Tınaz Titiz'in Kavram Çalışmalarında Öncülüğü: Beyaz Nokta Vakfı'nın Kavramlara İlişkin Tanımlarını İçeren Listeler

Tınaz Titiz'in Kavram Çalışmalarında Öncülüğü: Beyaz Nokta Vakfı'nın Kavramlara İlişkin Tanımlarını İçeren Listeler

27-29.08.2024

Tınaz Titiz’in öncülüğünü yaptığı kavram çalışmaları, aklımıza ülkemizin "asıl sorunları" hakkında aydınlarımızın kendi önem verdikleri kavramları ve tanımlarını hazırlamalarının ne kadar kıymetli olacağını getiriyor. Şahsen, Titiz’in kavram çalışmalarından etkilenerek (Tınaz Titiz Kaynakçası. 2014. https://turkbibliography.com/wp-content/uploads/2021/08/id779.pdf ) ben de kendi çapımda böyle bir çabayı başlattım. Bu bakımdan, Tınaz Titiz’in çabası önemli bir örnek teşkil ediyor. (Tınaz Titiz binlerce sistematik yazı kaleme almıştır. Sınıflandırılmış listesi yukarıdaki kaynakçadadır). Kendi kapsamında ülkemizde örneği yoktur. 

Asıl Sorunlar

"Asıl Sorunlar" terimi, genellikle yüzeyde görünen problemlerden ziyade, bu problemleri tetikleyen veya kökünde yatan temel sebepleri ifade eder.

Beyaz Nokta Vakfı'nın Kavramlara İlişkin Tanımlarını İçeren Listeler:

• Ortak Kavram Tabanı: 2000, Ortak Kavram Tabanı PDF
• Kavram Mutfağı: 2020, Kavram Mutfağı Web Sitesi
• Kavram Mutfağı: Beyaz Nokta Projeleri
• Kavraşım’larımız (Konseptlerimiz) Nedir?: Kavrasım PDF
• Kavraşımlarımız nedir? Nelerdir?: Kavrasımlar
• Uzlaşılmış Kavram Tabanı: Uzlaşılmış Kavram Tabanı PDF
• Uzlaşılmış Kavramlar Çalışması (Rev. 4– 23.09.2013): Uzlaşılmış Kavramlar Çalışması PDF

Sorunlarımızın Kökenleri ve Kavramlar

İlgili literatürde, sorunlarımızın kökenleriyle ilgili geri kalmamıza ilişkin belli cümle kalıpları genellikle işlenir. Bu literatürün içeriği çok boyutlu değerlendirmelerin yer aldığı bir kapsamda mı, zengin midir? Bu bir soru işareti olabilir ve bu konuda inceleme yapılabilir.

"Sorunlarımızın kökenleri" derken kastettiğimiz terimler:

• Asıl Sorunlar: Bir sorunun temelinde yatan esas nedenler.
• Kök Nedenler: Sorunun ortaya çıkmasına yol açan temel sebepler.
• Köken Nedenler: Sorunun kökenindeki faktörler.

Bu kavramlarla ilgili kullanabileceğiniz diğer terimler şunlar olabilir:

• Temel Sorunlar: Bir sorunun kökenindeki esas nedenler.
• Ana Sorunlar: Sorunun kaynağındaki ana faktörler.
• Esas Nedenler: Sorunun oluşmasına yol açan ana nedenler.
• Kaynak Nedenler: Sorunun kökeninde bulunan ve onu besleyen sebepler.
• Kritik Nedenler: Sorunun çözümü için kritik öneme sahip olan nedenler.
• Temel Kökler: Sorunun kök nedenlerinin derinlemesine ele alındığı terim.
• İlk Nedenler: Sorunun ortaya çıkmasına neden olan ilk faktörler.
• İçsel Nedenler: Sorunun iç yapısından kaynaklanan nedenler.
• Yapısal Nedenler: Sorunun yapısal özelliklerinden kaynaklanan nedenler.
• Temel Faktörler: Sorunun oluşumunda etkili olan temel faktörler.

Bu terimler, sorunların kökenlerine dair farklı açılardan yaklaşmanıza yardımcı olabilir.

Tınaz Titiz’in Kavram Çalışmaları

Tınaz Titiz’in 1994 yılında kurduğu Beyaz Nokta Vakfı ile yaptığı çalışmalar, kavramlara farklı bir yaklaşım getirmiştir. Vakıf paydaşları ve gönüllüleriyle bu kavramları yaygınlaştırma ve 474 kavramın tanımlarını yapma çabası, bize yeni perspektifler kazandırmaktadır. Bu kavramlar üzerine yapılan çalışmalar, sistematik bir yaklaşım ve ezberlerin dışındaki ufuk açıcı çabaları içeriyor.

Gelişmiş ülkeler arasında yer almamıza engel olan nedenleri, bazı kavramları tanımlamak ve kültürümüzde bu bağlamda yapılan çalışmaları değerlendirmek, önemli bir adımdır. Bu, yüzyıllardır çözemediğimiz sorunlara kavramlarla bütünsel bir bakış sunmaktadır.

“Sorun Çözme Kabiliyeti (SÇK)” kavramı, dünya genelinde yalnızca Türkçede mi yer almaktadır. ( “SÇK (Sorun Çözme Kabiliyeti) kavramı direkt olarak dünyada Türkçeden başka dillerde yoktur” dersek ne dersiniz... Dolaylı yoldan anlatan kavramlar mevcuttur dersek. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2024/08/sck-sorun-cozme-kabiliyeti-kavram.html ) 

“Bu kavramlar dünyada zaten var kullanılıyor” deniliyorsa, “Bu kavramların dünya genelinde nasıl tanımlandığına dair bir tablo hazırlanırsa o zaman iddialar somut gerçeklerle karşılaşır. Esasen önemli olan bizi güçlü tarihimize kültürümüze rağmen gelişmiş ülkeler seviyesine gelemememize yol açan nedenlerin kavramlarla ve kavramların bizim sorunlarımıza ve kültürümüze göre ifade edilmesi ve sentezlenmesidir.

Bu 474 kavramdan hangileri gelişmiş ülkeler arasında yer alamamamızın nedenlerini anlatır bunu listelemekte fayda var. (“Bu 474 kavramdan hangilerinin gelişmekte olan ülkelerin yer almamasının nedenlerini anlatabileceğini listelemek, bu kavramların işlevselliğini değerlendirmek açısından faydalı olacaktır.”)