METU Philosophy Encyclopedia.
28.12.2022
https://blog.metu.edu.tr/e184159/2017/07/12/metu-philosophy-encyclopedia/?lang=en
Turkish Encyclopedia of Philosophy. https://blog.metu.edu.tr/e184159/odtu-felsefe-ansiklopedisi/?lang=en
Articles. https://blog.metu.edu.tr/e184159/makaleler/?lang=en
Editorial Board. https://blog.metu.edu.tr/e184159/editorler/?lang=en
Our Principles. https://blog.metu.edu.tr/e184159/yayin-ilkelerimiz/?lang=en
Frequently Asked Questions.https://blog.metu.edu.tr/e184159/sik-sorulan-sorular/?lang=en
…………………………………..
Turkish Encyclopedia of Philosophy. https://blog.metu.edu.tr/e184159/odtu-felsefe-ansiklopedisi/?lang=en
Turkish Encyclopedia
of Philosophy
Değerli Okuyucu,
Türkiye Felsefe Ansiklopedisi (Online) Türkçe akademik
felsefe dünyasındaki büyük bir boşluğun farkına varılması sonucunda ortaya
çıkmış bir projedir.
Ansiklopedimiz felsefenin her okulunu ve konusunu kapsamayı
hedeflemektedir. Ama yine de Türkçe alan-yazında hiç yer verilmeyen veya az
çalışılan konulara daha büyük yer ayırmak niyetindeyiz. Örneğin Kadim
Mezopotamya Felsefesini çok önemsiyoruz; ama Hobbes-Descartes öncesi Batı
felsefesini bu erken evrede ele almayı tercih etmiyoruz.
Bu büyük projenin felsefecilerin puan alabilmek kaygısıyla
hareket edecekleri bir yere evrilmesine asla izin vermeyeceğimizi şimdiden
kesin olarak bildirmekten büyük bir onur ve gurur duyarız.
“Puan alabilmek için ansiklopedimizin formatını
değiştirmemiz gerektiği” şeklindeki tüm önerileri şimdiden kesin bir dille geri
çevireceğimizi ilan ediyoruz.
Çalışmamızın tipik bir felsefe sözlüğü veya ansiklopedisi
olmayacağı konusunda kesin bir kararımız bulunmaktadır. Burada geleneksel sözlük girdileri
olabileceği gibi tümüyle polemik amacıyla yazılmış orijinal makale türünden
girdilere de yer vereceğiz.
Çeviri kısmında sadece Türkçe felsefe yazınında sıklıkla
bahsi edilen ama hiçbir zaman Türkçeye çevrilmemiş çok merkezi öneme sahip
makaleler olacaktır. Bunlara ek olarak eğer izin alabilirsek az sayıda SEP veya
IEP sitelerinden de çeviri yapmayı arzu ediyoruz.
Girdilerimizin çoğunluğu, ana yazının altına alınacak “uzman
görüşü” yazılarını barındıracaktır. Diyelim bir yazar “kipler (modalities)”
hakkında bir ana yazı yazdı. Ama biz biliyoruz ki bu konuyu şu anda içeride ve
dışarıda çalışan çok sayıda Türkiyeli genç felsefeci bulunmaktadır. Yani çok
kapsamlı ve derinlikli yazılan bir ana yazının hemen altına bizim teklif
ettiğimiz 2-3 uzman kendi yorumlarını yazacaktır. Bunlar eksik kalmış hususlar
üzerine olabileceği gibi yanlış aktarıldığı düşünülen şeyleri de
barındıracaktır. Hatta kullanılan Türkçe çeviri karşılıkları konusunda bir
tartışma veya bakılması gereken ek kaynaklar da bu uzman görüşü kısmında yer
bulabilir. Serbest yoruma izin vermeyeceğiz. Çünkü serbest kürsü kurma
niyetimiz yok ama tam olarak aynı konuda uzmanlığı bulunan arkadaşlarımızın
açık kimlikle yapacakları bir değiş-tokuş bizce okuyucuların konunun
inceliklerini çok daha derinden kavramasına yarayacağı gibi uzman
arkadaşlarımızın her birinin kendi bilgisi ve kavrayışını hızlıca ilerletmesi
açısından da çok ama çok faydalı olacağına inanıyoruz.
Bu projeyi 1-2 yılda bitecek bir şey gibi hayal etmedik.
Projemizin ömürlük olmasını sağlamak istiyoruz. Bu uzun zaman zarfı boyunca
başta tasarladığımız yüksek akademik ölçütlerden asla geri adım atmayacağız.
Ansiklopedimizin Türkçe benzerlerinden en önemli ikinci
farkı şu olacaktır. Sürekli güncelleme ve geliştirme temel ilkemizdir. Yani
yazarlarımızın kendi kararları doğrultusunda yapacakları serbest güncellemeler
dışında yönetici editörlerimizin de rica edeceği kapsam genişletici
iyileştirmeler olacaktır.
Şu anda kullandığımız bu site sadece deneme amaçlıdır. Bir
süre sonra çok daha fazla imkan sağlayan bir sitemiz olacak ve çok daha iyi
teknik imkanlara sahip olacağız.
Her bölümden Türkçe yazabilen tüm meslektaşlarımızı katkı
koymaya davet etmekten büyük bir mutluluk duyarız.
Saygılarımızla.
…………………………………………
Articles. https://blog.metu.edu.tr/e184159/makaleler/?lang=en
Desired Articles. https://blog.metu.edu.tr/e184159/makaleler/arzu-edilen-makale-konulari/?lang=en
Nörofenomenoloji
Bilincin evrimi
Nörobilim ve felsefe
Transhümanizm
Akıl-dışı doktrinler: batıl inançlar, büyü, ouija tablosu,
cin çağırma, yıldız falı, nümeroloji, orgon kabinleri, biyoritim, sihirli
çubuklar ve engramlar
Analitik Zihin Felsefesinin Temel Problemleri
Qualia (İç-nitelik veya Nite)
Zombi Argümanı
Anormal Monizm
Zihin/beyin özdeşlik kuramı
Thomas Nagel ve Yarasa Savı
Metafelsefe
Deneysel Felsefe
Analitik ve doğalcı felsefeler: kardeş mi düşman mı?
Analitik Felsefe diye homojen bir akım var mıdır?
Felsefe ilerler mi?
Düşünce deneyleri
Felsefe: apriori mi
yapılır, aposteriori mi yapılır?
Genetik
Materyalizm, Fizikalizm ve Corporealism
İktisat Felsefesi (Yazarları belirlendi.)
Psikiyatri Felsefesi
Psikoloji Felsefesi
Halk Psikolojisi (Genel)
Halk Psikolojisi (Bilişsel Bilim ve Psikoloji)
Mantık ve Matematik İlişkisi
Mantık ve Felsefe İlişkisi
Mantık ve Metafizik İlişkisi
Modalite (en geniş haliyle)
İslam Mantıkçılarında Modalite Teorisi
Teo Grünberg (d.1927-) (Yazarı belirlendi.)
Marx gerçekten Hegel’den etkilenmiş miydi?
Matematikçilerin gözünden matematiğin doğası
Bilim ve Felsefe
Nietzsche: bilim insanı mı edebiyatçı mı yoksa metafizikçi
mi?
Carnap Heidegger’e karşı 1932’de haklı mıydı?
Frege hiç felsefe yaptı mı?
Post-modernizm neyin postudur?
Kant (Genel)
Kant, Etik
Kant, Epistemoloji
Kant, Analitik-Sentetik
Kant ve Mantıksal Deneyimcilik
Kant’ın Bilim Felsefesi
Erken Kant
İnsan doğası
Quine’ın sözde sınırlı doğalcılığı üzerine
John Dewey (1859-1952) (Yazarı belirlendi.)
Pragmacılık (Aşağıdaki konu başlıkları şu konferansın
önerilerinden alınmıştır, Konular)
Pragmacılığa ilk analitik tepkiler.
Bertrand Russell ve William James
Frank Ramsey ve Charles Peirce
Hakikat ve anlam
Pragmacılığın Kıta felsefesi üzerindeki etkileri
James’in pragmacılığı ve Fransız geleneği (Bergson ve
Renovier)
Peirce’ta Semiyotik ve post-yapısalcılık
Fenomenoloji ve pragmacılık
Radikal deneyimcilik ve Deleuze
Pragmacılık ve eleştirel teori.
Yapı-sökümcülük ve pragmacı analiz
Üç gelenekte [Pragmacılık, Analitik, Kıta] İdealizme
reaksiyonlar
Pragmacılık ve embodiment
Üç gelenekte “deneyimin” anlamı ve alakası
Wittgenstein ve pragmacılık
Üç gelenekte felsefenin bilimle olan ilişkisi
Metafizik
Üç gelenekte “Süreç felsefesi”
Nominalizm ve Realizm
Metafizik soruşturmanın olanağı
Pragmacılık, Kıta ve Analitik felsefe geleneklerinde
realizmin türleri ve önemi
Felsefe ve siyaset arasındaki bağlantılar
Pragmacılık ve soruşturma
Bilimin rolü
Mantığın rolü
Normatif soruşturmanın olanağı
Cemiyetin rolü
Felsefe yararlı mı olmalıdır?
Felsefe ve aktivizm
Felsefe ve eğitim
Felsefe ve kamusal söylem
Felsefe ulaşılabilir mi olmalıdır?
Felsefede stil ve berraklık
Felsefede elitizm
Felsefe ve Gündelik
Çevre Felsefesi
Varoluşçuluk
Feminizm (Genel)
Feminist Epistemoloji
Etik (Genel)
Feminist Etik
Biyoetik
Bilişim Etiği
Çevre Etiği
İş Etiği
Faydacı Etik
Normatif Etik
Uygulamalı Etik
Ahlaki Sezgicilik
Ahlaki Duyguculuk
Ahlaki Egoizm
Toplumsal Sözleşmecilik
Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831)
Wittgenstein (Genel)
Erken Wittgenstein (1910-1925)
Orta Wittgenstein (1926-1935)
Geç Wittgenstin (1936-1950)
Afrikalı Felsefe
Analiz (Genel)
Kavramsal Analiz
Dilsel Analiz
Mantıksal Analiz
Söylem Analizi
Kavram kavramı
Analitik Felsefe (Genel)
Analitik Felsefe (Ataları)
Analitik Felsefe (Kurucuları)
Analitik Felsefe (Günümüz)
Viyana Çevresi
Berlin Çevresi
Mantıksal Atomculuk
Pozitivizm (Genel)
Mantıksal Deneyimcilik
Analitik-sentetik ayrımı
Hayvanlar Alemi
Hayvan Bilinci
Hayvanlarda ahlak (Yazarı belirlendi.)
Anti-realizm (Genel)
Yapay Zeka
Doğal Zeka
Turing Testi
Willard Van Orman Quine (1908-2000) (Genel)
En Erken Quine (1926-1930)
Erken Quine (1930-1945)
Quine “On What There Is” (1948) ve “Two Dogmas” (1951)
Quine, Dil Felsefesi, Anlam Kuramı ve Çevirinin Belirsizliği
Martin Heidegger (1889-1976)
Jean Baudrillard (1929-2007)
Bayez Kuramı (Yazarı belirlendi.)
Davranışçılık (Felsefi)
Davranışçılık (Psikoloji)
Biyoloji Felsefesi
Sosyobiyoloji
Türler
Darvinizm
Genetik
Franz Brentano (1838-1917)
Ernst Cassirer (1874-1945)
Nedensellik
Belirlenimcilik
Kesinlik kavramı
Çin Odası Argümanı
Bilişsel Bilimin Temelleri
Felsefeciye Göre Renkler
Terkip edilebilirlik
Osmanlı’da bilim (genel)
Osmanlı’da matematik
Materyalist tarih anlayışı
Marx neden diyalektik materyalizm lafını kullanmadı?
Bilgisayar bilimi felsefesi
Gönül Felsefesi (Yazarı belirlendi.)
Bilim Felsefesi Tarihi
Rudolf Carnap (1891-1970)
Hans Reichenbach (1891-1953)
Carl Gustav Hempel (1905-1997)
Bilincin birliği
Çelişki (genel)
Mantıksal çelişki
Tanımlar
Jacques Derrida (1930-2004)
René Descartes (1596-1650)
Düalizm
Empati
Mantıksal gerektirme
Epistemoloji (Genel)
Doğalcı epistemoloji
Tümcesel olmayan epistemoloji
Analitik epistemoloji
Metafiziğin epistemolojisi
Özcülük
Evrimsel psikoloji
Açıklama
Düşünce yanılgıları
Paul Karl Feyerabend (1924-1994)
Özgür İrade
Kötülük Problemi
İşlevselcilik
Hans Georg Gadamer (1900-2002)
Küreselleşme
Gödel neyi kanıtlamadı üzerine
Kuvantum Felsefesi
Kuvantum fiziği ne değildir?
Kuvantum fiziği ve Newton fiziği
Heisenberg Belirsizlik İlkesi Ne Değildir?
Kalıtsallık
David Hume (1711-1776)
Hume ve tümevarım
Hume ve nedensellik
Hume ve doğalcılık yanılgısı
Hume ve doğalcılık savunusu
Hume’un Ahlak Felsefesi
Hume’un dır/malı ayrımı (Yazarı belirlendi.)
John Stuart Mill (1806-1873)
Thomas Hobbes (1588-1679)
Edmund Husserl (1859-1938)
Abū ʿAlī al-Ḥusayn ibn ʿAbd Allāh ibn Al-Hasan ibn Ali ibn
Sīnā (980-1037)
Özdeşlik
Eş-ölçülmezlik
İnformel mantık
Doğuştanlık
Sezgi (analitik felsefede)
Sezgi (fenomenolojide)
William James (1842-1910)
Bilgi
Thomas Kuhn (Genel)
Erken Thomas Kuhn (1945-1958)
Orta Kuhn (1959-1977)
Geç Kuhn (1978-1996)
Anlam (Genel)
Anlam (Felsefe)
Anlam (Dilbilim)
Anlam (Sözlükbilim)
Anlam holizmi
Ahlak (Genel)
Ahlaki doğalcılık
Çok kültürcülük
Çoklu gerçekleşme efsanesi üzerine
Gerekli ve yeterli koşullar
Otto Neurath (1882-1945)
Nöroetik
Sinirbilim Felsefesi
Nesnellik
Bilimsel nesnellik
Felsefede nesnellik
Paradokslar
Charles Sanders Peirce (1839-1914)
Fenomenoloji
Fizik biliminde deneyin yeri
Jules Henri Poincaré (1854-1912)
Karl Raimund Popper (1902-1994)
Rasyonalizm vs. Deneyimcilik
Rasyonalite
İndirgeme
Bilimsel indirgeme
Biyolojide indirgeme
İndirgemeci strateji
Richard McKay Rorty (1931-2007)
Bertrand Arthur William Russell (1872-1970)
Gilbert Ryle (1900-1976)
Şüphecilik
Bilim ve Sahte-bilim
Bilimsel yöntem diye bir şey var mıdır?
Bilimsel devrimler
Basitlik ilkesi
Zaman yolculuğu
Hakikat hakikaten önemli midir?
George Edward Moore (1873-1958)
Avram Noam Chomsky (d1928-)
Eleştirel düşünme
Hermenetik
Hümanizm
İdealizm
Dile Dönüş
Marksizm ve Marx
Doğalcılık Yanılgısı
……………………..
The Articles Assigned.
https://blog.metu.edu.tr/e184159/makaleler/yazari-belirlenmis-makaleler/?lang=en
John Dewey (1859-1952) (Yrd. Doç. Aysun Aydın, Düzce
Üniversitesi, Felsefe)
Adalet (Yrd. Doç. Sibel Kibar Kavuş, Kastamonu Üniversitesi,
Felsefe)
Matematikte Kesinlik (Dr. Gökalp Alpan, Rice University,
Matematik)
Genetik Belirlenimcilik (Dr. Gökhan Akbay, Uluslararası
Kıbrıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi)
Teo Grünberg –Hayatı, Felsefesi ve Katkıları (Arş. Gör.
Serdal Tümkaya, ODTÜ Felsefe)
Önermeler ve Yüklemler Mantığı (Arş. Gör. Oğuz Akçelik, ODTÜ
Felsefe)
Uygulamalı Matematik mi yoksa Matematiğin Uygulamaları mı?
(Berat Okutan, Ohio State University, Matematik)
Spinoza’da Duygular (Arş. Gör. Berk Yaylım, ODTÜ Felsefe)
21. yüzyıl biyoloji felsefesinde indirgeme tartışması (Ozan
Altan Altınok, University of Münster Felsefe)
Epistemik Mantık (Arş. Gör. Oğuz Akçelik, ODTÜ Felsefe)
Söz Eylem Kuramı (Arş. Gör. Tunç Güven Kaya, ODTÜ Bilişsel
Bilimler)
Thomas Kuhn ve Bilimsel Rasyonalite (Arş. Gör. Serdal
Tümkaya, ODTÜ Felsefe)
Baudrillard’da son, anlam ve trans- (Arş. Gör. Bulut Yavuz,
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Felsefe)
Spinoza ve Nedensellik (Arş. Gör. Berk Yaylım, ODTÜ Felsefe)
İktisat Felsefesi (Arş. Gör. Dinçer Çevik, Muğla Sıtkı
Koçman Üniversitesi, Felsefe & Osman Çağlar Dede, Erasmus University
Rotterdam, EIPE)
Yeni Gizemcilik (Arş. Gör. Sena Işıkgil, ODTÜ Felsefe)
Hayvanlarda Ahlak (Arş. Gör. Derya Sakin, ODTÜ Felsefe)
Boş Adlar (Yavuz Recep Başoğlu, ODTÜ, Felsefe)
……………………………….
Desired Interviews. https://blog.metu.edu.tr/e184159/makaleler/roportajlar/?lang=en
Prof. Dr. Edward N. Zalta (Stanford Üniversitesi)
Patricia Smith Churchland (UCSD, Emekli)
Paul M. Churchland (UCSD, Emekli)
Prof. Dr. Teo Grünberg (ODTÜ, Emekli)
Prof. Dr. İoanna Kuçuradi
Prof. Dr. Ahmet İnam (ODTÜ Felsefe, Emekli) [Kabul etti.]
Prof. Dr. Aziz Sancar
Prof. Dr. Gürol Irzık
Prof. Dr. Mehmet Elgin
Prof. Dr. Kenneth R. Westphal
Güven Güzeldere
Murat Aydede
Prof. Dr. Yasin Ceylan
Prof. Dr. Teoman Duralı
Prof. Dr. Afşar Timuçin
Prof. Dr. Muazzez İlmiye Çığ
Prof. Dr. İlhan İnan
Prof. Dr. Şafak Ural (İÜ Felsefe, Emekli) [Kabul etti.]
Prof. Dr. Necati Öner
Prof. Dr. Celal Şengör
Sam Harris
Prof. Dr. Şeref Halil Turan (ODTÜ Felsefe, Bölüm Başkanı)
…………………………….
Desired Translations.
https://blog.metu.edu.tr/e184159/makaleler/ceviriler/?lang=en
Irvine, Andrew David, “Bertrand Russell“, The Stanford
Encyclopedia of Philosophy (Fall 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.),
forthcoming URL =
<https://plato.stanford.edu/archives/fall2017/entries/russell/> (Arş. Gör. Tunç Kaya, ODTÜ Bilişsel Bilimler)
Zalta, Edward N., “Gottlob Frege“, The Stanford Encyclopedia
of Philosophy (Spring 2017 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL =
<https://plato.stanford.edu/archives/spr2017/entries/frege/>. (Arş. Gör.
Oğuz Akçelik)
Quine, W. V. O. (1948). On What There Is. The Review of
Metaphysics, 2(5), 21–38. http://www.jstor.org/stable/20123117
Quine, W. V. O. (1951). On Carnap’s Views on Ontology.
Philosophical Studies, 2(1), 65–72.
Quine, W. V. O. (1951). Main Trends in Recent Philosophy:
Two Dogmas of Empiricism. Philosophical Review, 60(1), 20–43. (Arş. Gör. Serdal
Tümkaya, ODTÜ Felsefe)
Quine, W. V. O. (1957). The Scope and Language of Science.
The British Journal for the Philosophy of Science, 8(29), 1–17.
http://www.jstor.org/stable/685377 .
Quine, W. V. O. (1963). Two Dogmas of Empiricism. Içinde
From a Logical Point of View. 9 Logico-Philosophical Essays (Second Edition,
revised) (Harper, ss. 20–46). New York and Evanston: Harper&Row Publishers.
Quine, W. V. O. (1968). Ontological Relativity. The Journal
of Philosophy, 65(7), 185–212.
http://www.jstor.org/stable/2024305?origin=crossref&seq=1#page_scan_tab_contents
Quine, W. V. O. (1969). Natural Kinds. Içinde Ontological
Relativity & Other Essays (ss. 114–138). Columbia University Press.
Quine, W. V. O. (1981). The Pragmatists’ Place in
Empiricism. Içinde Pragmatism: Its Sources and Prospects (ss. 21–39).
University of South Carolina Press.
Quine, W. V. O. (1991). Two Dogmas in Retrospect. Canadian
Journal of Philosophy, 21(3), 265–274.
https://doi.org/10.1080/00455091.1991.10717246
Quine, W. V. O. (1995). Naturalism; Or, Living Within One’s
Means. Dialectica, 49(2–4).
Quine, W. V. O. (2004). Epistemology Naturalized. Içinde R.
F. Gibson (Ed.), Quintessence: basic readings from the philosophy of W. V.
Quine (ss. 259–274). Cambridge, Mass.: MIT Press. A Bradford Book.
Churchland, P. M. (1981). Eliminative Materialism and the
Propositional Attitudes. The Journal of Philosophy, 78(2), 67–90.
https://doi.org/10.2307/2025900
Churchland, P. M. (1984). Subjective Qualia from a
Materialist Point of View. PSA: Proceedings of the Biennial Meeting of the
Philosophy of Science Association, 2, 773–790.
http://www.jstor.org/stable/192538
Churchland, P. M. (1985). Reduction, Qualia, and the Direct
Introspection of Brain States. The Journal of Philosophy, 82(1), 8.
https://doi.org/10.2307/2026509
Churchland, P. M. (1989). Folk Psychology and the Explanation
of Human Behavior. Philosophical Perspectives, 3, 225–241.
https://doi.org/10.2307/2214269
Churchland, P. M. (1989). Knowing Qualia : A Reply to
Jackson. Içinde P. M. Churchland (Ed.), A Neurocomputational Perspective (ss.
1–7). Cambridge, MA: MIT Press.
Churchland, P. M. (1998). Folk Psychology. Içinde On the
contrary : critical essays, 1987-1997 (ss. 3–15). Cambridge, Mass.: The MIT
Press.
Churchland, P. M. (2005). Functionalism at forty: A critical
retrospective. Journal of Philosophy, 102(1), 33–50.
Churchland, P. M., & Churchland, P. S. (1990). Could a
machine think? Classical AI is unlikely to yield conscious machines; systems
that mimic the brain might. Scientific American, 262(1), 32–37.
https://doi.org/10.1038/scientificamerican0190-32
Churchland, P. S. (1974). Logical Form and Ontological
Decision. The Journal of Philosophy, 71(17, Seventy–First Annual Meeting of the
American Philosophical Association Eastern Division, (Oct. 10, 1974)), 599–600.
http://philosophyfaculty.ucsd.edu/faculty/pschurchland/papers/jphil74logicalformontologicaldecisions.pdf
Churchland, P. S. (1980). A Perspective on Mind-Brain
Research. Journal of Philosophy, 77(4), 185–207.
https://doi.org/10.2307/2025588
Churchland, P. S. (1982). Mind-brain reduction: new light
from the philosophy of science. Neuroscience, 7(5), 1041–1047.
https://doi.org/10.1016/0306-4522(82)91117-4
Churchland, P. S. (1987). Epistemology in the Age of
Neuroscience. The Journal of Philosophy, 84(10), 544–553.
Churchland, P. S. (1988). The significance of neuroscience
for philosophy. Trends in Neurosciences, 11(7), 304–307. Tarihinde adresinden
erişildi http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0166223688900914
Suhler, C. L., & Churchland, P. S. (2009). Control:
conscious and otherwise. Trends in cognitive sciences, 13(8), 341–7.
https://doi.org/10.1016/j.tics.2009.04.010
Kuhn, T. (1991). The Road since Structure. Içinde PSA 1990
(C. Two, ss. 3–13).
http://links.jstor.org/sici?sici=0270-8647%281990%291990%3C3%3ATRSS%3E2.0.CO%3B2-X
Kuhn, T. (1983). Rationality and Theory Choice. The Journal
of Philosophy, 80(10), 563–570.
Kuhn, T. (2000). Afterwords (1993). Içinde J. Conant &
J. Haugeland (Ed.), The Road since Structure (ss. 224–252). Chicago, IL: The
University of Chicago Press.
Kuhn, T. (1982). Commensurability, Comparability,
Communicability. Içinde PSA: Proceedings of the Biennial Meeting of the
Philosophy of Science Association, Vol. 1982, Volume Two: Symposia and Invited
Papers. (1982) (ss. 669–688). The University of Chicago Press. http://links.jstor.org/sici?sici=0270-8647%281982%291982%3C669%3ACCC%3E2.0.CO%3B2-V
Kuhn, T., & Baltas, A. (2000). A Discussion with Thomas
Kuhn (1995). Içinde J. Conant & J. Haugeland (Ed.), The Road since
Structure. Philosophical Essays, 1970-1993, with an Autobiographical Interview
(ss. 255–323). Chicago, IL: The University of Chicago Press.
……………………………………….
Editorial Board. https://blog.metu.edu.tr/e184159/editorler/?lang=en
Executive Editors:
First Editor: Research Assistant, Serdal Tümkaya (METU,
Phil)
Second Editor: Research Assistant, Berk Yaylım (METU, Phil)
Secretariat: Aysun Şen, The Editor of Interview (METU,
Sociology), Baran Kaplan (METU, Phil), Deniz Ayhan (Hacettepe University,
Phil), Cansu Soyluethem (Akdeniz University, Phil)
Subject Editors:
Analytical Philosophy (Area Editor):
Analytical Philosophy of Mind: Associate Prof, Hilmi Demir
(METU, Phil)
Analytical Epistemology:
Analytical Ontology: Assistant Prof, Nurbay Irmak (Boun,
Phil)
Analytical Philosophy of Language:
Analytical Political and Social Philosophy: Research
Assistant, Cenk Özdağ (METU, Phil)
Continental Philosophy:
Contemporary Philosophy: Research Assistant, Emir Özer
(Ankara University, Phil)
[The scope of CP: Freud, Nietzsche, Deleuze, Derrida,
Badiou, Zizek, etc.]
Phenomenology:
Logic (Area Editor): Assistant Prof, Vedat Kamer (İstanbul
University, Phil)
Mathematical Logic:
Philosophical Logical:
The Philosophy of Logic:
The History of Logic:
Logic in Computer Sciences:
The Philosophy of Mathematics: Dr. Ahmet Çevik
History of Philosophy:
Islamic Philosophy:
Ottoman Philosophy:
Ancient China and India:
Ancient Mesopotamia:
Ancient Africa:
Twentieth Century Philosophy in Anatolia:
The History of Science: Prof. Dr. Hüseyin Gazi Topdemir
(Muğla Sıtkı Koçman University, Phil)
Naturalistic Philosophy: Research Assistant, Serdal Tümkaya
(METU, Phil)
Philosophy of Science (General):
Philosophy of Biology:
Philosophy of Behavioral and Human Sciences:
The Philosophy of Cognitive Sciences: Prof. Dr. Cem Bozşahin
(METU, Cognitive Sciences)
Naturalistic Epistemology:
Naturalistic Philosophy of Mind:
Philosophy of Social Sciences:
Pragmatism: Dr. Nil Avcı (Ondokuz Mayıs University, Phil)
Aesthetics:
Ethics:
Applied Ethics:
Metaethics:
Normative Ethics:
Political and Social Philosophy:
…………………………………
Our Principles. https://blog.metu.edu.tr/e184159/yayin-ilkelerimiz/?lang=en
OUR PRINCIPLES
BU ANSİKLOPEDİ KİMSEYE PUAN SAĞLAMAK AMACIYLA
HAZIRLANMAMIŞTIR.
Stanford Felsefe Ansiklopedisi (SEP) kalitesinde,
Yani katı şekilde referanslar verilen,
Gerekirse orijinal metinlerden uzun alıntıların yapıldığı,
Özellikle Türkçe literatürde insanların bu konuda ne
dediğinin mutlaka derlendiği,
Sözcükler (ve kavramlar) üzerine detaylı ve derinlemesine
açıklamaların yapıldığı,
Çevirilerle ilgili gerekli notların düşüldüğü,
Yaygın bilinen yanlışların mutlaka aktarıldığı ve
düzeltildiği,
Mutlaka en güncel bilgi ve fikirleri de kapsayan,
Ansiklopedi girdileri istiyoruz. Yüzeysel, çalakalem
yazılmış ve ciddi bir araştırmaya dayanmayan yazıları buraya dahil etmenin iyi
bir fikir olmadığını düşünüyoruz.
………………………………………
Frequently Asked
Questions.https://blog.metu.edu.tr/e184159/sik-sorulan-sorular/?lang=en
Frequently Asked Questions
Bu proje neden geleneksel bir ansiklopedi gibi tasarlanmadı?
Ülkemizde geleneksel ansiklopedi ifadesinden ne
anlaşıldığından emin değilim. Ama bize bazen şöyle denmektedir: “Ansiklopedi
maddeleri sadece literatürü derlemeli ve tartışmalı yorumları içermemelidir.”
Fakat bu cümlenin kendisi aslında geleneksel ansiklopedi fikrinin temel bir
öğesi olarak sunuluyorsa tartışmalıdır. Ansiklopedinin ne olduğuna dair bu özet
cümle son derece öznel bir yargıdır.
Gezegenimizde sayısız ansiklopedi basılmıştır. Tarihi yüzyıllar öncesine
dayanır. Nedir bir ansiklopedi? TDK tanımı: “Belli bir yönteme göre düzenlenen,
bilim, sanat ve uğraş dallarının tüm bilgilerini ayrıntılı olarak bir arada
bulunduran, genellikle birkaç ciltten oluşan kitap, bilgilik.”
Bizimkisi belirli bir akademik disiplin (“Felsefe”) için
hazırlanmış bir ansiklopedidir. Bu amaç birçok değişik biçimde
gerçekleştirilebilir ve ayrıca zaten öyle yapılmaktadır.
Teknolojinin gelişimi ile ansiklopedilerin içeriği ve
kapsamı yani tanımı değişmektedir. Bizim evlerimizde olan bildik ve temel
tanımlardan oluşan ansiklopediler, bilgisayarların gücü ve internetin
yaygınlaşması sonucu son derece büyük bir içerik genişlemesi yaşamıştır. Örnek
olsun, Encyclopædia Britannica Academic
Edition denilen Online Ansiklopedi, bizim çoğumuzun çocukluğunda evlerinde
bulundurduğu Temel Britannica adlı basılı ve çok-ciltli ansiklopedinin çok
gelişmiş ve akademiye uyarlanmış online versiyonudur. Bu linke tıklanırsa, bu
versiyonun bizim Türkiye’de “standart ansiklopedi” denilen şeye pek de
benzemediği görülecektir. Halen varlığını koruyan en eski ansiklopedi ünvanına
sahip Britannica ansiklopedisinin online versiyonuna “ansiklopedi değil” demek
işin doğasına aykırıdır. Demek istediğim şey her çağın ve alanın ihtiyaçları ve
imkanları çok farklı olduğundan ansiklopedisi de oldukça farklı olmalıdır.
Sonuç: Bizim projemiz bir ansiklopedi projesidir: 21.
yüzyılın akademik felsefe ansiklopedisi. Bugün ansiklopedi hazırlayanlar, kendi
atalarının sahip olmadığı imkanlara sahip ve göremedikleri fırsatları
görebiliyorlar. Biz ise kendimizi yenilikçilerin takipçisi değil yeniliğin
yaratıcısı olarak görüyoruz.
Neden projenin “insanların puan alma” sorununa göre
düzenlenmeyeceği vurgusu ısrarla yapılmaktadır?
Biz aydınlık bir geleceği arıyoruz. Bilginin ışığıyla hayal
edilebilecek her yere gitmek istiyoruz. Puan alma kaygısı bastırdığı vakit
akademisyenler kendini kuvvetlice kısıtlamaya başlar. Bunun sonucu körü körüne
tekrar etmek ve ezbere dayalı yazmak olacaktır. İşte biz bu sonuçtan kesinlikle
uzak durma niyetindeyiz. Var olan Türkçe, İngilizce veya başka dillerdeki
felsefe ansiklopedileri ve sözlüklerinden bir tanesini seçip orada
bulunanlardan tartışmaya en az yer verecek olan cümlelerin seçilmesini
arzulamıyoruz. Biz sadece büyük insanlığın küresel bilgisini hem ileriye hem
derine çekecek ansiklopedi makalelerini istiyoruz.
Somut konuşmak gerekirse hayalimizi şöyle resmedebiliriz.
Mesela diyelim Pozitivizm veya Mantıksal Deneyimcilik üzerine bir girdi
hazırlanacak. (İlk örneğimiz) Pozitivizm girdisini hazırlayacak yazar
adayımızın Comte ve Mill’den Carnap ve Reichenbach’a kadar bu akımla adı anılan
onlarca tarihsel figürü kendi orijnal metinlerinden dikkatlice okuması gerekir.
Buna ek olarak bunlar arasındaki farkları göstermeye çalışırken aynı zamanda
Türkçe literatürdeki maddi hataların tamamını tespit etmeye çalışmalıdır. Maddi
hata derken tarihler, kitap isimleri, kimin kimin hocası olduğu veya kimin
kiminle doğrudan temas veya düşünsel etkileşimde bulunduğuna dair sürekli
tekrarlayan yaygın yanlışları kendisinin bağımsız araştırma ile gün ışığına
çıkarabilmesi gerekmektedir. İşte bu tarz büyük ve bağımsız bir araştırma şu
anda puan kaygısıyla yazı verecek hiç kimsenin yeterli vakit ayırabileceği bir
iş olmayacaktır.
İkinci örneğimiz Mantıksal Deneyimcilik idi. Bunu yazacak
yazar adayımızın Viyana ve Berlin çevrelerinin atası olan dernek ve oluşumları
çok iyi çalışması gerekir. Bu iki çevrenin her birinin kendi atalarıyla olan
ilişkisi kadar ikisinin kendi arasındaki bağlantıları ve gerçek farklılıkları
mutlaka derinlemesine tahlil edip anlaşılır şekilde okura aktarabilmesi elzemdir.
Ayrıca hem Viyana çevresi (ör. Schlick, Neurath ve Carnap şeklinde üçe
bölünebilir) hem Berlin Çevresinin kendi içlerindeki ayrımları Türkçe okurun
gündemine sokmayı başarabilmelidir. Tüm bunlara ek olarak mantıksal pozitivizm,
mantıksal atomculuk gibi etiketlerle mantıksal deneyimciliğin ilişkisi de
derinlemesine araştırılmalıdır. Puan
kaygısıyla hareket etmeyen, yüreğinin en derinliklerinde öğrenme ve öğretme
aşkını hissedenlerledir bizim işimiz. Zaten sadece onlar bu tarz bir makaleyi
yazabilirler.
Neden doğrudan SEP ve IEP (The Internet Encyclopedia of
Philosophy) makaleleri çevrilmiyor?
Buna verebileceğimiz çok sayıda cevap vardır. Ama ben
şimdilik sadece en teknik gerekçemizi bildirmekle yetineyim. Biz 6-7 Temmuz
tarihlerinde SEP kurucusu ve Baş Editörü olan Edward N. Zalta ile iletişime
geçtik. Bizim niyetimiz az sayıda da olsa SEP girdisini dilimize çevirerek ODTÜ
Felsefe Ansiklopedisine eklemektir. Bunu yapacağız ama Zalta bize kendilerinin
çeviri politikasını ayrıntılarıyla anlattı. Kendilerinin bizim çeviri
isteklerimizi değerlendirmeleri için öne koydukları ölçütleri son derece katı
çıktı. Kısaca söylersem her bir girdi için aylar sürecek prosedürler
izliyorlar. Yani gerçekçi olmak gerekirse bizim oradan yapacağımız çevirilerin
çok az sayıda olmaya mahkum kaldığını söyleyebilirim. Göndereceğimiz her Türkçe
çeviri için onlar kendi hakemlerini bulacaklar. Bu da çok fazla teklif
götürmemizi olanak dışı bırakıyor.
Fakat tek nedenimiz bu değildir. Bizim hayalini kurduğumuz
birçok madde SEP veya IEP kapsamına henüz alınmamıştır. Dahası İngilizce
felsefe makalelerini Türkçeye çevirmek aşırı zordur. Mevcut çeviriler inanılmaz
anlam kaymalarıyla doludur. Bir de biz bu durumu kötüleştirmemeliyiz. Az sayıda
çeviri yapmak, bize nitelikli çeviri yapma şansını verir.
SEP (Stanford Encyclopedia of Philosophy) varken size ne
gerek var?
Her eser kendi okuyucu kitlesinin bilgi düzeyi, dağılımı,
ilgileri ve alışkanlarını veri alarak yazılıyor. SEP de öyle. Fakat onların
dünyasında bilgi, ilgi ve alışkanlıklar bizim ülkemizin akademik felsefesinden
oldukça farklı. İşte temel cevabımız budur.
İkinci olarak 1700 civarında ansiklopedisi girdisi olsa da
aslında SEP, dünya felsefeleri hususunda son derece dar kapsamlı bir
koleksiyona sahiptir. Orada “bilim tarihi” hariç tutulmuştur. Felsefe ve
felsefe tarihiyle bilim tarihini birbirinden koparmanın haklı bir gerekçesi
yoktur. Onlar bilim tarihini ve dünya felsefelerini çok az işlediler. Bir iş ne
kadar az yapılıyorsa o kadar değerlidir. Bizim bu değerli konuları tespit ederek
onlara yoğunlaşmamız çok iyi bir fikir olacaktır.
Yeterli yazar ve iş bilen editör bulunabileceğine dair
ümidinizin kaynağı nedir?
Bir miktar yazar ve editörü sadece iki hafta içerisinde
genel bir duyuru veya çağrı bile yapmadan bulabildik. Bunlar yurtiçi ve
yurtdışında çalışan Türkiyeli veya Türkiye kökenli akademisyenlerdir.
Ülkemizdeki istisnasız tüm üniversitelerdeki meslektaşlarımızla birlikte
çalışabilmeyi çok arzuluyoruz. Sizlerin katkısıyla bu bağlantıları
kurabileceğimize sonsuz inancımız var.
Türkiyeli felsefe henüz kendi uzay çağına erişemedi.
Projemiz toplam gücümüzün ve yeteneklerimizin düzeyini ölçmeye ve onu en
verimli şekilde yeniden organize etmeye yarayacaktır. Açılmayan kanatların
büyüklüğü bilinmez. ODTÜ Felsefe Ansiklopedisi projesi “kanatlarımızı açarak
büyüklüğünü ölçmeye” bir davetiyedir.
Makale güncellemesini neden bu kadar önemsiyorsunuz?
Bu önem, bizim bilgiden anladığımız şeyle ilgilidir. Bilgi
kolektif bir araştırma sürecinin ürünüdür. Bu süreç asla sona ermez. Sürekli
devam eder. Devam ettikçe bilgi gelişir, yenilenir veya tarihten silinir.
İnsanlığın sahip olduğu Bilgi sürekli güncelleniyorsa, bilgileri bir araya
getirdiğimiz ansiklopedi girdilerimizin de sürekli güncellenmesi elzemdir. 2-3
sene boyunca ufak da olsa iyileştirme veya genişletme geçirmeyen girdilerin
silinmesini gündemimize almak niyetindeyiz.
Projenizin merkezinde şu anda neden araştırma görevlileri ve
doktorlar bulunuyor?
Projemizin daha ilk adımını Haziran sonunda atmış
bulunmaktayız. İlk aylarda çok odaklanmış bir emek ve bolca zaman lazım. Bu iki
özellik en çok genç akademisyenlerde bulunabiliyor. Şu anda öğretim üyelerine
de ulaşmaya başlamış bulunmaktayız.
“Uzman görüşü” icadını nereden çıkardınız?
Biz ülkemizdeki “başımıza icat çıkarma!” sözünden nefret eden
bir ekibiz. Bilgiyi büyük insan grupları birbirlerinin görüşlerini kapsamlı ve
şiddetli bir eleştiriye tabi tutmazsa elde edilemeyecek bir şey olarak
görüyoruz.
Biz deneysel bir proje tasarladık. Deneysel olan her girişim
gibi bizim girişimimiz de muhtemelen birçok kişi tarafından “başlanmaması,
yapılmaması gereken, başarılamayacağı baştan belli olan ve paslanmaya mahkum”
olarak değerlendirilecektir. Fakat felsefe “büyük resmi görürken, küçük
detayları yakalamaktır.” Biz detaylarda karşılaşacağımız sayısız sorunun çok
net farkındayız. Bu farkındalığın “büyük resmi” görmemize engel olmasına izin
vermeyeceğiz. Felsefe bir macera olmalıdır. Maceradan korkarsak ileriye doğru
asla gidemeyiz. Geçmiş kuşakların en başarılı yönlerini örnek alırken onların
başarısızlıklarını da kendi kuşağımızın fırsatlarına çevirmeye kararlıyız. Öncü
olmak istiyoruz. Öncülerin yollarının ıssız olduğunu çok iyi biliyoruz. Zaten
bu öncünün tanımında içerilmiş değil midir?
Her icadın iyi ve kötü tarafları muhakkak vardır. İyi
taraflarını öngörebiliyoruz. Bizim göremediğimiz kötü tarafları
gördüğünüzde lütfen bizimle iletişime
geçiniz. Bunu kalpten diliyoruz. Biz yaptığımız her şeyle ilgili çok kişiyle
konuşuyor ama sonunda az kişiyle düşünüyoruz. Lütfen bildiklerinizi ve
gördüklerinizi bize anlatın. Anlatılanları iyice dinleyeceğiz ama hepsini
otomatik doğru sanmayacağız.
Bu icadımız başımıza hem iş yükü hem de düşman kazandırma
bakımından büyük bir bela açabilir. Hatta muhtemelen açacaktır. Başın belada
değilse işini iyi yapmıyorsun demektir. Bu bizim kılavuz ilkemizdir.
Hakemleme olacak mı ve olacaksa nasıl olacak?
Kör hakemleme benzeri ama ondan çok daha etkili ve sürekli
bir kontrol mekanizmasını tasarlıyoruz. Ayrıntıları yakında duyuracağız.
Ansiklopedinizin içeriğinde ne tür standartlar olacak?
Temel ölçüt şudur: okuyan kişi sonunda, “iyi ki bu yazıyı
okumuşum!” demelidir.
Editör ve yazar şifreleri gibi özellikler neden halen yok?
Çok yakında olacak. Şimdilik kullandığımız bu geçici sayfa
bize bu imkanı sunmuyor.
Güncellemelerle ilgili yeterli teknik desteği nasıl
bulacaksınız?
Bu konu üzerinde şu anda çalışıyoruz. Bu meselede doğrudan
SEP modelini esas alacağız.
Hiç fon bulmadan bu işin altından nasıl kalkmayı
umuyorsunuz?
Bulacağız. Ama bu mesele henüz önceliğimiz değildir. Öncelikle
ansiklopedi projemizde ilk somut adımların atıldığını görmemiz gerekir.
Röportaj kısmının mantığı nedir? Röportajlar ve orijinal
makalelere bu kadar önem veriyorsanız neden projenize “Ansiklopedi Projesi”
adını veriyorsunuz?
Bizim röportajlarımız doğrudan okurlarımızın kuramsal ve
tarihsel bilgilerini çok güvenilir ve hızlı şekilde genişletmek amacıyla özel
olarak tasarlanacaktır. Nasıl bir şey tasarladığımızı anlayabilmek için şu
röportajın 19-23. dakikaları arasına göz atabilirsiniz: (Churchland, Moskova
2015, “Eleyicilik Üzerine”)
……………………….
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder