BİLGİ ERİŞİM BECERİLERİ
Bülent
Ağaoğlu
4.4.2020
İçindekiler
Niçin
Hazırladım
44
yıllık kaynakça hazırlama tecrübem var.
Bu
süreçte 700 bin civarında künye derleyip, sınıflandırdım düzenledim.
1995
yılından beri internet üzerinde kaynakça çalışmalarım gereği yoğun taramalar
yapmaktayım.
Günümüzde
yazılı ve görsel bilgi kaynakları sayısal olarak olağanüstü çoğalmış durumda.
Yayın
türleri de kitap, makale, tez üçlüsünün çok ötesine geçmiş vaziyette.
Böyle
bir ortamda, mevcut bilgi erişim teknikleri eğitiminin kapsamının, ne derece
detaya indiklerinin sorgulanmasına, irdelenmesine ihtiyaç var.
“Derinlemesine
sondajla bilgi erişim teknikleri” konusuna odaklanılmasına katkıda bulunmak
amacıyla bu dokümanı hazırladım.
Konuyla
ilgili yakın zamanda hazırladığım 2 doküman;
·
Kaynaklara Dayalı
Yöntemim (İlk Notlar). https://bulentagaoglu.blogspot.com/2020/03/kaynaklara-dayali-yontemim-ilk-notlar.html
·
Derinlemesine Sondajla
Kaynakça Hazırlamanın Önemi. https://bulentagaoglu.blogspot.com/2020/02/derinlemesine-sondajla-kaynakca.html
Bazı
sorular:
·
Ülkemizde Bilgi erişim teknikleri eğitiminin
kronolojisini içeren bir doküman var mıdır
·
“Bilgi erişim teknikleri eğitimi” raporu var
mı…
·
Bilgi okuryazarlığı eğitimleri içinde “Bilgi
erişim teknikleri eğitimi” ne oranda yer almaktadır…
·
Derinlemesine sondajla bilgi erişim
teknikleri eğitimi var mı…
·
Google’da sadece 2 link geliyor: İlginç…:
"Bilgi erişim teknikleri eğitimi"
·
Akademisyenlere “bilgi erişim teknikleri
eğitimi” verilmekte midir
·
Esasen
bilgi erişim tekniklerini derinlemesine bilmesi gerekenler akademisyenlerdir. “Ne
derece biliyorlar” konusunda yapılmış bir araştırma var mı
·
“Alanımda
şu şu şu veritabanları var, onlara bakmam yeterli” şeklinde mi düşünülüyor…
·
Bilgi
okuryazarlığı uzmanlarımız kimler.
·
Bilgi
okuryazarlığı ile bilgi erişim arasındaki fark nedir.
·
Webde
konuyla ilgili çeşitli aramalar yaptım. Bilgi erişim becerisi kavramı üzerine
bir yoğunlaşma bulamadım. Bu kavram az kullanılmış. Bilgi erişim becerisinin
geliştirilmesi konusunda dünyada da bir eksiklik olabilir mi…
BAZI HAYALLER
Aşağıdaki 2 dokümanda yer alan tezlerin incelenmesi.
BAZI HAYALLER
Aşağıdaki 2 dokümanda yer alan tezlerin incelenmesi.
YAYINLAR
ERIC
Veritabanındaki yayınlar
1
2
3
4
5
6
TEZ ADI:
BİLGİ OKURYAZAR (VE) ÖZET: BECERİ
DUYGU
DUYGULU DARDAĞAN ** 2019 ** Lise öğrencilerine bilgi okuryazarlığı
becerilerinin kazandırılmasında okul kütüphanelerinin rolü: Gaziantep Kolej
Vakfı özel okulları lisesinde uygulanan bilgi okuryazarlığı programının
değerlendirilmesi ** The role of school
libraries in gaining information literacy skills for high school students: The
evaluation of the information literacy program applied in Gaziantep Private
Schools College Foundation ** Çankırı Karatekin Üniversitesi ** Yüksek Lisans
** Bilgi ve Belge Yönetimi = Information and Records Management
KÜRŞAT
BALCI ** 2013 ** Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık başarısı, bilgisayar
öz yeterlik ve bilgi okuryazarlık öz yeterlik düzeyleri arasındaki ilişki ** The information literacy success of
prospective teachers, the relationship between the level of computer self
efficacy and information literacy self efficacy ** Fırat Üniversitesi ** Yüksek
Lisans ** Eğitim ve Öğretim = Education and Training
MERAL
ÖZGÜN ** 2019 ** Sosyal bilgilerde bilgi okuryazarlığı: Öğrenci görüşlerine
yönelik bir durum çalışması ** Information
literacy in social studies: A case study for student reviews ** Bolu Abant
İzzet Baysal Üniversitesi ** Yüksek Lisans ** Eğitim ve Öğretim = Education and
Training
SERPİL
FIRAT ** 2019 ** Ortaokul döneminde bilgi okuryazarlığı becerilerinin önemi:
Özel final okulları 6. sınıf öğrencilerine yönelik bir uygulama ** The importance of information literacy skills
in secondary school period: An application for 6th year students in private
final schools ** Çankırı Karatekin Üniversitesi ** Yüksek Lisans ** Bilgi ve
Belge Yönetimi = Information and Records Management
ÜLKÜ
ÖZGÜVEN ** 2019 ** Öğrencilerin bilgi okuryazarlığı becerilerini geliştirmede
kullanıcı eğitiminin rolü: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi örneği ** The role of user education in developing
information literacy skills of students: The case of Çanakkale Onsekiz Mart
University ** Çankırı Karatekin Üniversitesi ** Yüksek Lisans ** Bilgi ve Belge
Yönetimi = Information and Records Management
TANER
ATAKİŞİ ** 2019 ** Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının 21. yüzyıl
becerilerini esas alan bilgi okuryazarlık durumlarının çeşitli değişkenler
açısından incelenmesi ** Investigation
of the information literacy states of the teachers and pre-service teachers
based on 21th century skills in terms of various variables ** Kafkas
Üniversitesi ** Yüksek Lisans ** Eğitim ve Öğretim = Education and Training
ALİ
KAVAK ** 2018 ** Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı becerilerindeki
zorlanma düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi: Atatürk
Üniversitesi örneği ** The investigation
in terms of different variables of the difficulty levels in information
literacy skills of teacher candidates: Atatürk University example ** Atatürk
Üniversitesi ** Yüksek Lisans ** Eğitim ve Öğretim = Education and Training
JAHANGİR
GHOLİPOUR ** 2018 ** Üniversite öğrencilerinin bilgi okuryazarlığı
becerilerinin değerlendirilmesi: İran örneği ** Evaluation of information literacy skills of
university students: Iran example ** Hacettepe Üniversitesi ** Doktora ** Bilgi
ve Belge Yönetimi = Information and Records Management
ÖZLEM
ŞENYURT ** 2018 ** Türk milli eğitim sisteminde bilgi okuryazarlığı
gereksinimlerinin karşılanması ** Meeting
information literacy needs in Turkish national education system ** Hacettepe
Üniversitesi ** Doktora ** Bilgi ve Belge Yönetimi = Information and Records
Management
HAVVA
DUYGU YASA ** 2018 ** Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile
bilgi okuryazarlığı becerileri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi ** Analysis of the relationship between the
lifelong learning tendencies and information literacy skills of teacher
candidates ** Bartın Üniversitesi ** Yüksek Lisans ** Eğitim ve Öğretim =
Education and Training
ALPER
TORUN ** 2017 ** İç mimarlık lisans eğitiminde bilgi okuryazarlığının çok yönlü
analizi ve bir ders önerisi ** A
multifaceted analysis of information literacy in undergraduate education on
interior architecture and a course proposal ** Karadeniz Teknik Üniversitesi **
Yüksek Lisans ** Eğitim ve Öğretim = Education and Training ; İç Mimari ve
Dekorasyon = Interior Design and Decoration
MELİKE
YALÇIN ** 2016 ** Hemşirelik öğrencilerinin kendi kendine öğrenme, bilgi
okuryazarlığı ve akademik başarıları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi ** Assessment of the relationship between
self-learning, information literacy and academic achievement of nursing
students ** İstanbul Bilim Üniversitesi ** Yüksek Lisans ** Hemşirelik =
Nursing
NEVZAT
ÖZEL ** 2013 ** Araştırma görevlilerine bilgi ve iletişim teknolojileri
bağlamında bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması ** Providing research assistants with information
literacy skills in the framework of information and communication technologies
** Ankara Üniversitesi ** Doktora ** Bilgi ve Belge Yönetimi = Information and
Records Management
RAZİYE
DEMİRALAY ** 2008 ** Öğretmen adaylarının bilgi ve iletişim teknolojilerini
kullanımları açısından bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik algılarının
değerlendirilmesi ** An evaluation of
student teachers' information literacy self-efficacy in point of usage of
information and communication technologies ** Gazi Üniversitesi ** Yüksek
Lisans ** Eğitim ve Öğretim = Education and Training
MUHAMMET
KIZIL ** 2007 ** Yükseköğrenimde bilgi okuryazarlığı: Selçuk Üniversitesi
örneği ** Information literacy in higher
education: Sample of Selcuk University ** Selçuk Üniversitesi ** Yüksek Lisans
** İletişim Bilimleri = Communication Sciences
COŞKUN
POLAT ** 2005 ** Üniversitelerde kütüphane merkezli bilgi okuryazarlığı
programlarının geliştirilmesi: Hacettepe Üniversitesi örneği ** Developing library centered information
literacy programs at universities: Hacettepe University example ** Hacettepe
Üniversitesi ** Doktora ** Bilgi ve Belge Yönetimi = Information and Records
Management
AHMET
ALDEMİR ** 2004 ** Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeyleri üzerine
bir araştırma: Sakarya Üniversitesi örneği ** A Research on the information literacy skills
of preservice teachers: Sampling of Sakarya University ** Hacettepe
Üniversitesi ** Yüksek Lisans ** Bilgi ve Belge Yönetimi = Information and
Records Management ; Dokümantasyon ve Enformasyon = Documentation and
Information
TUBA
YILDIRIM ** 2019 ** Öğrencilerin istihdam edilebilirlik ve bilgi okuryazarlığı
becerileri: Hacettepe Üniversitesi örneği ** Employability and information literacy skills
of students: Hacettepe University case ** Hacettepe Üniversitesi ** Doktora ** Bilgi
ve Belge Yönetimi = Information and Records Management
ÖZET:
ERİŞİM BECERİ
ŞEYMA
AKIN ** 2015 ** Kütüphane web sayfalarının öğrenciler tarafından
kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi: Sakarya Üniversitesi kütüphanesi
uygulama çalışması Evaluation of library web page usability by students: An
application study about Sakarya University central library ** Sakarya
Üniversitesi ** Yüksek Lisans ** Bilgi ve Belge Yönetimi = Information and
Records Management ; Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol =
Computer Engineering and Computer Science and Control
MERAL
ÖZGÜN ** 2019 ** Sosyal bilgilerde bilgi okuryazarlığı: Öğrenci görüşlerine
yönelik bir durum çalışması ** Information literacy in social studies: A case
study for student reviews ** Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi ** Yüksek
Lisans ** Eğitim ve Öğretim = Education and Training
ORHAN
ODABAŞI ** 2011 ** Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin iyi
hekimlik uygulamaları yapılandırılmış objektif klinik sınav öncesi durumluk
kaygılarının değerlendirilmesi ** The evaluation of the state anxiety of the
students prior to objective structured clinical examinations of good medical
practice at Hacettepe University Faculty of Medicine ** Hacettepe Üniversitesi
** Yüksek Lisans ** Sağlık Eğitimi = Health Education
------------------------------.
Hazırlanıyor: TUĞBA MANDIRACI ** 2020 ** Öğrencilerin Bilgi
Erişim ve Kullanma Becerilerinin Değerlendirilmesi: Çankırı Karatekin
Üniversitesi Örneği ** Assessment of Student's Information Retrieval and Using
Skills: Çankırı Karatekin University Example ** Yüksek Lisans ** Bilgi ve Belge
Yönetimi = Information and Records Management
--------------------------.
FATİH
YÜKSEL 2010 Eskişehir'de birinci basamak hekimlerinin güncel tıbbi bilgiye erişimleri ve klinik karar sürecinde
kullanımları. ** Primary care physicians? medical current information seeking
behaviour and using in clinical decision making process in Eskisehir. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıpta Uzmanlık Aile Hekimliği = Family Medicine
GOOGLE
ARAMALARI
"bilgi
erişim becerisi" ** 5 sonuç.
"Bilgi
erişim becerileri" ** 12 sonuç.
"Bilgiye
erişim becerileri" ** 25 sonuç.
"Bilgiye
erişim becerisi" ** 51 sonuç.
"Information
seeking skill" ** 1320 sonuç.
"Information
seeking skills" ** 32.700 sonuç.
"Information
Access Skills"
Information
retrieval skills
Information
Literacy and Information Retrieval
"The
ability to access information"
"Access
to information skills"
"Information
retrieval skills"
Information
search process
"Information
Access Skills": https://eric.ed.gov/?q=title%3A%22Information+Access+Skills%22
searching skills
ALINTILAR
1
“KONULAR
Bilgi Araştırmaları başlıklı kitap için gönderilecek özgün katkıların
aşağıdaki konular kapsamında hazırlanması beklenmektedir:
·
Kuramsal yaklaşımlar: Kuramsal açıdan, bilginin güncel tanımı, bilgi gereksinimi, bilgi keşfetme ve arama,
bilgi kullanımı, bilgi paylaşımı gibi konuların kültürel, sosyal, bilişsel,
duyuşsal ve durumsal yönlerinin kavramsallaştırılmasına yönelik araştırmalar.
·
Kullanıcı araştırmaları: Farklı kurum ve sektörlerde (sağlık, eğitim, iş dünyası, sanayi, kamu
hizmetleri vb.), farklı disiplinlerde (fen bilimleri, sosyal bilimler, sanat ve
insani bilimler) ve günlük hayatta, bilgi davranışı ve ihtiyacı, bilgi kullanımı ile ilgili
çalışmalar, işbirliğine dayalı bilgi uygulamaları (collaborative information
practices), hizmet ve süreçlerin değerlendirilmesi vb. konulardaki
araştırmalar.
·
Bilginin düzenlenmesi ve bilgi erişim: Bilgi işleme ve iletim ortamlarının yenilenme ve dönüşümüne yönelik
yeni stratejiler, uygulamalar, tasarımlar ile kullanıcıların ve/veya
algoritmaların her tür bilgi faaliyetine nasıl yanıt ve/veya destek
verebileceğine yönelik araştırmalar.
·
Yaşamboyu öğrenme: Bilgi/medya/haber/veri
okuryazarlığı, dijital/bilimsel/görsel okuryazarlık,
hukuk/ekonomi/siyaset okuryazarlığı, 21. yüzyıl bilgi profesyonellerinin
taşıması gereken özellikler vb. konulardaki araştırmalar.
·
Bilimsel iletişim: Akademik yayıncılık, intihal, bilimsel iletişimde etik, bilim
politikaları, açık erişim, açık veri, araştırma verilerinin yönetimi vb.
konuların eleştirel olarak incelenmesine yönelik araştırmalar.
·
Araştırma yöntemleri: Nitel, nicel, karma yaklaşımları kullanan ve geliştiren araştırma
yöntemleri ile ilgili araştırmalar.
·
Bilgi ölçevleri ve çözümlemeleri
(Information metrics and analytics): Bibliyometri, bilimetri, webometri
vb., sosyal medya ve ağ analizi, örgütsel bilgi davranışı (organizational information
behaviour) ve işletme analitiği (enterprise analytics) vb. konulardaki
araştırmalar.
2
“Bilkent
Üniversitesi bünyesinde her fakülte için, öğrencilerin ve öğretim üyelerinin
eğitim, öğretim ve araştırma faaliyetlerine destek olmakla sorumlu
kütüphaneciler bulunmaktadır. Bilgiye erişim
becerisine sahip bu bilgi uzmanları, temsil ettikleri fakülte ile
kütüphane arasındaki iletişimi sağlarlar. Öğretim üyeleri ve öğrencilerin bilgi
gereksinimlerini tesbit ederek kütüphane kaynak ve servislerinin kullanımını
öğretmek, bu kaynakların kullanımını arttırmak ve koleksiyonun gelişimine
katkıda bulunmakla görevlidirler. Fakülte kütüphanecileri, kütüphane içinde
olduğu kadar fakültelere de giderek birebir kullanıcı eğitimi verebildikleri
gibi, telefon ve e-posta aracılığı ile de soruları cevaplamakta, araştırmalara
yardımcı olmaktadırlar.”. https://library.bilkent.edu.tr/tr/fakulte-kutuphaneciligi/
ÇEŞİTLİ
NOTLAR;
"bilgi
arama davranışları" site:https://dergipark.org.tr/
Gelişmiş
tarama: özet: bilgi arama. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp
Bilgi
okuryazarlığını öğrencilere öğretiliyor.
Büyüyen
bilgi yığınları, çoğalan bilgi kaynakları sebebiyle akademisyenlere de
derinlemesine sondajlı bilgi erişim tekniklerini anlatmak çok önemli olsa
gerek.
Akademisyenlere,
araştırma yöntemleri dersinde mi öğretiliyor bilgi erişim teknikleri.
1.Bibliyografya
hazırlama tekniklerini bilmek; 2. Bilgi erişim tekniklerini bilmek.
KONUNUN
KAVRAMSAL ÇERÇEVESİNE İLİŞKİN TERİMLER
1
"bilgi erişim becerisi"
"Bilgi erişim becerileri"
"Bilgiye erişim becerileri"
"Bilgiye erişim becerisi"
"Information seeking skill"
"Information seeking skills"
"Information Access Skills"
Information retrieval skills
Information Literacy and Information
Retrieval
"The ability to access information"
"Access to information skills"
"Information retrieval skills"
Information search process
searching skills
Yukarıdaki terimler https://keywordtool.io/ üzerinde denemeler yapılıp çoğaltılabilir, yeni terimler saptanabilir.
searching skills
Yukarıdaki terimler https://keywordtool.io/ üzerinde denemeler yapılıp çoğaltılabilir, yeni terimler saptanabilir.
2
Broader
Terms
Narrower
Terms
Use this term instead of
Downloading
(2004)
Key Word Access Points (2004)
Keywords (2004)
Metasearch Engines (2004)
Precision Ratio (2004)
Recall Ratio (2004)
Relevance (Information Retrieval) (2004)
Key Word Access Points (2004)
Keywords (2004)
Metasearch Engines (2004)
Precision Ratio (2004)
Recall Ratio (2004)
Relevance (Information Retrieval) (2004)
Related
Terms
Access to Information
Database Management Systems
Databases
Documentation
Indexes
Indexing
Information Science
Information Seeking
Information Systems
Information Theory
Metadata
Natural Language Processing
Navigation (Information Systems)
Search Engines
Search Strategies
Selective Dissemination of Information
User Needs (Information)
User Satisfaction (Information)
Database Management Systems
Databases
Documentation
Indexes
Indexing
Information Science
Information Seeking
Information Systems
Information Theory
Metadata
Natural Language Processing
Navigation (Information Systems)
Search Engines
Search Strategies
Selective Dissemination of Information
User Needs (Information)
User Satisfaction (Information)
3
Information Seeking
Category: Learning and Perception
Broader
Terms
N/A
Narrower
Terms
Related
Terms
Access to Information
Communication (Thought Transfer)
Information Literacy
Information Needs
Information Retrieval
Information Services
Information Skills
Information Sources
Information Systems
Information Utilization
Inquiry
Librarian Teacher Cooperation
Library Instruction
Problem Solving
User Needs (Information)
Users (Information)
Communication (Thought Transfer)
Information Literacy
Information Needs
Information Retrieval
Information Services
Information Skills
Information Sources
Information Systems
Information Utilization
Inquiry
Librarian Teacher Cooperation
Library Instruction
Problem Solving
User Needs (Information)
Users (Information)
4
Information Skills
Scope Note:
Basic to
