10.6.2024
18.s. İçinde: Türkiye’ye Bir Işık’tı Turing 1977-1993.
İstanbul: TTOK, [t.y.]
ŞENOL ÇÖM’un doktora tezinden alıntılar;
1
“1974 yılında Suha Arın’ın kariyerinde yaşanan bir diğer
önemli gelişme ise Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu (TTOK) ile olan
ilişkisinin başlamasıdır. Arın’ın ülkeye dönüşünün ardından yaşadığı hayal
kırıklıkları sebebiyle ailesi de Suha Arın için bir çözüm yolu aramaya başlar. Bu çözüm yollarından biri de
aile dostları dönemin TTOK Genel Müdürü Çelik Gülersoy’a danışmaktır.
İlk görüşmenin ardından Suha Arın ve
56
Reha Arın İstanbul’da bulunan genel müdürlüğe gelirler. Reha
Arın görüşme gününde yaşananları şu şekilde anlatmaktadır:
Şişli’deydi Turing’in yeri. Dedim ki “Ağabey ben arabada
bekleyeyim”. Çünkü arabayı park edecek yerimiz yoktu orada. “Sen yukarı çık”
dedim. (…) Geldi yüzü gülüyor, mutlu. “Hayırdır?” dedim. “Tamam Reha!” dedi. “Nasıl?”
dedim. Çelik Gülersoy
dinlemiş, (Suha Arın) demiş işte “Böyle böyle, Türkiye’nin kültür değerlerini
tanıtmak için belgeseller yapmak istiyorum”. Çelik Gülersoy hemen telefonu
çevirmiş. Sekreterine “Biz bugün toplantıda ne konuştuk?” demiş, “İşte beklediğimiz
adam ayağımıza geldi!”. Ve startı o verdi (Reha Arın, kişisel görüşme,
14 Ağustos 2020).
Bu görüşmenin ardından TTOK bünyesinde bir bilim kurulu
kurulur. Kurulun aldığı karar doğrultusunda Suha Arın yönetmenliğinde Anadolu
Uygarlıkları’ndan İzler adlı bir belgesel serisi başlatma kararı alınır (Suha
Arın Belgeselleri, 2017) Şenol Çöm, Suha Arın’ın bu tarihten sonra çektiği
belgesel filmleri dizi belgeseller ve monografik belgeseller olmak üzere iki
başlık altında toplar (Çöm, 2019:91). Anadolu Uygarlıkları’ndan İzler dizisi
Arın’ın ilk dizi belgesel projesi olmasının yanı sıra yönetmen olarak öne
çıktığı özelliklerinin belirginleşmeye başladığı ilk proje olarak da
hatırlanacaktır.” (sayfa 55-56)
………………………
2
“1.7.6.1 Suha Arın’ın Yönettiği Filmler
Türkiye
Turing ve Otomobil Kurumu Genel Müdürü Çelik Gülersoy tarafından Arın‟a
sağlanan imkânlar Türk Belgesel Sineması açısından önemli bir kilometre taşıdır.
Arın kurum adına 1974-1990 yılları arasında toplam on filmin yönetmenliğini yapar.
Resmi eğitim sonrası Arın‟ın yönettiği filmleri 1974‟de göreve başladığı Ankara
Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu (Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi) yıllarında
eğitimci görevine paralel olarak Ankara‟dan yürüttüğü belgesel filmler ve bu görevinden
ayrılıp İstanbul‟da yaşamaya başladıktan sonra yönettiği filmler olarak
60
değerlendirilebilir. Kendi imkanlarıyla çektiği Tahtacı
Fatma ve tamamlanamayan Server Tanilli‟nin hayatını konu alan “Bir Uygarlık
Tarihi Dersi” adlı çalışma dışındaki tüm filmleri sponsorluklarla
gerçekleştirilmiş projelerdir.
Arın‟ın
Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu sponsorluğunda yönettiği belgesel filmler,
dizi belgeseller ve monografik belgeseller olmak üzere iki başlık altında toplanabilir.
Bunlarla ilgili ayrıntılar aşağıda verilmektedir.
Dizi Belgeseller: Hattilerden Hititlere (1974), Midas‟ın
Dünyası (1975), Urartu‟nun İki Mevsimi (1977), Likya‟nın Sönmeyen Ateşi (1978).
Monografik Belgeseller: Safranbolu‟da Zaman (1976), İstanbul‟un Çağırdığı Su
(1977), Kapalıçarşı‟da 40.000 Adım (1980), Dolmabahçe ve Atatürk (1981), Kariye
(1984), Hüseyin Anka ile Sinan‟ı Yeniden Yorumlamak (1990).
Turing Otomobil Kurumu için çekilen filmlerde Arın, dizi
belgesellerinde Hititler‟den başlayarak, Frigler, Urartular, Likyalılar,
Karyalılar ile devam eder.
Anadolu‟da geçmişte yaşamış uygarlıklardan Selçuklu ve
Osmanlı‟yı da içine alarak Cumhuriyet dönemine kadar uzanan çalışmalara imza
atar. Monografik çalışmalarında ise İstanbul merkezli çalışmaların yanında
Safranbolu‟da Zaman filminde olduğu gibi o yıllarda önemi kavranamayan konuları
gündeme taşır (Çölgeçen, 2006: 83).” (60.s.).
İçinde:
Belgesel sinemada
sinematografi ve gerçekçilik ilişkisi Suha Arın belgeselleri örneği / The
connection between cinematography and realism in documentary film, a sample of
review: Documentaries of Suha Arın. Yazar: ŞENOL ÇÖM Danışman: PROF. DR.
METİN KASIM Yer Bilgisi: Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü /
Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı / Radyo Televizyon Bilim Dalı
Konu:Radyo-Televizyon = Radio and Television ; Sahne ve Görüntü Sanatları =
Performing and Visual Arts Dizin:Arın, Süha = Arın, Süha ; Belgesel film =
Documentary film ; Gerçeklik = Reality ; Sinema = Cinema ; Sinematografi =
Cinematography ; Türk sineması = Turkish cinema. Doktora Türkçe 2019 230 s.
AHMET OKTAN’ın yüksek lisans tezinden alıntı;
3
(124-125ss.) İçinde: Türkiye'de
belgesel sinema ve Suha Arın (sanatın ve bilimin kesiştiği noktada bir belgesel
sinemacı) / Documentary cinema in Turkey and Suha Arın documentary filmmaker at
the crossroads of arts and science. Yazar: AHMET OKTAN Danışman: PROF. DR.
ABDULKUDDÜS BİNGÖL Yer Bilgisi: Atatürk Üniversitesi / Sosyal Bilimler
Enstitüsü / Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı Konu:Radyo-Televizyon =
Radio and Television Dizin: Yüksek
Lisans Türkçe 2005 180 s.
4
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder