aksine bu ıslahat tedbirlerini bir çeşit Batılılaşma başlangıcı
olarak görmek yanlış olur. Genç Osman, IV. Murad ve Köprülüler devrindeki ilk
ıslahat girişimleri, Batı’nın taklidi gibi bir düşüncenin tamamıyla dışında ve
imparatorluğun meselelerine bütünüyle kendi iç dinamiği çerçevesinde çözümler
bulma düşüncesini taşımıştır. Bunun ötesinde Osmanlı üst tabakaları ve
yöneticileri Batı kültürüne karşı küçümseyici bakış açılarını sürdürmüşlerdir.
Nitekim bu dönemde kaleme alınan, ıslahatı konu alan ve aralarında Koçi Bey
Risâlesi gibi oldukça ün kazananları da bulunan eserlerde Batı’nın taklidi
alanında herhangi bir ifadeye rastlanmaz ve problemlere, her şeyin düzen içinde
olduğu eski dönemlerdeki kuralların uygulanması ile çözüm bulunması sürekli bir
biçimde önerilir.
Bundan
sonraki safha ise imparatorluğun Batı ile ilgilenmeye başlaması biçiminde
ortaya çıkmıştır. Özellikle Lâle Devri süresince
Batı kültür ve müesseselerine yoğun bir ilgi vardır. Damad İbrâhim Paşa
tarafından Paris’e elçi olarak gönderilen Yirmisekiz Mehmed Çelebi’ye verilen
tâlimatta, “Fransa’nın vesâit-i umrân ve maârifine dahi lâyıkıyla kesb-i ıttılâ
ederek kabil-i tatbîk olanların takrîri” ifadesi göze çarpmaktadır.” http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=d050149
“Lale
Devri'nin en önemli özelliği, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk defa bu dönemde yüzünü Batı'ya dönmesidir. Daha önce
yapılan ıslahat hareketlerinde, Osmanlı'nın geçmişi örnek alınırken, bu
dönemden sonra yavaş yavaş Avrupa örnek alınmaya başlandı.”. https://groups.google.com/forum/#!topic/merakediyorum/RcTxbiUtCRc
“Osmanlı'nın
batılılaşma tarihinin başlangıcı sayılan “Lale Devri”. https://groups.google.com/forum/#!topic/merakediyorum/RcTxbiUtCRc
“Nevşehirli
Damad İbrahim Paşa'nın uzun sadaret yıllarını içine alan ve 1730'da Patrona
Halil İsyanı ile sona eren bu dönem Batı ile
siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerin geliştirildiği zaman dilimini
ifade eder. “ http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c27/c270046.pdf
“Lale
Devri’nde Osmanlı Devleti adına görülen en önemli gelişmelerden birisi de
çeşitli Avrupa devletlerinde geçici olarak elçiliklerin açılması ve bu ülkelere
ilk olarak eğitim için öğrencilerin gönderilmesi olmuştur. Bu faaliyetlerde temel alınan husus Avrupa’nın
gelişmişliğini görmek ve bunları Osmanlı ülkesinde tatbik etmekti. Özellikle bu
gelişmeler ileride Batılılaşmanın temelini oluşturacağı için Avrupa ile
ilişkiler konusunda bir dönemin başlangıcı olarak gösterilebilir.” https://www.frmartuklu.org/konu/lale-devrini-t%C3%BCrk-tarihi-a%C3%A7%C4%B1s%C4%B1ndan-%C3%96nemi-nedir.194321/
“Lale
Devri’nde Türk öğrencilerin batı usullerine göre eğitim veren Avrupalı
devletlere eğitim maksadıyla gönderilmesi de Osmanlı Devleti tarihi açısından
son derece önemlidir. Bu olgu batı standartlarında
eğitim alan öğrencilerin ileride Türk Batılılaşmasına temel teşkil etmelerine
neden olmuştur. Nitekim ülkelerine döndüklerinde devletin önemli
kademelerinde memurluklar yapan bu gençler Osmanlı’nın durumunu görerek gerekli
düzenlemeler yapmaya çalışmışlardır.” . https://www.frmartuklu.org/konu/lale-devrini-t%C3%BCrk-tarihi-a%C3%A7%C4%B1s%C4%B1ndan-%C3%96nemi-nedir.194321/
“Lale
Devri, Osmanlı İmparatorluğu’nda Batılılaşmanın
başladığı bir dönem olarak dikkat çekerken bu Batılılaşmaya paralel
olarak kültür, sanat ve diğer alanlarda önemli gelişmelerin görüldüğü bir devir
olarak da karşımıza çıkmaktadır.” https://www.frmartuklu.org/konu/lale-devrini-t%C3%BCrk-tarihi-a%C3%A7%C4%B1s%C4%B1ndan-%C3%96nemi-nedir.194321/
““Batılılaşma”
hareketi
Osmanlı
İmparatorluğu içindeki “Batılılaşma” tartışmaları, İmparatorluğun gerilediği
yıllara rastlar. “Batılılaşma” tartışmalarının başladığı dőnem Lâle Devri’dir.
Bu hareket, “ıslahat”, “Batılılaşma”, ya da “muasırlaşma” olarak
adlandırılmıştır. “Batılılaşma” tartışmalarının, devletin güçsüzleşmeye
başladığı, İmparatorluğun sınırlarının geri çekildiği ve Osmanlı kimliğinin
kesinlikle Avrupalı olarak kabul edilmediği dőnemde başlaması, Osmanlı aydınını
da kendisini tanımlamaya ve doğrudan bağlı olduğu devleti nasıl kurtarabileceği
üzerine kafa yormaya itmiştir. (Bu dőnemde Avrupa da kőktenci değişiklikler
getiren devrim ve çalkalanmalar yaşanmaktadır.)
Osmanlı
aydınında, -Yeni Osmanlılar, Jőn Türkler ve İttihatçılar ki bunların hepsi aynı
temele dayanır- bu dőnemden itibaren Avrupa hayranlığı, taklitçiliği, őykünmesi
başlamıştır. Osmanlı aydınının zaten içinde bulunduğu kimlik sorunu bu dőnemde
daha da içselleşmiştir. Zaten toplumla hiçbir bağı olmayan bu aydın tipinde,
elitist yőnelme o dőnemlerde ortaya çıkmıştır. Bu aydın tipi, bürokratik
aydındır ve çıkarları devletin çıkarlarıyla çakışmaktadır.
“Yerli
ve yabancı burjuvazi tarafından korunarak etkin bir biçimde desteklenen ve
giderek siyasal bir nitelik kazanan bu muhalefetin ilk őrgütlü ürünü, Genç
Osmanlılar ya da 1. Jőn Türk
hareketidir.”[5]
“Batılılaşma”
düşüncesi, ilk “Batı” tipi okulun “Hendesehane”nin kurulduğu 1734 yılına, yani
Lâle Devri’ne kadar uzanır. Bu dőnemde yavaş yavaş “Batılılaşma” düşüncesi
aydınlar arasında tartışılmaya başlar.” http://www.cherkessia.net/author_article_detail.php?article_id=4052
“Zevk
incelmesinin Osmanlı’da görülmesi de mukadderdir. Lale devri bu yozlaşmanın en
açık örneğidir. Hedonizm (Zevkçilik) insanların zihniyetıne hakim olur.
Batılılaşmacılar Lâle devrim “çağdaşlaşma”nın başlangıcı olarak görürler.
Niyazi Berkes’in görüşleri şöyledir; “Görüyoruz ki Lale Devrinde başlamış olan
çağdaşlaşma akımı, III. Selim zamanında kısa vadeli sonuçlarını vermeye
başlamıştı. İlk defa olarak devlet himayesinde ve çevresinde daha önce bir tip,
eskinin ulema ocağının yerini almak üzre olan aydın tipi, daha sonra değişecek
olan modern intelligentsia’nın öncüleri olarak doğmak üzeredir. Ve yine
görüyoruz ki Batı uygarlığının önemli olan farklı yönleri sezilmeye
başlamıştır. Bundan başka bilgisizlik ve taassup karşıtı olarak bilim ve
aydınlanma ayrımı yapılmaktadır.” https://ismailhakkialtuntas.com/2015/02/17/aydin-yabancilasmasi/
“Batı’nın üstünlüğünün 18. Yy’da kabul edilmesiyle de
Osmanlı’da bir yenilik daha doğrusu Batılaşma hareketi başlamıştır. Bu
yeniliğin iki önemli özelliği vardı biri batıya özenmek ve onun gibi yaşamaya
çalışmak bir diğeri ise batıdaki gibi bir sanayi atılımı gerçekleştirmek
ve atıl haldeki madenleri kullanmaktır. Lakin Lale Devri olarak anılan bu
dönemde ne batıdaki gibi bir bireyci gelişme ışığında Rönesans yaşanmıştır ne
de bir sanayi atılımı gerçekleştirilmiştir. Aksine
Lale Devri yaşantısı halkın değerler yargısına ters düşmüş, israflar
eleştirilmiş ve sanayileşme çabası esnafın çıkarlarına aykırı olduğundan
tepkiyle karşılanmıştır. Bu tepkiler ise Patrona Halil İsyanı ile vuku
bularak dönemi sona erdirmiştir. Kitabın anlatmak istediği asıl mesele olan
ortanın solu hareketinin de çekirdek kısmı Küçükömer’e göre burada yatmaktaydı.
Lale devri yaşantısı ve devletçiliği ortanın solunu temsil ederken dönemin
yeniliklerine karşı çıkan esnaf, yeniçeri, ulema birliğinde kendini savunan
içine kapanık grup ise İslamcı-Doğucu halk cephesinin geçmişini göstermekteydi.
Osmanlı’dan günümüze devam eden ikiliğin burada belirmeye başladığı
görülebilmektedir.“ http://www.academia.edu/24372041/%C4%B0dris_K%C3%BC%C3%A7%C3%BCk%C3%B6mer_Bat%C4%B1l%C4%B1la%C5%9Fma_ve_D%C3%BCzenin_Yabanc%C4%B1la%C5%9Fmas%C4%B1
---------------------------.
BAZI KAYNAKLAR
Afyoncu,
Erhan: On Soruda Lale Devri / Erhan Afyoncu. -- İstanbul, 2003. Popüler Tarih, (31). cilt, 18-23. Sayfa.
https://groups.google.com/forum/#!topic/merakediyorum/RcTxbiUtCRc
Andıç,
F., & Andıç, S. (2006). Batıya
Açılan Pencere Lale Devri. İstanbul: Eren Yayıncılık. http://www.kitapyurdu.com/index.php?route=product/product&product_id=83652&gclid=Cj0KCQjwi97NBRD1ARIsAPXVWWBZDyx3ikuIonOEpsFj8gJw05kpmqxFfpCu91m7tSv67RSIlWrbvB8aAoxpEALw_wcB
Armağan,
M. (2014). Masaldan Gerçeğe Lale Devri.
: Timaş Yayınları. http://www.kitapyurdu.com/kitap/masaldan-gercege-lale-devri/355857.html
Armağan,
Mustafa: Lâle Devri'nin Siyah-Beyaz Fotoğrafı / Mustafa Armağan. -- İstanbul,
1995. İstanbul Armağanı: Lâle Devri,
4. cilt, 25-40. sayfa
Armağan,
Mustafa: Lale Devri'nin siyah-beyaz fotoğrafı. Çerçeve / MÜSİAD, 8 (25), Mayıs 2000, 117-129.ss.
Armağan,
Mustafa: Lale Devri'nin siyah-beyaz fotoğrafı. Tarih ve Düşünce, (43), Ekim 2003, 8-17.ss.
Bayak,
Cemal: Some Significant Aspects of The Lale Devri (Tulip Era): 1718-1730 / .
[4/210-222] http://www.islamicmanuscripts.info/reference/articles/Cicek-2000-Civilisation-4/Cicek-2000-Civilisation-4-1-210-222-Bayak.pdf
Çolak,
İsmail: Lale Devri'nin iki yüzü. Somuncu
Baba Kültür-Edebiyat ve Araştırma Dergisi, 20 (162), Nisan 2014, 50-53.ss. http://www.somuncubaba.net/pdf/0162/www.somuncubaba.net-2014-04-0162-17lale_devri.pdf
Ekinci,
Tarık Buğra: http://www.ekrembugraekinci.com/makale.asp?id=390
Ekinci,
Tarık Buğra: http://www.ekrembugraekinci.com/makale.asp?id=581
Erimtan,
Can : Ottomans looking west?: The
origins of the Tulip Age and its development in modern Turkey. London:
Tauris Academic Studies. 2008. https://books.google.com.tr/books?id=iPMBAwAAQBAJ&pg=PA244&lpg=PA244&dq=%22lale+devri%22+kongre&source=bl&ots=7_-EXETzM4&sig=bMlxyqlUHCetHNOdhnGsNTzgXLw&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwih5-yhi6LWAhWPUlAKHX0vAPsQ6AEIdDAO#v=onepage&q=%22lale%20devri%22%20kongre&f=false
Erimtan,
Can : The Sources of Ahmed Refik's Lale Devri and the Paradigm of the ‘Tulip
Age’: A Teleological Agenda. http://www.academia.edu/1059102/The_Sources_of_Ahmed_Refiks_Lale_Devri_and_the_Paradigm_of_the_Tulip_Age_A_Teleological_Agenda
Evin,
Ahmet: Batılılaşma ve Lâle Devri / Ahmet Evin. -- İstanbul, 1995. İstanbul Armağanı: Lâle Devri, 4. cilt,
41-60. Sayfa
Horata,
Osman: Zihniyet çözülüşünden edebi çözülüşe = : Lale Devri'nden Tanzimat'a Türk
edebiyatı / Osman Horata. - Türkler.
- Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002. - 573-592.ss. Not: Makale 11.
cilttedir. https://www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=384048&/Zihniyet-%C3%87%C3%B6z%C3%BCl%C3%BC%C5%9F%C3%BCnden-Edeb%C3%AE-%C3%87%C3%B6z%C3%BCl%C3%BC%C5%9Fe:-L%C3%A2le-Devrinden-Tanzimata-T%C3%BCrk-Edebiyat%C4%B1-/-Do%C3%A7.-Dr.-Osman-Horata-
Karagöz,
Mehmet: “Osmanlı Devletinde Islahat Hareketleri Ve Batı Medeniyetine Giriş
Gayretleri (1700-1839)”. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/114320
Karahasanoğlu,
Selim: Osmanlı tarihyazımında “Lale Devri”: Eleştirel bir değerlendirme / Selim
Karahasanoğlu. -- İstanbul, 2008. Tarih
ve Toplum: Yeni Yaklaşımlar, 7 (247). sayı, 129-144. Sayfa
Karahasanoğlu,
Selim. “Review of Can Erimtan, Ottomans Looking West?: The Origins of the Tulip
Age and its Development in Modern Turkey.” International
Journal of Turkish Studies, 16: 1&2 (2010), 128-30.
Öztuna,
Y. (1 Şubat 1965). "Lale Devri". Hayat
Tarih Mecmuası, (3), 4-9
Sakaoğlu,
Necdet: Lale Devri'ne Genel Bir Bakış / Necdet Sakaoğlu. -- İstanbul, 1995. İstanbul Armağanı: Lâle Devri, 4. cilt,
17-24. Sayfa
Tunalı,
Tahsin: III. Sultan Ahmed ve Lâle Devri. Hayat
Tarih Mecmuası Cilt.1 , Sayı.5 Sayfa.34 - 43 ss. 1968
Yalçınkaya,
M. Alaaddin: Kanuni'den Lale Devri'ne kadar Türk geleneklerinin Avrupa'ya
tesirleri ve Türk Kültür öğelerinin tesir yolları / konuşmacı: M. Alaaddin
Yalçınkaya. - Uluslararası Türk Kültürü
Kongresi [6.: 2005: Ankara]. - Ankara: T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil
ve Tarih Yüksek Kurumu (AKDTYK) Atatürk Kültür Merkezi, 2009. -
5.c.(2641-2656.ss.).
Yalçınkaya,
Mehmet Alaaddin: Kanuni'den lale devrine kadar Türk geleneklerinin Avrupa'ya
tesirleri ve Türk kültür öğelerinin tesir yolları / Mehmet Alaaddin Yalçınkaya.
- Prof. Dr. Yavuz Ercan'a armağan. -
Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları, 2008. - 999-1014.ss.
Yıldız,
Zekeriya: Lale Devri. İstanbul:
Timaş Yayınları. 2011. http://www.kitapyurdu.com/kitap/lale-devri/264707.html&manufacturer_id=44489
------------------------------.
LALE DEVRİ KAYNAKÇASI HAZIRLAMAK İSTEYENLER İÇİN BAZI LİNKLER
(KISAYOLLAR)
“BİBLİYOGRAFYA:
BA,
MD, nr. 129, s. 185; nr. 133, s. 237; nr. 134 s. 156, 190; nr. 135, s. 303;
Silâhdar, Nusretnâme, s. 384-385, 388-389, 396 vd.; Râşid, Târih, IV, 311; V,
145-449; Çelebizâde Âsım, Târih, İstanbul 1282, tür.yer.; Mehmed Efendi, Le
paradis des infidèles (ed. Cl. Galland - G. Veinstein), Paris 1981; Subhî,
Târih, s. 6 vd.; Destârî Sâlih Tarihi (nşr. Bekir Sıtkı Baykal), Ankara 1962,
tür.yer.; M. M. Montagu, Türkiye Mektupları: 1717-1718 (trc. Aysel
Kurutluoğlu), İstanbul, ts. (Tercüman Gazetesi), s. 66-67; Hammer, Büyük
Osmanlı Tarihi (trc. Vecdi Bürün), İstanbul 1991, VII, 249 vd., 347 vd.; M. de
Bonnac, Mémoire historique sur l’ambassade du France à Constantinople (ed. Ch.
Schefer), Paris 1894, tür.yer.; Ahmed Refik [Altınay], Hicrî On İkinci Asırda
İstanbul Hayatı: 1100-1200 (İstanbul 1930), İstanbul 1988, s. 63-68, 71, 77-81,
85-91, 94-97, 100-101, 105-107; a.mlf., Lâle Devri (haz. Haydar Ali Diriöz),
İstanbul 1973; a.mlf., “Eski Kâğıthâne Âlemleri”, Akşam, İstanbul 7 Mart 1936;
1730 Patrona İhtilâli Hakkında Bir Eser: Abdi Tarihi (nşr. Faik Reşit Unat),
Ankara 1943; Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, IV/1, s. 147-148, 152 vd.; IV/2, s.
513 vd.; Münir Aktepe, Patrona İsyanı, İstanbul 1958; a.mlf., “Kâğıdhâne’ye
Dair Bâzı Bilgiler”, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı’ya Armağan, Ankara
1976, s. 335-374; a.mlf., “Damad İbrahim Paşa Devrinde Lâle”, TD, IV/7 (1952),
s. 85-126; V/8 (1953), s. 85-104; VI/9 (1954), s. 23-38; a.mlf., “Ahmed III”,
DİA, II, 36-38; a.mlf., “Dâmâd İbrahim Paşa, Nevşehirli”, a.e., VIII, 441-442;
B. Lewis, Modern Türkiye’nin Doğuşu (trc. Metin Kıratlı), Ankara 1970, s.
46-48; M. L. Shay, The Ottoman Empire from 1720 to 1734 as Revealed in
Despatches of the Venetian Baili, New York 1978, s. 17 vd.; Mehmet İpşirli,
“Lâle Devri’nde Teşkil Edilen Tercüme Heyetine Dâir Bazı Gözlemler”, Osmanlı
İlmî ve Meslekî Cemiyetleri (haz. Ekmeleddin İhsanoğlu), İstanbul 1987, s.
33-42; Niyazi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul 2002, s. 42, 46-50, 63,
86; Arslan Terzioğlu, “Türk-İslâm Kültür Çerçevesinde Uçma Denemeleri, Otomatik
Makinalar, Denizaltı ve Roket Teknolojisi”, Türkler (nşr. Hasan Celâl Güzel
v.dğr.), Ankara 2002, XI, 265; Faik Reşit Unat, “III. Ahmed Devrine Ait Bir
Islahat Takriri”, TV, I/2 (1941), s. 81-160; W. Heinz, “Die Kultur der Tulpenzeit
des Osmanischen Reiches”, WZKM, sy. 61 (1967), s. 62 vd.; N. Suner Pekin,
“Yahya Kemal’le Konuşmalar ve Hatıralar”, Yahya Kemal Enstitüsü Mecmuası, sy.
3, İstanbul 1988, s. 265; Salim Aydüz, “Lâle Devri’nde Yapılan İlmî
Faaliyetler”, Divan: İlmî Araştırmalar, II/3, İstanbul 1997, s. 143 vd.; Irène
Melikoff, “Lāle Devri”, EI² (Fr.), V, 645-648.
Abdülkadir
Özcan “ . http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c27/c270046.pdf
Lale
Devri Kaynakçası. http://kaynakca.hacettepe.edu.tr/kaynakca/14178066/disa_aktar/lale-devri-kaynakcasi.pdf
---------------------.
77
künye.
-------------------------.
Konu=lale
devri. http://www.toplukatalog.gov.tr/index.php?_f=1&the_page=&cwid=2&keyword=lale+devri&tokat_search_field=6&order=0&command=Tara#alt
Konular=Lale
Devri. http://ktp.isam.org.tr/
Makale
adı=lale devri araması. 99 makale. http://ktp.isam.org.tr/makale/findrecords.php
"lale
devri" site:https://www.academia.edu
"lale
devri" filetype:pdf
---------.
"lale
devrini başlatan"
"lale
devrini başlattı"
"lale
devrini kim başlattı"
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder