Babinger’in Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı (yayın tarihi 1953) Kitabı Hakkında Yazılanlar

 

Babinger’in Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı (yayın tarihi 1953) Kitabı Hakkında Yazılanlar

 

7.7.2022

 

Fatih Kitabı Hakkındaki Yazılar;

·         Kopyası mevcut olanlar;

·         Beşir Ayvazoğlu: Fâtih’in biyografisini yazmak. 27.5.2017. https://www.karar.com/yazarlar/besir-ayvazoglu/fatihin-biyografisini-yazmak-4107

 

·         Cumhuriyet Kitap eki, 17.7.2003, 10.s. https://egazete.cumhuriyet.com.tr/katalog/4200/2003/7/17/10

 

·         Feridun Dirimtekin: Prof. F. Babinger, Mahomet II, le conquerant et son temps (1432-1481) - Ayrı Basım. İstanbul: İstanbul Enstitüsü, 1955. 21 sayfa. 20x28 cm. (Tam metin: http://katalogtarama.cekulvakfi.org.tr/resimler/3/4/2471/ab00000254.pdf

 

·         Franz Babinger. https://1000kitap.com/yazar/Franz-Babinger/incelemeler

 

·         Halil İnalcık: Fatih Sultan Mehmed (1432-1481) ve zamanı. İçinde: Franz Babinger: Fatih Sultan Mehmed Ve Zamanı. Oğlak Yayınları, 2008. 433-452ss.)

 

·         Halil İnalcık: Tarihçinin kutbu

 

·         Halil İnalcık: “Fâtih Sultan Mehmed dönemi, Batı tarih literatüründe Franz Babinger tarafından bir sıra çalışmalar ve bir kitap halinde araştırılmış ve yayınlanmıştır. Babinger’in eseri, Fâtih’e ait İtalya’daki kaynakları oldukça geniş bir şekilde bize yansıtan bir çalışmadır. Ancak Batı Hıristiyan literatürünün Osmanlıları daima bir düşman olarak tasvir hatasından kurtulduğu söylenemez. Babinger, özellikle bu devre ait Osmanlı arşiv kaynaklarını görmemiştir. Bu nedenle kitabın “Araştırma ve İncelemeler” bahsine Babinger’in kitabının kısa bir eleştirisini eklemeyi zorunlu bulduk.”. https://www.academia.edu/42087088/Halil_%C4%B0nalc%C4%B1k_F%C3%A2tih_Sultan_Mehemmed_Han_T%C3%BCrkiye_%C4%B0%C5%9F_Bankas%C4%B1_K%C3%BClt%C3%BCr_Yay%C4%B1nlar%C4%B1_%C4%B0stanbul_2019_Editor_Tayfun_Ula%C5%9F

 

·         Hasan Âli Yücel: Tarih Kongresi. Cumhuriyet, nr. 11401, 22.4.1956. Tam metin: https://openaccess.marmara.edu.tr/server/api/core/bitstreams/5d7f786f-61a4-4175-95a8-db3909c02f45/content 

 

·         Hüseyin Şengül: Fethedilmeyen İstanbul. 29.5.2014. https://m.bianet.org/bianet/print/156026-fethedilmeyen-istanbul

 

·         İbrahim Dalkılıç: https://1000kitap.com/gonderi/170411224

 

·         İbrahim Pazan: Sultan Fatih'e İftira Etmek… (13.1.2018 Türkiye). http://www.ibrahimpazan.com/index.php?option=com_content&view=article&id=354:sultan-fatih-e-iftira-etmek&catid=14&Itemid=103 

 

·         İbrahim Pazan: Fatih Sultan Mehmed Han’a Yapılan İftiralar (9.1.2018 Yeni Çağrı). http://www.ibrahimpazan.com/index.php?option=com_content&view=article&id=352:fatih-sultan-mehmed-han-a-yapilan-iftiralar&catid=14&Itemid=103 *

 

·         İbrahim Pazan: Osmanlı Müelliflerinin Kaleminden Fatih. Yeni Çağrı, 16.1.2018. http://www.ibrahimpazan.com/index.php?option=com_content&view=article&id=353:osmanli-mueelliflerinin-kaleminden-fatih&catid=14&Itemid=103

 

·         İhsan Yılmaz: Fatih'in tartışılan kitabı 50 yıl sonra Türkçe’de. 25.5.2003. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/fatihin-tartisilan-kitabi-50-yil-sonra-turkce-de-148832

 

·         İlber Ortaylı:

 

·         https://www.internethaber.com/fatihe-hakaret-eden-densiz-alman-1017418h.htm

 

·         Saadet Dinç; Fatih Sultan Mehmet bir rönesans hükümdarı mıdır? Franz Babinger'in Fatih Sultan Mehmet ve zamanı adlı kitabındaki tezlerine yaklaşımlar. Was Mehmed the Conqueror an emperor during the renaissance? According to researches done by Franz Babinger as it is illustrated his book Mehmed the Conqueror and his time. Yüksek Lisans. Tarih = History.)

 

·         Sema Güldoğan: Franz Babinger’in(1891-1967) Osmanlı Tarihçiliğine Özgün Katkıları. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2021. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/73828/670999.pdf?sequence=1

 

·         Semavi Eyice:

 

·         Yılmaz Öztuna, “Alman Türkoloğu Prof. Babinger’le Bir Konuşma”, Hayat Tarih Mecmuası, sy. 9, İstanbul 1967, s. 19-21. http://isamveri.org/pdfsbv/D01053/1967_9/1967_9_OZTUNAY.pdf

 

 

Mevcut Olmayanlar;

 

·         Ananiasz Zajaczkowski, V. Türk Tarih Kongresi [12-17.IV.1956], s. 12-17. [istersin]

 

·         Ekrem Hakkı Ayverdi: Prof. F. Babinger'in Fatih Devri Mimarisi Hakkında Mütaaları [F. Babinger, Mahomet II, le Conquerant et son Temps (1432 1481), La Grande Peur du Monde Au Torunant de l’Histories, Fransızca Terc. : enri E. Del Medico, Paris, 1954, 618 Sahife] / tanıtan Ekrem Hakkı Ayverdi. -- İstanbul, 1955. İstanbul Enstitüsü Dergisi, 1. sayı, 145-160. Sayfa Kitabiyat 152-160 sayfaları arası Fransızcadır.  https://www.nadirkitap.com/prof-f-babinger-in-fatih-devri-mimarisi-hakkinda-mutalaalari-ayri-basim-ekrem-hakki-ayverdi-kitap21316953.html . [istersin]

 

·         Feridun Dirimtekin : [F. Babinger, Mahomet II, le Conquerant et son Temps (1432 1481), La Grande Peur du Monde Au Torunant de l’Histories, Fransızca Terc. : enri E. Del Medico, Paris, 1954, 618 Sahife] / tanıtan Feridun Dirimtekin. -- İstanbul, 1955. İstanbul Enstitüsü Dergisi, 1. sayı, 123-143. Sayfa Kitabiyat 133-143 sayfaları arası Fransızcadır.

 

·         Halil İnalcık, “Mehmed the Conqueror (1432–1481) and His Time,” Speculum, xxv (1960), 408–427, https://www.jstor.org/stable/i332906 ; Makalenin yeniden basımı: Halil İnalcık, Essays in Ottoman History (Istanbul: Eren, 1998), 87–110;

 

·         Mihail Guboğlu, “A Propos de la Monographie du Professeur Franz Babinger ...”, Studia et Acta Orientalia [1959], II, 217-237; [istersin]

 

·         P. Wittek, Bibliotheca Orientalis [1957], XIV, 405-406).”.  [istersin]

 

·         “Fatih Sultan Mehmed, hakkında çok şeyler yazılabilecek bir hükümdardır. Mensubu olduğu kavim ve dini camia, Fatih Sultan Mehmed hakkında müstakil bir eser meydana getirememişken ve şarkiyat araştırmaları da başlangıç dönemindeyken, onunla ilgili hacimce ve içerik olarak büyük bir eser yazıldı. Bu eser, Franz Babinger'in Mehmed Fatih ve Zamanı adlı büyük kitabıdır. Bu kitapta çok büyük kusurlar ve zaman geçtikçe de daha iyi anlaşılan bazı abartma ve saptırmalar vardır. Bu eser yayımlandığında büyük ses getirmiştir. Ancak kitap, Türkçe'ye maalesef 2-3 yıl önce çevrildi, hem de hatalı olarak. Kitap, Arnavutluk, Sırbistan vs. gibi ülkeler Fatih tarafından fethedilmiş olmasına rağmen, Balkan dillerine de çevrilmeden önce Fransızca, İtalyanca ve İngilizceye çevrildi. Demek ki Balkanlar ve Türkiye'de tarih bilgisine karşı umumi bir atalet yaygındır.”. (İlber Ortaylı, Son İmparatorluk Osmanlı. 2. Baskı. İstanbul: Timaş, 2006. 61.s.)

 

 

·         “İnsanlar 'üniversal şahsiyet', dünya tarihi portresi diye unvanIandırılan bir hükümdarı tanımak istiyorlardı; fakat beşeriyetin tezadı olsa gerek,  kimse bu değerli şahsiyet üzerine doğru dürüst bir çalışma yapmamıştı. O kadar ki Babinger'in -zor metninin Almancası çok sıkıcıdır- anlamak için hususi terminoloji bilmeyi gerektiren eserini, bu ahalinin münevverleri çevirmemekte ısrar etmiştir. Fatih hakkındaki bu eseri, onu içinden çıkartan millet olan Türkler de duyarsızlık göstererek ancak üç yıl önce çevirmişlerdir, yani aradan 5O yıldan fazla bir zaman geçtikten sonra. Bu bizim için çok büyük ayıplardan biridir. Toplum olarak gıpta edilecek birçok niteliklerimiz, vasıflarımız ve değerli şahsiyetlerimiz var; fakat en utanılacak yönümüz tarih yaptığımız halde tarih öğrenmemek, tarih yazmamak konusundaki budala ve cahilce ısrarlarımız...

 

·         Babinger'in kitabına dönersek bu eserde çizilen Fatih portresi büyük mareşalin portesidir; fakat eksiktir. Yazarın, Fatih'in askeri (İlber Ortaylı, Son İmparatorluk Osmanlı. 2. Baskı. İstanbul: Timaş, 2006. 62.s) dehasını iyi yansıtacak bilgi ve kabiliyeti yoktur. Ayrıca karşısında Fatih gibi üniversal entelektüel bir zat vardır. Hakkını vermek lazım, Babinger buna da dokunmuştur ve Fatih'in bu yönünü bizden daha iyi resmetmiştir. Fatih Sultan Mehmed Han, şarkta iki asırdır örneği hiç görülmeyen hele hele bugün kendi milleti arasında hiç olmayan, komplekssiz, Batı'ya ve Doğu'ya açık, kendi hukukuna sahip bir entelektüeli temsil etmektedir. Bu entelektüel, Babinger' in tarif ettiğine göre, Kritovulos, Languschi gibi ya yerli Rumlar ya da diplomat İtalyanlar, Venedikli veya alakasız Avrupalı münevverlerin tasvir ettiği gibi; Yunancaya oldukça vakıf, Farsçayı ve Arapçayı zaten bilen, dünya tarihini, hatta Homeros'un İlyada'sını okuyan, okutturan, şerh ettiren; tabii ki İran mitolojisini bilen ve Türkiye'nin sadece İslam değil, İslam öncesi tarihini bile merak eden büyük bir adamdır. Böyle bir münevver portre, bugün için mevcut değildir. Esasen İslam dünyasının münevverleri iki asırdır sadece kompleksler içinde kıvrandıkları için, böyle kendinden emin bir insana büyük saygı duymalı ve onu örnek almalıdırlar. Bu yönü üzerinde kimse durmamaktadır. Babinger bütün önyargılarına rağmen Fatih Sultan Mehmed'in bu yönünü çok iyi tasvir etmiştir. (İlber Ortaylı, Son İmparatorluk Osmanlı. 2. Baskı. İstanbul: Timaş, 2006.63.s.)

………………..

 

·         “Yıllar önce henüz Türkçe çevirisi yokken İngilizce çevirisinden okuduğum dünyadaki en önemli Fatih biyografisi kabul edilen (Alman Tarihçi) Franz Babinger'in kitabını okuduğumda çok şaşırmıştım oradaki taraflı, negatif tona ve belgesiz ortaya atılan iddialara. Gerçek bir tarihçinin yazdığı kitap böyle olmaz demiştim. Ama bu Babinger'in en önemli eseri olarak tüm dünyada okunan tek Fatih biyografisi. Bilimsel bir çalışmanın ürünü değil ama.

 

·         Sonra bu kitap Türkçeye de çevrildi ve Fatih üzerine tek (kapsamlı) biyografi olarak çok satılıyor ülkemizde ama ihtiyatla yaklaşılması gereken bu kitap yanlış bilgilendiriyor okuyanları.” http://www.geltir.com/showthread.php?tid=8272&pid=174526

 

·         “İstanbul’un fethinin, Zweig’in yukarıya alıntıladığımız anlatımında olduğu gibi, surlar arasında açık unutulan bir kapıdan içeri giren Türk askerlerince gerçekleştiği kimi Avrupalı tarihçiler tarafından dile getirilmektedir. Bu tarihçilerden en bilineni Zweig ile de aynı zaman diliminde yaşamış olan Alman Franz Babinger’dir. (1891-1967) Babinger, “Fatih Sultan Mehmed ve Zamanı” adlı eserinde açık unutulduğu ileri sürülen kapıyla ilgili şunları kaydetmektedir: “Kerkoporta Hisar Kapısı, düşmanın şehre ilk oradan gireceğine dair bir kehanet yüzünden o zamana kadar iyi korunmuştu. Ama önceki gün bir çıkış hareketi sırasında açılmış, sonra da açık unutulmuştu. Buradan geçen elli Türk, savunanlara arkadan saldırıp, sura sancaklarını dikti” (Babinger 2002: 95).

 

·         Babinger ve Hammer gibi Batılı tarihçilerin Kerkaporta kapısı ile ilgi iddialarını dayandırdığı en önemli kaynak ise XV. asırda yaşamış olan meşhur Bizans tarihçisi Dukas’tır. (1400-1470) Muhasara sırasında İstanbul’da bulunmayan ve şehrin Türklerin eline geçmesinden sonra “ey şehir, şehir, Hıristiyanların iftihar sebebi ve barbarların hezimeti!” (Dukas 1956: 189) diyerek ağıt yakan Dukas, “Bizans Tarihi” adlı eserinde, “bütün müdafiler, imparatorları ile beraber, düşmanlara karşı geliyorlardı; maksatları Türklerin yıkılan kalelerden şehre girmelerine mani olmaktı. Cenab-ı Hak bunların başka yoldan şehre girmelerini istedi. Türkler evvelce bahsettiğimiz (sonradan açtırılan küçük) kapının açık olduğunu görünce, padişahın o maruf kullarından elli kadarı, ateş püskürerek, içeriye atladılar ve kalelerin üstüne çıktılar” (Dukas 1956: 175 ) diyerek, zaman içerisinde “İstanbul’un kaybı ile farklı rivayetler etrafında bir mitos oluşmasına” (Emecan 2002: 319) meydan vermiştir.

 

·         Nitekim muhasara sırasında İstanbul’da bulunan ve fethe tanıklık eden diğer Batılı tarihçiler fethin sonunu Dukas’tan faklı kaydetmişlerdir. Bunlardan, aynı zamanda Konstantinos’un yakın akrabası ve başmabeyincisi olan Yeorgios Francis, Türklerin şehre “Agios Romanos Kapısı / Topkapı” tarafından girdiklerini belirtmektedir (Francis 1992: 95-97). Yine fethe tanıklık eden bir diğer tarihçi Venedikli Nicolo Barbaro ise “Konstantiniye Muhasarası Ruznamesi” adlı eserinde, Türklerin “San Romano Kapısı”ndan İstanbul’a girdiklerini yazmakta (Barbaro 1976: 68-69); surların içerisinde açık unutulmuş olan herhangi bir kapıdan bahsetmemektedir.

 

·         Bizanslı tarihçilerin yanı sıra fethe tanıklık eden Türk tarihçilerinin eserlerinde de Kerkaporta Kapısı, ya da kimi Türkçe metinlerde geçen şekliyle “Canbazhâne Kapusu”ndan söz edilmemektedir. Bu tarihçilerden en bilineni Tursun Bey’in “Târîh-i Ebu’l-Feth”inde (Tursun Bey 1977: 46-65) ve İstanbul’un fethine Akşemseddin gibi önemli insanlarla katılan Âşık Paşazâde’nin “Tevârîh-i Âl-i Osmân” adlı eserinde (Âşık Paşazâde 2007: 186-187) iddia edilen meseleden hiç bahsedilmemektedir…” Dünya Edebiyatında İstanbul Kitabı, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, s.377-383, 2010. ”. (İbrahim Tüzer). http://www.ibrahimtuzer.com/?Syf=26&Syz=20766&/YILDIZIN-%C4%B0STANBUL%E2%80%99UN-%C3%9CZER%C4%B0NDE-PARLADI%C4%9EI-AN:-STEFAN-ZWE%C4%B0G%E2%80%99IN-KALEM%C4%B0NDEN-%E2%80%9CB%C4%B0ZANS%E2%80%99IN-FETH%C4%B0%E2%80%9D-VE-TAR%C4%B0H%C3%8E-GER%C3%87EKL%C4%B0%C4%9E%C4%B0N-ANLATIDAK%C4%B0-G%C3%96R%C3%9CN%C3%9C%C5%9E%C3%9C

 

·         babinger "ve zamanı" fatih. https://books.google.com.tr/

 

·         “Babinger’in Türkiye’de ciddi eleştirilere maruz kaldığı ve büyük yankı uyandıran diğer bir çalışması Fatih Sultan Mehmet ve Zamanı başlıklı eserdir. Fatih Sultan Mehmet’in hayatını konu edinen ve Fatih dönemini farklı yönleriyle ele alan bu çalışma, akademik gereklilikleri taşımaması sebebiyle Türk bilim insanları tarafından eleştirilmiştir. Eleştirenler başında Feridun Dirimtekin, Ekrem Hakkı Ayverdi ve Halil İnalcık gelmektedir. Söz konusu çalışmalar dışında Franz Babingeri konu edinen sadece bir Yüksek Lisans çalışması haricinde hiçbir çalışma, araştırma, kitap veya makale mevcut olmadığından dolayı çalımamız ayrıca önem taşımaktadır”. (s.5.)

 

·         Kitabının Almanca ve İngilizce baskıları: https://archive.org/search.php?query=babinger+%22mehmed+%C4%B1%C4%B1%22&sin=