expert-level informational abilities, involved in finding information, and
reading, analyzing, interpreting, applying, maintaining, and communicating it
skillfully and appropriately (Note: Do not confuse with "Information
Literacy")
Category: Information/Communications
Systems
Broader
Terms
Narrower
Terms
Related
Terms
Information Literacy
Information Science
Information Seeking
Information Services
Research Skills
Study Skills
Information Science
Information Seeking
Information Services
Research Skills
Study Skills
5
Library Skills
Scope Note:
Competency in the
use of a library
Category: Information/Communications
Systems
Broader Terms
Narrower Terms
N/A
Related
Terms
6
Information Literacy
Scope Note:
The ability to
access, evaluate, and use information from a variety of sources (Note: Use the
more generic term "Information Skills," if appropriate)
Broader
Terms
Narrower
Terms
N/A
Related
Terms
21st Century Skills
Access to Information
Computer Literacy
Information Seeking
Information Skills
Information Utilization
Librarian Teacher Cooperation
Library Instruction
Library Skills
Online Searching
Scientific Literacy
Search Strategies
Technological Literacy
Users (Information)
Access to Information
Computer Literacy
Information Seeking
Information Skills
Information Utilization
Librarian Teacher Cooperation
Library Instruction
Library Skills
Online Searching
Scientific Literacy
Search Strategies
Technological Literacy
Users (Information)
7
Online Searching
Scope Note:
Use of an
interactive communications terminal to access and retrieve information stored in
a computer (Note: Prior to Apr85, this concept was indexed under "Online
Systems" and "Information Retrieval")
Category: Information/Communications
Systems
Broader
Terms
Narrower
Terms
N/A
Use this
term instead of
Related
Terms
Computer Literacy
Gateway Systems
Information Literacy
Information Needs
Navigation (Information Systems)
Online Systems
Online Vendors
Reference Services
Search Strategies
Selective Dissemination of Information
Usability
User Needs (Information)
Web Browsers
Gateway Systems
Information Literacy
Information Needs
Navigation (Information Systems)
Online Systems
Online Vendors
Reference Services
Search Strategies
Selective Dissemination of Information
Usability
User Needs (Information)
Web Browsers
8
Search Strategies
Scope Note:
Comprehensive
plans for finding information -- includes defining the information need, and
determining the form in which it is needed, if it exists, where it is located,
how it is organized, and how to retrieve it
Category: Information/Communications
Systems
Broader
Terms
Narrower
Terms
N/A
Related
Terms
Computer Literacy
Databases
Indexing
Information Literacy
Information Needs
Information Retrieval
Information Storage
Information Systems
Information Utilization
Navigation (Information Systems)
Online Searching
Operations Research
Reference Services
Research Design
Search Engines
User Needs (Information)
Databases
Indexing
Information Literacy
Information Needs
Information Retrieval
Information Storage
Information Systems
Information Utilization
Navigation (Information Systems)
Online Searching
Operations Research
Reference Services
Research Design
Search Engines
User Needs (Information)
9
“Information
retrieval (May Subd Geog)
UF Data retrieval
Data storage
Discovery, Information
Information discovery
Information storage and
retrieval
Retrieval of information
BT Documentation
Information science
RT Information storage and
retrieval systems
NT Authority files (Information
retrieval)
Clumps (Information retrieval)
Content-based image retrieval
Cross-language information
retrieval
Cross references (Information
retrieval)
Electronic information resource
searching
Information services
Library research
Metadata harvesting
Searching, Bibliographical
Web browsing
— Automation
— Computer programs
— Standards (May Subd Geog)
NT Z39.50 (Standard)
Information retrieval systems
USE Information storage and
retrieval systems
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder