TARİHTE YAŞANAN BÜYÜK SALGINLARDAN, BÜYÜK DEPREMLERDEN,
SANAYİ DEVRİMİNDEN, BÜYÜK SİYASAL OLAYLARDAN VS. BENZERLERİNDEN SONRA YAŞANAN
DEĞİŞİMLER KONUSUNUN ÇALIŞILMASI İHTİYACI
Bülent Ağaoğlu
5.4.2020
Konuyla ilgili web sitesinin kurulması çok önemli olsa gerek.
Bu veritabanında, her büyük olaydan sonra yaşanan "kırılma" kapsamındaki değişikliklerin kısaca kaydedilmesi önemli bir hedef olabilir.
(Detayları için de ilgili kaynakların (yayınların, referansların) kimlik bilgilerinin verilmesi bu veritabanının kapsamında olması gerekenlerden birisi sanırım).
(Aşağıdaki köşe yazısında Avrupa'da 1346-1353 yılları arasında yaşanan veba salgınından sonra yaşanan değişimler listelenmiştir).
--------------------------------------.
Bu veritabanında, her büyük olaydan sonra yaşanan "kırılma" kapsamındaki değişikliklerin kısaca kaydedilmesi önemli bir hedef olabilir.
(Detayları için de ilgili kaynakların (yayınların, referansların) kimlik bilgilerinin verilmesi bu veritabanının kapsamında olması gerekenlerden birisi sanırım).
(Aşağıdaki köşe yazısında Avrupa'da 1346-1353 yılları arasında yaşanan veba salgınından sonra yaşanan değişimler listelenmiştir).
--------------------------------------.
ERHAN AFYONCU
05 Nisan 2020, Pazar
05 Nisan 2020, Pazar
Tarihin en büyük salgını Avrupa’yı baştan aşağı
değiştirmişti
Avrupa’da 1346-1353 yılları arasında 25 milyona yakın
insanın ölümüne sebep olan veba salgını aynı zamanda kıtanın siyasi, ekonomik,
dini, kültürel ve toplumsal yapısını baştan aşağı değiştirmişti
Büyük veba salgınından sonra Avrupa'da büyük dönüşümler
oldu. Zeynep Dramalı, Sean Martin ve Özlem Genç araştırmalarında bu dönüşümü
teferruatlı olarak anlatırlar.
·
Vebadan sonra insanlar hayatın önemini
anladılar. Yıllar önemsizken dakikalar bile çok önemli hâle geldi.
·
Saat hayatın akışını belirlemeye başladı.
·
Vebanın durdurulamaması, insanların gözlerinin
tabiata ve tabiatın karşısında aciz kalmamak için yapılması gerekenlere
çevrilmesine sebep oldu.
·
Hastaneler daha önceden karantina ağırlıklı
olarak faaliyet gösterirlerken salgın sonrasında yeni bir hüviyete dönüştüler.
Halk sağlığı kavramı gelişti.
·
Salgınların önüne geçmek için karantina
yaygınlaştı
·
Vebanın yayılışını takip etmek amacıyla
ölenlerin kayıtları düzenli olarak tutuldu. Tıp gelişmeye başladı.
·
Roma zamanında çok önemli olan hamam kültürü bir
anda büyük bir itibar kaybına uğradı. Kiliseye göre açık tuvalet ve hamamlar
günah yuvalarıydı. Tanrı'nın buralarda günah işleyenler yüzünden insanları
cezalandırmak için vebayı gönderdiğine inanıldığı için kilisenin baskısıyla
hamamlar ve tuvaletler kapatıldı.
·
Ortaçağ'da kötü ruhları üzerinde topladığına
inanıldığı ve kilisenin de kedileri kötülemesi yüzünden kediler öldürülürdü.
Kedilerin azalması yüzünden fareler çoğalmıştı. Vebanın farelerle bulaşması,
kedi katliamını sona erdirdi.
·
Vebadan önce işsizlik varken, nüfusun
azalmasıyla işçinin kıymeti ve ücreti arttı. Ücretler ortalama yüzde 25 arttı.
·
Lordlar serfleri daha az ücrete çalıştırmak için
özgür bıraktılar.
·
Arazi işleyecek insan kalmadığı için arazi
kiraları ve fiyatları düştü. Bu sayede köylüler kendi arazilerinin efendisi
haline geldiler.
·
İşçi sayısının az olduğu yerlerde, çalışanların
bütün istekleri yerine getirildi. Çalışma şartları ve saatleri düzeltildi.
İşçiler verilen ücreti ve şartları beğenmediklerinde başka bir yere göç edip,
rahatlıkla iş bulabildiler.
·
Vergi, para politikaları ve diğer uygulamalara
karşı köylü isyanları arttı.
·
İşgücü ihtiyacı arttığı için kadınlar daha önce
kabul edilmedikleri işlerde çalışmaya başladılar. Aynı zamanda çalıştıkları
işlerde yükselebildiler. Dul kadınlar kocalarının işlerini devam ettirdiler.
·
İşçi ihtiyacının yarattığı boşluğu ortadan
kaldırmak için yapılan araştırmalar sonucunda sanayide yeni makinalar ortaya
çıktı.
·
Uluslararası kara ve deniz ticareti durdu.
Özellikle deniz ticaretinin en önemli temsilcisi olan İtalyan şehir devletleri
bu durumdan büyük darbe aldılar.
·
Nüfusun azalması ve pazarlarının küçülmesi
yüzünden tüccarlar kıtanın dışında yeni pazarlar aramaya başladılar.
·
ORMANLAR VE OTLAKLAR KURTULDU
·
Veba salgını öncesinde Avrupa'nın artan
nüfusunun getirdiği sıkıntılar iklim değişiklikleriyle de birleşince büyük
kıtlıklar yaşanmıştı. Nüfusun azalmasıyla tarım ürünlerine de talep
azaldığından, fiyatlar düştü. Hayvan fiyatları ucuzladı.
·
Salgından sonra daha az kişiye daha çok yiyecek
kaldığı için beslenme kalitesi arttı. Alternatif gıdalar çoğaldı.
·
Hayat standardı yükseldi.
·
Buğday, domuz, demir, çivi, kumaş, tuz, mum,
tabut, cenaze malzemeleri, ilaç ve demir haricindeki yiyecek ve malların
fiyatları düştü.
·
Özellikle insan emeği isteyen sanayi ürünlerinin
fiyatı artmıştır.
·
Nitelikli iş gücü azalıp, özellikle iyi
duvarcılar öldüğü için mimari sadeleşti.
·
Bu dönemde ölüm o kadar sıradan bir hâle
gelmişti ki, iskeletler sanatçıların modeli oldu. Ölüm ve ıstırap her
sanatçının ilgi alanı oldu.
·
1300'lü yıllarda artan nüfusun baskısından
dolayı ormanlar ve otlaklar tarlaya dönüştürüldüğü için Avrupa ağaçsız bir çöl
olmak üzereydi.
·
Nüfusun azalmasıyla otlaklar ve ormanlar tarla
olmaktan kurtuldu. İnek ve koyun sayısı arttı.
·
Daha kolay bakılan koyunların sayısının
artmasıyla yün sanayi büyüdü.
·
KİLİSENİN OTORİTESİ SARSILDI
·
Veba karşısındaki aczi kilisenin otoritesini
zayıflattı.
·
Din adamları arasında ölümün fazla olması
sebebiyle Latince'nin ibadet ve eğitimdeki yeri zayıfladı.
·
Din adamları arasında mahalli dilleri konuşan
insanların sayısı arttı.
·
Kiliselerin yanı sıra üniversiteler ve
mahkemelerde de mahalli dillerin itibarı yükseldi.
·
Birçok eski filozof ve yazarın eserleri mahalli
dillere çevrilmeye başlandı. Mahalli yazarlar kendi dilleriyle önemli
eserlerini kaleme aldılar.
·
Kilisenin otoritesini ve itibarını kaybetmesi,
insanların kilise karşısındaki hayal kırıklıkları Reform hareketiyle
sonuçlandı.
Bazı yayınlar;
The Major Transitions in the History of Human Transformation
of the Biosphere. 2004. http://www.buyteknet.info/fileshare/data/ambides_lect/Takacssanta.pdf
Üniversite ve paradigma : tarihsel süreçte sosyo-kültürel
sosyo-politik sosyo-ekonomik paradigmal dönüşümler/ Selçuk Bozağaçlı. (1
adet) * Yazar: Bozağaçlı, Selçuk *
Yayın Yılı: 2010
Global köy : 21. Yüzyılda yeryüzü yaşamında ve medyada
meydana gelecek dönüşümler/ Marshall McLuhan ; Marshall McLuhan ; Marshall
McLuhan, Bruce R. Powers, çeviren:Bahar Öcal Düzgören.. * Kasım 2011
Dünya ekonomisinde 1970’li yıllardan bu yana yaşanan
dönüşümler ve Türkiye ekonomisine yansımaları / Ömer Faruk Biçen * Yazar: Biçen,
Ömer Faruk * 2011 * tez
Küresel dönüşümler : büyük küreselleşme tartışması / haz. David
Held, Anthony McGrew ; çev. Ali Rıza Güngen ...[ve öte.] * Ankara: Phoenix Yayınevi, 2008. 698 s. ; 24 sm.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder