DERİNLEMESİNE SONDAJLA KAYNAKÇA HAZIRLAMANIN ÖNEMİ. TÜRKİYE; DÜNYADA 15 BİN KİTABIN ÖNEMLİ BİR KISMI HAKKINDA AÇIKLAMALAR, DEĞERLENDİRMELER YAPAN TEK İNSAN OLAN FATİHLİ KATİP ÇELEBİ'NİN ÜLKESİDİR...

DERİNLEMESİNE SONDAJLA KAYNAKÇA HAZIRLAMANIN ÖNEMİ. 

TÜRKİYE; DÜNYADA 15 BİN KİTABIN ÖNEMLİ BİR KISMI HAKKINDA AÇIKLAMALAR, DEĞERLENDİRMELER YAPAN TEK İNSAN OLAN FATİHLİ KATİP ÇELEBİ'NİN ÜLKESİDİR...

Bülent Ağaoğlu

İstanbul 5.2.2020


Kimi bibliyografların, çalışma yaptıkları konuda çok detaylı, derinlemesine ve geniş bir düzlemde çalışarak; klasik bibliyograflara göre daha veya çok daha fazla kaynaklara erişme, bunları tespit etme becerileri vardır.

Bu tür kaynakçalar hazırlanırken, birçok dildeki aramalarla farklı dillerdeki kaynakların tespiti de hedeflenir.

Tespitler sadece kitaplarla ve sadece makalelerle sınırlı tutulmaz. Birçok yayın türündeki kaynaklar tespite çalışılır. (Aşağıda en sonda EK1'de "Yayın Türleri Listesi" yer almaktadır).

Ortaya, klasik yöntemle çalışan bibliyografların hazırladıklarına göre daha çok kaynak içeren çok zengin bir kaynakça çıkacaktır.

"Çok zengin kaynakça" gerçeği dünyada ne kadar fark edilmiştir, bilemiyoruz. İşin sırrı taramaların geniş tutulmasındadır.

"Çok zengin kaynakça", bundan istifade edecekler için önemli bir imkandır.

Ortaya çıkan kaynakça layıkıyla değerlendirildiğinde, bu kaynakçayı kullanmakta olan araştırmacının üzerinde çalıştığı konu hakkında tamamlayacağı yayın da farklı değerlendirmeleri, yaklaşımları ve sonuçları daha fazla içerebilir.

Yukarıda açıklanan teknikle hazırlanan "Çok zengin kaynakça"ların çoğalması araştırmacılığa yeni ufuklar açabilir. Çünkü araştırmacının önünde kaynak zenginliği mevcuttur. Bunu özellikle belirtmek isteriz. 

Kaynakçayı arkeolojik kazıya benzetirsek, arkeolojide sıklıkla yeni buluntular tespit edilmektedir. Kaynakça hazırlarken dar taramayla yetinilmeyip ileri gidildiğinde yayın (künye) tespitleri çoğalacaktır.

Günümüzde araştırmacılar ve yazarlar çalışmalarını hazırlarken, kaynak tespitini kendileri yapmaktadır.

Derinlemesine sondaj tekniğiyle çalışarak, bibliyograflar kadar çalıştıkları konuda yayın tespit edebilmeleri istisnalar dışında mümkün değildir.

Aylarını yayın tespitine harcamaları, taranacak kaynakları tespit etmeleri,  fazla sayıda kaynak (yayın veritabanları online kütüphane katalogları kaynakçalar dergiler kitapların içindekiler sayfaları vs.) taramaları gerekir. Mesela 400 ayrı kaynak...

Bu somut duruma rağmen,  "araştırma-yayın veritabanları ve Google varken kaynakça hazırlama çabasının gereksiz olduğu" görüşü (Bu tür görüşler yaygınlaşmaktadır..) ne kadar doğrudur. 

"Araştırma-yayın veritabanları ve Google varken kaynakça hazırlama çabasının gereksiz olduğu" görüşü "sorgulanmamış bir ezber" midir?..

Konunun tartışılması önemli olsa gerek...

Bazı sorular;

Dünyada detaylı, derinlemesine ve geniş bir düzlemde çalışılarak; klasik bibliyograflara göre daha veya çok daha fazla kaynaklara erişen kaynakçalar hazırlanması konusunda durum nedir...

Bu tür kaynakçaları listeleme çalışmaları var mıdır...

Bu konuyu inceleyen yayınlar var mıdır...

Bu teknikle çalışan yabancı bibliyograflar kimlerdir...

Bir konunun yayın veritabanlarında sorgulanması sonucu gelen liste ile, bu konunun "çok zengin kaynakçası"nda konuyla ilgili mevcut yayın (künye) sayısı arasında karşılaştırma yapılmış mıdır. Bu karşılaştırma birçok konu örneklenerek durum makaleler ile incelenmiş midir...

EK: YAYIN TÜRLERİ LİSTESİ

Afiş

Akademik Dergiler

Akademik Kitaplar

Akademik Yayınlar

Albüm

Almanak

Animasyon

Ansiklopedi

Ansiklopedi Maddesi

Antoloji

Araştırma makaleleri

Asetat

Atlas

Ayrı Baskı

Ayrıbasım

Bant

Basılı Dergiler

Basılı yayınlar

Basılmamış çalışma

Basma Eserler

Basma Kitaplar

Basmalar

Bildiri

Bilgi Kaynakları

Bilgisayar Çıktısı

Bilgisayar Dosyası

Bilgisayar Oyunu

Bilimsel Yayınlar

Blog

Bölgesel süreli yayın

Broşür

Bulmaca

Bülten

CD

CD-ROM

Cep Kitabı

Çalışma Yaprakları

Çıktı

Çizgi Film

Çizgi Roman

Çizim

Çoğaltma

Daktilo

Davetiye

Dergi

Derleme makaleleri

Ders Kitapları

Dia

Dijital Dergi

Dijital Gazete

Dijital Kitap

Dijital kopya

Dijital yayın

Disk

Disket

Duyuru

DVD

e-doküman

e-gazete

Eğitsel Oyun

e-Harita

E-Kitap

El İlanı

El Kitabı

El Yazması

Elektronik Dergi

Elektronik Doküman

Elektronik Gazete

Elektronik Kaynak

Elektronik Kitap

Elektronik Kitap

Elektronik Yayın

e-müzik

E-Portfolyo

Etkileşimli Multimedya

e-video

E-Yayınlar

Ferman

Figür

Film

Fotoğraf

Fotoğraf Negatifi

Fotokopi

Gazete

Gazete Kupürü

Gerçek Nesne ve Modeller

Görsel malzeme

Görsel Yayınlar

Grafik

Grafik Görüntü

Gravür

Gravür

Gri yayın

Haber

Harita

Hat

İlan

İllüstrasyon

İmaj

İnsert

İnternet Kaynağı

İnternet sitesi

Karikatür

Kartografik Materyal

Kartpostal

Kaset

Katalog

Kesik

Kesme, katlama-yapıştırma materyalleri

Kılavuz

Kit

Kitap

Kitapçık

Kitapdışı Materyal

Kompakt Disk

Kompüter Dosyası

Konferans Metinleri

Konferans Posteri

Kupür

Levha

Madde

Magazin Dergiler

Makale

Mikrofiş

Mikroform

Multimedya (Çoklu Ortam-Ses-Video-Resim-Grafik)

Müzik

Müzik Notası

Nadir Eser

Negatif

Oyun

Oyun

Ön Baskı

Pankart

Para

PDF dokümanı

Periyodik

Piyes

Plak

Plaket

Plan

Popüler Dergiler

Popüler Yayınlar

Poster

PPS dokümanı

Proje

Pul

Radyo Yayını

Rapor

Rehber

Resim

Resimli Kitap

Röportaj

Röprodüksiyon

Ses Kaseti

Ses Kaydı

Sesli Kitap

Söyleşi

Süreli Yayın

Tablo

Takvin

Tam metin

Tebliğ

Teksir

Televizyon Programları

Tepegöz Asetatları

Tez

TV Yayını

VHS

Video

Video kaseti

Web sayfası

Web sitesi

Word dokümanı

XLS dokümanı

Yansı

Yap-Bozlar

Yaygın süreli yayın

Yayınlanmamış çalışma

Yazıcı Çıktısı

Yazmalar

Yerel süreli yayın

Yıllık