ÇELİK GÜLERSOY
BİYOGRAFİLERİ
Bülent Ağaoğlu
10.7.2020, 10.10.2024
BİYOGRAFİ YAYINLARI
50.
yıl : Çelik Gülersoy, 1947 – 1997. İstanbul: Türkiye Turing
ve Otomobil Kurumu TURING [1997] . [6]s.
Bir İstanbul
Şövalyesi Çelik Gülersoy. Dr.Uğur
İbrahimhakkıoğlu.. İstanbul: TTOK., 2002. 35 sayfa. 16.5x23 cm.
Çelik Gülersoy albümü
1930-2001.
İstanbul: Çelik Gülersoy Vakfı, [t.y.]. 108s. resim.
Çelik Gülersoy anısına. ed. Ömer
Kırkpınar. İstanbul: TTOK, 2004. 272 sayfa. ISBN 975-7641-42-1
Çelik
Gülersoy senfonisi/ Uğur
İbrahimhakkıoğlu. Çelik Gülersoy Vakfı Yay, 2008. 533s.
Dr. h.
c. Çelik Gülersoy / düzenleme komisyonu; başkan Prof. Dr.
Yavuz Gündüzalp, üye Prof. Dr. Aybar Ertepınar, üye Doç. Dr. Ömer Alptekin, üye
Doç. Dr. Ersan Bocutoğlu, üye Doç. Dr. Zafer Ertürk. Trabzon : Karadeniz
Üniversitesi Basımevi, 1986. 60 sayfa ; 24 cm.
Hepsi de, birer ışık’tı : turing
finansmanı, desteği ve Çelik Gülersoy imzası
ile, üretimler 1977-1990.
İstanbul'a
Adanmış Bir Hayat Çelik Gülersoy
N. Özlem Çuhadar. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayınları, 2006.
236s.
Kırk
yıl olmuş. İstanbul: İstanbul Kitaplığı Ltd., 1989. 240s. Resim.
Kurum
ve ülke hizmetinde 33 yıl / Çelik Gülersoy. 1981. 20s.
Türkiye'ye Bir Işıktı - Turing
(1977 - 1993). Türkiye Turing ve Otomobil Kulübü. 218
sayfa. 20x27 cm
Tezler
Çelik
Gülersoy'un hayatı, eserleri ve Türk kültür sanatına yaptıgı katkıları. Nuriye
Özlem Çuhadar. Marmara Üniversitesi / Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü / Türk
Sanatı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans, 2005. 201 s.
https://drive.google.com/file/d/1fYlZt_nb2GvGE1ZeWApYSh1jY1YY7SUg/view
İstanbul için bir
kütüphane hayal etmek ve kurmak: İstanbul Kitaplığı. Imagining and building a
library for istanbul: Istanbul Library. DENİZ
ELDENİZ, 2023. Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans, Bilgi ve Belge Yönetimi =
Information and Records Management
Dergi Özel Sayıları
Sanat
Çevresi, Temmuz 1984. https://drive.google.com/file/d/1qJpXWC9W95haXiRQIb-MD0yA06NAoERD/view
Dünya Basınında TTOK.
Turing 1986 Sayı 75/354. Türkiye Turing Ve Otomobil Kurumu, 1986
Dünya Basınında T.T.O.K..
Turing 1989 Sayı:78/357. Türkiye Turing Ve Otomobil Kurumu, 1989
Kitaplar
1
Çelik
Gülersoy anısına / ed.Ömer Kırkpınar, krnloji.Ümit Yürek. İstanbul: TTOK, 2004.
Yayın Koordinatörü: Gündüz Serdengeçti. Editör: Ömer Kırkpınar Kronoloji: Ümit Yürek Baskı ve Cilt: Acar Matbaacılık A.Ş. 272 sayfa ISBN 975-7641-42-1 Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu yayını, Mart, 2004, İstanbul. ISBN 975-7641-42-1
http://www.oktayaras.com/celik-gulersoy-anisina/tr/53597
Çelik Gülersoy’un ölümü anısına yakın
dostlarının anıları ve kendisi hakkında yazılanlardan hazırlanmış ve
Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu tarafından,
Mart 2004 tarihinde yayımlanmıştır.
Anı kitabı içinde bir bölüm,
Önder Küçükerman; Anı kitabı içinde bir
bölüm, s. 70-81
ÇELİK GÜLERSOY NE YAPMAK
İSTİYORDU? KOPAN “…ALTIN ZINCIRIN…” HALKALARINI BİRLEŞTİRMEK Mİ?
İÇINDEKILER
Sunuş, 7
Çelik Gülersoy (Hukukçu / İdareci /
Yazar), 8
Çelik Gülersoy’un Yaşamında Kilometre
Taşları, 10
T. T. O. K. ve Çelik Gülersoy, 18
Bölüm l: ANILAR
·
Kardeşim Çelik/Fikret GÜLERSOY, 22
·
“Işık Adam”/Dr. Kemal ALTINKAŞ, 26
·
Emanetiniz emin ellerde... / Dr. Arhan APAK, 27
·
“Duvarı nem, yiğidi gam yıkar” / Süha ARIN, 35
·
Çelik Bey’le onaltı yıl / Doç. Dr. Sümer ATASOY, 38
·
Çelik Gülersoy için / Prof. Dr. Aydın AYBAY, 43
·
Çelik Gülersoy ile Yarım Yüzyıl / Prof. Dr. A. Ülkü AZRAK, 45
·
Çelik Gülersoy’la Altın Yıllar / Nezih BAŞGELEN, 48
·
Çelik Bey’le ilgili bazı anılarım/Av. Ertuğrul CEYLAN, 54
·
Çelik Gülersoy’un Anısına / Y. Mimar Prof. R. Ruşen DORA, 58
·
İsmi ve eserleri kaldı yadigâr / Ferit EPİKMEN, 60
·
“Final” ve Sonrası / Dr. Uğur İBRAHİMHAKKIOĞLU, 62
·
Çelik Gülersoy Ne Yapmak İstiyordu? Kopan “...Altın Zincirin...”
Halkalarını
·
Birleştirmek mi? / Prof. Dr. Önder KÜÇÜKERMAN, 70
·
Tarihi mirası hayatla buluşturmak / Cengiz ÖZDEMİR, 81
·
Bir Dostluk-Bir Ömür / Av. Nezihi SANAL, 83
·
En Değerli Dostumun Ardından... / Prof. Dr. Güler TEMİZKAN, 86
SUNUŞ
Takvimler, 06 Temmuz 2003’ü gösteriyor...
Sevenlerini derinden üzen haber, Pazar sabahının ilk ışıkları ile önce Yönetim
Kurulu’nu oluşturan bizlere, ardından da tüm üyelere ve Kurum çalışanlarına
ulaşıyor. Oysa, bir gün öncesine kadar her şey yolundaydı. Türkiye Turing ve
Otomobil Kurumu’na yarım asrı aşan süre hizmet eden, İstanbul’un kültür
değerlerine ömrünü adayan Başkanımız Sayın Çelik Gülersoy’un, Cumartesi akşamı,
çok sevdiği Büyükada’daki Kültür Evi’nde başlayan talihsiz saatlerinin ardından
bizleri yalnız bırakacağını nereden bilebilirdik.
O, çok sevdiği İstanbul’a
kazandırdıklarının bir o kadarı kadar hizmeti yarım bırakarak ebediyete intikal
etti. Ancak, Merhum Gülersoy’un ortaya çıkardığı eserleri görenler, onun kültür
yaşamımıza verdiği önemi bilenler, artık bir “Marka” olan adını hiç bir zaman
unutmayacaklar.
Yönetim Kurulu olarak, ilk başta, Kurum
dergisi olan “Turing Belleteni”ni “Çelik Gülersoy Özel Sayısı” olarak
hazırlamak istedik. Ancak, Türkiye’de dergi denince genellikle, şöyle bakılıp bir
tarafa konan yayın akla gelir. Bu “İstanbul aşığı” insana ait anılar
manzumesinin “ayrı bir kitap” olarak yayımlanmasının daha uygun olacağını ve
kütüphanelerin bir köşesinde sonsuza dek yer alabileceğini düşündük. Elinizdeki
eser, işte bu düşünce doğrultusunda ortaya çıktı.
Merhum Başkanımız için ne söylense, ne
yapılsa az. Ama, defterlerde Çelik Gülersoy hakkında kaleme alınmış on binlerce
anıdan sadece bir kısmını bu kitaba aktarabildik. Özellikle seçmedik. Kitaba
koyamadığımız anıların sahipleri bu nedenle gücenmesinler. Bu kitaptaki
anıların her biri, kitaba koyamadığımız “Çelik Gülersoy Dostları”nın hislerine
de tercüman olur kanısındayız.
İmza sahiplerinin yazıları da elbette
duygularını yansıtıyor. Her bir isim Merhum’un zaman içinde yakınında bulunmuş,
dostları. Yazıların hepsi de bir özlemi, bir tutkuyu dile getiriyor. Merhum
Çelik Gülersoy’un vefatı sırasında ya da sonrasında yazılı ve görsel medyada da
çok sayıda haber-program yapıldı, makaleler yazıldı.
Bu vesileyle herkese teşekkür ediyor, Gülersoy’un,
“40 Yıl Olmuş” adlı kitabından “sitem yüklü” bir alıntıya da burada yer vermek
istiyoruz.
“Ben insanlar yüzünden bu dünyada yarım
mutlu olabildim. Nedim’in dediği gibi, ancak ‘bir nîm-neş’e’bulabildim”.
Biz de diyoruz ki; belki haklısınız ama, sizi
hiç unutmayacağız ve eserlerinize sonsuza dek sahip çıkacağız. İstanbul’a,
dolayısıyla bu ülkeye verdiğiniz hizmetler, gelecek kuşaklara ders olacak
nitelikte.
Nur içinde yat...
Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yönetim
Kurulu
“Çelik Gülersoy Ne Yapmak İstiyordu? KOPAN
'… ALTIN ZİNCİRİN… ' HALKALARINI BİRLEŞTİRMEK Mİ?”
Dostu, Önder Küçükerman
24 Mart 1969: Turing’in Cila Kokan Havası
24 Mart 1969 tarihinde bir grup genç
üniversite hocasıyla birlikte Turing ve Otomobil Kurumu’na üye olmak üzere
davet edilmiştim.
Şişli’deki büroya girince, kokusuyla,
mobilyasıyla, ve aşırı bir titizlikle dekore edilmiş değişik bir ortamda
olduğumu hatırlıyorum. Eski mobilyalarla döşenmiş odada, özenli masası ve
giyimiyle çok şık ve kibar birisi oturuyordu: Turing ve Otomobil Kurumu Müdürü
Çelik Gülersoy.
Beni çok etkileyen ve uzun süre düşündüren
bu büroyu sonradan hep hatırladım.
1960’lı yıllarda böyle bir kurumun merkezi
demek, yepyeni bir mimari, düz renkli halılarla döşenmiş ve moda mobilyalarla
dolu salonlar demekti. Güzel sanatlar Akademisi’nde bize böyle öğretilmişti.
Oysa Turing’in Şişli’deki bürosunda
duyduğum eski koku, genellikle yıkılmış ahşap binaları röleve ederken veya
fotoğrafını çekerken karşılaştığım, bir bakıma bize “…terk edilmişliği…”
hatırlatan kokuydu…
O yıllarda hepimizin idealinde, yeni
yapılmış olan Hilton Oteli’nin mekanları yatardı. Geniş pencerelerin bütün
ışığı içeriye taşıdığı, parlak ve geniş salonlar, bütün döşemeyi kaplayan tüylü
ve düz renkli halılar ve hafif bir müzik…
Turing’in merkezi beni gerçekten
şaşırtmıştı. Böyle klasik mekanlara İtalya’da, Almanya’da, Fransa’da veya
Avusturya’da karşılaşılabilirdi. Ama Türkiye hızla değiştiriyordu kendini…
Böyle bir atmosfer içinde ilk kez
karşılaştığım Turing ve Otomobil Kurumu Müdür Çelik Gülersoy’un, “… bambaşka
şeyler yapmak isteği hemen hissediliyordu.
Galiba kopan bir “Altın Zincir”in
halkalarını özenle birleştirmek istiyordu!
Turing’de “Türk Evi” Konuşmaları
Turing’e üyelik kaydımı yaptırmıştım ama,
bizim gibi genç asistanların Turing’le ne gibi bir ilişkisi olacağını da
doğrusu anlamamıştım. Bu gibi kurumlara genellikle yaşlı başlı, iş sahibi,
otomobilleri olan kişiler daha çok yakışmaz mıydı? Ya da otomobil yarışlarına
katılan sporcular?
Bu arada Çelik Bey, Akademi’deki
çalışmalarımı sordu. “Geleneksel Türk Evlerinde Odalar” isimli bir tez
hazırladığımı söyledim. İlgilendi, hocalarımı sordu. Tez jürimin Utarit İzgi,
Sedad Hakkı Eldem ve Hamdi Şensoy olduğunu duyunca daha çok ilgilendi ve
çalışmamı görmek istedi.
Bir kez daha şaşırmıştım. Türk evi
konusundaki bir tezin Turing’le ne gibi bir ilgisi olabilirdi ki?
Ben sadece bir mimari mirasın ve
odalarının neler olduğunu ve bunların içinde nasıl yaşanmış olduğunun temel
ilkelerini arıyordum. Oysa Çelik Bey’in yarasına dokunduğumu nereden
bilecektim?
Turing Genel Müdürünün, Türk eviyle çok
yakından ilgisi beni şaşırtmıştı, ama asıl önemli olan, tezimin Turing
tarafından yayımlanması önerisi olmuştu. Aslına bakılırsa sevinmiştim.
Gerçekten de bir yıl sonra kabul edilen
tezimin Turing tarafından yayımlanma kararı alındı. Dönemin en iyi
matbaalarından olan Apa Ofset tarafından basım hazırlıklarına başlandı. Çelik
Bey, bu kitabın kapağı ile bile ilgilenmiş, konunun önemli isimlerden Yurdaer
Altıntaş tarafından yapılmasını sağlamıştı.
Buradan şunu anlamıştım ki Çelik Bey,
geleneksel Türk eviyle bir üniversite hocası kadar ilgili ve bu konuda çok
duyarlıydı.
Tarihi Mirasın Arşivini Oluşturma Özeni
Bütün Anadolu’yu dolaşarak, eşim Gözen’in
yardımlarıyla ve zorlukla girilen eski evlerde çekilen fotoğraflar ve
rölevelerden oluşan zengin arşivimin Çelik Gülersoy’un dikkatini çektiği
açıktı.
Ama birden gördüm ki, Çelik Bey benden kat
kat fazlasına sahipti. Üstelik bu fotoğrafları, resimleri ve belgeleri sadece
koleksiyon oluşturmak için bir araya getirmiyordu.
Onları “… özenle korunması gereken miras
gibi sistemli biçimde düzenliyor, ilerideki bir proje için değerlendirme
altına…” alıyordu.
Acaba bu arşiv sadece geçmişe duyulan bir
özlem miydi, yoksa Çelik Bey’in “… büyük hayat projesinin bir bölüm başlığı…”
mıydı?
Gerçekten de bu “…bölüm başlığı…” birkaç
yıl sonra tarihi mirasa karşı ilgisini çarpıcı ürünlere dönüştürmeye
başlayacaktı…
Turing’in bir odasında motor sporları,
diğer odasında sınırlardaki gümrük alanlarının düzenlenmesi, diğer odasında
karayolu kurtarma projeleri konuşulurken, Çelik Bey’in odasında, eski
İstanbul’daki çiçeklerin isimleri ve resimleri üzerinde konuşuluyordu.
Kısacası Çelik Gülersoy, bir yandan,
çevresinde bu konulara karşı duyarlı ekibi genişletiyor, diğer yandan
gelecekteki projelerin temelini atıyordu.
“Altın Zincir”in ilk halkalarını
birleştirmeye başlamıştı…
...DEVAM EDİYOR...
2
Çelik Gülersoy'un hayatı, eserleri ve Türk kültür sanatına yaptıgı
katkıları / The life and works of Çelik Gülersoy and his asistance to Turkish
culture and art
Yazar:NURİYE ÖZLEM ÇUHADAR Danışman: PROF.
DR. TAYFUN AKKAYA Yer Bilgisi: Marmara Üniversitesi / Türkiyat Araştırmaları
Enstitüsü / Türk Sanatı Anabilim Dalı Konu:Sanat Tarihi = Art History Yüksek
Lisans
Türkçe 2005 201 s.
IÇINDEKILER
ÖNSÖZ................................................................................................................................I
ÖZET.................................................................................................................................V
ABSTRACT.....................................................................................................................VI
KISALTM A
CETVELI.................................................................................................VII
RESIM
LISTESI..........................................................................................................VIII
BÖLÜM
1.GIRIS...............................................................................................................1
BÖLÜM 2. ÇELIK
GÜLERSOY’UN HAYATI VE KISILIGI....................................2
2.1.
Hayati...................................................................................................2
2.1.1.
Ailesi.....................................................................................3
2.1.2.
Yasami..................................................................................3
2.1.3. Mal
Varligi..........................................................................16
2.1.4. Türkiye Turing ve Otomobil
Kurumu.............................17
2.1.5.
Özgeçmisi............................................................................23
2.2.
Kisiligi................................................................................................31
2.2.1. Annesine Olan Asiri
Düskünlügü.....................................31
2.2.2. Okul
Yillari.........................................................................33
2.2.3.Resid Safvet
Atabinen........................................................33
2.2.4.Avrupa
Gezileri...................................................................35
2.2.5.
Röportajlar.........................................................................36
2.2.5.1. Semavi
Eyice.......................................................36
2.2.5.2. Arhan
Apak.........................................................38
2.2.5.3. Sümer
Atasoy......................................................40
2.2.5.4. Ferit
Epikmen......................................................43
BÖLÜM 3. YASADIGI
DÖNEMIN KÜLTÜR VE SANAT ORTAMI.....................45
IV
BÖLÜM 4. ESERLERI VE
TÜRK KÜLTÜR SANATI’NA YAPTIGI
KATKILAR......................................................................................................................56
4.1. Gerçeklestirdigi
Hizmetler.........................................................................56
4.1.1. Türk Kültür ve Sanati Alaninda
Gerçeklestirdigi Hizmetler..56
4.1.2. Turizm Alaninda Gerçeklestirdigi
Hizmetler..........................102
4.2. Yazdiklari...................................................................................................103
4.2.1. Türk Kültür ve Sanati Ile Ilgili
Yayinlari................................103
4.2.2. Turizm Ile Ilgili
Yayinlari.........................................................151
4.2.3. Hukuk Ile Ilgilili
Yayinlari........................................................152
4.2.4. Diger Konular Ile Ilgili
Yayinlari...............................................153
4.3. Aldigi Ödüller............................................................................................154
BÖLÜM 5. DEGERLENDIRME
VE SONUÇ............................................................157
EKLER
KAYNAKÇA
ÖZGEÇMIS
3
Kırk
yıl olmuş.
İstanbul: İstanbul Kitaplığı Ltd., 1989. 240s. Resim.
4
5
50. yıl : Çelik Gülersoy, 1947 –
1997. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu TURING [1997] .
[6] p. : partly col. photo.; 30 cm.. [saltaraştırma/
6
Çelik
Gülersoy albümü 1930-2001.
İstanbul: Çelik Gülersoy Vakfı, [t.y.]. 108s. resim.
------------------------------.
Kitap dışı yayınlar;
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Beşir Ayvazoğlu / İstanbul’da Bir
Masalı Yaşayan Adam: Çelik Gülersoy (Defterimde Kırk Sûret, 3.bas., 1999, s.
94-97),
18
Şükran Kurdakul / Şairler ve
Yazarlar Sözlüğü (6. bas. 1999),
19
TBE Ansiklopedisi (2001).
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder