EZBER
KALIPLARI KONULU HAYALLERİM / ÖNERİLERİM
2015
Bu
sorunların nedenleri nelerdir? Nedenleri hakkında yapılmış çalışmalar var mı?
4
konuya ilişkin ayrı ayrı çalışmalar yapılabilir: Mesela ezberlere sebep olan
etkenlerin ne kadarı sosyo-kültürel, ne kadarı psikolojik.
Konunun
Psikoloji alanına giren yönleri…
Şu
kelimeler arasındaki anlam ve kapsam ilişkileri nelerdir? Ezber kalıpları,
yerleşik kalıplar, ön yargı, kalıp yargılar, sabit fikir … Bunlar bir Excel tablosuna dökülüp, çeşitli
başlıklar altında değerlendirilebilir, tasnif edilebilir.
Kalkınmamız / Gelişmemiz Önündeki Zihinsel
Bariyerlerden Olmaları: Makalemizin
konusu olan 4 kavramın ifade ettiklerinin ülkemizin yaygın bir zihniyet sorunu
olduğunu düşünüyoruz. Bu kavramlar ve yarattıkları zihniyet sorunu biraz
detaylı olarak örneklerle anlatılırsa konu daha kolay anlaşılabilir.
Dil
Tınaz
Titiz’in yazılarında “ezberlere” (yaygın ve yerleşik yargılara) ilişkin olarak
yazılanlar tespit edilerek derlenmeli ve bunlar içinden en önemlileri seçilerek
ayrı bir doküman haline getirilmelidir.
(Bunun için ilgili kelimelerle aramalar yapılabilir: Google’da arama
kutusuna yazılabilecek bir örnek: belletme site:tinaztitiz.com )
Sözlük
hazırlanmalı. Her söz varlığı için tanım verilmeli.
“Ezberler”
kavramını en iyi hangi kelimeler yansıtıyor? Bunları öncelik sırasına göre
yazmalı.
Atasözlerinde,
deyimlerde 4 kavram araştırılmalı, bunların listesi yapılmalıdır.
Etimolojik
çalışma yapılmalıdır.
Dilbilim
alanına giren (morfolojik vs.) çalışmalar yapılabilir.
Zihin
ve zihniyet konularında bir kavram ve terimler listesi ve devamında da sözlük
hazırlanmalıdır.
“Zihniyetimizde
Sorun Yaratan En Önemli 4 Kavram Sözlüğü” (Ezber kalıpları / Mugalata / Önyargı
/ Peşin fikir / Peşin hüküm / Peşin yargı / Sabit fikir / Safsata / Saplantı /
Sterotip (Stereotype) hazırlanmalıdır.
“Ezber
kalıpları sözlüğü” kitapçık olarak yayınlanabilir.
4
kavrama ilişkin ansiklopedi maddeleri tespit edilip madde metinleri izin
alınarak bir dokümanda derlenmelidir.
Mantık
hataları kavram ve terimleri listelenebilir.
Akıl
/ Düşünme / Mantık / Ön yargı / Sorgulanmayan kalıplar / Kalıp Yargılar Sözlüğü
yapılmalı.
“Atasözleri
ve ön yargılar” konulu yayın var m? konusu araştırılmalı, eser yoksa
Atasözlerine yansıyan ön yargılar derlenmelidir.
4
kavrama ilişkin tanımlar sözlüklerde detaylı olarak yapılmış mı?
Doğal
dilde "düşünce", "düşünmek" konulu terimler listesi
hazırlanabilir.
Doğal
Dile ilişkin yapılmış ve yapılabilecek çalışmaların bir basit kısa dokümanı
olmalı. (Bazı örnekler: Dokuz Eylül Üniversitesi Doğal Dil İşleme Arama Grubu http://nlp.cs.deu.edu.tr/index.php/yayinlarimiz
/ http://www.nlpturk.org/?tag=bilgisayar-destekli-dilbilimhttps://nlpturk.wordpress.com/
Çalışma
geliştirilebilir. Bir çok kavram ve terim eklenebilir. Ben dil uzmanı değilim.
Dil uzmanları tarafından çalışma geliştirilebilirse daha profesyonel bir ürün
ortaya çıkabilir.
Başka
kavramlar için de bu tür bir geniş listeleme yapılabilir. Google bunu kolaylaştırıyor. (Bir ağ örer
gibi hareket etmeli, nakış gibi işlemeli…)
4
kavrama ilişkin ekte yer alan listede uygun olanlar için örnekler verilmelidir.
Eğitim
4
kavrama ilişkin verilebilecek eğitimler büyük öneme haiz. Özellikle gençlere…
Bu
kavramlarla bulmaca ve/veya hafıza testleri hazırlanabilir. http://www.bulmacasozlugu.net/Goster/Saplant%C4%B1,%20sabit%20fikir
Öyle
yazmalı, anlatmalı ki, insanlarımız ezberler, önyargı, safsata, kalıpyargı
konularını kolaylıkla anlasınlar.
4
kavrama anlamaya ilişkin metodolojiyi yazmak, bunu eğitimlerle anlatmak,
öğretmek, aktarmak önemli.
Bilişsel
terapi alanına giren yönleriyle bu kavram bir makalede açıklanabilir.
Konunun
psikolojik yönleri de önemli.
Konuyla
ilgili bir yabancı eğitim programı: “. Breaking Bad Habits of the Mind⎯
An Experiment in Attitude Identifies a dozen bad habits of the mind and
proposes a plan for replacing these habits with more healthy ones that result in a beter attitude
at work. http://www.denisebissonnette.com/docs/30WaysAgency.pdf
/
Breaking the Minds BadHabits. http://www.scoop.it/t/breaking-bad-habits-of-the-mind
/
http://www.diversityshop.com/store/30waystext.html
/
Böylelikle zihinlerde konuya ilişkin netlik sağlanabilir.
Tanımlar
net ve açık olmalı. Mesela paradigma nedir? Düşünce kalıbı nedir? Örnekler
vermeli.
Kaynakça
Ön
yargı kaynakçası yapılmalı.
Zihin
/ Zihniyet / Zihniyetimiz kaynakçası hazırlanmalıdır.
Hatalar
konulu kitaplar listelenmeli.
Düşünme
teknikleri kitaplarının içinde "hatalı düşünme", "mantık
hataları" konularıyla ilgili bilgiler tespit edilmeli.
Mantık
kaynakçası yapılmalı.
Yabancı
yayınlar, web siteleri tespit edilmeli.
Kültür
4
kavramın her birisi için makale / deneme yazılabilir.
Mevcut
makaleler kitap yapılabilir.
“Ezber
(Ezberlerimiz) nelerdir” başlıklı bir makale yazılabilir.
Bir
kitap hazırlanabilir: Zihniyet
dünyamızdaki kimi tortular: Ezberler, ön yargılar, safsatalar, kalıp yargılar.
Tanım
Ezberin
zihinlerde doğru olarak anlaşılması için kelime alternatifleri: Mesela;
ezberler= doğru bilinen yanlışlar dersek "ezberler"in kolay anlaşılır
tanımını yapmak konusunda 1 adım öne geçmiş olabiliriz. Bu şekilde alt alta
başka kısa tanımlar da verilmeli.
“Ezberlerimiz”
kavramı da kullanılabilir.
Sözlüklerde
“Ezberler” yer almış mı, incelenebilir.
Veritabanı
Çok
geniş örneklerle dolu bir veritabanı olmalı: Gerçek hayattan hatalar ve
sonuçları.
Bu
örnekler aşağıdaki değişkenlere göre tasnif edilmelidir:
Ezber
kalıpları (Sorgulanmayan kalıplar)
Kalıp
yargı (Sterotip (Stereotype)
Önyargı
(Peşin yargı)
Safsata
(Mugalata)
“Türkçe’deki
Serbest Safsataların tamamlanmış bir listesi yoktur. Bununla beraber, biz, günlük hayatta yaygın olarak
karşılaştığımız 50 Serbest Safsata türünü şöyle sıraladık.” http://www.alevalatli.com.tr/makale.asp?s=detay&ID=264
“Ezberlerimiz”
listesi detaylı olarak yapılmadı…
“Ezberlerimiz”
üzerine kitap, akademik makale, araştırma, inceleme vs. yok…
Uluslararası
çalışma da yapılabilir: Başka ulusların Önyargıları vs. listelenebilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder