LATİN HARFLİ DÖNEMDEN ÖNCE BASILAN TÜRKÇE GENEL SÖZLÜKLER

LATİN HARFLİ DÖNEMDEN ÖNCE BASILAN TÜRKÇE GENEL SÖZLÜKLER

ülent Ağaoğlu

21.6.2020

Kısaltma:

(Emin Eminoğlu, 2010). Dr. Emin Eminoğlu: Türk Dilinin Sözlükleri ve Sözlükçülük Kaynakçası. ASİTAN, 2010. 21-24ss. https://www.kitapyurdu.com/kitap/turk-dilinin-sozlukleri-ve-sozlukculuk-kaynakcasi/240433.html

------------------------.

1729   Lugat-i Vankulu. Cild1          

"Bu matbaada basılan, Türkçenin ilk matbu eseri ise 31 Ocak 1729 (1 Recep 1141) tarihinde basılan Vankulu Lügati’dir. Bu lügat, 1010 se­nesinde vefat eden, Farablı bir Türk bilgini olan İsma­il el-Cevheri’nin telif etiği Tâcü’l-lûga ve Sıhhatü’l-Arabiyye yahut sadece Sa­hah, Sihah unvanlı büyük ve meşhur Arapça lügatin Türkçeye tercümesidir. Bu muazzam eseri, “Vankulu” ismiyle tanınan Mehmed Efendi çevirmiştir.

 XVI. yüzyılın önemli âlimlerinden olan Mehmed Efendi, bu asrın ilk yarısında İstanbul’da doğmuştur. Ba­bası, Mustafa Efendi adında bir zattır. Mehmed Efendi, soyca Vanlıdır. “Vankulu” lakabıyla tanınması da ecda­dının Vanlı oluşundan ileri gelmektedir."". https://www.turkcede.org/turk-dili/841-turkcenin-ilk-matbu-eseri-vankulu-lugati.html". https://archive.org/details/Lugat-iVankuluCild1

1796   "Lehcetü'l-Lügat, Şeyhülislam Mehmed Esad Efendi, telif: 1145/1732, 851 S., 3661 madde başı. [Nüshalar. Topkapı Sarayı Müzesi Ktp. Revan Köşkü 1856, 1857, 1858, 1859, 1860, ; Emanet Hazinesi 2022; A. 2202; Bağdat Köşkü 387; Y. 4007; 

Baskıları:

• İstanbul 1796; Darü't-Tibâ'ati'l-Ma'mûre,

• İstanbul 1216/1801, 10+851 s.: İstanbul 1844. Bu eser üzerinde, kısaltma ve seçme yoluyla değişik adlarla, ilki müellifin kendisi tarafından, beş sözlük daha yapılmıştır. Behçetü'l-Lūgát; Zübdetü'l-Lügati'-Lehce; Tercümânü'l Lügát; Mir'atü'l-Lügåt; Muhtasaru Lehceti'l-Lügát gibi. Türkçeden Arapça, Farsça ve Türkçeye bir sözlüktür. İkiden çok dilli sözlükler içinde olmasına rağmen Türkçe sözcükleri esas alan ilk Türkçe sözlük olarak değerlendirilir.

• Sözlük, yakın zamanda Latin harflerine aktarılmıştır: Lehcetü'l-Lügat, Ahmet KIRKKILIÇ, TDK Yayınları, Ankara 1999.) (Emin Eminoğlu, 2010)."                                                                                                                                                    

1801   Lehcetü'l-lugat. / Mehmed Esad Efendi, 1096-1166/1685-1753 . -- Kostantiniye : Darü't-Tıbaati'l-Ma'mureti's-Sultaniyye, 1216. 2, 7, 851 s. ; 30 cm. ** [İSAM.KTP].. https://archive.org/details/LehcetulLugat

1844   Lehçetü’l-Lügat: Şeyhülislâm Esat efendi’nin bu eseri 1844’te yayımlanmıştır. Bu sözlük Doç. Dr. Ahmet KIRKILIÇ tarafından yayıma hazırlanmış bulunmaktadır.” http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                              

1851   Eser-i Şevket,  Mehmed Şevket Es-Seyyid, Matbaa-i Amire, İstanbul 1268/1851, 7+745 s. [Başında Şeyhzade Mehmed Esad El-Hüseyni EnNakib'in ve Rumeli Kazaskeri Abdulkadir bin Muhammed'in takrizleri vardır.) (Emin Eminoğlu, 2010).  "Eser-i Şevket (EŞ), Mehmed Şevket es-Seyyid tarafından 1851 yılında yazılmış 744 sayfadan oluşan, Divan edebiyatı şairlerinin şiirlerinde cinas sanatını kullanmalarını sağlamaya yönelik olarak hazırlanmış kapsamlı bir cinas sözlüğüdür. Üzerinde –araştırdığımız kadarıyla- herhangi bir bilimsel çalışma yapılmamış olan bu eserin Türk sözlükbilimi tarihi açısından önemi büyüktür çünkü Türk sözlükbilimi tarihinde “cinas” konusunda hazırlanmış ilk uzmanlık sözlüğüdür. Bunun yanı sıra maddebaşı olarak Türkçe sözcüklere de geniş şekilde yer veren ilk sözlük olarak kabul edilmektedir (Yavuzarslan, 2009). ". http://openaccess.ogu.edu.tr:8080/xmlui/handle/11684/1587                                                                                                                                          

1851   Müntehabat-ı lugat-ı Osmaniye. -- İstanbul : Ceride-i Havadis Matbaası, 1268-1276. 1 c’de 1-2. c.’ler (416, 456 s.) ; 24 cm. İçindekiler Sayfası ** [İSAM.KTP]          . http://dspace.marmara.edu.tr/xmlui/handle/11424/48867                                                                                                                                   

1852   "Kitab-ı Müntehabat-ı Lügåt-i Osmaniyye, REDHOUSE, Sir James W., 2 cilt, Ceride-hane, İstanbul 1268 -1269/1852-1853, 1. cilt, 426 s., II. cilt, 456 s. (taş baskı).      

[Baskıları:

2. baskı, Matbaa-i Amire Litografya Destgahı, İstanbul 1280-1282/1864-1865, I. cilt 234 s., II. cilt 238 s. (taş baskı); 3. baskı, Karahisari El-Hâc Ali Efendinin Matbaası, İstanbul 1281/1864, 1. cilt 224 s., II. cilt 238 s. (taş baskı); 4. baskı, İstanbul 1285/1868, 1. cilt 224 s., II. cilt 246). (Emin Eminoğlu, 2010).

"Kitab-ı Müntehabat-ı Lügat-i Osmaniye :Halil adlı bir zata ait bu eser 1852’de yayımlanmış: sonradan birçok baskısı yapılmıştır. (Bu sözlük William Redhouse’un eseri olarak gösterilmektedir).” http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                    

1864   Müntehabat-ı Lugat-ı Osmaniyye . -- 3. bs. -- İstanbul : Karahisari el-Hâc Ali Efendi, 1281. 1 c.’de 1-2. c. (4, 224, 246 s.) ; 24 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                   

1865   Lugat-ı Kamus.,  Ahmed Lütfi Efendi (Muhammed bin Yakub Firuzabadi’den), 2cilt, Matbaa-i Amire, 1. cilt 1282/1865, 3+336s: II. cilt İstanbul 1286/1809, 68 s. (Emin Eminoğlu, 2010).                                                                                                                                                       

1869   Lugat-ı Osmaniye. -- İstanbul : el-Hâc Muharrem Efendi Matbaası, 1286. 1 c.’de 2 c. (224, 246 s.) ; 24 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                    

1869   Lugat-ı kamus. / Ahmed Lutfi Efendi, 1325/1907. -- İstanbul : Matbaa-i Âmire, 1869. 1 c.'de 2 c. (336, 68 s.) ; 24 cm. ** [İSAM.KTP]    Lügat-i Kamus: Ahmet Lütfi Efendi tarafından hazırlanmış ve 1870 yılında yayımlanmıştır.”. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                  

1869    "İlaveli Müntehabât-Lügat-i Osmaniyye, REDHOUSE, Sir James W., I-II cilt, İstanbul 1286/1869, I. cilt, 448 s.; II. cilt 570 s.                  

[Baskıları:

• Şirket-i Hayriyye-i Sahafiyye, İstanbul 1289/1872, 1. cilt, 440 s; II. cilt, 563 s. (Taş baskı);

• İstanbul 1290/1873 I. cilt, 448 s.; II. cilt, 570 s. (Taş baskı);

• İstanbul 1291/1874, 1. cilt, 448 s.; II. cilt 570 s. (Taş baskı); İstanbul 1291/1874, 1020s;

• Şirketi- İraniyye Matbaası, İstanbul 1292/1875, 570 s, İstanbul 1250/1877, 1. cilt, 449s. ; II. cilt 570s.. (Taş baskı, 

• Şirketi- İraniyye Matbaası, İstanbul, 1298/1881, I cilt, 444s.

• İstanbul 1298/1881,449s. (Taş baskı). (Emin Eminoğlu, 2010)."                                                                                                                                                    

1872   İlaveli müntehabat-ı lugat-ı Osmaniye. -- İstanbul : [y.y.], 1289. 1 c.'de 2 c. (440, 570 s.) ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                        

1876   Lehce-i Osmani. / Ahmed Vefik Paşa, 1308/1891. -- İstanbul : Cemiyet-i Tedrisiye-i Osmaniye, 1293. 1. c. (608 s.) ; 21 cm. ** [İSAM.KTP]                     Lehce-i Osmani. / Ahmed Vefik Paşa, 1308/1891. -- İstanbul : Cemiyet-i Tedrisiye-i Osmaniye, 1293. 2. c. (609-1293 s.) ; 21 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                         

1876    Lehçe-i  Osmani,  Ahmed  Vefik Paşa 2 cilt, Tabhane-i Amire, İstanbul 1293/1876, 1. cilt 608s., II. cilt 609-1293s. [Sözlüğün birinci kısmında Türkçe Sözlükler, ikinci kısmında Osmanlı Türkçesinde kullanılan Arapça ve Farsça sözcükler bulunmaktadır. Deyim ve atasözlerine yer vermesi sözlüğün önemli bir özelliğidir.  Sonraki baskılarda ciltler birleştirilerek basılmıştır. Tab-ı Cedid, cilt: 1-2,  Mahmud Beğ Matbaası, İstanbul 1306/1888-1889, 1. Cilt: 856s. 2. cilt 857-1455ss. Bu ikinci baskı esas alınarak Latin alfabesine aktarılan sonra da Latin alfabesine göre dizilmiş sözlüğün sonuna ayrıca Arap alfabesine göre yapılan dizinler eklenmiştir: Lehçe-i Osmani, Recep TOPARLI, TDK, Ankara 2000.) (Emin Eminoğlu, 2010).          

Lehçe-i Osmanî: Ahmed Vefik Paşa’nın bu eseri 1876’da çıkmıştır.” http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                  

1876   Mir’atü’l-Lugat, (Mehmed Esad’dan değişikliklerle), Manastırlı Mehmed Rifat, Mekteb-i Sanayi Matbaası, İstanbul 1293/1876, 22s. (Emin Eminoğlu, 2010).        

Mir’atü’l-Lügat: 1877’de Mehmet Rıfat tarafından hazırlanmıştır.” http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                  

1877   İlaveli müntehabat-ı lugat-ı Osmaniye. -- İstanbul : [y.y.], 1294. 1 c.'de 2 c. (440, 570 s.) ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                        

1880   Lügat- Çağatay ve Türki-i  Osmani,  Şeyh Süleyman Efendi-i Buhari, I-II cilt, Mihran Matbaası, İstanbul 1298/1880,340 s., 7000 sözlük içermektedir. [Çağatayca-Osmanlıca bir sözlüktür. Sözlük, İ. KUNOS tarafından Almancaya çevrilerek yayınlanmıştır. Sejh Süleyman Efendi’sa Cağataj- Osmanisches Wörterbuch, İ. KUNOS, Budapest 1902.) . (Emin Eminoğlu, 2010). https://archive.org/details/LugatICagatayiVeTurkiIOsmani                                                                                                                                      

1881   Lugat-ı Osmaniye : yeni ilaveli : cep lugatı. / nşr. Hafız Hasan. -- [y.y. : y.y.], 1299. 596 s. ; 13 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                    

1886   "İlaveli Lugat-ı Osmaniyye. Kıztaşı civarında 8 numaralı Matbaa, İstanbul 1303/1886, 834s.(Taş baskı)             

[Baskıları:

• Arif Efendinin Matbaası, İstanbul 1310/1892, 846s. :

• Lügat-ı Ecnebiyye İlaveli Lugat-ı Osmaniyye, Alem Matbaası, İstanbul 1314/1896, 461s. (Taş baskı); 

• Şirket-i Sahhafiye-i Osmaniyyenin 52 numaralı Matbaası,  İstanbul 1315-1316/1898, 816 s.  Taşbaskı;

• Şirketi Sahhafiye-i Osmaniyye Matbaası, İstanbul 1318/1900, 846s. (Taş baskı):

• Şirket-i Sahhafiye-i Osmaniyye Matbaası, İstanbul 1321-1322/1905, 846 8s. (Taş baskı)] . (Emin Eminoğlu, 2010).                       "                                                                                                                                                       

1887   Lugat-i Remzi. / Hüseyin Remzi. -- İstanbul : Matbaa-i Hüseyin Remzi, 1305. 1. c. (907 s.) ; 20 cm. ** [İSAM.KTP]

Lugat-ı Remzi. / Hüseyin Remzi. -- İstanbul : Matbaa-i Hüseyin Remzi, 1305. 2. c. (1040 s.) ; 19 cm. ** [İSAM.KTP]. https://archive.org/details/Lugat-iRemzi1Cilt

1888   Lehce-i Osmani / Ahmed Vefik Paşa, 1308/1891 . -- 2. bs. -- İstanbul : Mahmud Bey Matbaası, 1306. 1. c. (856 s.) ; 20 cm. İçindekiler Sayfası ** [İSAM.KTP]                

Lehce-i Osmani / Ahmed Vefik Paşa, 1308/1891 . -- 2. bs. -- İstanbul : Mahmud Bey Matbaası, 1306. 2. c. (857-1455 s.) ; 20 cm. ** [İSAM.KTP] 

Lehce-i Osmani. / Ahmed Vefik Paşa, 1308/1891. -- İstanbul : Mahmud Bey Matbaası, 1306. 1 c.'de 2 c. (1447 s.) ** [İSAM.KTP]                                                                                                                 

1888   Zübdetü’l-Lügat: Hüseyin Remzi’nin 1871’de hazırladığı bu eser, sonradan Lügat-i Remzi (1888) ve Ünsü’l-Lügat (1890) adı altında iki ayrı baskı olarak da yayımlanmıştır.” http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                                    

1889   Lehce-i Osmani. / Ahmed Vefik Paşa, 1308/1891. -- İstanbul : Mahmud Bey Matbaası, 1889. 1 c.'de 2 c. (1455 s.) ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                

1889   Lugat-ı Ebüzziya. / Ebüzziya Mehmed Tevfik, 1331/1913. -- Kostantiniye : Matbaa-i Ebüzziya, 1889/1306 . 1. c. (600 s.) ; 21 cm. ** [İSAM.KTP] 

Lügat-i Ebuzziya: Ebuzziya Tevfik Bey esri 1890’da tamamlamıştır.”. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php   

Lugat-ı Ebüzziya. / Ebüzziya Mehmed Tevfik, 1331/1913. -- Kostantiniye : Matbaa-i Ebüzziya, 1306-1308. 1-2. c. (712 s.) : res. ; 25 cm. Nüshanın 1. c.’i s. 1-600; 2. c.’i s. 601-752 arasıdır. Nüshanın c. 2. s. 713-752 arası eksik ** [İSAM.KTP]            

Lügat-i Ebü’z-Ziya, Ebüzziya Tevfik, Def’a-i evveli, I-2. cilt, İstanbul 1306 -1308/1889-1890, 1. cilt 608s.: II cilt 601-752s. (Emin Eminoğlu, 2010).                                                                                                               

1890   Ünsü’l-Lügat (1890). Zübdetü’l-Lügat: Hüseyin Remzi’nin 1871’de hazırladığı bu eser, sonradan Lügat-i Remzi (1888) ve Ünsü’l-Lügat (1890) adı altında iki ayrı baskı olarak da yayımlanmıştır.” http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                                

1891   Küçük Lügat—i Naci, Muallim Naci (Ömer Hulusi) Asır Matbaası, İstanbul 1308/1891. 908s. (Emin Eminoğlu, 2010).                                                                                                                                              

1891   "Lūgat-i Naci, Muallim Naci (fetva maddesinden sonraki kısmını tamamlayan: Müstecibzade İsmet), Asır Matbaası, İstanbul 1308/1891, 960s.                           

[Baskılar:

• Asır Matbaası ve Kütüphanesi, İstanbul 1317/1899, 1426 s.;

• Asır Matbaası, İstanbul 1322/1904, 819 s;

• Elif Ofset, İstanbul 1978, 960+16 S. (tıpkı basım): Çağrı Yayınları, İstanbul 1987,960+16 s. (tıpkı basım). (Emin Eminoğlu, 2010)."                                                                                                                                                    

1891   Resimli Lugat, Ahmed Rasim - Halil Vahid - Reşad, Artin Asaduryan Şirketi Mürettibiyye Matbaası, İstanbul 1309/1891, 176s. (Emin Eminoğlu, 2010).                                                                                                                                                  

1891   Kamus-ı Osmani, Ömer Hulusi (Muallim Naci), Mürüvvet Matbaası, İstanbul 1308/1891, 40s. (Emin Eminoğlu, 2010).                                                                                                                                              

1891   Lügat-i Şemseddin, Şemseddin, İstanbul 1309/1891, 328 s. (Emin Eminoğlu, 2010).           

Lügat-i Şemsettin:1891’de yayımlanmıştır.”. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                      

1892   Mükemmel kamus-i Osmani. -- İstanbul : Kasbar Matbaası, 1310. 416 s. ; 21 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                

1893   Lûgat-ı musahabet. / çev. Necib Asım [Yazıksız]. -- İstanbul : [Mekteb-i Sanayi Matbaası], [1311]. 112 s. 1. Türk dili_Sözlükler 2. Osmanlıca_Sözlükler. http://isamveri.org/pdfrisaleosm/RE14192.pdf

1893   Lügat-i Naci: Muallim naci’nin 1891’de hazırlamaya başladığı ve Müstecabizade İsmet’in tamamladığı bu eser çok tanınmıştır.”. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                                  

1895   Kamus-ı Osmani. / Mehmed Salahi. -- İstanbul : Kanaat Matbaası, 1329. 1. c. (501 s.) ; 20 cm. Birlikte ciltlenmiş; ** [İSAM.KTP]                Kamus-ı Osmani / Mehmed Salahi. -- İstanbul : Mahmud Bey Matbaası, 1313. 2. c. (371 s.) ; 20 cm. ** [İSAM.KTP]    

Kamus-ı Osmani / Mehmed Salahi. -- İstanbul : Mahmud Bey Matbaası, 1313. 3. c. (485 s.) ; 20 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                 

1895   Kamus-ı Osmani. / Mehmed Salahi. -- İstanbul : Mahmud Bey Matbaası, 1313. 1 c.'de 1-4 c. (501, 371, 488, 668 s.) ; 20 cm. İçindekiler Sayfası ** [İSAM.KTP]     Kamus-ı Osmanî: Mehmet Salahi’nin 1896’da başlayıp 1904’te tamamladığı bu eser 4 cilttir.”. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php          

"Kamus-i Osmani, Mehmed Salahi, I cilt, 4 kısım, Mahmud Beg Matbaası, İstanbul 1313-1322/1895-1904, 1. kısım 503 s; 2. Kısı 375 s.; 3. kısım 485 5.; 4. kısım 668 s.                                                                                                           

[Baskılar:

• 2. baskı 1913, 968 s.,

• daha sonra, cilt I-II, Kaşgar Neşriyat, Ankara 1997 (fotokopi).] (Emin Eminoğlu, 2010)."                                                                                                                               

1897   İlaveli müntehabat-ı lugat-ı Osmaniye. -- İstanbul : [y.y.], 1315-1316. 1 c.'de 2 c. (440, 570 s.) ; 18 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                    

1899   Kamus-ı Türki. / Şemseddin Sami, 1322/1904 ; nşr. Ahmed Cevdet. -- Dersaâdet : İkdam Matbaası, 1317. 1. c. (796 s.) ; 24 cm. ** [İSAM.KTP]            

Kamus-ı Türki. / Şemseddin Sami, 1322/1904 ; nşr. Ahmed Cevdet. -- Dersaâdet : İkdam Matbaası, 1318. 2. c. (797-1574 s.) ; 24 cm. ** [İSAM.KTP] 

Kamus-ı Osmani / Mehmed Salahi. -- İstanbul : Mahmud Bey Matbaası, 1322. 4. c. (667 s.) ; 20 cm. ** [İSAM.KTP]

https://archive.org/details/Kmms-sTrk-emseddinSami                                                                                                                     

1899   Kamus-ı Türki. / Şemseddin Sami, 1322/1904 ; nşr. Ahmed Cevdet. -- Dersaâdet : İkdam Matbaası, 1899. 1 c.'de 2 c. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                     

1900   Kamusü’l-lugati’l-Osmaniye. / Mehmed Ali Ünsi. -- Beyrut : Matbaatu Ceride, 1318. 564 s. ; 20 cm. Eser; ed-Dürer ile’l-lamiat fi müntehabati’l-lugat olarak bilinir ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                 

1900   Mükemmel Osmanlı lugatı. / Ali Nazima, Faik Reşad. -- İstanbul : Şirket-i Mürettibiye Matbaası, 1318. 1000 s. ; 19 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                

1900   Mükemmel Türkçe lügat. / Ali Nazima, Reşad [Faik]. -- İstanbul : Şirket-i Mürettibiye Matbaası, 1318. 999 s. ; 18 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                

1901   Mükemmel Osmanlı lugatı. / Ali Nazima, Faik Reşad. -- Dersaâdet : Feridiye Matbaası, 1901. 999 s. ; 19 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                    

1901   Mükemmel Osmanlı lugatı. / Ali Nazima, Faik Reşad. -- Dersaâdet : Şirket-i Mürettibiye Matbaası, 1319. 993 s. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                

1901   Kamus-ı Türkî: Şemsettin Sami’nin hazırladığı bu eser 1901’de tamamlanmıştır.”. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                              

1901   "Kamus-i Türki,  Şemseddin Sami, I-II cilt, İkdam Matbaası, İstanbul 1317 - 1318/1901-1902, I cilt 796 s., II. cilt 797-1574 s.                                      

[Baskıları:

• I-II cilt, Elif Ofset, İstanbul 1978; 1. cilt 796 s., II. cilt 797-1574+16 s. (tıpkıbasım);

• Tercüman, Yaşayan Türkçemiz, 1980, I. cilt 364 s., II. cilt 208 s.; III. Cilt 236 s;

• Enderun Kitabevi, İstanbul 1989, 1574 s. (tıpkıbasım);

• Çağrı Yayınları, İstanbul 1989, I. cilt 796 s., II. cilt 797-1574 s. (tıpkıbasım);

• Çağrı Yayınlar, İstanbul 1992, I. cilt 796, II. cilt 797-1574 s. (tıpkıbasım)."                                                                                                                                              

1901   Mükemmel Osmanlı Lügati, Ali Nazima - (Faik] Reşad, Hacı Hüseyin Efendi Matbaası, Mahmutpaşa Tarakçılarda 3 numarada, Dersaadet (İstanbul) 1319/1901, 999 s. [Sözlüğün üçüncü baskısı, Mükemmel Türkçe Lugat adıyla 1908'den sonra (?) yapılmıştır. 3. baskı ve bu baskıdaki sözlüğün adının değiştirilmesi konusunda S. YÜKSEL (2006: 257-265ye bakılabilir.) (Sözlük, yakın zamanda Latin harflerine aktarılmıştır: Haz. Necat Birinci - Kazım Yetiş - Fatih ANDI - Erol OLGEN - Nuri SAĞLAM-Ali Şükrü ÇORUK, TDK Yayınları, Ankara 2002.)            

Mükemmel Osmanlı Lügati: Ali Nazima ve Reşat tarafından hazırlanmış ve 1902’de yayımlanmıştır.”. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                       

1902  Üss-i Lisan-ı Türki, Muhammed Sadık, 1897-1898. [İlk defa İstanbul'da yayımlanmış olan sözlük, Martin HARTMANN tarafından ilavelerle Almancaya çevirilmiş ve 1902'de Heidelberg'de yayınlanmıştır.) (Emin Eminoğlu, 2010).                                                                                                                                                        

1904  Lugat-ı Naci. / Muallim Ömer Naci Muallim Naci, 1310/1893. -- [İstanbul] : [Asır Matbaası], [1322]. 960 s. ; 20 cm. ** [İSAM.KTP]                    

Lugat-ı Naci. / Muallim Ömer Naci Muallim Naci, 1310/1893. -- İstanbul : Asr Matbaası, 1322. 819 s. İçindekiler Sayfası ** [İSAM.KTP]                                                                                                                        

1904   Temel Türkçe sözlük : sadeleştirilmiş ve genişletilmiş Kamus-ı Türki. / Şemseddin Sami, 1322/1904 ; ilmi kontrol ve red. Mertol Tulum. -- İstanbul : Tercüman Gazetesi, [t.y.] 1. c. (XXXI, 146 s.) ; 26 cm. ** [İSAM.KTP]            

Temel Türkçe sözlük : Kamus-ı Türki’nin sadeleştirilmiş ve genişletilmiş basımı. / Şemseddin Sami, 1322/1904 ; ilmi kontrol ve red. Mertol Tulum. -- İstanbul : Tercüman Gazetesi, 1991. 2. c. (147-526 s.) ; 26 cm. ** [İSAM.KTP]          

Temel Türkçe sözlük : Kamus-ı Türki’nin sadeleştirilmiş ve genişletilmiş basımı. / Şemseddin Sami, 1322/1904 ; ilmi kontrol ve red. Mertol Tulum. -- İstanbul : Tercüman Gazetesi, 1991. 3. c. (527-1004 s.) ; 26 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                  

1911   "Resimli Kamus- Osmani, Ali Seydi, 3 cilt, Matbaa-i Kütüphane-i Cihan, İstanbul 1330/1911, 1332 s., 40.000 madde başı, 3500 resim.                                                    

[Baskı:

• Resimli Yeni Türkçe Lugat adıyla Ali Seydi tarafından yeni harflerle İstanbul'da 1929'da tekrar yayımlanmıştır.) (Emin Eminoğlu, 2010).

Resimli Kamus-i Osmanî: Ali Seydi 1909’da düzenlenmiştir.”. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                             

1912   Dictionnaire Etymologique de la Langue Turque I - II. Glanures Etymologiques de Mots Français. D'origine Inconnue ou Douteuse. Constantinople 1891.

Bedros Effendi Kerestedjian Son Neveu Haig, M.R.A.S. London: 1912. XVIII+366+ s.                                                                                                                                                  

1912   "Türkce Lügat, Mehmed Bahaeddin (TOVEN), Sancakçıyan Matbaası, İstanbul 1330/1912, 1196 s.       

[Baskıları:

• Yeni Türkçe Lügat, 2. baskı, Evkaf-ı İslamiyye Matbaası, İstanbul 1924, 811 s.;

• Akçağ Yayınları, Ankara 1997, 811+14 s.;

• Türk Dil Kurumu Yayınları, Haz: Abdulkadir HAYBER, Ankara, 2004, 1210s.]. (Emin Eminoğlu, 2010)."                                                                                                                                                      

1912   Türkçe lügat. / M. Bahaeddin. -- İstanbul : Sancakciyan Matbaası, 1330. 1196 s. ; 14 cm. İçindekiler Sayfası ** [İSAM.KTP]        . https://katalog.marmara.edu.tr/eyayin/pdf/F01375.pdf

1914   Dîvânu lugati't-Türk. / Kaşgarlı Mahmud, 466/1074 ; neşre hazırlayan Kilisli Muallim Rifat Bilge. -- İstanbul : Matbaa-i Âmire, 1333. 1. c. (436, 11 s.) ; 28 cm. ** [İSAM.KTP]                      

Dîvânu lugati't-Türk. / Kaşgarlı Mahmud, 466/1074 ; neşre hazırlayan Kilisli Muallim Rifat Bilge. -- İstanbul : Matbaa-i Âmire, 1333. 2. c. (319 s.) ; 28 cm. ** [İSAM.KTP]        

Dîvânu lugati't-Türk. / Kaşgarlı Mahmud, 466/1074 ; neşre hazırlayan Kilisli Muallim Rifat Bilge. -- İstanbul : Matbaa-i Âmire, 1335. 3. c. (351 s.) ; 28 cm. İçindekiler Sayfası ** [İSAM.KTP]                                                                                                             

1914   Dîvânu lugati't-Türk. / Kaşgarlı Mahmud, 466/1074 ; neşre hazırlayan Kilisli Muallim Rifat Bilge. -- İstanbul : Matbaa-i Âmire, 1333-1335. 1 c.'de 3 c. ; 28 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                                       

1914   Kitab-i Divan-i lugat-it-Turk. 1914.   ** [İSAM.KTP]. https://archive.org/details/diwanlughatalturkv13

1916   Lugat-i Cudi, İbrahim Cûdi, Kütübhane-i Hamdi, Trabzon 1332/1916, 1100s. [Osmanlıcada Kullanılan Arapça ve Farsça sözcükleri içermektedir.] (Emin Eminoğlu, 2010).          

Lügat-i Cudi: 1916’da yayımlanmıştır.”. http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                          

1917   Kamus-ı Türki. / Şemseddin Sami, 1322/1904 ; nşr. Ahmed Cevdet. -- Dersaâdet : İkdam Matbaası, 1917. 1 c.’de 1-2 c. (1574 s.) ; 25 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                                              

1919   Hilyetü'l-insan ve hilbetü'l-lisan. / Cemaleddin b. el-Mühenna İbnü'l-Mühenna ; nşr. Kilisli Rifat Bilge. -- İstanbul : Matbaa-i Âmire, 1338-1340. 10, 238 s. ; 24 cm. Eser; İbnü'l-Mühenna lugati olarak bilinir ** [İSAM.KTP]. http://dspace.marmara.edu.tr/xmlui/handle/11424/50164                                                                                                                                                 

1927   Büyük Türk Lügati: İlk iki cildi 1927’de eski harflerle, son iki cildi yeni harflerle yayımlanmıştır.” http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20DILI/8.php                                                                                                                                              

1927   Resimli Türkçe Kämus, Raif Necdet (KESTELLİ) - Hasan Bedreddin, Ahmed Kamil Matbaası, İstanbul 1346/1927, 852+16+16 s. (resimli), 18590 söz içerir. (Arap harfleriyle yazılan en son Türkçe sözlüktür. Sözlük, yakınlarda Latin harflerine çevirilerek yeniden basılmıştır.                                                                                                                                                     

1927  Türk lugatı : Türk dillerinin iştikaki ve edebi lugatları. / Hüseyin Kâzım Kadri, 1353/1934. -- Ankara : Maârif Vekâleti, 1927. 1. c. (XCIX, 855, 4 s.) ; 34 cm. ** [İSAM.KTP] (  Hüseyin Kâzım: Türk lügati: Türk dillerinin iştikaki ve edebi lugatları / c Hüseyin Kâzım. İstanbul : 1926-45.. 4 c. ; 33x24 cm. 3. ve 4. ciltleri yeni harflerle. )                     

Türk lugatı : Türk dillerinin iştikaki ve edebi lugatları. / Hüseyin Kazım Kadri, 1353/1934. -- Ankara : Maârif Vekâleti, 1928. 2. c. (982 s.) ; 34 cm. ** [İSAM.KTP]                                                                                                                           

1927   Türkçeden Türkçeye Lügat, Veled Çelebi (İZBUDAK), 12 cilt, telif: 1924 (yazma). [Nüsha: TDK Kütüphanesi, B 26. Bu sözlük, Türk Dil Kurumu’nda bir grup tarafından günümüz harflerine aktarılmaktadır.)                                                                                                                                                     

1928   Yeni resimli Türkçe kamus / Raif Necdet, Hasan Bedreddin . -- 2. bs. -- İstanbul : Yeni Şark Kütübhanesi, 1928. 840, 16 s. : res. ; 20 cm. ** [İSAM.KTP]