SIFIR NOKTASI HAKKINDA SEÇMELER
SIFIR NOKTASI / AYASOFYA
8.8.2015
Yazmalar
1
“18. yüzyıl ortalarında İstanbul'da doğarak
III. Mustafa zamanında yaşayan Laleli camii muvakkidi KALFAZADE İSMAİL ÇINARİ
1780 de Logaritmayı ülkemize tanıtan kişidir. III. Ahmet zamanında elçi olarak
1721 de Avrupa'ya giden Yirmisekiz Mehmet Çelebi'nin getirdiği astroloji ile
ilgili kitaplar arasında gelen J.D.CASSİNİ'nin astronomi cetvelini yarım yüzyıl
kitaplık raşarında durduktan sonra astrolojiye meraklı III. Mustafa'nın emri
ile 1772 de dilimize çevirmiştir. Bu cetvelde Paris meridyenine göre yapılmış
hesapları Süleyman-ı MAKAMİ (Katib-i Divani) İstanbul meridyenine ve
İslam ülkelerinde kullanılan Arabi takvimine dönüştürerek 1798 de yayınladı. Bu
yapıta "Zîc-i Cedid Hülasa-i Garra" adını verdi.” (Kaynak: http://www.hkmo.org.tr/hakkimizda/meslegimiz/turk_haritacilik_tarihi.php )
Kitap
İçinde
2
Şerbetçi, Muzaffer: Türk Haritacılığı Tarihi
(1895 - 1995). Türk Haritacılığının 100. Kuruluş Yılı Anısına. İstanbul, 1999. http://www.hkmo.org.tr/hakkimizda/meslegimiz/turk_haritacilik_tarihi.php
“1908 de ilan edilen İkinci Meşrutiyet ile
haritacılık konularında da bir kımıldama olmuş ve 1909 yılında Genelkurmay'da
harita şubesine bağlı nirengi ve topografya kısımlarından oluşan "Hürriyet
Anıtı"nın ekseninden geçen (daha sonra Ayasofya kubbesi) meridyen başlangıç
meridyeni alınmıştır. Ayasofya kubbesinin Paris gözlemevi ile olan boylam farkı
26038'44" olarak hesaplanmıştır. Rumeli ve Anadolu için 44 grad'tan geçen
enlem dairesi ortalama enlem dairesi olarak kabul edilmiştir.”
--------------
“1912 yılında Erzurum da 6127.396 m lik bir
baz ölçülmüş, Erzurum hükümet konağı yakınında bulunan "Markof"
kışlası pavyonunun Rus astronomu GUEDEONOF tarafından Paris'le olan farkı 380
56'11" olarak saptandığından Erzurum-Ayasofya arası 13.66789 grad bulunmuştur.”
--------------
“1911-1929 yılları arasında Korgeneral
Mehmet Şevki (ÖLÇER) yönetiminde 1:200 000 ölçekli 123 paftadan oluşan
Türkiye'ye ait istikşaf haritaları yapıldı. Bu haritalar 40x50 cm boyutlu (80
km x 100 km) grad bölümlü, Clark elipsoidi üzerinde Bonne projeksiyonlu B=44
grad, olup başlangıç Ayasofya kubbesidir 92).”
--------------
“Yapımına Harita Genel Komutanlığınca 1911
de başlanan 1:200 000 ölçekli haritalar 1925 yılında hızlandırılarak 1930 da
tamamlanmıştır. 40x50 cm boyutlu Bonne projeksiyonunda ve yersel yöntemle
yapılan bu haritalar seri nirengiye dayanmaktadır. 124 paftadan oluşmakta olup
eşyükseklik eğrilidir. Boylam başlangıcı Ayasofya kubbesi alemidir (şekil
-3.3).1927 de Bonne projeksiyonu terkedilerek yine 3 gradlık Ayasofya
başlangıçlı Gauss-Krüger projeksiyonu uygulandı.”
-----------------
“Başlangıç meridyeni M. Şevki Paşa
tarafından Ayasofya'dan Hürriyet tepesi anıtına aktarmak istenildi, ancak araya
giren savaşlar dolayısi ile bu mümkün olmadı. 1932 de Kandilli rasathanesi
başlangıç alınmak istendi. Ancak bu da mümkün olmadı. Ayasofya'nın coğrafik
koordinatları B = 45.56483671 gon veya 4100'30", L = 32.20145793 gon veya
2858'52" dır (bazı yayınlarda 2858'50.6" veya 32.20087 gon) 102).”
Makaleler
3
·
Emre,
Yakup: Osmanlı’nın başlangıç meridyeni Ayasofya’ydı. Yedikıta, Temmuz 2014. http://www.yedikita.com.tr/
4
·
İstanbul Aydın Üniversitesi Sıfır Meridyen
Sonuç Bildirgesi. http://sifirnoktasi.net/istanbul-aydin-universitesi-sifir-meridyen-sonuc-bildirgesi/
“Ayasofya’nın
bir özelliği de Doğu Roma (Bizans) ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde
hazırlanan haritaların başlangıç referans noktası olmasıdır. Yani haritaların
sıfır başlangıç meridyeni Ayasofya’nın kubbesinin ortasından geçen hat kabul
edilmiştir. Bir anlamda bu nokta doğu, batı olarak dünyayı ikiye ayırmıştır.
Böylece zaman belirlemede referans noktası olan İstanbul aynı zamanda bir
ticaret merkezi olarak ta büyük önem kazanmıştır.
Ancak,
tarihin o dönemlerinde dünyadaki diğer bazı ülkeler de kendi sıfır noktalarına
göre haritalar yapmışlarsa da Doğu Roma ve Osmanlı İmparatorlukların
üstünlükleri İstanbul’u daha bir ön plana çıkarmıştır.
1850’li
yılların ortalarında dünyada yaklaşık 22 kadar referans noktasının olması ve
sanayi devrimi sonrası demir yollarının ve gemilerin ulaşım ve ticaret araçları
olarak devreye girmesi, ister istemez ortak bir başlangıç noktası ihtiyacını
doğurmuştur.
Çeşitli
ülkelerde yapılan bir dizi toplantının ardından nihayet 1884 yılında Amerika
Birleşik devletlerin Washington şehrinde yapılan, ortak bir başlangıç
meridyenin tespiti toplantısında, İngiltere’nin Greenwich kasabasında 1675
yılında kurulan zamanın önemli rasathanelerinden biri şu anda adı “Old
Greenwich Observatory” olarak geçmekte- Greenwich Rasathanesi boylamın
başlangıç noktası olarak kabul edilmiştir. Greenwich Rasathanesi’ndeki meridyen
dürbününün optik ekseninden geçen hat başlangıç meridyeni olarak kabul
edilmiştir. Greenwich Rasathane’si aynı zamanda 1833 yılından beri bir zaman
topu yardımıyla devam ettirmekte oldukları zaman sinyallerini de üstlenmiştir.”
--------------------
“Toplantının
genel değerlendirilmesi kısmında aşağıda maddeler halinde sıralan öneri ve
dilekler ortaya çıkmıştır:
İstanbul
Meridyeni ile ilgili daha fazla bilgi edinilmeli; bunun için de, Osmanlı
arşivlerinin daha detaylı bir taranması yapılmalıdır.
Osmanlı
Arşivleri Daire Başkanlığı’nda coğrafyacı, tarihçi, astronom, ilahiyatçı gibi
kadrolar istihdam edilmelidir. Ancak bu sayede taranan eserlerin bulunması ve
anlaşılması mümkün olabilecektir. Yani konusunda yetişmiş uzman kişilerin
devreye sokulması şarttır. Bu toplantıda gördük ki Osmanlı arşivlerinde birçok
tasnif edilmemiş belge bulunmaktadır.
Ayrıca
Fransızca bilen bir kişinin arşivlerde mutlaka çalışıyor olması gerekir.
Bir
araştırma Enstitüsü kurulmalıdır. Kurslarla uzman yetiştirilmelidir. Enstitüde
çeviri yapan, eski yazı okuyabilen uzmanlar istihdam edilmelidir.
Sıfır
meridyen çizgisinin tarihçesi ülkemiz rehberleri tarafından Sultanahmet’te,
Ayasofya’da çok iyi işlenmeli ve bu konular turistlere anlatılmalıdır.
2015
Ekim ayı içinde uluslararası bir sempozyum gerçekleştirilmeli ve konu enine
boyuna bu sempozyumda tartışılmalıdır.
Meridyen
konusunda yapılacak daha kapsamlı çalışmalar sonucunda elde edilecek bilgiler
orta öğretim kitaplarında yer almalıdır.”
5
·
Sakin,
Orhan: Sıfır Meridyeni ve Ayasofya. http://orhansakin.blogcu.com/sifir-meridyeni-ve-ayasofya/19952692
“19.
yüzyılın ikinci yarısı, aynı zamanda Batı’nın dünya üzerinde hâkimiyet ve
üstünlük kurma yarışına girdiği bir dönemdir. 1884 yılında Washington’da
yapılan konferansta İngiliz tezinin kabul edilmesi, “Güneş batmayan
imparatorluk” olarak da adlandırılan İngiltere’nin küresel gücüyle bağlantılı
olduğu inkâr edilemez. Fransa’nın çekincesine rağmen Osmanlı temsilcisi Rüstem
Efendi’nin de çoğunluğun yanında yer aldığı anlaşılmaktadır.
Ancak
bu tarihten sonra hazırlanan haritalarda büyük devletlerin kendi başkentlerinde
geçen meridyenleri esas alan haritalar hazırladıklarını görmekteyiz. Nitekim
Osmanlı Devleti’nin hazırladığı haritalarda da başlangıç meridyeni
İstanbul’dan, Ayasofya’nın kubbesinden geçiyordu. Bu gibi haritaların
bazılarının üzerinde “Mebde-i Tûl Dersaadet” yani başlangıç boylamının İstanbul
olduğu belirtiliyordu. Hatta 1940’lı yıllarda bile “Tul Ayasofya’dan başlar”
ibareli haritalar kullanılmış olduğunu biliyoruz.”
5.1.
·
“İstanbul
Sıfır Meridyeni Çalıştayı: Tarih Boyunca Koordinat Sistemleri Ve Haritacılık
(24 Aralık 2014)
İstanbul
Aydın Üniversitesi’nin Bahçelievler Yerleşkesi’nde 24 Aralık 2014 günü
gerçekleşen çalıştayın programı aşağıda sunulmuştur. Bilindiği gibi, 26 Aralık
1925 tarihli “Günün 24 Saate Taksimine Dair Kanun” uyarınca, alaturka saat
terkedilerek, Türkiye’de ulusal saat sisteminde İzmit’ten geçen 30. Meridyen
esas alınmış ve saatler Ocak 1926’dan itibaren Greenwich sıfır meridyenine göre
belirlenmeye başlanmıştır. Ancak önceki yüzyıllarda, Ayasofya’dan (Istanbul)
geçen meridyen, haritalarda başlangıç (0˚)meridyeni olarak yer almıştır.
Açılış
Konuşmaları (Selami Gözenç, Adnan Ökten, Mustafa Aydın)
Birinci
Oturum (Başkan: İlber Ortaylı)
·
Türker
Özkan, Dünyada Bilinen Sıfır Meridyen Noktaları
·
Yalçın
Koçak, Greenwich Sıfır Meridyeni: Tarih Süreci ve Haritaların Dili – Rüstem
Paşa
·
Yakup
Emre, Müslüman Bilim Adamlarına Göre Başlangıç Meridyenleri
İkinci
Oturum (Başkan: Adnan Ökten)
·
Hüseyin
Turoğlu, Datum, Koordinat Sistemleri, Sayısal Coğrafya ve Teknolojileri
·
Cengizhan
İpbüker, Koordinat Sistemleri ve Harita Projeksiyonları
·
Mesut
Elibüyük, Ayasofya Meridyenine Göre Hazırlanan Haritalar: Tarihçesi
·
Orhan
Sakin: Osmanlı Dönemi Harita ve Belge Örnekleri
Üçüncü
Oturum (Başkan: Saim Yeprem)
·
Metin
Tuncel, Başlangıç Meridyeni ve Saatler Meselesi
·
Adnan
Ökten, Astrometrik Koordinat Sistemleri ve Zaman
·
Feza
Günergun, Kaan Üçsu, Vakit Küreleri ve Osmanlı Türkiyesi’nde Saatleri
Greenwich’e Göre Ayarlamak
·
Abdülaziz
Bayındır, Başlangıç Meridyeni: Namaz Vakitlerinin Belirlenmesi
Dördüncü
Oturum: Genel Değerlendirme ve Sonuç Bildirgesinin Yayınlanması” http://www.journals.istanbul.edu.tr/iuoba/article/viewFile/5000112810/5000105059
6
·
Hanhan,
Uluç: GreenwichMean Time ( GMT) kabulu ve Ahmet Rüstem Efendi (
AlfredBilinski). 29.03.2012. http://amatordenizcilik.blogspot.com.tr/2012/03/greenwich-mean-time-gmt-kabulu-ve-ahmet.html
Maddeler
7
·
dünyanın
sıfır noktası greenwich değil İstanbul. https://eksisozluk.com/dunyanin-sifir-noktasi-greenwich-degil-istanbul--4648569?p=1
8
“Osmanlı Devleti'nde saatleri, Ayasofya'nın
kubbesinden geçtiği varsayılan ve Arz-ı Halife veya Arz-ı İstanbul olarak
adlandırdıkları meridyene göre ayar ederlerdi.[kaynak belirtilmeli] 1925'te 697
sayılı Günün Yirmi Dört Saate Taksimine Dair Kanun ile birlikte, saat diliminde
de uluslararası bir standart haline gelmiş olan GMT sistemi kabul edilmiştir.”
Köşe
Yazıları
9
·
Koçak,
Yalçın: Bir tarihi hırsızlık.(2009, 9 Aralık). http://yalcinkocak.com/obs-3-bir-dunya-masali/
“ZAMANINIZI
hangi saat dilimine bağlıyorsunuz?
Ekonominizi
hangi bloka bağlı tutuyorsunuz?
Paranız
hangi dövize endeksli?
Bankalarınızı
hangi sistem denetliyor?
Borsanızın
kâğıtları nerelerin rüzgârından etkileniyor?
Bir
kısım emperyal sömürü rasyolarını yazdık sadece.”
-----------------
“Osmanlı
devrinde bütün Müslümanlar saatlerini, Ayasofya Caminin kubbesinden geçen ve
Arz-ı Halife veya Arz-ı İstanbul denilen meridyene göre ayar ederlerdi. Bu
uygulama 1932′de kaldırılıp Greenwich esas alındı.”
-----------------
“Ortada
bir noksan var, bir karartma var, bir hırsızlık var, en saf soruyla bir yanlış
ve yanıltma var.
Tarihe
dönelim, Haritacılığın başladığı Hicri 6. Yüzyıldan beri kabul edilen sıfır
meridyeni İstanbul’dan geçerdi. Yani dünyanın merkezi buraydı: 2010 yılında
Avrupa Kültür Başkenti yapılan bu saadet beldesi…
İstanbul’un
batısı yani Vatikan Batı Roma ve Anadolu Bizans Doğu Roma, neye göre? İstanbul’a
göre.
Ta ki
1884’e kadar Sömürgeci İngilizler çaldılar Ayasofya’nın Kubbesinin hilalinden
geçen Yere Batan Sarayı’nın önündeki Milenyum Taşı’nı ve götürüp Greenwich’e
diktiler. Naylon bir Coğrafya Kongresinde sıfır noktası bura dediler, Doğu-Batı
Roma’yı unuttular. İşte tarih bize Coğrafya Hırsızlığını ifşa ediyor. İşte
değiştirilen tarihin “İnsanlığı şaşırtan bir mahiyet aldığını” bir kez daha
görmekteyiz.
Şimdi
2010’da dünya devletleri İstanbul’a gelecekler, Bir hoş geldin hediyesi illâ ki
vermeliler “Çalınan tarihi eserler ve
kültür hazineleri ülkelerine iade edilecek” ( Uluslar arası Hukuk ve BM
Kararları gereği). İstanbul’un bu Tarih,
Coğrafya ve Kültür zenginliğinin nişanesi olan Sıfır Meridyen Kolyesi’ni
getirip Yedi Tepeli Şehrin Ortadoks yapıtı Ayasofya’sının, Müslüman Türk yapımı
Kubbesinin Hilalinden geçirtmeliyiz.
Biz
yapalım, çalanlar kabul eder, etmez… Kendileri bilir. Kabul edenlerle tören
yaparız.
Hırsızın
metresine, güven olamayacağını tüm dünyaya anlatırız, aydınlatırız.
Umalım
ki 2010 İstanbul Kültür Başkenti Program Yapımcıları ve İstanbul’un güzide
üniversiteleri bu konuyla ilgili bir çalışma yapıp bu konuda gençliğimizi,
geçmişimizi, geleceğimizi aydınlatırlar!”
10
·
Koçak,
Yalçın: GMT: GreenwichMean Time IMT: İstanbul Mean Time. (2009, 20 Aralık). http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/13255515.asp
11
·
Koçak,
Yalçın: İstanbul dile gelse hastanelerim. (2010, 9 Şubat). http://yalcinkocak.com/istanbul-dile-gelse-hastanelerim/
“Kültür
Başkenti İstanbul aslında Dünyanın Merkeziydi. 1886 yılında İngilizler götürene
kadar dünyanın sıfır noktası (zero point), sıfır meridyeni ve doğu ve batıyı
tayin eden gün dönümü çizgisi ve saatin başlangıcı İstanbul’du (Istanbul Mean
Time IMT). Dünya İstanbul Ana zamanına göre ne kadar ileri ya da geri olduğunu
kabul ediyordu, ya da İstanbul’un Doğusu ya da Batısında kalan coğrafyaya
İstanbul yön veriyordu.”
12
·
Koçak,
Yalçın: İstanbul dile gelse Kadir Topbaş
Bey’e Açık Mektup. (2010, 17 Şubat). http://yalcinkocak.com/istanbul-dile-gelse-kadir-topbas-beye-acik-mektup/
“Coğrafyanın
başkentiydi İstanbul, çalınan sıfır numaralı meridyenini istiyor.
Zamanın
başkentiydi İstanbul (IMT) Mean Time’ ını istiyor (İstanbul Ana Zamanı).
Tarihini çalmışlar İstanbul’un, coğrafyasını
da, zamanını da, hafızasını da…
İsteyelim
Başkan 2010 Kültür Başkenti olmak İstanbul’u kesmez, İsteyelim.
Vermezler mi?
Bir coğrafya kongresi de biz toplarız,
Ekmeleddin Bey ne güne duruyor.
İşte
hastanelerim, liselerim, kiliselerimle ben zaten dünya başkentiyim.
Çok
dilli, çok dinli, çok renkli insanoğluna nice 1000 yıldır ev sahipliği ederim.
Bir
Ortaköy meydanım; okunan Ezanım, çalan çanım, hazanımın eşi yok Dünyada.
Ortadoğu
Basın Merkezi Atina’da, Finans Merkezi Londra’da, Moda Merkezi Paris’te, BM New
York’ta
Ben
dünya milletlerine, insanoğlunun eğitimine, sağlığına, maneviyatına saygılı tek
beldeyim.
Ben
İstanbul’um… Dünya’nın Başkenti olmaya layık tek beldeyim…
Ha
gayret, biraz cesaret…
Vesselam”
13
“Sıfır
meridyen İngiliz tarafından çalınıp İstanbul’dan ta Greewich’e taşınırken sesi
çıkmayanlar.”
14
·
Tozluyurt,
Erkan: Greenwich – Kraliyet Gözlemevi. 11.03.2013. http://erkantozluyurt.com/greenwich-kraliyet-gozlemevi/
“Osmanlı
devrinde bütün Müslümanlar saatlerini, Ayasofya Caminin kubbesinden geçen ve
Arz-ı Halife veya Arz-ı İstanbul denilen meridyene göre ayar ederlermiş. Bu
uygulama 1932’de kaldırılıp Greenwich esas alınmış.”
15
·
Koçak,
Yalçın: Garbiyat (Batıyı okumak). (2014, 3 Şubat). http://yalcinkocak.com/garbiyat-batiyi-okumak/
“İngilizlerin
bizden 1886 yılında çalıp, götürüp Grenwich’e diktikleri, yarısı Yerbatanın
önünde duran Sıfır Meridyen taşı. Kaçımız bunun Ayasofyanın Kubbesinindeki
Alemin Hilalinin içinden geçen meridyenin Dünyanın Sıfır Meridyeni olduğu ve
adının Halka-i Saadet veya Halka-i Hilafet olduğunu, biliyoruz. Kitaplarımızda
çocuklarımıza bunu böyle mi öğretiyoruz?.
İki
pragraf yazıda çıkanları icmal edelim;
1-Batı’da
bir cumhuriyet; Bayrağı, Toprağı, Tebası, Milli Marşı, Parası, pulu hazır. İrade bekler.
2-GMT
yerine İMT talep edilmeli, kabul etmezler. Hırsızlıkları tescil ettirilmeli,
Gençliğimiz bilmeli.
3-Ayasofya
kubbesindeki Hilal ne anlama geliyor, o eser anlamına uygun ikame edilmeli.
4-Hilafeti
İngiliz kaldırttıysa ve biz istiyorsak ve de hala gücü varsa, Ayasofya bu
Şuraya ev sahipliğinde bulunmalı.
İşte
Garbı Okumak böyle bir şey olmalı.
Batı da
olmak, batılı anlamak, batıyı aşmak.
Benim ve
senin boynunun borcu olmalı…”
16
·
Koçak,
Yalçın: Sıfırdan başlayalım. (2014, 14 Ağustos). http://yalcinkocak.com/sifirdan-baslayalim/
“Umut ve
Çare;
Evet
Batı kulübüyle Antlaşmalarımız, anlaşmalarımız gizli ikili yazdıklarımız var,
var, var. Bunlara dokundurtmazlar, ama yapacaklarımız var. Hem de çok.
İşkodra’dan,
Çin-Hind- Maçin’e kadar,
Haydi
gelin sıfırdan başlayalım.
İşte
sıfır Meridyen ve Ayasofya;
İşte
zamanın sıfırı olmak,
Yeni
günün başlangıcı olmak,
Güne
İstanbul zamanıyla başlamak,
Ayasofya’nın
kubbesinde ki Alem’in Hilalinin içinden batıya bakmak.
Kim
bilir belki İMT’nin peşine İstanbul Lirası da gelir,
Bu sıfır
taşının altından daha neler çıkacak, neler???”
17
·
Koçak,
Yalçın: O meridyen ya da sıfırdan başlamak. (2014, 5 Aralık). http://yalcinkocak.com/0-meridyen-yada-sifirdan-baslamak/
“Hadi
sıfırdan başlayalım; Üç yüz yıldır batılı Oryantalistlerin bizden çalmaya devam
ettikleri toprakları, tapuları, madenleri, defineleri, hazineleri ve de
Kültürümüzü, harsamızı yetmedi Karakter ve mizacımızı unutturulan tüm
değerlerimiz ve inancımızı, yasaklanan tüm kapı ve çatılarımızı gasp edilen,
alınan, çalınan tüm haklarımızı ve mallarımızı hatta organlarımızı geri
istemenin zamanı gelmiştir.1884 yılında zayışığımız ve doğurduğu zafiyetimizden
istifade eden İngilizler; Ayasofya’nın kubbesindeki hilalin içinden geçerek,
Yerebatan sarnıcı önündeki yuvarlak mermer sütunun üzerinden geçen doğrunun
dünyanın ilk meridyeni, yani sıfır numaralı meridyen olduğu kabulü ile tüm
haritalar, kartografi, ve saat sistemi bu diğer adıyla halka-i Hilafet ve
halka-i Saadet denilen sıfır meridyene ait taşı kırarlar ve götürüp.
Greenwich’e dikerler ve sıfır burası derler.
1925
yılında da Baytarla, Nalburla, Duvarcı ile bir sahte Coğrafya kongresi
toplarlar bunu kendilerince de tescil ederler, sıfır bura derler.
Sıfır
meridyen İstanbula bağlı olarak İMT “İstanbul Ana Zamanı” halâ bazı Arap ve
Afrika ülkelerinde kullanılmaktadır.
GMT. Bir
Kültür hırsızlığıdır, Unesco’ya göre tablo ve tarihi eser hırsızlığından bir
farkı yoktur. Aslına rücu edilmeli iade edilmelidir.
İMT’mi
bilen İngiliz yetiştirmesi Kurnaz Arap İstanbul’la aynı meridyende olan
Mekke’ye o kutsal şehrimize ve o beyti makdise yakışmayacak cesamette
yükseklikte bir kule ve tepesine saati dikerek İslamik Mean Time (İMT)
imitasyonuna gitmektedir.
Tüm
dünyayı saran ve ilgilendiren en önemli zaman diliminin başlangıcı boğazın
kenarındaki yedi tepeli şehre İstanbul’a aittir.
Sıfır
meridyen bir gerdanlıktır ve İstanbul’a aittir. İstanbul gerdanlığını geri
istiyor. Vermezler. Çocuklarımız çalındığını bilsin, çocukları ebeveynlerinin
hırsızlığını bilsin.
Bizim
yapabileceğimiz gençlerimize bunu aktarabilmek, unutulmamasını sağlamaktır.”
18
“Zamanımızı
çaldınız, sıfır meridyen İstanbulundur çaldınız grenwic’e götürdünüz, sahte bir
coğrafya kongresiyle dünyaya kabul ettirdiniz ama tarihi değiştiremediniz doğu
ve batı roma neyin batısı neyin doğusu. Tarih yalanı kusuyor. Astro
fizikçilerimiz susuyor. Tıpkı coğrafyacılarımızın sustuğu gibi, Niye suskunlar?
Sıfatlarının sahiplerini kızdırmamak için,İstanbulla, Londranın meridyenleri
arasındaki yaşayan milyonlarca insan burçlarını yanlış okuyor. yalanla
kandırılıyor.
Uşak
müzesinden çalınan Karun hazineleri broşundan çok daha kıymetli İstanbulun
gerdanlığı, zamanın sıfır noktası. haritaların başlangıcı, borsaların açılışı,
ezan’ın ve zamanın başlangıcı ve mihenki olmak .”
19
·
Koçak,
Yalçın: İmitasyon IMT terminolojisi başladı. (2014, 30 Aralık). http://yalcinkocak.com/imitasyon-imt-terminolojisi-basladi/
“Sıfır
Meridyen Çalıştayımız ile ilgili haberleri araştırırken youtube’de http://www.youtube.com/watch?v=u8YCuxiafc8
atı çalanın Üsküdarı geçmek üzere olduğunu da tespit ettik.
İngilizler
Sıfır Meridyenimizi çalarlarken İstanbul
Mean Team İMT’i de, aynı zaman dilimizde ve bizimle de aynı hizaya denk gelen Mekke’nin de
kutsallığından istifade ederek imitasyon bir İMT ortaya çıkartmak istemektedirler demiştik. Bu
İMT’yi de İslamik Mean Time olarak lanse edecekler diye ikaz da etmiştik. Bize
ait unutturulmuş değerlerimiz mezatta paylaşılıyor.
BUYURUN
ÖNCE SAATLERİ MEKKE’YE BAĞLAYALIM. SONRASI KERİM.
ZATEN
ESKİ COĞRAFYAMIZDAN 13-15 ÜLKE İSTANBUL İMT’SİNİ KULLANIYORDU,
ARAP
ÜLKELERİDE İLAVE OLUYOR VE SAYI 40′I GEÇİYOR
STEP BY
STEP sonuca doğru gidiyorlar. Kim bu oyuna DUR diyecek.
Elbete
ki SEN…”
20
·
Dilipak, Abdurrahman: Gregoryanların yeni
yılı ve!.. 1.1.2015. http://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/abdurrahman-dilipak/gregoryanlarin-yeni-yili-ve-9036.html#.VKhOwSusW5g
“Bir
dostum geçen gün şöyle bir mesaj gönderdi.. Kendi bilir benim bu tür konulara
ilgimi, bakış açımı. Hocam, 1884’e kadar
tüm dünya, saatini İstanbul’a göre ayarlardı. İngilizler, Sultanahmet’teki
sıfır taşının bir kısmını çalıp GMT’ımı uydurdular.”
-----------------
“Kadir
Topbaş, bu konuda defalarca açıklama yapmış, “dünyanın sıfır noktası Greenwich
değil, Sultan Ahmet Meydanı” demişti. Kendisinden görüş alınabilir. Belediyenin
resmi sitesinde yeralan açıklamasının linki de şu:www.ibb.gov.tr/tr
TR/Pages/Haber.aspx?NewsID=18451#.VJmlf14CQw)
-----------------
“İngilizlerin
çalıp götürdüğü taşın iadesi ve yeniden saatlerin İstanbul’a göre ayarlanması
için bir kampanya başlatabilir miyiz?”
“Bilmem
biliyormusunuz İstanbul, yani bu “sıfır”noktası aynı zamanda kıbleteyndir.
Kabeye döndüğünüzde aynı zamanda Kudüs’e de dönmüş oluyorsunuz..”
-----------------
“Greenwich
Sultanahmet meydanı..
Sultanahmet’te,
hemen Ayasofya’nın yanında, Tramvay yolunun kenarında, Sarnıcın üstünde, Halide
Edib’in büstünün az ilerisinde bir çukur içinde, yarısı kırık bir mermer sütun
göreceksiniz. İşte oradan söz ediyorum..
Belki
dünya liderleri gelip, dünyanın merkezinde aile fotoğrafı çekmeliler,
Ayasofya’ya, Sultanahmed’e gelenler, burasını görmeye gelmeli.. Ama kim
biliyor.. Sarhoş yerli ve yabancı turistlerin bira ve kola kutularının
çöplüğüne dönen o mekanda aslında bir tarih uyuyor.. O tarih kendini
uyandıracak Alperenleri, yeni Fatihleri, Anadolu Arslanlarını, Anadolu
Akıncılarını, Ahiyanı Rum, baciyanı Rum, Gaziyanı Rum’u yeni Rumileri
bekliyor..”
21
·
Koçak,
Yalçın: İstanbul ve Ayasofya. (2015, 2 Ocak). http://yalcinkocak.com/istanbul-ve-ayasofya/http://www.yenidunyagundemi.com/yazar-95-istanbul_ve_ayasofya.html
“Ayasofya’nın
kubbesindeki Âlem ve Hilali halâ birilerini rahatsız etmektedir.
Bu
Âlemin taşıdığı hilâl ve misyonu, unutturulan gücü; birilerinin korkulu rüyası
olmaya devam ediyor.
Bu hilâl
İslam âleminin baş şehrini “Der Saadet’i temsil ediyor” Bu gün Gündem
edindiğimiz sıfır meridyenimizin de bir adı Halka-i Saadet.
Bu
hilâlden tüm hilâl coğrafyasının sıfırı başlangıç meridyeni geçiyor. İnsanlar
bunun neresindeler kubbedeki hilâle göre günü ve yönü tayin ederlerdi ve onun
gösterdiği zamana bağlı olarak ibadet ederlerdi bu bir misyondur, bu bir
vizyondur, aidiyettir.”
-----------------
“Zamanın
sıfırı İstanbul’du diyoruz. Saatlerin, gecenin, gündüzün, yeni günün başlangıcı
İstanbul’u konuşuyoruz.
Sıfır
Meridyen’in İstanbul’a verdiği İMT İstanbul Mean Time’den İstanbul ana
zamanından bahsediyoruz. Bu 1925’e kadar böyleydi 1884 de kabul etmediğimiz
sahte ve oy sayısı ile muhtevası şaibeli bir coğrafya kongresi ile
İstanbul’umuzdan çalınmış bir tarihi hazinedir. İMT İstanbul’un Gerdanlığıdır. Grenwich bir
kültür tarihinin, tarihi bir taşın çalınıp saklandığı yerdir.
Çalınmıştır,
isterim; vermezler, hiç değilse varislerim bilsinler. Yitik mallarımı,
hazinelerimi, kayda geçsinler. İngiliz’den iki adette gemi alacaklı olduğumu
bilsinler.
Bu gün
hala 11 ile 15 Afrika ve Uzakdoğu ülkesi saatlerini İ.M.T.’e bağlı kullanıyor.
Bilinmesinde yarar var, gördüğüm bir konuyu paylaşayım istedim.
Az bir
gayret, azim ve niyet ile olabilecekleri ve zamanını da bilelim istedim.
1884’de
New York’a giden Polonya asıllı Alfred Rüstem Bey bunları bilmiş ya da öngörmüş
olsaydı, acaba bize nasıl bir vasiyet bırakırdı?”
-----------------
“Mekke
de imitasyon bir İ.M.T. yapılmaktadır. Her ne kadar İslamic Mean Time dense de
İstanbul Mean Time’nin kopyalanması, klonlanması. Aynı saat diliminde ve
yaklaşık aynı sayılabilecek meridyende olması sebebiyle sahte bir İ.M.T.
oluşumuyla karşı karşıya olduğumuzun bilinmesi fikrimi yüksek sesle
paylaşıyorum, Rüstem paşanın yapamadığını yapmaya çalışıyorum. Bize rağmen bir
Hilâfet projesi yapılmaktadır. Enstrümanlarının hazırlığının tamamlanma
çalışmalarından biriside Mekke projesidir, Mekkede ki saat kulesidir ve bu
kulede ki hilale bağlı İMT İslamik Mean Time’dir. Taklitçiliktir, İstanbulun
zamanın sıfırı sıfat ve misyonunu bir kez daha çalmaktır.
New
Mecca’ye gidiyorum. Ne demekse? Altında çok çapanoğlu yatmaktadır.”
22
“İstanbul’un
bir diğer özelliğinin de dünyanın tam merkezinde bir şehir olması olduğunu
kaydeden Başkan Kadir Topbaş, “İstanbul 1886 yılına kadar dünyanın merkezi,
sıfır noktası olarak kabul ediliyordu. 1886’ya kadar tarihçiler İstanbul’un
batısı ve doğusu diye dünyayı ikiye ayırıyorlardı. Sultanahmet’teki Milion taşı
dünyanın sıfır noktası olarak alınıyordu. Bu 1886 yılından itibaren
İngiltere’nin Grinviç şehrine alınmış. İşte İstanbul bu özelliğiyle de dünyaya
karşı bir sorumlu.”
Haberler / Bazı web sayfaları
23
24
·
"İsviçre,
Çalınmış Galata’dır". http://www.takvim.com.tr/kultur_sanat/2015/01/11/isvicre-calinmis-galatadir
“Kabe'den Kudüs'e bir çizgi çizer ve bunu
sürdürürseniz, bu çizgi, İstanbul üzerinden geçer. Hem de nereden geçiyor
biliyor musunuz? Sıfır Taşı'nı Ayasofya'nın kubbesine kadar yükseltirseniz, bu
çizginin kubbenin ortasındaki halkadan geçerek Kudüs'ü görmekte olduğunu
görürsünüz.
İstanbul, Doğu'yla Batı'nın, Kuzey'le
Güney'in kesişme noktasında, mukaddes bir noktada bulunuyor. Burası aynı
zamanda Belde-i Muhayyire"dir. İstanbul'un jeopolitik, jeostratejik
öneminden öte başka anlamları daha vardır.
Zaman tasarruvu, zaman içerisinde bizim saati
geliştirmemize sebep oldu. Saati biz bulmuştuk. 1940'a kadar Türkiye'de ciddi
anlamda saat imalatı vardı. Dünya'nın en önemli saat imalatı Türkiye'de
yapılıyordu. İstanbul'da yapılan saatler, Dünya'nın en uzak noktalarına
gittiğinde, o ülkeler de, kendi güçlerini göstermek için, onun üstünde bir saat
yapmak üzere saat yapıp Saray'a hediye gönderiyorlardı. Şimdi Dolmabahçe
Sarayı'ndaki saat müzesinde dünyanın çeşitli yerlerinden gelen bu saatleri
görebilirsiniz. Osmanlı da o saatlerden daha güzelini yapıp, o ülkelere hediye
gönderiyordu. Bu saat fabrikası hala çalışıyor.
Karaköy-Galata dediğimiz yer dünyanın ilk
serbest finans bölgesiydi. Hala serbest finans bölgesi yok Türkiye'nin. Bütün
değerli taşlar, madenler, para, buraya gelirdi. Osmanlı Sultanı'nın paraya
ihtiyacı olduğunda İngiliz bankerlerine, İsviçre bankerlerine değil, Galata'ya
giderdi. Galata'yı yeniden ihya etmemiz gerek, Galata'yı bize düşman kıldılar.
Orası Türkiye'nin ilk serbest finans bölgesidir. Tamam, yanlışlar vardı,
sapmalar vardı ama burası tasfiye edilmemeliydi.
İsviçre dediğimiz yer, çalınmış Galata'dır.
Batılılar sadece bizim Milyon Taşı'mızı çalmadılar. İsviçre, çalınmış bir
Galata'dır, İsviçre, çalınmış bir Karaköy'dür, Beşiktaş'tır. Saat fabrikaları
buradan sökülüp oraya götürüldü.
Eğer yeni bir medeniyetten söz ediyorsanız,
beklide ilk adımınız, zaman ve mekan tasavvur üzerine olmalıdır. Şimdi,
kaybolan tarihimizi, inancımızı, kültürümüzü, geleneğimizi yeniden bulmak için
yola çıktık. Bizim yeniden zamanı ve mekânı doğru algılamamız gerekiyor ki bu,
yeni bir medeniyetin kurucu öncüleri için alfabenin başlangıç ödevleridir.
"İstanbul sıfır noktası"
dediğimizde bunu bir iddia olarak kazanmak her şeyi ifade etmiyor. Bunun
arkasına bir medeniyet giydirmeniz, bunun sanatını ve felsefesini yapmanız
gerekiyor."
25
·
’Dünya’nın Sıfır Noktası İstanbul’ Çalıştayı
Gerçekleşti. http://www.milliyet.com.tr/dunya-nin-sifir-noktasi-istanbul-calistayi-istanbul-yerelhaber-545682/
“Açılış
konuşmasını yapan Prof. Dr. Selami Gözenç, “Yer yuvarlığı üzerindeki coğrafi
konumu belirleyen boylam çizgilerinin başlangıcı olan sıfır çizgisi, tarih
çağları içinde zamana ve ülkelerin kuvvet durumlarına değişiklik gösterecek
şekilde karşımıza çıkmıştır. Dünyamızı doğu-batı olarak ikiye ayıran bu çizgi,
uluslararası saatler ile saat farklarını belirlemek bakımından büyük önem
taşır” şeklinde konuştu.”
-----------------
“Çalıştayın
moderatörlüğünü yapan İlber Ortaylı, “Sıfır meridyen konusu son derece izafi
bir meseledir. Eski haritalarda muhtelif yerlerde olduğunu söylemiştik. Doğu
Roma İmparatorluğu döneminde, bütün yollar Batı Roma’ya çıkar ve dünyanın
merkezi orası kabul edilirdi. Bizans diye yanlış olarak isimlendirilen Yeni
Roma’da ise dünyanın sıfır noktası su terazisinin yanında bulunan milyon
taşıdır. Bütün dünyanın başlangıç ve merkez noktası orasıdır. Greenwich
rasathaneleri Britanya İmparatorluğu’nun tezahürü olarak kabul edildi. Bu
sempozyumda bunun üzerinde durulacak. Tabi bunu değiştirmek mümkün değildir. Dünya
100-150 senede çok değişti. Çok kayıtlar, çok sistemler buna göre kuruldu. Hiç
kimse değiştiremeyecek. İngiltere’nin kendisi batsa bu meridyeni kalacak. Buna
rağmen bunu bilmek lazım. Eski haritalarda ve saptamalarda bunun gerekçelerini
tartışmak lazım. Bu bir ilim meselesidir” şeklinde konuştu.”
-----------------
“İstanbul
Aydın Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı Dr. Mustafa Aydın “Greenwich ne
anlam ifade ediyor diye düşünüyorduk. Dünya’nın merkezinin neden Greenwich
olduğunu bilmiyorduk. Yalnızca konuyla alakalı olan belirli akademisyenler
bunun nedenini ve derinini biliyor. Biraz incelendiğinde İstanbul’un sıfır
meridyeninin başlangıç noktası olduğunu ve yıllarca bu şekilde kullanıldığını
biliyoruz. Ancak kamuoyu bunu böyle algılamıyor. 1884 yılında Washigton’da
Uluslararası Meridyen Konferansı adı altında toplantı düzenleniyor. O dönem
Osmanlı’yı konferansta Ahmed Rüstem Efendi temsil ediyor. Ahmed Rüstem Efendi
oyunu ‘Uluslararası ilişkilerle sınırlı olmak kaydıyla ortak saatin kabulünden
yana’ Greenwich için kullanyor. Bu konferansta Greenwich, 22 oyla ’0 meridyeni’
olarak kabul ediliyor. Bir medeniyetin, bir teknolojinin sonucu olarak bugün
Greenwich’in başlangıç noktası olduğu düşüncesi yaygındır. Oysa ki bu da
İngiliz siyasetinin sonucudur.”
-----------------
“İstanbul
Aydın Üniversitesi Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi
Yalçın Koçak, İstanbul’un, Roma İmparatorluğu’na da başkentlik yaptığını
anımsattı. Roma İmparatoru 1. Konstantin’in, 4. yüzyılda şehrin kurulduğu tarihi
yarımadada, Ayasofya’nın karşısına yerleştirdiği düşünülen Milyon Taşı’nın,
bugün de yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı olduğunu söyleyen Koçak,
coğrafi anlamda da özellikleri bulunan Milyon Taşı hakkında: “Doğu Roma ve Batı
Roma deniliyor ama neyin doğusu, neyin batısı? Greenwich’e göre bu ikisi de
doğuda kalıyor. Demek ki bu ikisinin arasında bir doğu-batı çizgisi var. O
çizgi de Ayasofya’dan geçen çizgi. Bu çizgi, Ayasofya’dan da eski. Dünyada hangi başkentin diğer
başkentlere mesafeleri bir yerde yazar? Hiçbir yerde yok ama İstanbul’da,
Milyon Taşı’nın üzerinde yazılıydı. Bu taş duruyor, bu konuda şahitlik
ediyor. Sıfır meridyen, İstanbul’dan geçiyordu ve bu sıfır meridyen, kente
İstanbul Mean Time’ı getirdi, yani İstanbul Ana Zamanını. Bugün hala 15 ülke
İstanbul’un saat dilimini kullanıyor ve vakit olarak bu kenti baz alıyorsa biz
neden başkasınınkini baz alalım? Bunlar gençliğimize bir soru işareti olsun”
açıklamalarında bulundu.”
26
“Sultanahmet
Meydanı'na Roma İmparatoru 1. Konstantin tarafından 4. yüzyılda yerleştirildiği
varsayılan "Milyon Taşı" sayesinde "dünyanın sıfır noktası"
kabul edilen İstanbul'un, 130 yıl önce Greenwich'e kaptırdığı bu unvana tekrar
kavuşması tartışmaya açıldı.”
27
·
Başlangıç
meridyeni tartışması sürüyor. http://www.bugun.com.tr/son-dakika/baslangic-meridyeni-tartismasi--haberi/1433404
“İngiltere’deki
Greenwich Kasabası’nın sıfır noktası olarak kabul edildiği meridyen sisteminin,
tarihte İstanbul’u merkez alacak şekilde kullanıldığı belirtildi.”
-----------------
28
“Orhan
Sakin, meridyen başlangıç noktası ile ilgili geçmişte ülkelerin de anlaşmazlık
yaşadığını, hatta her ülkenin sıfır noktasını kendisi olarak kabul edip
hesaplamalar yaptıklarını anlattı. Sakin, “1860’ların ortalarından itibaren
belgeler var, yazışmalar var. Ama bu başlangıç meridyeni tartışmasından ziyade
ülkeler kendileri ölçümler yapıyorlar. Konferanslar düzenleniyor ve yavaş yavaş
bu işin temeli atılıyor. 1884’te de İngiltere başı çekiyor Washington
Konferansı’nda Osmanlı’dan da temsilci var, o tarihten itibaren dünyanın
başlangıç meridyeni Greenwich’ten geçen hat olarak kabul ediliyor. Bizden de
temsilci gitmiş, katılım olmuş. Onunla ilgili de yazışmalar var. Fakat orada
herkesin bunu kabul etmediği anlaşılıyor. Mesela Fransa buna itiraz etmiş.
Bundan dolayı ki öyle tahmin ediyorum 20. Yüzyılın başında çizilmiş haritalar
var. O haritalarda ülkeler kendi merkezlerinden geçirmeye başlamışlar. Fransızlar
Paris’ten, Almanlar Berlin’den. Bizden de İstanbul’dan Ayasofya’nın üzerinden
geçiyor” dedi.”
-----------------
“Yazar
Abdurrahman Dilipak ise meridyen sisteminin sıfır noktası olarak İstanbul’un
kabul edilmesinin yeterli olmadığını, bunun bilimsel ve diğer unsurlar
bakımından altının doldurulması gerektiğini belirtti. Dilipak da konuyla ilgili
şunları söyledi: “Nereden geçiyor hem de biliyor musunuz? O Milenyum Taşı’nın
bulunduğu noktayı eğer Ayasofya’nın kubbesine kadar yükseltirseniz kubbenin ortasındaki
halkadan geçerek Kudüsü ve Mekke’yi bulursunuz. Bu sadece İslam ile ortaya
çıkmış bir olay da değil… Küçük küçük parçaları bir araya getirerek bir
fotoğraf üretebilir, ihtimal hesabı yapabiliriz. Hepsinden önemlisi de sadece
oraya taşı dikmek değil, onun kavramlarını kurumlarını, bilimini, sanatını
yapabilmektir. Tiyatrosunu, gerekiyorsa romanını yapabilmektir.”
-----------------
“Toplantıya
katılan Astrolog Yonca Olamaz ise sıfır meridyenin İstanbul’dan geçtiği
varsayımı ile kollektif bir bilinç içinde İstanbul’un başlangıç kabul
edileceğini, İstanbul’un bir çok çalışmada önemli olacağını ve kollektif
bilinçte İstanbul’un yerinin çok daha farklı olacağını söyledi.”
29
·
Çoban,
Yasin: Osmanlı’nın Başlangıç Meridyeni Ayasofya’ydı. http://yasincoban.wordpress.com/2014/07/17/osmanlinin-baslangic-meridyeni-ayasofyaydi/
“Tarih
boyunca, meridyenlerin ilk noktası olarak seçilen Başlangıç Meridyeni zamana ve
ülkelere göre değişmiştir. Eski Çağ haritalarından ilk meridyenin geçtiği yer
olarak Kanarya Adaları kabul edilmişken, 6. Yüzyılda Bağdat, İskenderiye ve
Yeşil Burun Adaları başlangıç noktası olarak belirlenmişti. 1884’te baş
meridyen çizgisi olarak Londra’daki Greenwich semti seçilse de Osmanlı kendi
coğrafyasında Ayasofya’dan geçen meridyen çizgisini kullanmıştı…”
-----------------
“İngiltere
Kraliyet Rasathanesi adıyla da anılan gözlemevi 1675 yılında, İngiltere Kralı
II. Charles tarafından Greenwich’te kurdurulmuş, uzun yıllar denizciler ve
haritacılar tarafından başlangıç meridyeni olarak kabul görmüştü. 1884’teki konferansta Washington, Berlin ve
Paris gibi şehirlerin yerine Londra’daki Grenwich semtinin seçilmesinin en
önemli sebeplerinden biri olarak, dünya deniz ticaretini yürüten denizcilerin
yüzde 70’inden fazlasının Greenwich zaman dilimini kullanıyor olması
gösterilmektedir.”
-----------------
“Bu
konferanstan sonra Osmanlı haritacıları da, hazırladıkları dünya haritalarında
Greenwich’i esas almışlardır. Ancak, Osmanlı’nın hakim olduğu toprakları
gösteren haritalarda Ayasofya Camii’nin kubbesinden geçen ve “Arz-ı Halife”
veya “Arz-ı İstanbul” denilen meridyen, başlangıç meridyeni olarak kullanılmaya
devam etmiştir. Müslümanlar da saatlerini buraya göre ayar etmişlerdir. Bu
uygulama Takvim, Saat ve Ölçülerde Değişiklik Kanunu’yla (1932) son bulmuş,
ülke içinde de Greenwich esas alınmıştır.”
-----------------
“Bizans
İmparatorluğu zamanında ise Milyon Taşı başlangıç meridyeni olarak
kullanılmaktaydı. Milyon Taşı halen Ayasofya Camii karşısında Sultanahmed
Meydanı’nın kuzeybatı köşesinde, Yerebatan Sarnıcı yakınında bulunmaktadır. Bu
taş, Konstantinopolis şehrine ulaşan tüm Antik Roma yollarının başlangıç
noktası ve dünya üzerindeki diğer şehirlerin bu şehre olan uzaklığının
hesaplanmasında kullanılan ‘Sıfır Noktası’ydı ve İtalya’nın başşehri Roma’daki
‘Milliarium Aureum’ anıtıyla aynı işi görüyordu. Taşın, İmparator I. Konstantin
tarafından 4. Yüzyılda yerleştirildiği sanılmaktadır.”
30
·
Dünyanın sıfır noktası Greeenwich değil
İstanbul’muş. http://haber.stargazete.com/guncel/dunyanin-sifir-noktasi-istanbul/haber-984060
"DÜNYA,
SAATİNİ İSTANBUL'A GÖRE AYARLARDI"
Şuan
dünyada "sıfır" noktası olarak, İngiltere'nin Greenwich kasabası
kabul edilir. Oysa 130 yıl öncesine kadar, dünyanın "sıfır" noktası
İstanbul'un Sultan Ahmet Meydanı idi.
İstanbul
sadece Osmanlı'nın başkenti olmamıştır. İstanbul, yaklaşık 1.500 yıldır
dünyanın başkentidir. Dünyanın "sıfır noktası" kabul edilmiştir.
Bizans ve Roma'ya başkentlik yapmış, tüm dünya, saatini İstanbul'a göre
ayarlamıştır. 1884 yılına kadar tüm dünya, saatini İstanbul'a göre ayarlardı. Arzın
merkezini simgeleyen "milyon taşı", bir diğer adıyla "sıfır
taşı" buradadır.
'SIFIR
TAŞI' İSTANBUL AYASOFYA MEYDANI'NDA YER ALIRDI
Yaklaşık
1500 yıldır, dünyanın saatini ayarlarken merkez kabul ettiği taş, İstanbul'da,
ama çok az insan biliyor bunu. İstanbul'da Sultan Ahmet Meydanı'nda, Yerebatan
Sarnıcı'nın girişinin yanında. Yüzbinlece insan, yanından gelip geçiyor, ama ne
olduğunu bilmiyorlar.
Haritalar
buna göre yapılır, saatler buna göre ayarlanır, yön buna göre tayin edilirdi.
Ama unutmayın bu kabul, sadece Osmanlı döneminde değil, Bizans ve Roma
döneminde de var. Onlar da saatini, yönünü bu taşa göre yapmıştır.”
31
·
Dünyanın
sıfır noktası İstanbul. http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2014/12/28/dunyanin-sifir-noktasi-istanbul
32
33
·
Dünya'nın
Sıfır Noktası İstanbul. http://www.haberler.com/dunya-nin-sifir-noktasi-istanbul-6828387-haberi/
34
·
Dünyanın sıfır noktası İstanbul. http://www.sabah.com.tr/kultur_sanat/2014/12/24/dunyanin-sifir-noktasi-istanbul
35
·
Dünyanın
sıfır noktası İstanbul.http://m.yeniakit.com.tr/haber/dunyanin-sifir-noktasi-istanbul-42266.html
36
·
İstanbul,
Dünyanın Sıfır Noktası Unvanını Almak İçin Çalıştaya Konu Oldu. http://tarmer.aydin.edu.tr/gecmis-programlar/
“Son
oturumu yöneten ve sonrasında genel değerlendirme yapan İstanbul Aydın
Üniversitesi Toplumsal Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (TARMER)
Müdürü Prof. Dr. Mustafa Saim Yeprem, yapılan çalışmanın bir başlangıç olduğunu
ve konunun 2015 yılında uluslararası boyutta daha detaylı olarak ele
alınacağını belirtti. Sıfır meridyenin turizm açısından da önemine değinen
Yeprem, Konunun turizm öğrencilerine aktarılması ve yapılan çalıştayın
sonucunun Turizm Bakanlığı ile paylaşılması gerektiğini belirterek, yakın
zamana kadar Ayasofya’dan geçtiği bilinen sıfır meridyenin ülkemizi ziyaret
eden turistlere tanıtılması konusunda da Turizm Bakanlığından destek istenmesi
gerektiğini vurguladı.”
37
·
Hagia
Sophia: The Initial Meridian of the Ottomans. http://www.worldbulletin.net/news/150009/hagia-sophia-the-initial-meridian-of-the-ottomans
38
·
İstanbul 130 yıl önce dünyanın merkeziydi. http://www.dunyabizim.com/?aType=haberYazdir&ArticleID=17930&tip=haber http://www.dunyabizim.com/?aType=haber&ArticleID=17930
“Ancak
1884 yılına kadar İstanbul'da Yerebatan Sarnıcı'nın önündeki milyon taşı ve
Ayasofya kubbesinin üzerindeki hilalin içinden geçtiği varsayılan meridyen
‘sıfır' numaralı meridyen idi. Haritalar buna göre yapılır, saatler buna göre
ayarlanır, yön buna göre tayin edilirdi. Doğu Roma, Batı Roma gibi... Bizans
İmparatorluğu'nda, İstanbul’a ulaşan tüm Roma yollarının başlangıç noktası ve
dünya üzerindeki diğer şehirlerin bu şehre olan uzaklığının hesaplanmasında
kullanılan sıfır noktasıydı.”
39
“Prof.
Dr. Türker Özkan: ‘Sıfır meridyeni Ayasofya’nın âleminden geçiyor’
“Bu
kavramlar Eratosthenes ve Hiparcus tarafından başlatılmıştır. Birçok şehre ise
Strabo uygulamıştır. Dünya haritası için ilk kullanılan meridyen Ptolemy başlangıç
meridyeni bugün Winchseter’a karşılık geliyor. Christopher Colombus ise,
Atlantik’in ortasında bir noktayı alıyor, buna da Tordesillas Meridyeni diyor.
Ayrıca Fransızlar da benzer çalışmalar yaptılar ve Paris meridyenini başlangıç
olarak aldılar. Bir kaynağa göre
İstanbul’daki sıfır meridyeni İstanbul’un 70 mil doğusundan geçen bir yer
olarak söyleniyor. Diğer bir kaynağa göre ise, Ayasofya’nın kubbesindeki
aleminden geçen boylam esas alınacak şeklinde belirtiliyor. Başka bir kaynak da
yine Ayasofya’nın çatısından geçen boylamın esas alındığını söylüyor.”
40
·
İstanbul
Yeniden Dünyanın Merkezi Olmalı. http://www.byegm.gov.tr/turkce/haber/istanbul-yeniden-dunyanin-merkezi-olmali/74146
·
İstanbul yeniden dünyanın merkezi olmalı. http://www.eurovizyon.co.uk/kultur/istanbul-yeniden-dunyanin-merkezi-olmali-h32803.html
·
Osmanlı
Astronomi Literatürü Tarihi1- 2 Cilt: History of
AstronomyLiteratureduringtheOttomanPeriod. http://www.kitapyurdu.com/kitap/default.asp?id=128914
·
Osmanlı Başlangıç Meridyeni’ni Ayasofya yapmış.
http://ecosmosis.org/osmanli-baslangic-meridyenini-ayasofya-yapmis/http://www.haber7.com/bilim/haber/1179764-osmanli-baslangic-meridyenini-ayasofya-yapmis
·
Osmanlı,
başlangıç meridyeni olarak Ayasofya’yı seçmiş. http://www.zaman.com.tr/magazin_osmanli-baslangic-meridyeni-olarak-ayasofyayi-secmis_2230926.html
·
Osmanlı’nın
Ayasofya sırrı ortaya çıktı. http://www.samanyoluhaber.com/gundem/Osmanlinin-Ayasofya-sirri-ortaya-cikti/1056215/
·
Osmanlı'nın
başlangıç meridyeni Ayasofya.http://www.dunyabulteni.net/tarih-dosyasi/303791/osmanlinin-baslangic-meridyeni-ayasofya
·
Osmanlı'nın
başlangıç meridyeni Ayasofya’ymış. http://www.risalehaber.com/osmanlinin-baslangic-meridyeni-ayasofyaymis-214528h.htm
·
Sıfır Meridyen İstanbul Çalışmaları
Konferansta Ele Alındı. http://www.milliyet.com.tr/sifir-meridyen-istanbul-calismalari-istanbul-yerelhaber-566490/
·
Sıfır Meridyen İstanbul çalışmaları
konferansta ele alındı. http://www.iha.com.tr/haber-sifir-meridyen-istanbul-calismalari-konferansta-ele-alindi-428446/
41
·
Sıfır
meridyeni Londra'dan değil İstanbul'dan geçiyor. http://www.yenisafak.com.tr/pazar/sifir-meridyeni-londradan-degil-istanbuldan-geciyor-2062033
“Sadece
Osmanlı İmparatorluğu’na değil Roma ve Bizans İmparatorluklarına da başkentlik
yapmış olan İstanbul, daha 130 yıl öncesine kadar dünyanın merkezi olarak kabul
ediliyordu. Sıfır meridyeninin geçtiği İstanbul, aynı zamanda dünyanın Doğu ve
Batı diye ikiye ayrılan merkeziydi de. Doğu ve Batı Roma tanımları bile
İstanbul merkeze alınarak söylenebiliyordu. Haritalar buna göre yapılır,
saatler İstanbul’a göre ayarlanırdı. Genç araştırmacı astronom Yakup Emre’nin
ilk kez bir makalesiyle gündeme getirdiği konu üzerine geçtiğimiz hafta Aydın
Üniversitesi’nde düzenlenen Sıfır Meridyen Çalıştayı, 130 yıl önce İngilizler
tarafından çalınan milyon taşını ve sıfır noktası unvanını Greenwich’ten geri
almak için harekete geçti. Çalıştay sonunda açıklama yapan Prof. Dr. Saim
Yeprem, konunun daha geniş tartışılabilmesi için önümüzdeki yıl uluslararası
bir meridyen kongresi düzenleyeceklerini açıkladı.”
-----------------
“Çalıştayın
oturum başkanlığını yapan İlber Ortaylı’ya göre Doğu Roma İmparatorluğu döneminde
dünyanın merkezi olarak Yerebatan Sarnıcı’nın önündeki ‘milyon taşı’ bütün
dünyanın başlangıç ve merkez noktası olarak kabul ediliyordu. Ta ki 1800’lü
yılların sonuna kadar… Ortaylı’ya göre Greenwich’in sıfır noktası olarak kabul
edilmesi, Britanya İmparatorluğu’nun tezahürü olarak anlaşılmış.”
“4.
YÜZYILDA YERLEŞTİRİLDİ
Aslında
hikâyenin sonu hepimiz için çok tanıdık. Biz hikâyenin başına odaklanalım. Roma
İmparatoru I. Konstantin tarafından bugünkü Sultanahmet Meydanı’na 4. yüzyılda
yerleştirildiği düşünülen –ki bugün hala orada duran- Milyon Taşı, İstanbul’u
dünyanın merkezi olarak konumlandırmıştı. Bizans ve Osmanlı dönemlerinde de
şehir bu merkeziliğini korumuştur. Milyon Taşı (sıfır taşı) dünyayı Doğu ve
Batı diye ikiye ayırırken, Coğrafya biliminde kullanılan boylamların ilki olan
Sıfır Boylam da Ayasofya’nın hilalinden geçiyor diye kabul edilmişti. Zaman da
buna göre belirlenmiş ve uzun yıllar pek çok ülke saatlerini İstanbul’a göre
ayarlamışlardı. Ta ki 1884 yılına kadar.”
-----------------
“1884
yılında Washington’da Uluslararası Meridyen Kongresi adıyla bir toplantı
düzenlenir. Yirmi dört ülkeden temsilcilerin katıldığı toplantıda Osmanlı’yı
Ahmet Rüstem Efendi temsil eder. Osmanlı’nın ‘şerhli evet’iyle başlangıç
meridyeni Greenwich’e taşınır. Tabi onunla birlikte zaman ve konumun
belirlenmesi de. Zamanla tüm dünya Greenwich’i başlangıç meridyeni ve saati
olarak kabul eder. Osmanlı, kendi sistemiyle birlikte ikili bir sistem devam
ettirir. Cumhuriyet sonrası Takvim, saat ve ölçülerle ilgili yapılan kanunda
Türkiye’de Greenwich’e göre ayarlar kendisini. Bunun ne önemi var diyenler için
şunları bazı başlıklarını saymak yeterli olacaktır: Haritalar buna göre
çiziliyor, saatler buna göre ayarlanıyor, yön tayini buna göre yapılıyor. Bugün
hava ve deniz trafiğinin yanı sıra tüm dünya borsalarının açılış kapanış
saatleri bile buna göre ayarlanıyor.”
-----------------
“O
zamanlar uluslararası bir saat sistemi olmadığından her millet bilimsel
çalışmalarında, haritalarında başkentlerini mebde-i tûl (baş meridyen) kabul
ediyorlardı. Osmanlı Devleti İstanbul’u, İngiltereliler Greenwich’i,
Fransalılar Paris’i esas almıştır.”
-----------------
“Sıfır
meridyeninin İstanbul üzerinden geçtiğini gösteren bir Osmanlı haritası
buldunuz yakın zaman önce. Bununla ilgili başka bilgi, belge ve haritalardan
söz edebiliyor muyuz?
Osmanlı
vesikalarında arşivlerinde coğrafyacıların bununla alakalı birçok haritası
mevcuttur. İstanbul Kütüphaneleri ve Osmanlı Arşivi malzemesi zengin
mekânlardır. Buralar detaylı bir şekilde incelenmedi. Yedikıta dergisi olarak
İstanbul’u gösteren haritayı ilk biz yayınladık. Bizim bulduğumuz İkinci
Abdülhamid Han devrinde, şehzadelere Coğrafya dersi veren Mehmed Eşref Bey’in
Coğrafya-i Umumi Atlası kitabındaki haritadır.”
-----------------
“Yalçın
Koçak - İstanbul Aydın Üniversitesi: Mekke’deki saat kulesi, İstanbul’a karşı
bir hamle.
Sadece
tarihi bir meseleyi konuşmuyoruz, tehlikesi hala süren bir şeyi konuşuyoruz.
Bunun üzerine gitmemiz gerekir. Biliyorsunuz Mekke yönetimi yaptıkları saat
kulesiyle Mekke merkezli bir zaman uygulaması başlatmak istiyorlar. Biz
İstanbul’un merkeziliğini unutunca İstanbul’un sıfır meridyeni Greenwich’e
taşındı. Peki, İstanbul’un bir de zamanda sıfırı vardı, bunu da engellemeleri
lazım. Mekke’deki saat kulesi bu yüzden ortaya çıkıyor. Ayasofya’nın hilalinin
zaman misyonu, Mekke’de yapılmış olan Kraliyet Saat Kulesi’ne taşınmak
isteniyor. İstanbul merkezli bir zaman uygulaması olmasın diye uydurulmuş bir
şey bu. El Cezire saatini Kraliyet Saat Kulesi’ne bağladı bile. Çünkü İstanbul
merkezli bir saat kurulmasın diye Mekke’nin dini bağlamını da istismar ederek
bunu yapıyorlar.”
-----------------
42
“İNGİLİZLER
MİLYON TAŞI’NI ÇALDILAR
İngilizler
1886’da Yerebatan Sarnıcı’nın girişi kapısı kısmındaki Milyon Taşı’nın yarısını
kesip Greenwich’e götürdüler. Bu bir kültür meselesidir. Belki sıfır meridyeni
yeniden İstanbul’dan başlatamayız ama mesele gelecek nesillerimizin işin
doğrusunu öğrenmeleridir.”
·
Sıfır meridyeni Londra'dan değil İstanbul'dan
geçiyor. http://www.ahaber.com.tr/tarih/2015/01/11/sifir-meridyeni-londradan-degil-istanbuldan-geciyor
43
·
"Zamanın Efendileri" dünyanın ilk
meridyen kenti İstanbul'da. http://www.ntv.com.tr/sanat/zamanin-efendileri-dunyanin-ilk-meridyen-kenti-istanbulda,c5lUe595w02IR-p7UrydEg
MİLİON TAŞI
Kitap İçinde
İlgili Satırlar
44
·
Dikici,
Radi: Bizans İmparatorluğu Tarihi.
Şu Bizim Bizans-Byzantium 330-1453. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2013, 520 sayfa.
(Kitap hakkında:
------.
““Bütün yollar Roma’ya çıkar”
Bu değerli ve hoş kitap sayesinde öğrenilen
bilgilerin en ilginçlerinden biri de “Bütün yollar Roma’ya çıkar,” sözünün
nereden geldiği… “Herkes burada sözü edilen Roma’yı, İtalya’nın başkenti Roma
olarak algılamaktadır, ancak bu yanlıştır,” diyen Dikici, konuya şöyle açıklık
getiriyor; “Burada sözü edilen Roma, Bizans İmparatoru Büyük Konstantin’in
kurduğu Nuova Roma-Yeni Roma, yani İstanbul’dur. Çünkü dünyada 330’dan başlayarak
1453’e kadar bütün mesafeler, İstanbul’daki Milion Taşı (halen Ayasofya’nın
karşısında durmaktadır. Önündeki levhada ise ismi yanlışlıkla Million olarak
yazılıdır) esas alınarak ölçülmüştür. Milion Taşı, sıfır kilometre noktasıdır.
Bütün uzaklıklar bu taştan itibaren hesaplanmıştır. Hatta Roma İmparatorluğu
zamanında, Milion Taşı’nın hemen yanında bulunan bir ofiste, isteyenlere
gideceği yere kadar olan yolun İstanbul’a uzaklığını gösteren haritalar
satılıyordu.”
·
“Dünyanın kaderini değiştiren Büyük
Konstantin’in güzel başkenti”. http://vatankitap.gazetevatan.com/haber/dunyanin_kaderini_degistiren_buyuk_konstantinin_guzel_baskenti/1/22390
------.
“BÜTÜN YOLLAR SONUNDA ROMA’YA ÇIKAR
Bugün İstanbul’da dolaşsak Konstantin’den
izler bulabilir miyiz?
Ayasofya’nın önünden geçen ve Konstantin
tarafından Mesç adıyla inşa edilen Divanyolu Caddesi’ni bizler 1687 yıldan beri
kullanıyoruz. Yine hemen Ayasofya’nın hemen karşısında pek de dikkat çekmeyen
Million Taşı onun zamanından kalma. Aynı zamanda bu taş, dünyada (0) km
noktasını gösteriyordu. Uzaklıklar bu nokta orjin kabul edilerek ölçülüyordu.
“Bütün yollar Roma’ya çıkar” sözü bu taş nedeniyle İstanbul için söylenmiştir.”
Makaleler
·
Bener,
Deniz: “Milion Taşı”. Bütün Dünya,
17 (191), Mayıs 2014, 148-150.ss. http://www.butundunya.com/pdfs/2014/05/148-150.pdf
“Herhalde
hepimiz, “Bütün yollar Roma’ya çıkar” tümcesini duymuşuzdur. Aslında burada sözü
edilen, ilk akla gelen İtalya’nın başkenti Roma değil, İmparator Konstantin’in kurduğu
yeni Roma, yani İstanbul idi. Yani aslında, “Bütün yollar İstanbul’a çıkar”dı…”
“Bugün
İngiltere’de Greenwich nasıl dünyada sıfır noktası kabul ediliyorsa, Milion
Taşı’na da bundan 1000 yıl önce bu görev verilmişti. Dünyanın çeşitli noktalarına
kaç mil uzakta olduğunu belirten, seyyahların uğrak noktasıydı Mil Taşı. İlk
örneği Roma’da forumda bulunan Altın Mil Taşı (Golden Milstone) Roma İmparatorluğu
Batı ve Doğu olarak ikiye ayrılınca, Doğu Roma’da Konstantinopolis (İstanbul)
inşa edilmişti.”
“Dünyada,
330’dan başlayarak 1453’e kadar bütün mesafeler, İstanbul’daki Milion Taşı
(Milyon Taşı) esas alınarak ölçülmüştür. Bu taş, halen Ayasofya’nın karşısında durmaktadır.
Milion Taşı, sıfır kilometre noktasıdır. Hatta Roma İmparatorluğu zamanında,
Milion Taşı’nın hemen yanında bulunan bir dükkanda, isteyenlere, gidecekleri
yolun İstanbul’a mesafesini gösteren haritalar satılıyordu.”
“Bizans
halkı bu taşa ‘taş’ deyip geçmemiş, büyük anlamlar ve efsaneler yüklemiştir.
Bizanslılar bu taşın dünyanın ortası olduğu inancını öyle sahiplenmişlerdi ki,
Ayasofya’nın ucuna Milyon Taşı’nı değil, Milyon Taşı’nın ucuna Ayasofya’yı inşa
etmişlerdi. Bizans halkının inandığı bir efsaneye göre ise, “Milyon Taşı’ndan ileri
hiç bir düşman askeri geçemez, geçmeye çalışırsa gökten inen bir melek tarafından
ikiye bölünür”dü. Bu yüzden Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethi sırasında halk
Ayasofya’ya sığınmış, Fatih ve ordusunun Milyon Taşı’ndan geçerken ortadan
ikiye ayrılmasını beklemiştir.”
----------------------
·
Berger,
Albrecht : "Milion Taşı". Dünden
Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, V, İstanbul, 1994, C. 5; 461-462, İstanbul
“Bizans
döneminde Konstantinopolis’in tam ortasında bulunan ve İmparatorluğun
bellibaşlı merkezlerinin başkente uzaklığının kaydedildiği anıtsal mil taşı (1
Roma mili yaklaşık 1.480 m.)”
“Milion’a
ait kalıntılar 1957’de ortaya çıkarıldı.”
------------------
·
Dirimtekin,
Feridun : Augustaion ve Milion. Ayasofya
Müzesi Yıllığı (8) 1969, 13 - 36 ss.
·
Dirimtekin,
Feridun: Milion-Miliurum-Aureum. Ayasofya
Müzesi Yıllığı (8) 1969, 37 - 48 ss.
·
Fıratlı,
Nezih: Divanyolu (Milion) Sondajı. İstanbul
Arkeoloji Müzeleri Yıllığı (15-16) 1969, 199 - 212 ss.
Maddeler
“The
Milion (Greek: Μίλιον or Μίλλιον, Míllion; Turkish: Milyon taşı) was a monument
erected in the early 4th century AD in Constantinople (modern-day Istanbul,
Turkey). It was the Byzantine zero-mile marker, the starting-place for the
measurement of distances for all the roads leading to the cities of the
Byzantine Empire.”
------.
“sultanahmet'te
bulunan bir taş. ingilizler için greenwich neyse bizanslılar için milyon taşı
odur. bir bakıma dünyanın merkezi ve başlangıç noktasıdır.”
“bu
taşın önündeki levhada şunlar yazar:
"this
stone pillar is al that remains of byzantine triumphal arch from which road
distances to all corners of the empire were once measured"
“milion taşı, bizans'ın 0 noktasıdır”
------.
“Bizans
İmparatorluğu'nda Konstantinopolis şehrine ulaşan tüm Antik Roma yollarının
başlangıç noktası ve dünya üzerindeki diğer şehirlerin bu şehre olan
uzaklığının hesaplanmasında kullanılan sıfır noktasıdır. İtalya'da Roma
şehrinde bulunan bir diğer anıt olan Milliarium Aureum ile aynı işlevi
görmektedir.
------.
“ilk
hali dört kapı ortasında yükselen, üzerinde değerli madenlerden yapılmış
işleme, heykel ve figürler bulunan bir yapıyken günümüze sadece taşın iskeleti
kalmıştır.”
------.
“başlangıç,
sıfır noktası, eski dünyanın ortası. dünya üzerindeki diğer şehirlerin bu şehre
olan uzaklığının hesaplanmasında kullanılan sıfır noktasıydı.”
“anıt
dördüncü yüzyılda şehre adını vermiş birinci konstantin tarafından dikilmiştir.
anıt sıfır noktası kabul edilirmiş ve üzerinde imparatorluğun önemli
şehirlerine olan uzaklıklar yazılıymış. o zamanlarda roma imparatorluğu
dışındaki devletler henüz yol ve su kemeri gibi temel medeniyet ölçütü sayılabilecek
altyapı yatırımları yapmaktan büyük ölçüde acizlerdi, roma imparatorluğunun
dört yöne yaptığı yollar başkent roma'ya geliyor ve hepsi forum'da, şehrin
merkezindeki bu anıtta birleşiyordu. tüm yollar roma'ya çıkar sözü burdan
gelir."
“zamanında
haritalar, mesafeler işbu sıfır taşı'na göre yapılıp hesaplanırken modern
zamanda ingiltere dünyanın sıfır noktasını buradan alarak londra'nın
güneydoğusunda yer alan greenwich'e taşımıştır. “
“1925
yılına kadar eski sistem ile zamanı ve mesafeleri belirliyorduk. ingiltere
böylece kendi belirledikleri yerdennoktadan dünyaya bakarak haritaları yeniden
dizayn etmiş oldu.”
------.
Köşe Yazıları
·
Olamaz, Yonca:0 Derece
Meridyeni Greenwich Mi? İstanbul Mu? 20.08.2014. http://www.astroyonca.com/blog/?p=104
“Astrolojik
olarak million taşı ve geçtiği yolların önemine gelirsek, neden 0 derece
meridyeni olarak kabul edildiğini daha iyi anlarsınız. Mese yolu bu anlamda
bize ışık tutacaktır. Mese (Yunan dilinde orta(cadde)) Doğu Roma
İmparatorluğu’nda (Bizans İmparatorluğu) ana yol olarak kabul edilmişti. Mese
yolu million taşı ile başlar. Ayasofya’dan geçerek batı yolu istikametinde
dümdüz giden bir yoldur. Hipodrom, Lausus andAntiochos’un saraylarını geçer ve
sonra yaklaşık 600 metre sonra şehrin iki senatosunun bulunduğu oval biçimli
Forum Kostantin’e ulaşır. Caddenin bu uzantısı Regia (ἡ
Ῥηγία, “İmparatorluk yolu”)
olarakta bilinir ve Büyük Saray ile”Augustaion” meydanından başlayıp şehrin
kurucusunun forumuna devam eden törensel güzergâhtır. (Kaynak: wikipedia) Bu
güzergah yolu üzerinde kainatla İstanbul ahengi baz alınmıştır. Ekinoks
dönemlerinde, Güneş’in 21 Mart ve 23 Eylül’de bu yoldan geçen hat üzerinde ki
Meridyenden ışıkları geçmektedir. İşte million taşıda bu hattın ana noktasıdır.
Şimdi astrolojik olarak önemini anladığınızı umuyorum.”
------.
·
Uluç,
Hıncal: "Bütün Yollar Roma'ya Çıkar". http://www.sabah.com.tr/yazarlar/uluc/2013/09/13/butun-yollar-romaya-cikar
“"Bütün
yollar Roma'ya çıkar" çok bilinen sözdür. Zannedilir ki. İtalya'nın
başkenti Roma için söylenmiştir. Ama kastedilen Roma, Nouva yani Yeni Roma,
yani Konstantinople, yani İstanbul'dur.
Hikayesi
ise şöyledir:
***
Bizans
İmparatoru Büyük Konstantin (272- 337), sadece beş bin kişinin yaşadığı
Byzantium'u, Roma İmparatorluğu'nun başkenti yapmak ve yeni bir şehir yaratmak
için 324 yılında kolları sıvar ve yedi tepeli şehri 14 bölgeye ayırarak işe
koyulur.
Büyük
bir saray (İmparatorluk Sarayı), Senato Sarayı, Aya İrini Kilisesi, Kutsal
Havariler Kilisesi (bugün yerinde Fatih Camisi vardır), Ayasofya (başlar ama
bitiremez), otuz üç bin kişilik bir Hipodrom, su kemeri, kendi adını taşıyan
heykellerle süslü bir meydan (Çemberlitaş), annesi Augusteum adına bir meydan
inşa edilir ve şehir ülkenin her tarafından getirilen antik sanat eserleri ile
süslenir.
Şehrin
korunması için eski surlar yıkılır ve yerlerine bugün hiçbir izi kalmayan
Konstantin Surları inşa edilir. Ayrıca Ayasofya'nın önünden başlayarak Mese
adıyla büyük bir bulvar (bugünkü Divanyolu Caddesi) açılır.
Altı yıl
süren faaliyet sonunda ortaya muhteşem ve modern bir şehir çıkar. 11 Mayıs 330
Pazartesi günü geldiğinde yapılan büyük bir törenle Byzantium, Roma
İmparatorluğu'nun başkenti olur ve şehre senatonun da kararıyla Nuova Roma-
Yeni Roma adı verilir. Büyük törenlerle kutlama yapılır.
İki yıl
kadar geriye döndüğümüzde yani inşaatın devam ettiği sırada bir gün baş mimar
Leontius, İmparator Konstantin'e bir konuyu açar:
"Majeste,
imparatorluk ailesi yakınlarının, senatörlerin ve devlet ileri gelenlerinin
oturması için Kutsal Havariler Kilisesi'nin olduğu bölgeyi ayırdık. Halk için
ayrılan bölge ise Küçük Limanla büyük Liman arası. Gerek küçük Liman ve gerekse
Büyük Liman'ın etrafı ticaret erbabına ve denizcilere ayrılmıştır. Daha sonraki
yıllarda yerleşim kendi mecrası içinde devam edecektir. Ancak bir noktaya daha
işaret etmem gerekecektir. Bizim kanımıza göre Byzantium dünyanın merkezi
haline getirilmelidir. Bunun için önce, halen Kudüs'te muhafaza edilen ve İsa
tarafından dokunulduğu için kutsal sayılan bir taş vardır. İsmi Milion. Bu
taşın getirilip yıkıntı halinde bulunan tapınağın (O sırada henüz Ayasofya
yoktur) karşısına yerleştirilmesi uygun olur. Taşın olduğu yer dünyada (0/
Sıfır) noktası sayılmalı ve bütün mesafeler bu noktadan itibaren ölçülmelidir.
Eğer bu gerçekleşirse, taşın hemen yanına bir büro inşa edilecektir. Bu büronun
görevi başvuranlara o noktadan itibaren uzaklığı ve yolları gösteren haritalar
satmak olacaktır. Bir örnek vermem gerekirse, Byzantium'dan Antakya'ya gidecek
yolcular ve kervanlar buradan gelip harita satın alacaklar ve Antakya'ya kadar
nasıl, hangi yolu takip ederek ve kaç günde gideceklerini bileceklerdir. Ayrıca
yollar üzerinde konaklama yerleri de işaret edilecektir. Böylece Byzantium
dünyanın merkezi haline gelecektir."
Gerçekten
aynen öyle olur. Milion Taşı Kudüs'ten getirilir. Ayasofya'nın karşısına
yerleştirilir. 1453 yılına kadar o taşın bulunduğu yer artık dünyada (0)
noktasıdır. Onun için "Bütün Yollar Roma'ya çıkar", sözü Nouva Roma-
Yeni roma yani Konstantinople yani İstanbul için söylenmiştir.”
------.
·
Uluç,
Hıncal: Milion taşını kurtardık!..http://www.sabah.com.tr/yazarlar/uluc/2014/05/04/milion-tasini-kurtardik
“"Bütün
Yollar Roma'ya Çıkar" sözünün esas itibariyle bu taşın varlığı nedeniyle
Konstantinople, yani İstanbul için söylendiğini yazmıştık. Deyişteki
"Roma" bugünkü Roma kenti değil, o zamanın Roma İmparatorluğu
başkenti İstanbul'dur. Kaçımız biliyoruz?. Kendimiz bilmezsek dünyaya nasıl
anlatırız ki?.
Taşın
öyküsünü gene özetleyelim.
İstanbul'un
kurucusu Bizans İmparator'u Büyük Konstantin'in annesi Helena 326 yılında
Kudüs'ü ziyaret eder. Kudüs Patriği Macarius ona, "Yüce İsa'nın elinin
değdiği bir taş var majeste, onu görmelisin," der. Ertesi gün birlikte
taşı görmeye giderler. Helena, Konstantinople'a (İstanbul) dönünce oğluna bu
kutsal taştan bahseder. İmparator özel bir ekip göndererek Kudüs'ten taşı
getirtir, onu bugünkü olduğu noktaya diktirir ve bir emirname ile taşın olduğu
yerin dünyadaki bütün ölçümler için sıfır noktası olduğunu ilan eder. Hemen
yanına bir büro kurulur ve bu bürodan imparatorluk içinde seyahat edeceklere
harita satılmaya başlar.
Yerebatan
Sarnıcı'nın yanındaki "Milion Taşı"nın kısacık hikayesi de budur.
Bu
haritanın örneğini bugün Milion Taşı'nın önünde satsak, her yıl binlerce, ama
binlerce alıcı buluruz. Siz turist olarak İstanbul'a gelseniz, bu taşa
uğrasanız, taşla selfie çektirirken bir tane de tarihi harita almaz mısınız?”
Haberler / Bazı Web Sayfaları
“.
Alemin merkezinin başladığı yer burası. Günümüze küçük bir kısmı kalan bu anıt
Avrupa şehirlerine giden büyük Roma yolu Via Egnetia'nın başlangıcı ve üzerindeki
mesafelerin ölçüldüğü referans noktası. Rotanızı buraya düşürdüğünüzde bu
tarihi ıskalamayın. Çünkü İstanbul'un taşı toprağı tarih! Dedik ya Milyon taşı
bir referans noktası. Dünya üzerindeki diğer şehirlerin bu şehre olan
uzaklığının hesaplanmasında kullanılan bir başlangıç.”
“Maalesef
bu hikayenin kahramanından bize kalan çok az. Çünkü I.Konstantin Dönemi’nde, 4.
yüzyılda can bulan anıt 16. yüzyılda su kemerlerin genişletme çalışmalarına
kurban gitmiş. İlk yapıldığında dört yöne bakan bir kapı ve bu noktada kesişen
yolların üzerine yükselen, dört sütun üzerine oturmuş bir kubbeden ve
kubbesinin üzerinde birçok Bizans dönemine ait heykel ve kabartmayla
yükseliyormuş. Anıt, tarihte pek çok kaynakta İstanbul'un koruyucusu olarak da
kendine yer buluyor.”
------.
·
Aslında
bütün yollar İstanbul' a çıkarmış..! https://www.facebook.com/havaalanlari/posts/10152974604171988
------.
“Sultanahmet’te
bulunan aşağıdaki taşın kenarındaki yazıya bakıp, taşı Roma’nın diktiğini
sanmayın. Roma böyle taş dikmez. Çünkü Roma?nın ne adına ne de namına yakışır,
bu çapsız taş. Roma Milion’u yaptığında
aslında minik bir saray yapmıştı.
Dört
sütunluydu bu minik saray. Ve bu dört sütun bir kubbeyle birbirine
bağlanıyordu. Dört tarafa bakan dört kapısı vardı. Kapılarının çevresinde de
heykeller.
Bu
minik saray İstanbul’un başkent Roma’ya
uzanan yolunun başlangıç noktası olarak yapılmıştı. Uzaklık ölçüsü olarak ta
mil kullanıldığından yapı Milion adını almıştı.
Roma,
büyük kentlerin Roma’ya uzanan
yollarının başına, bu tip anıtsal yapılar diktirirdi. Roma’ya göre her yol
Roma’ya çıkardı çünkü. O yolda bu
anıtsal yapının olduğu yerden başlardı. Ve Roma’nın başkenti İstanbul olunca
bir mil yapısı olmaktan çıktı Milion. Dünyanın merkezini
temsil eder oldu.”
------.
------.
·
Bozdemir,
Esin: Dünyanın merkezi: Million Anıtı. http://izlerveyansimalar.blogspot.com.tr/2014/08/dunyann-merkezi-million-ant.html
“Ama
Yeni Roma, İtalik yarımadasındaki kadim başkentin imar planına göre kurulacak,
hatta eski Roma’nın daha görkemli ve modern bir kopyası olacaktı!
Konstantin’in
kurduğu kentin merkezi, “Million” diye adlandırılan ölçüt anıttı. Anıtın, kare
biçiminde inşa edilen dört zafer takının üstünde yükselen kubbesi,
Hıristiyanlığın en kutsal kalıtını barındırıyordu: İsa’nın gerildiği iddia
edilen haçın, Büyük Konstantin’in annesi İmparatoriçe Helena, 327 yılında hacı
olmaya gittiği Kudüs’ten getirmişti. Ne kerametse Helena’nın kutsal topraklarda
eliyle koymuş gibi bulduğu tahta haç, İsa gerildikten üçyüz yıl sonraya sağlam
kalabilmişti..
Roma
İmparatorluğu’nun tüm mesafeleri, artık Million anıtından itibaren ölçülmeye
başlandı. Başka bir değişle yeni başkentin (Yeni Roma’nın) Merkezi dünyanın
merkezi sayıldı.
Emperyal
mimarinin kilometre taşı Million’un doğusuna düşen eski Afrodit Tapınağı’nın
yerine yeni başkentin ilk büyük Klisesi Aya İri’ni inşa edildi. Bu ilk
kilisenin uyandırdığı hayranlık çok geçmeden gölgede kalacak ve harika
mimarisi, 330’da yapımı başlayıp 360’da sona eren ve eski Apollon Tapınağı’nın
yerinde yükselen, eşsiz görkemde Ayasofya tarafından geçilecekti.”
“Yeni
Roma' nın (İstanbul'un) dünyanın merkezi olarak kabul edildiği yıllara ait
Million Taşı’nın burada yer alması 'Agusteion Meydanı'nı oldukça önemli
kılıyordu.
İstanbul’un
kalbi; Sultanahmet’te tarihi yerler dolaşılırken, oldukça önemli olan bu nokta
genellikle önemsenmez.
Oysa
Yerebatan Sarnıcı’nın yanında çok dikkat çekmeyen ve bugün insanların yanından
yürüyüp geçtikleri kırık bir sütun gibi görünen bu anıt taş Bizans Dönemi’nde
tüm yolların başlangıcı ve sıfır noktasını gösteren önemli bir anıttı.
Sultanahmet
Meydanı’ndaki tarihi Million anıtı İstanbul’un ilk hareket noktasıydı.
Bizanslılar
tarafından bu taşın yeri, dünyanın ortası sayılmıştı. Bütün mesafeleri buradan
başlayarak ölçerlerdi. Yani, anıt bir ‘sıfır’ noktasıydı. Her meşhur şehir veya
yer, kuş uçuşuyla Milliona’a kaç mil ise hesaplanmış ve kaydedilmişti.
Bu
kayıtlar, taşın hemen yanındaki binada muhafaza edilirdi. Ayrıca, o devirde
bilinen yerlerin kabataslak haritası Million merkez alınarak çizilmişti. Uzun
yolculuklara çıkanlar, isterlerse bu haritaları incelerler ve gidecekleri
yerlere ait bölümler, ücret karşılığında kopya edilip kendilerine verilirdi.
Bizans
halkı ise, bu taşın hakikaten dünyanın ortası olduğuna inanır ve o devirde yeryüzünün
en büyük mabedi olan Ayasofya’nın bu yüzden onun yanında yapıldığını kabul
ederdi.”
------.
------.
·
Dünyanın
Merkezi: Milyon Taşı. http://www.benolmeden.com/2013/10/dunyanin-merkezi-milyon-tasi-milion.html
“Size
dünyanın merkezi İstanbul'da desem? En azından Bizanslılar zamanında öyleydi.
Taşın
yanında yer alan bilgilendirici yazıya göre Milyon Anıtı, Avrupa şehirlerine
giden büyük Roma yolu Via Egnetia'nın başlangıcı ve üzerindeki mesafelerin
ölçüldüğü referans noktasıymış.
Detaylı
açıklamak gerekirse, Milyon Anıtı, Milyon Taşı, Milion (nasıl isimlendirirseniz
artık) Bizans İmparatorluğu'nda Konstantinopolis şehrine ulaşan tüm Antik Roma
yollarının başlangıç noktası ve dünya üzerindeki diğer şehirlerin bu şehre olan
uzaklığının hesaplanmasında kullanılan sıfır noktası.
Aslında
yapı tetrapylon şeklindeymiş. Yani dört kapısı ve dört sütun üzerinde bir
kubbesi olan bir dikdörtgenler prizması düşünün. Tetrapylonlar Roma kültüründe
oldukça önemli bir yere sahipmiş. Hâl böyle olunca yapıda ve kubbesinde birçok
heykel ve kabartma bulunmaktaymış. Ancak tüm bunlar zamanla yitip gitmiş.
16.
yy.'da İstanbul'a su taşıyan kemerlerin genişletme çalışmaları esnasında
yıkılıp, ortadan kaybolmaya başladığı tahmin ediliyormuş.”
------.
·
Dünya’nın
Merkezi: Milyon Taşı. http://www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/dunyanin-merkezi-milyon-tasi
------.
·
Dünyanın
Merkezi, Yerebatan Sarnıcı’nın Yanı Başında. http://yerebatan.com/basin-odasi/haberler-ve-duyurular/banners/duenyan%C4%B1n-merkezi,-yerebatan-sarn%C4%B1c%C4%B1%E2%80%99n%C4%B1n-yan%C4%B1-ba%C5%9F%C4%B1nda.aspx
“Bizans
döneminde, dünya üzerindeki şehirlerin İstanbul’a uzaklıklarının
hesaplanmasında kullanılan sıfır noktasını işaretleyen ve Yerebatan Sarnıcı'nın
yanı başında bulunan “Milion Taşı”, yapılan çevre düzenlemesi ile turistik bir
objeye dönüştü.”
“Ayasofya
Camisi’nin karşısında, Yerebatan Sarnıcı’nın hemen yanı başında bulunan ve
Bizans döneminden beri ayakta kalabilmiş olan dikili taşın bulunduğu yer, dünya
üzerindeki diğer şehirlerin İstanbul’a uzaklıklarının hesaplanmasında
kullanılan sıfır noktasıydı. “Milion Taşı” adı verilen bu dikili taş, aynı
zamanda Adriyatik’ten başlayıp Constantinopolis’e gelen Roma anayolu Via
Egnatia için başlangıç noktasıydı.”
------.
“Tarihi
gerçekler bize farklı şeyler söylemektedir; tüm varsayımların en doğrusu siyasi ? idari merkezin stratejik yolların
kavşak noktası ve yine şehrin diğer şehirlere olan uzaklığının başlangıç
noktası olarak belirlenmiş nokta'dan başka bir anlamının olmamasıdır. Denebilir
ki, yön ve mesafe tespitinin bir ölçek aracıdır. Ortaçağ kentinin fiziki
yapısı, kentlerin diğer merkezlere göre konumlanışının bilinmesi ile birlikte
mimari yapı biçimleri çağın kavram ve değerleri ile okunduğunda million
yapılarının önemi daha sağlıklı anlaşılmış olacaktır.”
------.
“Doğu
Roma’nın kurulmasıyla Kostantiniyye’nin yıldızını daha da parlatmak isteyen I.
Konstantin, Doğu Roma’nın –yani Bizans İmparatorluğu’nun– yükselmesiyle artık
tüm yolların Roma’ya değil Kostantiniyye’ye çıkmasını ister. Ve tüm yolların
başlangıç noktası olarak, şimdilerde Sultanahmet Meydanı olan Hipodrom
Meydanı’ndaki Bazilika Sarnıcı’nın yani Yerebatan Sarnıcı’nın girişi
belirlenir. Roma’ya yakışan görkemli bir anıt yaptırılarak buraya başlangıç
taşı olan Milyon Taşı (Milion Stone) yerleştirilir. Anıt değil ama başlangıç
taşı olan Milyon Taşı günümüze kadar hâlâ dimdik ayakta kalabilmiştir.
Artık
dünyanın merkezi, tüm yolların başlangıç ve bitiş noktası Kostantiniyye, yani
İstanbul’dur. Tüm yollsar Batı Roma’nın başkentine değil Doğu Roma’nın
başkentine çıkar. Mesafeler buradan başlayarak hesaplanmaya, güzergâhlar
buradan çizilmeye başlanır. Haritalar dahi değiştirilerek sıfır noktası olarak
alınan Milyon Taşı merkez alınır. Hatta bu taşa Kostantiniyye için koruyucu
tılsım rolü de verilir. Evliya Çelebi İstanbul’daki tılsımları sayarken Milyon
Taşı’nı da sayar ve şehri koruduğuna inanıldığını not düşer.
Tarihte
buna benzer merkezler hayli çoktur. Abbasîler zamanında başkent olarak seçilen
Bağdat için “Bütün yollar Bağdat’a çıkar” denilirken “her yol Paris” sözü ise
Napolyon zamanında Fransa’nın başkenti için kullanılmıştır.”
“Evliya
Çelebi’nin Seyahatnâme’sinden öğrendiğimiz kadarıyla dönemin padişahı Sultan
Süleyman-ı evvel (Kanunî), Mimarbaşı Koca Sinan’dan İstanbul’un merkezini
bulmasını ister. Mimar Sinan’ın ölçümleri neticesinde şimdilerde Vefa
semtindeki Şehzadebaşı Camii’nin Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Camii’ne bakan
bahçe duvarının köşesi tespit edilir.
Rivayet
odur ki Muhteşem Süleyman’ın Mimar Sinan’a İstanbul’un ortasını
hesaplatmasındaki maksat buraya merkezî bir yer yaptırma düşüncesidir. Çıkan
sonuç Vefa’daki yer olunca Kanunî Sultan Süleyman bu hayalinden vazgeçer.
Nedeni ise yaptırmak istediği bu merkezî yerin Eyüb’e olan yakınlığıdır. Eyüp
Sultan Hazretleri’nin mekânının şerefini muhafaza etmek üzere buraya meydan
yaptırmaktan vazgeçilir. Daha sonra çok sevdiği oğlu Şehzade Mehmed’in genç
yaşta vefat etmesi üzerine Kanuni Sultan Süleyman buraya bir cami yaptırmaya
karar verir. Caminin bahçe duvarının köşesine ise Eski İstanbul’un merkezine
atfen yeşil renkte kendi etrafında dönen (şimdilerde alt tarafı toprağa gömülü
olduğu için sabittir) granitten bir sütun yerleştirilir.
Bu
işaretle birlikte İstanbul’un merkezi bellidir artık. Bunu kuvvetlendiren
delillerden biri ise hiç kuşkusuz sütunun çok yakınında bulunan su
terazisidir.”
------.
·
Dünyanın ortası; Milyon Taşı. http://sehr-istanbul.blogspot.com.tr/2011/06/dunyann-ortas-milyon-tas.html
“Dünyanın çeşitli noktalarına kaç mil uzakta
olduğunu belirten, seyyahların uğrak noktasıdır Mil Taşı. İlk örneği Roma'da
forumda bulunan Altın Mil Taşı (Golden Milstone) Roma İmparatorluğu Batı ve
Doğu olarak ikiye ayrılınca Roma'ya rakip yeni bir şehir... Parıltısıyla,
ihtişamıyla rakip oluyor... Doğu Roma'da inşa edilen bu şehir
Konstantinopolis(İstanbul) önceleri Roma'dan İstanbul'a uzaklık ölçülürken daha
sonraları Milyon Taşı almıştır bu özelliği Altın Mil'den. İstanbul merkez
olmuştur dünya alame... Antik çağda
İstanbul2un başlangıç noktasıdır bir nevi İstanbul'a açılan dev kapının
başlangıç noktasıdır.”
“Sultanahmet ve Ayosafya'nın ihtişamı engeldir aslında insanların Milyon Taşı'ını
farketmesine... Ayasofya'nın karşısından Yeniçeri Caddesi'nin Ayasofya'ya dönen
sapağında kurumuş bir çeşmenin yanında, ağaçların gölgesinde kalmıştır bu eşsiz
zaman taşı.”
“Bizans halkı bu taşa günümüzün bakış açısıyla
"Taş" deyip geçmemiş bu taşa büyük anlamlar ve afseneler yüklemiştir.
Bizanslılar bu taşın dünyanın ortası olduğu inancına öyle sahipir ki
Ayasofya'nın ucuna Milyon Taşını değil,
Milyon Taşı'nın ucuna Ayasofya'yı inşa etmişlerdir.”
“Osmanlı'da hiç mi anlam yüklenmedi bu tarih
şahidi Milyon Taşı'na? Evliya Çelebi'ye bu konuda kulak astığımızda karşımıza
başka bir renge, çehreye bürünmüş bir Milyon Taşı selamlar bizi...
Evliya
Çelebi'nin on dördüncü tılsımının bulunduğu taştır bu. Evliya Çelebi'nin renkli
dünyası Seyahatname' de Milyon Taşı görüşlerini sade bir dille Mustafa Armağan
çevirisiyle dinleyelim.
"Ayasofya'nın güneyinde dört adet mermer
beyaz uçlar üzerinde Azrail, İsrafil, Mikail, Cebrail'in tasvirleri İstanbul'un
on dördüncü tılsımını oluşturuyordu. bunlar dört yöne bakacak bakacak şekilde
dikilmilşlerdi. Yılda bir kere Cebrail tasviri kanatlarını çırpıp haykırsa doğu
tarafından bolluk olur. İsrafil tasviri bunu yapsa batıda kıtlığa delalet eder,
Mikail tasviri kanat çırpsa ve haykırsa yeni bir asi çıkar, Azrail tasviri aynı
hareketi yapsa bütün alemi veba sarar"
------.
·
File:Milion
Stone - Isztanbul, 2014.10.23.JPG. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Milion_Stone_-_Isztanbul,_2014.10.23.JPG
------.
------.
·
Her
Yol Roma’ya Çıkar: Milyon Taşı Keşfedilmeyi Bekliyor. http://rengarenkistanbul.wordpress.com/2012/07/22/her-yol-romaya-cikar-milyon-tasi-kesfedilmeyi-bekliyor/
“I.Konstantin
Dönemi’nde, 4. Yüzyılda yerleştirildiği düşünülen bu taş, günümüzde -aslına
nazaran- birkaç metrelik bir sütundan ibarettir. Fakat boyutunun aksine
taşıdığı önem, yalnızca bizim coğrafyamız için değil; tüm insanlık adına büyük
önem taşır. Ayasofya’nın giriş kapısının hemen sağ tarafında, yolun
karşısındaki ağaçlar arasından Sultanahmet Meydanı’nı izler Milyon Taşı.
Taşıdığı önem çok büyük olsa da; en az bilinen, en az fark edilen eselerden
biridir.
Milyon
Taşı, Bizans Dönemi’nde, günümüzde İtalya’nın Roma şehrinde bulunan Milliarium
Aureum anıtı ile aynı görevi üstleniyordu. Bu sütun, Bizans İmparatorluğu’nda,
tüm Antik Roma yollarının başlangıç noktası ve dünya üzerindeki tüm diğer
şehirlerin, Konstantinoupolis’e olan mesafesinin hesaplanması için kullanılan
sıfır noktasıydı. Öyle ki;
Bizans
Dönemi’nde bugunkü Bakırköy, Antik Yunanca’da “yedinci” anlamına gelen Hebdomon
ismini taşıyordu ve Bakırköy’ün bu ismi almasının nedeni; Milyon Taşı’na yedi
mil uzaklıkta bulunuyor olması idi.”
------.
·
How far areyoufromthemillionstone.http://www.skylife.com/en/2014-06/how-far-are-you-from-the-milion-stone
·
İki
kararıyla dünyanın kaderini değiştiren Büyük Konstantin’in güzel başkenti. http://vatankitap.gazetevatan.com/haber/iki_karariyla_dunyanin_kaderini_degistiren_buyuk_konstantinin_guzel_baskenti/1/16710
------.
·
İstanbul’un
bir dünya başkenti olması boşuna değil. http://www.aksiyon.com.tr/dosyalar/umit-meric-artik-evimden-o-muhtesem-istanbul-siluetine-bakamiyorum_533881
“-İstanbul’un
bir dünya başkenti olması boşuna değil.
İstanbul’un
dünyanın başkenti olması aynı zamanda kainatla şehir arasındaki ahenk
dolayısıyladır. Osmanlı’da zaman ve mekân tasavvuru üzerinde henüz yeterince çalışılmadı.
Her medeniyetin bir zaman ve mekân tasavvuru vardır. Biz fetihle birlikte Doğu
Roma’nın zaman ve mekân tasavvurunu da tevarüs ettik. Konstantinüs Mese yolunu
açarken, Romalılar kainatla İstanbul’un irtibatını dikkate almıştır.
-Nasıl
bir irtibat bu?
Güneş ve
ayla şehri irtibatlandırarak, yani bir tür ışık mühendisliği yaparak. Unutulmuş
bir hakikati seslendireyim. Ayasofya’nın hemen karşısındaki Mıllion taşı eski
İstanbullular için dünyanın sıfır noktasıdır, bugünkü Greenwich gibi. Şehrin
ana yolu oradan başlar, Çemberlitaş’ta Konstantinüs’ün heykelinin üstünde
bulunduğu Forum Konstantinüs’ten geçer, Beyazıt’ta yolun kenarında yıkılmış
mermer parçalarını gördüğümüz Forum Tauri’den bugünki Laleli’ye gelir ve orada
ikiye ayrılır. Bir kol bir zamanlar 12 Burç Mabedi’nin, daha sonra aynı yerdeki
12 Havari Kilisesi’nin bugünse Fatih Camii’nin dış avlusunun bulunduğu yerden
Edirnekapı’ya varır. Diğer kol ise Aksaray üzerinden Altınkapı’ya ulaşır. İşte
bu ana cadde İstanbul’un üzerinden 21 Mart ve 23 Eylül’de güneşin geçtiği
meridyenin hattıdır. Yani Romalılar bu şehir içi yolu açarken gökyüzünde
güneşin şehir içinde geçtiği yolu izlemiştir. Biz de bugün aynı yolları-aşağı
yukarı- kullanıyoruz. Heyecan verici değil mi?”
------.
“
Malik Aksel, “Şehzade Camii'nin Vefa'ya dönen köşesinde somaki bir
mermer sütun vardır. Bu sütunun alt kısmı yolun yükselmesi dolayısıyla toprağa
gömülmüş haldedir. Bu somaki sütun üzerinde görülen demirden bir mil onun kendi
çevresinde döndüğünü gösterir. Halk bu sütunun İstanbul'un ortasına işaret
olduğuna inanırdı. Bu düşünceyle haritaya bakıldığı zaman eski İstanbul'un
ortasının bu bölgeye rastladığı gerçeğine varılır” diyor, İstanbul'un Ortası
adlı kitabının girişinde.
Selçuk
Altun, “Bizans'ın ortası” diye nitelese de Sultanahmet'teki Milenyum' taşı
Dünyanın ortası kabul edilir. Bilindiği gibi egemenler her zaman ve hep
merkezde olduklarını iddia ederler (laf aramızda ispatlarlar da, her fırsatta).
Menzil taşıdır o. Uzaklığı belirlemek, mesafeleri bilebilmek adına dikilmiş ve
unutulmuştur. Çoğunlukla turistleri görürüz önünde, çevresinde… Bizimse, hani
padişahın Bergama Sunağı'ndaki gibi 'altınları alın, taşları bırakın' dediği
gibi pek ilgimizi çekmez.”
------.
·
"İstanbul yeniden dünyanın merkezi
olmalı". http://www.yenisafak.com/hayat/istanbul-yeniden-dunyanin-merkezi-olmali-2052408
“"Ayasofya'nın
tepesindeki halkanın iki ismi var, 'Halkayı Saadet' veya 'Halkayı Hilafet.'
Halkayı Saadet, yani 'mutluluk şehri' ama İstanbul, artık yaşayanına mutluluk
vermiyor. İstanbul, tekrar dünyanın merkezi olmalı. Merkezin değişmesiyle
hilafet de gitti. Hilafet halkası da unutturuldu. Artık İslam aleminin hilafeti
yok. Birilerinin artık bu konunun üstüne gitmesi lazım. Güneydoğu'da 'Bağdadi'
denilen bir serseri çıkıyor, 'Ben halifeyim' diyor, cihat ilan ediyor. Düzmece
bir cihat ortada ve Müslüman kanı akıyor. Bu nasıl bir hilafet, nasıl bir cihat
ki Müslüman, Müslüman'ı kesiyor, boğazlıyor. Bunların hepsi, Ayasofya'nın
aleminde gizli. Ayasofya'nın sırlarından en büyüğü budur."
“İstanbul
Aydın Üniversitesi Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi
Yalçın Koçak, İstanbul'un tekrar dünyanın merkezi olabileceğini ifade ederek,
"Bu konumu geri kazanmak, bizim kararlılığımıza bağlı. Tekrar dünyanın
merkezi İstanbul olursa dünyada çok büyük şeyleri değiştiririz. Çok büyük bir
eksen değişmesi olur. Saatler, kavramlar, coğrafyalar değişir" diye
konuştu.”
------.
·
Milion
Stone, Istanbul. http://www.virtualtourist.com/travel/Middle_East/Turkey/Istanbul_Ili/Istanbul-1837624/Things_To_Do-Istanbul-Milion_Stone-BR-1.html
·
Milion taşı: İstanbul'un
"başlangıcı". NTV Tarih, (1), Şubat 2009, 72.s.
------.
“Roma
İmparatorluğu’nun altın yıllarını yaşadığı zamanlarda Forum Romanum, Akdeniz
dünyasının merkeziydi. Bu merkezin tam ortasında ise, dünyanın sıfır noktası
olarak kabul ettikleri “lapis niger” adını verdikleri ve siyah taş anlamına
gelen bir taş vardı. Roma’nın övünç kaynağı ve gücünün yegane temsilcisi olan
haşmetli yolları lapis niger’den başlayıp, İtalya ve Arnavutluk üzerinden
İstanbul’a, oradan da Anadolu, Suriye ve Orta Asya’ya kadar uzanırdı. Antik
dönemin ilk otobanları olan bu yollar askerleri, insanları, kültürü ve sanatı
transfer ediyordu. M.S. 3’üncü yüzyılda Konstantin, Bizans İmparatoru olunca
İstanbul Roma’nın merkezi, yine o dönemde Bizans Sarayı’nın yakınlarına abidevi
bir mimariyle inşa edilen ama günümüze sadece “Milion taşı” adıyla küçük bir
parçası ulaşabilen yapı da dünyanın merkezi yani sıfır noktası oldu.
ROMA’YA
GALİP İSTANBUL
İstanbul’da
yeni Roma’yı inşa etmek isteyen İmparator Konstantin, dünyanın merkezini
Roma’da bırakamazdı. Bu nedenle Bizans Sarayı’nın hemen karşısına Tetrapilon
(küp planlı ve her yüzünde bir kapı bulunan yapı) mimariye sahip bir anıt inşa
ettirdi. Bu anıtın ortasına da Kudüs’ten getirtilen ve Hz. İsa’nın dokunduğuna
inanılan taşı koydurttu. Taşın konulduğu yer artık tüm dünyadaki ölçümler için
sıfır noktasıdır! Bundan sonra çizilen haritalar bu yapıdan, Milion Taşı’ndan
başladı, mesafeler ona göre belirlenir oldu.
MİLİON
TAŞI NEYE BENZİYORDU?
Çok
küçük bir bölümü bugüne ulaşabilen Milion Taşı’nı çevreleyen anıt, tetrapilon
mimarisiyle yapılmıştı ve yıldız, gökyüzü resimleriyle süslenmiş kapalı bir
kubbeye sahipti. Anıtın taban kısmında ise büyük ihtimalle Konstantin heykeli
ve annesi Helena’nın büstü bulunuyordu. Hemen yanında da İstanbul’u koruduğuna
inanılan Tyhce’nin heykeli vardı. Milion taşının yeri de çok önemlidir. Anıt,
Agustus Meydanı adı verilen meydanın kenarında bulunmaktaydı. Yani
Çemberlitaş’a kadar giden sıra sütunlu Mesa yolunun başlangıcıdır Milion Taşı.
Ayasofya bir yanda, Bizans imparatorlarının at üzerinde heykelleri öbür yanda,
Hippodrom ve Bizans Sarayı’nın bulunduğu bir meydanda yer alıyordu ve dünyanın
sıfır noktasını işaret ediyordu.
NEDEN
İSTANBUL?
Yrd.
Doç. Dr. Alessandra Ricci
Koç
Üniversitesi
İstanbul
Konstantin’in düşüncesinde ve planlarında klasik bir Hristiyan şehri değildi.
Roma’ya meydan okuyan Konstantin yeni bir şehir kurmak istedi, bu nedenle de
“Yeni Roma”yı inşaya başladı. İstanbul'u klasik bir monolitik şehir olarak
görmedi ve tek rakibi Roma’ydı. Viyana’da bulunan bir harita Roma’nın yollarını
gösteren çok değerli bir parçadır. Bugüne kalan parçalarda şanslıyız ki
İstanbul’u iki önemli simgeyle görebiliyoruz. Tabula Peutingeriana adı verilen
bu parçada İstanbul’un koruyucu tanrıçası Tchyke ve Çemberlitaş’ta bulunan
dikilitaşı rahatlıkla görebilirsiniz. Bu harita Milion Taşı’nın önemini de
gösterir çünkü haritada kullanılan ölçümler Milion Taşı baz alınarak yapılmış
ve düzenlenmiştir.”
------.
------.
·
Million
Taşı. Türsab Dergi, 1.10.2014, 29.s. https://www.tursab.org.tr/yayin/111/tursab-ekim2014_111_8402155.pdf
“Evliya
Çelebi bu anıtı şöyle tasvir etmişti: “Ayasofya’nın güneyinde dört adet beyaz
mermer sütun üzerinde Azrail, İsrafil, Mikail, Cebrail’in tasvirleri,
İstanbul’un on dördüncü tılsımını oluşturuyordu. Bunlar dört yöne bakacak
şekilde dikilmişlerdi.
Yılda
bir kere Cebrail tasviri kanatlarını çırpıp haykırırsa doğu tarafından bolluk
olur. Bunu İsrafil tasviri yaptığında batıda kıtlığa delalet eder, Mikail kanat
çırpıp, haykırırsa yeni bir asi çıkar, aynı hareketi Azrail yaparsa bütün alemi
veba sarar...”
Konstantin,
Konstantinopolis’in, Roma İmparatorluğu yollarının başlangıç noktasında
olduğunu ilân edip, sıfır noktasını da şehri koruyan tanrıça Tykhe’ye adanmış
bir anıt/tapınak ile belirlemişti. Burada Konstantinopolis’in diğer tüm önemli
kentlere olan uzaklığı da yazılıydı. Anıt, ilk yapıldığında “tetrapilon” denen;
4 sütun üzerine oturtulmuş bir kubbe ve kanatlı heykellerle süslüydü. Bir
rivayete göre kubbe üzerinde Hz. İsa’nın gerildiği bir de haç vardı. Bu anıttan
kalan ve şimdi “Million Taşı” denilen parça, 2012’de, İBB tarafından
Ayasofya’nın karşısındaki tarihi su terazisi ve Beşir Ağa Çeşmesi’nin yanına
getirilerek koruma altına alındı. Dünyanın sıfır noktası olduğu kabul edilen
Million taşından başlayıp, Roma’ya kadar uzanan yola da Kültür Yolu “Via
Egnatia” deniliyor. Yaklaşık 1120 kilometre uzunluğundaki bu yol, Roma ve Doğu
Roma’nın Batı Avrupa’daki hâkimiyetinin de simgesi idi.”
------.
“Million
taşının hikayesi
Konstantin'in,
1000 yıllık Byzantion'u Roma İmparatorluğu'nun yeni başkenti olarak ilan ettiği
330 yılından 4 yıl önce, annesi Helena Kudüs'ü ziyaret eder. Burada gördüğü,
Yüce İsa'nın elinin değdiği taştan çok etkilenir ve oğlu Konstantin'e bu taştan
söz eder.
Büyük Konstantin,
Byzantion'u Roma İmparatorluğu'nun başkenti yapmayı kafasına koymuştur. 330
yılında bunu tüm dünyaya ilan eder ve adını da Neva Roma (Yeni Roma) olarak
değiştirir. Şehir bu tarihten itibaren özellikle ilk 7 yıl tam bir şantiyeye
döner ve bir çok bina yapılır.
O dönem
Roma Forumu'nda yer alan altın taş (Miliarium Aureum, Golden Milestone) tüm
yolların başlangıç noktası olarak kabul edilmekte ve Roma İmparatorluğu'ndaki
tüm mesafeler bu noktaya olan uzaklığa göre tanımlanmaktadır. Bu taş M.Ö. 2. yüzyılda
imparator Augustus tarafından dikilmiştir ve tıpkı şimdiki Greenwich gibi o
günkü sıfır noktasıdır. Bütün yollar Roma'ya çıkar sözünün kaynağı da bu
taştır.
Konstantin,
sıfır noktasının da artık Yeni Roma'ya taşınması gerektiğini düşünür. Bu
nedenle annesinin bahsettiği, İsa'nın dokunduğu kutsal taşı Kudüs'ten getirtir
ve şehrin ortasına diker. Artık imparatorluğun ve dünyanın yeni sıfır noktası
burasıdır. Gezginler, yollarını buraya göre hesaplamakta, buradan aldıkları
haritalarla yollarına devam etmektedirler. Artık bütün yollar Neva Roma'ya
çıkmaktadır.”
------.
------.
·
Milyon
Taşı nerede, nasıl gidilir? Milyon Taşı haritası. http://www.e-sehir.com/turkiye-haritasi/milyon-tasi-nerede-nasil-gidilir.html#.VKkhXyusW5g
------.
“Değil
mi ki Roma İmparatorluğu dünyanın en büyük devletiydi, başkenti imparatorluğun
ve dünyanın merkezi ve onun ana meydanındaki anıtta tüm uzaklıkların ölçüldüğü
sıfır noktasıydı. İsmi de bu anlama geliyor, kilometre taşı, Eski yunancada
"mile" bin demek eski Roma’da ise bir mil uzunluk bin adet iki
adımmış buda aslında bugünün miline çok yakın 0.9 mile yani 1480 metreye denk
geliyor. Bir bakıma üzerinde yazan uzunluklar da bugünün miline oldukça
yakınmış.”
------.
·
Şen,
Fügen Ünal: Bütün Yollar İstanbul’a Çıkar. https://fugenunalsen.wordpress.com/2011/08/08/butun-yollar-istanbula-cikar/
·
Şu bizim Bizans : http://www.idefix.com/kitap/su-bizim-bizans-radi-dikici/tanim.asp?sid=CZVZESNHHB2BIKSR2SHH
Video
Thehistoricalpeninsula
of İstanbul = İstanbul tarihi yarımada / by Vedat Atasoy;
Perihan Yücel; Orhan Şemin; Rüknü Özkök; Nilay Tuncay; DenizKültür
A.Ş.; DVD video : PAL colorbroadcastsystem Viewallformatsandlanguages
» Language: Turkish Publisher: [Turkey] :
DenizKültür, [2008] Database: WorldCat
Sultanahmet : dünyanın sıfır noktası / by Hikmet YaşarYenigün; ŞenolDemiröz; İstanbulBüyükşehir Belediyesi
Kültürİşleri Daire Başkanlığı.; VHS video : VHS tape Visual material.
Language: Turkish . Publisher: İstanbul :
İstanbulBüyükşehir Belediyesi, [1996]. Database: WorldCat
Sultanahmet meydanı . byŞenolDemiröz; Hikmet YaşarYenigün; Özkan Turgay; Lami Sezar;
İstanbul. İstanbulBüyükşehir Belediyesi Kültürİşleri Daire
Başkanlıḡı.; VHS video : VHS tape Visual material.
Language: Turkish . Publisher: İstanbul :
İstanbulKültür ve Sanat Ürünleri, 1996. Database: WorldCat
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder