DOĞAN HIZLAN’IN 50’Lİ, 60’LI 70’Lİ YILLARDA YAZILARININ YAYINLANDIĞI DERGİLER

DOĞAN HIZLAN’IN 50’Lİ, 60’LI 70’Lİ YILLARDA YAZILARININ YAYINLANDIĞI DERGİLER

(Kaynak: Şükran Kurdakul: Şairler ve Yazarlar Sözlüğü. 2. Baskı. Ankara: Bilgi Yayınevi, 1973)

a (15 ocak 1956 - haziran 1960). 29 sayı çıktı. Sahibi ve Yazı İşlerini İdare eden, sorumlu yönetmen: Edip Özyörük. Aylık. | | Amacı, insanın yozlaştırılması ve kişi özgürlüklerinin baskı altında tutulmasına karşı çıkmak olarak belirlenen a dergisinde, çağdaş sanatın yeni akımlarına, yeni adlarına ışık tutan yazılar yayımlandı. Asım Bezirci, Edip Cansever, Konur Ertop, Selâhattin Hilav, Ergün Günçe, Erdal Öz, Kemal Özer, Demir Özlü, Adnan Özyalçıner, Önay Sözer, Cemal Süreya, Ülkü Tamer, Hilmi Yavuz derginin başlıca yazarları olarak gö­ ründüler. 27 mayıs 1960 hareketinden hemen sonra çıkarılan «Özgürlük Armağanı» sayısında Gençliğe Söylev (Cemal Gürsel), Atatürk Diyor ki. Devrim (Demir Özlü), Bir Asker (Fazıl Hüsnü Dağlarca), Aydınlık Günlere Önsöz (a). Devrimin Dili Ne Olmalıdır (Konur Ertop), Özgürlük Üzerine Özdeyişler adlı yazılar ve şiirler yer aldı.

http://www.zaman.com.tr/yazarlar/hilmi-yavuz/a-dergisi-anilar_900206.html

Değişim (20 kasım 1961 -15 ekim 1962). 12 sayı çıktı. Sahibi: Ümit Serdaroğlu. Sorumlu Yönetmen: Erdaf Öz (7. sayıdan sonra Özdemir Nutku). Aylık. ] ] «Bir akım dergisi değil Değişim. Tek bir tutumun, tek bir görüşün dergisi olduğu da söylenemez. Herkes kendi anlayışından kendisi sorumludur..» biçiminde tanıtılan dergide Hüseyin Cöntürk, Erdal Öz, Özdemir Nutku, İlhan Berk, Ferid Öngören, Orhan Duru, Metin And, Sevgi Nutku (Soysal), Talât Halman, Ali Püsküllüoğlu, Adnan Özyalçıner, Edip Cansever, Turgut Uyar, Ülkü Tamer yazdılar. Nusret Hızır, Varoluşçuluk Üzerine Araştırmalar (sayı 5), Nermi Uygur (Nietzsche'nin Yaşama Felsefesi, sayı 6), Selâhattin Hilav (Çağdaş Bilimde Diyalektik Düşünce, sayı 6'ın yazıları, —kısa oyunlar özel sayı­ sında— Başar Sabuncu'nun, Sermet Çağan'ın oyunları çıktı. Dergi son sayısında Kierkegaard'ın «Toplumu kurtarmak ne toplumun işidir, ne de toplum örgütlerinin, bu sadece bireyin işidir..» sözlerini «manşet» yaparak yayımına son verdi.

Papirüs (haziran 1966 - haziran 1970). 47 sayı çıktı. Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü: Cemal S. Seber. Aylık. || Şair Cemal Süreya'nın yönettiği Papirüs dergisi, ilk sayılarından itibaren yeni ve eski edebiyatımızın değerlerine tutarlı bağlılığı, inancı ve eleştirisiyle «yerli» bir kimlik kazandı. Bu özelliğini son sayısına kadar da korumayı başardı. «Daha çok okur» amacının kaçınılmaz tehlikelerine düşmeden edebiyatımızın çeyrek yüzyıllık gelişmesine ışık tutan yazılarla eski ile yeni arasındaki verimli ilişkileri gün yüzüne çıkarırken, 1960 - 70 yıllarının yeni sanatçılarını sergilemedeki tutarlılığı ile de başarılı oldu. Mehmet Doğan, Attilâ Özkırımlı, Füruzan, Afşar Timuçin, İsmet Özel, Süreyya Berfe, Seyfettin Başçıllar, Ataol Behramoğlu asıl kişiliklerini ortaya koyan çalışmalarını bu dergide yayımla- 447 dılar. || Cemal Süreya'nın Nâzım Hikmet (sayı 2), Orhan Veli (sayı 8), Cahit Külebi (sayı 11); Mehmet Doğan m Orhan Veli'den Bize Kalanlar (sayı 8), Saman Sarısı (sayı 16); Turgut Uyar'ın Büyük Olsun (sayı 17), Korktuğum Şey (sayı 20); Nermin Menemencioğlu'nun Tarusa Yolu (sayı 29), Selim İleri'nin Kırık İncelikler Şairi: Behçet Necatigil (sayı 44), çağdaş şiirimizin belli başlı yapıtları, şairleri üzerine çözümleme, inceleme yazıları çıktı. || Rauf Mutluay Konuları ve Kişileriyle Hüseyin Rahmi Gürpınar (sayı 33 - 34), Özlemleriyle Orhan Veli (sayı 8); Asım Bezirci İlk Şiirler, Orhan Veli Özel sayısı), Attilâ Özkırımlı (Düzyazı GelişimindeİlkYol Açıcılar, sayı 42), Murat Belge, Adnan Binyazar, Konur Ertop, Zühtü Bayar (Kafatasının Açıklaması, sayı 16), Ahmet Koksal, Mehmet Şeyda, incelemeler, kitap tanıtma ve eleştiri yazıları yayımladılar. Melih Cevdet Anday, Turgut Uyar, Edip Cansever, Salâh Birsel, Cahit Irgat, Cemal Süreya, Tevfik Akdağ, Ahmet Oktay, Turgay Gönenç, Güven Turan, Füruzan, Adnan Özyalçıner, Demir Özlü, Necati Cumalı, Afet Muhteremoğ- lu (İlgaz), Sevgi Sabuncu, Muzaffer Buyrukçu dergide yazan şairler, hikâyeciler arasında göründü. || 1960 - 70 döneminin, her sayısı özenle hazırlandığı belli olan, en iyi edebiyat dergilerinden biri.

Soyut (nisan 1965 ). Sahibi: Halil İbrahim Bahar. Sorumlu Yönetmeni : Bülent Dalyancı. (Eylül 1 972’de çıkan 50. sayıda Sorumlu yönetmen : Halil İbrahim Bahar. Teknik sorumlu: 450 Mehmet Günel). || Sunuş yazısında «evrimci, devrimci genç kuşağın dergisi olmak amacı ile» çıktığı belirtilen Soyut dergisi, sanat anlayışını «Dergimize Soyut adını takmamız bir rastlantı değildir. Sanatın, araçları ne olursa olsun usun soyutlama işlevi ile ortaya çıktığı kanısındayız. Sanat gerçeğine soyutlamada derinleşmekle varılır diyoruz.» biçiminde savlarla ortaya koydu. Bir süre de sayfalarında bu anlayışla çelişmeyen örnekler verildi. Derginin ilk iki yılında Halil İbrahim Bahar, İsmet Zeki Eyuboğlu, Sedat Ümran, Günel Altıntaş, Sezai Karakoç, İrfan Yalçın, Eser Gürson, Güven Turan ilk iki yılında derginin başlıca yazarları olarak göründüler. Daha sonra Asım Bezirci, Aydın Hatiboğlu (Kültür Emperyalizmi ve Kültür Komprodorları, sayı 23), Anıl Meriçelli gibi Soyut'un sanat anlayışına aykırı görüşlere sahip olan yazarlar sayfalarında yer aldı. 2. dizinin ilk sayılarında ise Ceyhun Atuf Kansu, Haşan Hü­ seyin, Süreyya Berfe, Zühtü Bayar (Politika Karşısında Sanat sayı 8) da katıldılar. Derginin 13. sayısı Said Maden'in çevirileriyle Mayakovski ye, 42. sayısı Said Maden, Hilmi Yavuz, Enver Gökçe'nin çevirileriyle Pablo Neruda ya ayrıldı. Bu evresinde inceleme, araştırma yazılarına da geniş yer verildi : Ahmet İnam'ın Edebiyatta Fenomenoloii (sayı 7), Metin Eleş­ tirisinde Matematik (sayı 26), İrfan Yalçın'ın Yorgun Savaşçı (sayı 25), İsmet Zeki Eyüboğlu'nun Anadolu Şiirinde İlk Çağ Kavramları (sayı 27 - 33), Fahir Onger'in, Behçet Necatigil (sayı 30, 31), Asım Bezirci, Toplumcu Şiirimiz İçinde Fazıl Hüsnü Dağlarca (sayı 35). Zühtü Bayar'ın Şiirin Şahan Diyalektiği (şubat 1971). || 1972'de başlıca yazarları: Halil İbrahim Bahar, Günel Altıntaş, İsmet Zeki Eyüboğlu, Haşan Hüseyin, Cemal Süreya, Afşar Timuçin, Zühtü Bayar. Asım Bezirci, Muzaffer Buyrukçu, Güner Ener, Ali Yüce, Sait Maden

Ş iir Sanatı (kasım 1965 - haziran 1967). 20 sayı çıktı. Sahibi: Günseli özler. Yönetmen: Kemal özer. Aylık. II Kemal Özerin Niçin Şiir Dergisi? başlıklı yazısında: «Şiir Sanatı, yalnız şiire, şiirin sorunlarına yer vermek için çıkıyor. Bütünüyle buna ayrıldığından öteki dergilerden daha fazlasını gerçekleştirmek umudunda, özelliği, belirli bir görüşü, belirli bir kuşağı öne sürüp onun savaşını, savunmasını yapmasından değil de şiir için bir forum olmak istemesinden geliyor.» diye amaçlarını belirttiği dergide; Can Yücel, Gülten Akın, Hilmi Yavuz, Sezai Karakoç, Ataol Behramoğlu, Süreyya Kanıpak (Berfe), Özdemir İnce, Refik Durbaş, Ruşen Hakkı, Ercüment Uçarı, Anıl Meriçelli, Kemal Özer, Abdülkadir Bulut'un şiirleri; Doğan Hızlan, Murat Belge (T. S. EUiot'm F. Alfred Prufrock’un Aşk Şarkısı Üzerine Bir Metin İncelemesi, 2, 3. sayılar), Afşar Timuçin Şiir Eleştirileri (sayı 11), Konur Ertop (Yeni Türk Şiirine Bakarken, sayı 11), Mehmet Doğan (Şiirde Toplumsal Öğe, sayı 13) yazıları; Sezai Karakoç, Cevat Çapan, Can Yücelin çevirileri yer aldı.

Türkçe (Ocak 1960- temmuz 1964). 43 sayı çıktı. Sahibi ve sorumlu yöneticisi: Fazıl Hüsnü Dağlarca. Yazı İşlerini Yöneten: Konur. || İlk sayısında Dç. Dr. Mecdut Mansuroğlu, Dç. Dr. İsmet Sungurbey, Ö. Asım Aksoy, Fazıl Hüsnü Dağlarca, A. Turan Oflazoğlu, Özdemir Asaf, Arslan Kaynardağ, Konur, Hilmi Yavuz'un yazı ve şiirlerinin yer aldığı Türkçe, dilimizin özleşmesi savaşına katkıda bulunan içeriğini yitirmeden işlevini yerine getirmeye çalıştı

Yelken (1 şubat1957 -*). Sahibi: Rüknettin Resuloğlu. Aylık. || Tahir Kutsi Makal (1957 - 58), Şükran Kurdakul (1958 - 62), Afşar Timuçin, Ömür Candaş (1962 - 65), Mübeccel İzmirli (1966 - 69)'nin yönettikleri Yelken, 1958 - 69 yıllarının hareketli dergilerinden biri olarak göründü. Sabahattin Eyüboğlu, Orhan Kemal, Attilâ İlhan, Bedri Rahmi, Asım Bezirci, Mehmet Şeyda, Muzaffer Buyrukçu, Hüseyin Cöntürk, Demirtaş Ceyhun uzun süre sürekli olarak yazdılar. Haşan Hüseyin, Afşar Timuçin, Aydın Hatiboğlu, Turgay Gönenç, Eray Canberk, Nurer Uğurlu, Coşkun Zengin, Kamuran Şipal, Günay Akarsu, Behzat Ay, Güven Turan, Gürol Sözen, Gürkal Aylan, Mübeccel İzmirli gibi, 1960 kuşağının başarı düzeyine ulaşan kalemlerinin meydana çıkmasına yardımcı oldu.

Yeni Dergi (ekim 1964 - > ) . Yöneten: Memet Fuat. Aylık, li «Yeni Dergi her şeyden önce, başka dillerdeki sanat olaylarını, düşünce tartışmalarını dilimize aktarmak amacı güdecek. Onun için bu dergide daha çok çeviri yayınlar okuyacaksınız.» || Sunuş yazısında, amacı böyle açıklanan Yeni Dergi'nin ilk sayısında Bertrand Russell, Appollinaire, Jean - Paul Sartre, Claude Simon, Silone, Jean Vilar, VVylie Sypher gibi batılı sanat­ çıların, düşün adamlarının yazılarından çevirilere yer verildi. Konur Ertop, Doğan Hızlan, Memet Fuat'ın eleştirileri ve Oktay Rifat'ın Etleri Var Özgürlüğün adlı şiiri yayımlandı. || Dört yıl bu amaca uygun olarak hazırlanan dergi, 1967'den sonra Türk edebiyatının sorunlarını konu alan incelemeler, sinema, tiyatro, resim sanatları üzerine eleştiri yazıları, hikâyeler verilerek, «yerlileştirildi». Bu evresindedeğişik türlerde yazan başlıca kişilikler şöyle belirtilebilir: Şairler: Oktay Rifat, Melih Cevdet Anday, Behçet Necatigil, İlhan Berk, Turgut Uyar, Edip Cansever, Cemal Süreya, Ülkü Tamer, Ahmet Oktay, Kemal Özer, Ataol Behramoğlu, İsmet Özel, Egemen Berköz, ayrıca Nâzım Hikmet'in şiirleri. Hikâyeciler: Füruzan, Orhan Duru, Adnan Özyalçıner, Demir Özlü, Sevgi Sabuncu, Tomris Uyar, Necati Cumalı, Yaşar Kemal, Fakir Baykurt, Selim İleri, Leylâ Erbil, Şükran Kurdakul, Ümit Kaftancıoğlu, Osman Şahan, Nedim Gürsel. Eleştirmenler: Memet Fuat, Asım Bezirci, Fethi Naci, Mehmet Doğan, Murat Belge, Ayhan Gerçeker, Mustafa Öneş, Ahmet Oktay, Selim İleri, Nedim Gürsel, Mehmet Ergün. ] | Özdemir Nutku, Memet Fuat, Gürkal Aylan (Tiyatro); Ali Gevgilili (sinema); Sezer Tansuğ (resim). || Yeni D ergi'de yayımlanan inceleme ve eleştiriler üzerinde bir fikir verebilmek için kimi saptamalar yapılabilir: György Lukacs : Dostoyevski Üzerine (sayı 74, kasım 1970), Sigmund Freud : Dostoyevski ve Baba Katilliği (sayı 67, nisan 1970), Christopher Caudwell : Güzelliğin Kaynağı (sayı 87, aralık 1971), Şiirin Düş Görevi (sayı 95, ağustos 1972), Lionel Trilling : Freud ve Edebiyat Üzerine (sayı 55, nisan 1969), Asım Bezirci: Yanık Saraylar (sayı 12, eylül 1965), Demir Özlü: Sabahattin Ali'nin Kitapları 463 (sayı 16, ocak 1966), Sabahattin A li İçin (sayı 17, şubat 1966), Fethi Naci : Aylak Adam (sayı: 48, eylül 1968), Yeşil Gece (sayı 86, kasım 1971), Murat Belge: Fahim Bey ve Biz (sayı 43, nisan 1968), Özdemir Nutku: Musahipzâde Celâl (sayı 53, şubat 1969), Selim İleri: Sabahattin Ali'nin Hikâyeleri (sayı 53, şubat 1969), Pertev N. Boratav: Bugün de Yaşayan Yunus (sayı 85, ekim 1971), Mehmet Doğan: Halikarnas Balıkçısı Üstüne (sayı 91, nisan 1972), Füruzan'da Tip Geliş- tirimi (sayı 97, ekim 1972), Mehmet Ergün: Kelleci Memet Üzerine (sayı, 99 aralık 1972). !) Yeni Dergi'nin bir özelliği de değişik edebiyat çevrelerinde yankı uyandıran özenle hazırlanmış özel sayılarıdır. Başlıcaları: Franz Kafka (sayı 11, ağustos 1965), F. G. Lorca (sayı 17, şubat 1966), Masal ve Edebiyat (sayı 23, ağustos 1966), Nâzım Hikmet (sayı 29, şubat 1967), İntihar (sayı 41, şubat 1968), Marx'çı Eleştiri (sayı 44, mayıs 1968), Küba Edebiyatı (sayı 50, kasım 1968). Yeni Edebiyat (kasım 1969 - ekim 1971). 24 sayı çıktı. Sahibi: Altın Kitaplar Yayınevi adına Dr. Turhan Bozkurt. Sorumlu yazı işleri müdürü: Doğan Hızlan. Aylık. || İlk sayısı Kemal Tahir, Sabahattin Kudret Aksal, Konur Ertop, Turgut Uyar, Doğan Hızlan, Turhan Selçuk, Necati Cumalt, Pertev Boratav, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Zahir Güvemli, Rauf Mutluay, Orhan Hançerlioğlu, Nijat Özön imzaları ile çıkan Yeni Edebiyat, daha sonra da değişik anlayışlardaki kalemleri sayfalarında birleştirme çabasını sürdürdü. «Niçin Çıkıyoruz?» başlıklı yazıda okurlarına bildirdiği gibi yurt ve dünyadaki önemli edebiyat olaylarını yansıtmaya özen gösterdi. Röportajlar, konuş­ malar, açık oturumlar yayımladı. Dergide Abdülkadir Gölpı* narlı. Haşan Âli Ediz, Cevdet Kudret Aziz Nesin, Orhan Kemal, Oktay Akbal, Rauf Mutluay, Behçet Necatigil, Asım Bezirci, Şükran Kurdakul, Fakir Baykurt, Bilge Karasu, Hilmi Yavuz, Turgut Uyar, Ece Ayhan, Konur Ertop, Kemal Özer, Ferid Edgü. Afşar Timuçin, Eray Canberk vb. gibi her kuşaktan yazarın eserleri yer aldı.

Yeni Edebiyat (kasım 1969 - ekim 1971). 24 sayı çıktı. Sahibi: Altın Kitaplar Yayınevi adına Dr. Turhan Bozkurt. Sorumlu yazı işleri müdürü: Doğan Hızlan. Aylık. || İlk sayısı Kemal Tahir, Sabahattin Kudret Aksal, Konur Ertop, Turgut Uyar, Doğan Hızlan, Turhan Selçuk, Necati Cumalt, Pertev Boratav, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Zahir Güvemli, Rauf Mutluay, Orhan Hançerlioğlu, Nijat Özön imzaları ile çıkan Yeni Edebiyat, daha sonra da değişik anlayışlardaki kalemleri sayfalarında birleştirme çabasını sürdürdü. «Niçin Çıkıyoruz?» başlıklı yazıda okurlarına bildirdiği gibi yurt ve dünyadaki önemli edebiyat olaylarını yansıtmaya özen gösterdi. Röportajlar, konuş­ malar, açık oturumlar yayımladı. Dergide Abdülkadir Gölpı* narlı. Haşan Âli Ediz, Cevdet Kudret Aziz Nesin, Orhan Kemal, Oktay Akbal, Rauf Mutluay, Behçet Necatigil, Asım Bezirci, Şükran Kurdakul, Fakir Baykurt, Bilge Karasu, Hilmi Yavuz, Turgut Uyar, Ece Ayhan, Konur Ertop, Kemal Özer, Ferid Edgü. Afşar Timuçin, Eray Canberk vb. gibi her kuşaktan yazarın eserleri yer aldı.