KATİP ÇELEBİ “KEŞF EL
ZUNUN” ADLI KAYNAKÇA KİTABINDAKİ GENİŞ ÖNSÖZÜNÜ AŞAĞIDAKİ PARAGRAFLA BİTİRİYOR
“Bitiş: Bil ki bu
kitabın ortaya konmasındaki amaç şudur; İnsan beşeri varlığını
olgunlaştırmaya muhtaç olduğu için ve olgunlaştırma da ancak eşyanın
gerçeklerini bilmekle, Allah’ın kitabını ve Peygamber’in sünnetini bilmekle
tamamlandığı için bu ilimleri ve onların aracı durumunda olan şeyleri öğrenmek
gerekli oldu. Ona önce amaçlarının belli olması için ilimlerin çeşitlerini
bilmesi, sonra da durumunu idrak edip ilimler ve kitaplar arasında
karşılaştırma yapabilmesi için kitapların kendilerinin ve derecelerinin çeşitlerini bilmesi
gerekli oldu. Böylece onların daha üstün ve daha güvenilir olanını bilir, bu
ilmi bilenin durumunu ve ilimler hakkında bilgisi olduğunu iddia eden kişinin
durumunu bilir, bu ilmin konusu, amacı ve derecesi ile ilgili ayrıntılı haber
verdiğine dair iddiasını anlayıp iddia ettiği konuda ona karşı zan sahibi olur,
aynı şekilde, yazılan kitapların durumunu, derecelerini, değerlerinin
büyüklüğünü, aralarındaki farklılığı ve bu farklılıkların çokluğunu bilir.
Bunları bilmesinde, bu ilimleri elde etmesi için bir yol gösterme, güveneceği
ilimleri ona tanıtma ve aldanmaktan korktuğu şeylerden bir sakındırma vardır. Yine insan böylece
yazarların durumunu, vefatlarını ve asırlarını kısaca olsa da bilir, yüksek
olanın şanının derecesini düşürmez, diğerlerini de derecelerinden
uzaklaştırmaz. Bundan, temiz kişileri insani olgunluklara özendirme, öncekilerin ve
sonrakilerin eserlerine göz gezdirerek güzelce uyup takip etmek için onları
harekete geçirme ve onların haberleri hakkında düşünme yararı elde edilir.
Mizaçların, eserleri duyularla anlamak ve haberleri ve bilhassa yeni haberleri
yeni haberleri almak üzere yaratılmış olduğu gizli bir şey değildir., o zaman
göz bakmaktan, kulak da haberden yorulmaz. Allah’tan İslam nimetine uyarak bağışlanma ve sağlık dileriz, o
bana yeter, ne güzel vekildir, ne güzel doğru yol göstericidir, kabul edendir,
yakındır, ona tevekkül ettim ve ona dönüyorum”. (Kâtip Çelebi, 1609-1657. (
Katib Çelebi: Keşfü'z- zünun : an esami'l-kütübi
ve'l-fünun (Kitapların ve ilimlerin isimlerinden şüphelerin giderilmesi) /
arapçadan tercüme eden Rüştü Balcı. İstanbul : Tarih Vakfı Yurt Yayınları,
2007. (1.c.: 53.s.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder